WSPÓLNY PROJEKT REZOLUCJI
16.1.2006
- –Charles Tannock, Bogdan Klich, Ari Vatanen, w imieniu grupy politycznej PPE-DE
- –Jan Marinus Wiersma, w imieniu grupy politycznej PSE
- –Janusz Onyszkiewicz, w imieniu grupy politycznej ALDE
- –Francis Wurtz, w imieniu grupy politycznej GUE/NGL
- –Ģirts Valdis Kristovskis, w imieniu grupy politycznej UEN
- –UEN (B6‑0028/2006)
- –PSE (B6‑0029/2006)
- –ALDE (B6‑0032/2006)
- –Verts/ALE (B6‑0037/2006)
- –PPE-DE (B6‑0041/2006)
- –GUE/NGL (B6‑0044/2006)
Rezolucja Parlamentu Europejskiego sprawie sytuacji w Czeczenii po wyborach i społeczeństwa obywatelskiego w Rosji
Parlament Europejski,
- uwzględniając Umowę o partnerstwie i współpracy pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi a Federacją Rosyjską, która weszła w życie z dniem 1 grudnia 1997 r.,
- uwzględniając cel UE i Rosji obejmujący wdrożenie czterech „wspólnych przestrzeni” uzgodniony na szczycie UE-Rosja w maju 2005 r.,
| - | uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie stosunków pomiędzy | Unią Europejską a Rosją, |
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie praw człowieka w Rosji,
- uwzględniając Europejską Konwencję Praw Człowieka i jej pięć protokołów,
- uwzględniając liczne sprawozdania rosyjskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych na temat nieustającego pogwałcania praw człowieka w Czeczenii oraz wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach dotyczących Czeczenii,
– uwzględniając art. 103 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze „zadowolenie”, z jakim brytyjska prezydencja Unii Europejskiej przyjęła wybory parlamentarne, odbywające się w Republice Czeczeńskiej w dniu 27 listopada 2005 r., uznając je za „ważny krok w kierunku szerszej reprezentacji szeregu poglądów czeczeńskiego społeczeństwa”;
B. mając na uwadze uznanie przez Komisję Europejską za „zachęcający” faktu, iż wybory te - pierwsze w Czeczenii w ciągu ośmiu lat - „przebiegły bez większych aktów przemocy”, jednak odmówienie wszelkich komentarzy na temat sprawiedliwości tych wyborów;
C. mając na uwadze wystosowany do Unii Europejskiej list otwarty działaczy organizacji praw człowieka, podpisany przez Centrum Praw Człowieka „Memorial”, Międzynarodową Helsińską Federację Praw Człowieka, Towarzystwo Przyjaźni Rosyjsko-Czeczeńskiej oraz inne organizacje, w tym paryską Międzynarodową Federacją Praw Człowieka (FIDH), oskarżający UE o wybielanie rzeczywistości poprzez wydanie pozytywnej oceny wyborów, podkreślając, że „takie oświadczenie nie tylko jest sprzeczne z dowodami zebranymi przez rosyjską i międzynarodową społeczność ochrony praw człowieka (...) ale również kwestionuje zobowiązanie UE do wspierania praw człowieka, demokracji i rządów prawa”;
D. zwracając uwagę na zakwestionowanie przez rosyjskie Centrum Praw Człowieka „Memorial” oficjalnego wskaźnika frekwencji wyborczej (57%), twierdzącej, że udział społeczeństwa był o wiele niższy, a wyborom towarzyszyły rozpowszechnione akty oszustw i zastraszenia,
E. mając na uwadze, że w Republice Czeczeńskiej, a czasem w sąsiednich regionach północnego Kaukazu, ciągle dochodzi do poważnych pogwałceń praw człowieka: morderstw, przymusowych zniknięć, tortur, uprowadzeń oraz arbitralnych aresztowań,
F. mając na uwadze przekazanie przez rząd rosyjski wielu ze swych uprawnień odnośnie operacji antyterrorystycznych ze szczebla rosyjskich władz federalnych na władze lokalne, w dążeniu do przekształcenia trwającego już dziesięć lat rosyjsko-czeczeńskiego konfliktu w wewnętrzny problem Czeczenii, co według sprawozdania Międzynarodowej Helsińskiej Federacji Praw Człowieka, Międzynarodowej Federacji Praw Człowieka, norweskiego Komitetu Helsińskiego oraz Centrum Praw Człowieka „Memorial” doprowadziło do eskalacji brutalizmu walczących stron oraz wszechogarniającego strachu cywilów;
G. mając na uwadze wzrost w ciągu ostatnich dwóch lat w Czeczenii liczby uprowadzeń, przypadków torturowania oraz arbitralnych zabójstw, przypisywanych czeczeńskim siłom paramilitarnym;
H. mając na uwadze, że wiele przypadków przemocy i pogwałceń praw człowieka w Czeczenii pozostaje w większości niekaranych, stwarzając atmosferę bezkarności, która rozprzestrzenia się poza granice Republik Czeczeńskiej i Inguskiej na inne regiony północnego Kaukazu, w tym na Północną Osetię, a ostatnio, na Kabardiono-Bałkarię;
I. mając na uwadze poważne i postępujące pogorszenie demokracji w ostatnich czasach w Rosji, zwłaszcza ze względu na wzmocnienie kontroli rządowej nad głównymi stacjami telewizyjnymi i radiowymi, rozprzestrzenienie się autocenzury w mediach drukowanych, ograniczenie prawa organizowania publicznych demonstracji, pogorszenie klimatu dla działalności organizacji pozarządowych, w tym przypadki nękania obrońców praw człowieka oraz wzmocnienie politycznej kontroli nad wymiarem sprawiedliwości;
J. podkreślając fakt, że jak dotąd konsultacja UE-Rosja w sprawie praw człowieka nie przyniosła żadnego istotnego postępu w tym obszarze, który powinien stanowić priorytet w stosunkach UE z Rosją;
K. mając na uwadze, że dnia 20 grudnia 2005 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok o dopuszczalności skargi w sprawie zniknięcia Ruslana Alikhajiyeva, byłego marszałka sprawiedliwie wybranego parlamentu samozwańczej Czeczeńskiej Republiki Iczkerii, podczas gdy dochodzenie wszczęte przez prokuraturę czeczeńską nie przyniosło żadnych rezultatów, a rząd rosyjski odmówił przekazania materiałów sprawy kryminalnej Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka,
L. mając na uwadze, że dnia 13 grudnia 2005 r. Komisja przeznaczyła sześć mln euro na pomoc ofiarom trwającego kryzysu w północnym Kaukazie, którą to decyzją całkowita pomoc UE dla tego regionu na rok 2005 r. osiągnie sumę 26,3 mln euro, a program ten staje się piątą co do wielkości operacją humanitarną UE w świecie, zaś UE - największym darczyńcą w regionie;
M. mając na uwadze przyjęcie przez obie izby parlamentu w dniu 23 i 27 grudnia 2005 r. nieznacznie poprawionego projektu ustawy, ograniczającej działalność organizacji pozarządowych w Rosji, który to tekst wymaga wyłącznie podpisu prezydenta Putina, aby uzyskać moc prawną;
N. mając na uwadze, że w piśmie z dnia 28 grudnia 2005 r. do ministra spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej, Siergieja Ławrowa, organizacje pozarządowe, w tym „Memorial”, Moskiewska Grupa Helsińska oraz For Civil Rights podkreśliły, że cały szereg aspektów projektu ustawy nadal sprzecznych jest z prawem międzynarodowym, rosyjską konstytucją, rosyjskim kodeksem cywilnym oraz wieloma rosyjskimi ustawami;
O. mając na uwadze, że swoboda stowarzyszania się jest podstawowym prawem człowieka i posiada ogromne znaczenie w demokratycznym społeczeństwie,
P. wyrażające swe głębokie zaniepokojenie wzrostem liczby aktów przemocy na tle rasistowskim w Rosji,
1. ponownie potępia wszelkie akty terroryzmu na terenie Federacji Rosyjskiej, dla których nie może być żadnego usprawiedliwienia;
2. wyraża głębokie zaniepokojenie, że Rada i Komisja nie zajęły żadnego stanowiska wobec trwającego i poważnego łamania praw człowieka w Republice Czeczenii, mimo że prawa człowieka nadal są łamane na wielką skalę przez obie strony konfliktu oraz w atmosferze niemal całkowitej bezkarności;
3. nalega, aby Rada i Komisja przyjęły odpowiedzialną postawę wobec najpoważniejszych problemów przestrzegania praw człowieka w najbliższym sąsiedztwie Unii Europejskiej;
4. nalega, aby Rada i Komisja aktywnie zapobiegały dalszemu łamaniu praw człowieka i zapanowały nad atmosferą bezkarności w Republice Czeczenii, oraz aby naciskały na rosyjskie władze, by podjęto niezbędne środki w celu zapewnienia pełnego przestrzegania w Republice Czeczenii praw, jakie gwarantuje Europejska Konwencja Praw Człowieka, której Rosja jest sygnatariuszem, oraz aby wszyscy, którzy te prawa łamią, stanęli niezwłocznie przed sądem, niezależnie od ich stanowiska i narodowości;
5. ubolewa, że podczas przygotowań do wyborów parlamentarnych i w czasie ich trwania w Czeczenii zmarnowano okazję przeprowadzenia prawdziwie politycznego i demokratycznego procesu angażującego wszystkie sektory czeczeńskiego społeczeństwa;
6. potwierdza, że konflikt w Czeczenii nie może zostać rozwiązany przy użyciu wojska oraz wzywa do rozpoczęcia prawdziwego procesu pokojowego mającego na celu wynegocjowanie politycznego rozwiązania opartego na dialogu między wszystkimi demokratycznymi uczestnikami społeczeństwa czeczeńskiego, w pełni respektującego integralność terytorialną Federacji Rosyjskiej;
7. wzywa władze rosyjskie do zakończenia obecnego stanu bezkarności, likwidacji grup paramilitarnych, powstrzymania działań sił bezpieczeństwa i podporządkowania wojska kontroli cywilnej;
8. wzywa Radę i państwa członkowskie do systematycznego poruszania problemu Czeczenii na spotkaniach politycznych, podczas dialogu na temat praw człowieka i na innych spotkaniach z władzami Federacji Rosyjskiej w celu zagwarantowania, że sprawa ta nie umyka międzynarodowej uwadze i zainteresowaniu;
9. wzywa do nasilenia konsultacji UE-Rosja w kwestii praw człowieka, tak aby stały się bardziej skuteczne, tam gdzie to właściwe otwarte dla organizacji pozarządowych, skoncentrowane na konkretnych wynikach, z myślą o wzmocnieniu tego elementu w nowym porozumieniu o partnerstwie i współpracy, które ma być negocjowane w najbliższej przyszłości;
10. wzywa Radę i urzędującą Prezydencję do poczynienia w przyszłości wysiłków w celu udzielenia Rosji pomocy w znalezieniu pokojowego rozwiązania konfliktu - w tym oferując mediację UE; podkreśla, że UE musi przemawiać jednym głosem i trzymać się uzgodnionego we WPZiB stanowiska w sprawie Rosji;
11. wzywa Dumę rosyjską do powołania komisji śledczej badającej zaniedbania ze strony organów ścigania w Republice Czeczenii, które nie postawiły przed sądem sprawców poważnego łamania praw człowieka, udokumentowanego przez liczne organizacje praw człowieka; przypomina, że jak dotąd tylko kilka przypadków znalazło się w sądzie, oraz że większość spraw została zawieszona, przeniesiona lub oddalona;
12. podkreśla, że szczególny nacisk należy położyć na dochodzenia w sprawie przestępstw popełnionych wobec działaczy praw człowieka, adwokatów, prokuratorów, sędziów i aplikantów w Europejskim Trybunale Praw Człowieka i ich rodzin;
13. w związku z tym wzywa władze rosyjskie do ponownego wszczęcia dochodzenia w sprawie przestępstw popełnionych przez generała Władimira Szamanowa i generała Jakowa Nebitko, którzy powinni zostać osądzeni i zawieszeni w obowiązkach na czas dochodzenia, jako uznani przez trybunał w Strasburgu za odpowiedzialnych za masowe bombardowania czeczeńskich cywilów w Katyr-Jurt w lutym 2000 r.;
14. wzywa państwa członkowskie UE do wsparcia, zgodnie z prawem międzynarodowym i na podstawie istniejących precedensów oraz za zgodą Rosji, utworzenia mieszanego międzynarodowego trybunału ad hoc dla Czeczenii w celu osądzenia sprawców zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości popełnionych w Republice Czeczenii, jeżeli nadal dominować będzie atmosfera bezkarności;
15. wzywa władze rosyjskie do rewizji ustawy w sprawie terroryzmu z 1998 r. w celu dostosowania jej do standardów Rady Europy, zwłaszcza w odniesieniu do uprawnień i odpowiedzialności osób, które stosują działania antyterrorystyczne;
16. wzywa Komisję do zbadania czy pomoc humanitarna jaką dostarcza regionowi północnego Kaukazu faktycznie dotarła do osób jej potrzebujących oraz do oceny skuteczności tej pomocy;
17. jest zaniepokojony raportami o szykanach administracyjnych i sądowych wobec niektórych organizacji pozarządowych działających w Czeczenii, co wydaje się być częścią szerzej zakrojonego procesu ograniczania wolności słowa i zrzeszania się w Federacji Rosyjskiej, oraz nalega na władze rosyjskie, aby zaprzestały tych szykan;
18. podkreśla, że zarówno proces demokratyzacji jak i walka z bezkarnością w Republice Czeczenii odczują pozytywne skutki działalności niezależnych organizacji praw człowieka, oraz wzywa Rosję do umożliwienia niezależnym mediom, międzynarodowym i krajowym organizacjom humanitarnym oraz obserwatorom uzyskania swobodnego wjazdu do Czeczenii, a także do zapewnienia im, na ile to możliwe, bezpiecznych warunków pracy;
19. ubolewa, że ustawa wzmacniająca kontrolę rządu na organizacjami pozarządowymi w Rosji została tak łatwo zaakceptowana przez obie izby parlamentu oraz że zignorowano pełne uwzględnienie zaleceń Rady Europy zawartych w jej tymczasowej opinii w tej kwestii; ma nadzieję, że prezydent Putin, zanim podpisze ustawę, może jeszcze zagwarantować, że będzie w pełni zgodna z zaleceniami Rady Europy oraz wyraźnie nakierowana na chronienie działaczy organizacji pozarządowych przed szykanami w Rosji;
20. w związku z tym wzywa Radę i Komisję do poczynienia wszelkich możliwych wysiłków w celu wsparcia rozwoju i konsolidacji silnego, aktywnego, niezależnego i prawdziwego społeczeństwa obywatelskiego w Rosji, jako podstawowego i niezbędnego elementu dobrze działającej demokracji;
21. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej oraz Radzie Europy.