Η ανάπτυξη ταχέως εξελισσόμενων τεχνολογιών για την επεξεργασία του γονιδιώματος, ιδιαίτερα της τεχνολογίας CRISPR/Cas9, έχει επιτρέψει σημαντικές προόδους όσον αφορά την κατανόηση και την αντιμετώπιση σοβαρών ιατρικών παθήσεων. Ωστόσο, ενώ η επεξεργασία του γονιδιώματος των σωματικών κυττάρων προχωράει στη φάση των κλινικών δοκιμών ακολουθώντας αυστηρά και υπεύθυνα κριτήρια, η επεξεργασία του γονιδιώματος των γεννητικών κυττάρων μπορεί να οδηγήσει σε διφορούμενη ερμηνεία της διεθνώς αναγνωρισμένης απαγόρευσης της τροποποίησης των γεννητικών κυττάρων του ανθρώπου.

Κατά την πρόσφατη δεύτερη διεθνή διάσκεψη κορυφής για την επεξεργασία του ανθρώπινου γονιδιώματος, που πραγματοποιήθηκε στο Χονγκ Κονγκ στις 27-29 Νοεμβρίου 2018, ο κινέζος ερευνητής He Jiankui ανέφερε αναπάντεχα την πρώτη κλινική χρήση της επεξεργασίας του γονιδιώματος γεννητικών κυττάρων και ισχυρίστηκε ότι η επεξεργασία αυτή κατέληξε στη γέννηση δύο βρεφών. Παρά το γεγονός ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν επαληθεύτηκε, ήταν σε κάθε περίπτωση βαθιά προβληματικός και αντιδεοντολογικός, όπως ομόφωνα επιβεβαίωσε η διεθνής επιστημονική κοινότητα.

Η επεξεργασία του γονιδιώματος εμβρύων και γαμετών δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους ακούσιων επιβλαβών επιπτώσεων, όχι μόνο για το άτομο, αλλά και για τους απογόνους του. Ως εκ τούτου, οι κληρονομικές γενετικές αλλαγές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε τροποποιήσεις όλων των μελλοντικών γενεών. Επιπλέον, η διαδικασία αυτή υπονομεύει σοβαρά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Η απαγόρευση της τροποποίησης του γονιδιώματος των γεννητικών κυττάρων βασίζεται σε διεθνείς συμφωνίες, όπως η Οικουμενική Διακήρυξη για το ανθρώπινο γονιδίωμα και τα ανθρώπινα δικαιώματα και η σύμβαση του Οβιέδο, καθώς και το δίκαιο της ΕΕ[1].

Βάσει των ανωτέρω:

1. Γνωρίζει το Συμβούλιο ότι επείγει να αντιμετωπιστούν οι δεοντολογικές και νομικές συνέπειες της τροποποίησης του γονιδιώματος των γεννητικών κυττάρων του ανθρώπου για την ασφάλεια των παιδιών και των μελλοντικών γενεών και να ενθαρρυνθεί, κατά συνέπεια, η καθολική απαγόρευση της τροποποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος, ώστε να αποτραπεί ο αντιδεοντολογικός πειραματισμός στον άνθρωπο;

2. Ποια μέτρα προτίθεται να λάβει το Συμβούλιο για να προωθήσει την ευρύτερη δημόσια δέσμευση και τον διάλογο με βάση την ορθή ερμηνεία της επιστημονικής προόδου σε ένα κοινωνικό πλαίσιο;

Κατάθεση: 7.2.2019

Διαβίβαση: 8.2.2019

Λήξη προθεσμίας: 1.3.2019

[1]  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 536/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις κλινικές δοκιμές, οδηγία 98/44/ΕΚ για τις βιοτεχνολογικές εφευρέσεις, «Ορίζων 2020».