WSPÓLNY PROJEKT REZOLUCJI w sprawie Tadżykistanu: sytuacja więźniów sumienia
8.6.2016 - (2016/2754(RSP))
zastępujący tym samym projekty rezolucji złożone przez następujące grupy:
Verts/ALE (B8-0755/2016)
EFDD (B8-0758/2016)
ECR (B8-0760/2016)
S&D (B8-0762/2016)
PPE (B8-0766/2016)
GUE/NGL (B8-0769/2016)
ALDE (B8-0770/2016)
Cristian Dan Preda, Elmar Brok, Tunne Kelam, Andrej Plenković, Davor Ivo Stier, József Nagy, Elisabetta Gardini, Romana Tomc, Bogdan Brunon Wenta, Lefteris Christoforou, Tomáš Zdechovský, Marijana Petir, Ivana Maletić, Dubravka Šuica, Stanislav Polčák, Pavel Svoboda, Patricija Šulin, Therese Comodini Cachia, Csaba Sógor, Sven Schulze, Andrey Novakov, Ramona Nicole Mănescu, Jeroen Lenaers, Roberta Metsola, Ivan Štefanec, Adam Szejnfeld, Milan Zver, Luděk Niedermayer, Claude Rolin, Jaromír Štětina, Eduard Kukan, Jiří Pospíšil, Thomas Mann, Brian Hayes, Andrey Kovatchev, Eva Paunova, László Tőkés, David McAllister w imieniu grupy PPE
Pier Antonio Panzeri, Victor Boştinaru, Josef Weidenholzer, Zigmantas Balčytis, Hugues Bayet, Brando Benifei, José Blanco López, Vilija Blinkevičiūtė, Nicola Caputo, Andrea Cozzolino, Andi Cristea, Miriam Dalli, Elena Gentile, Lidia Joanna Geringer de Oedenberg, Michela Giuffrida, Sylvie Guillaume, Cătălin Sorin Ivan, Jeppe Kofod, Marju Lauristin, Krystyna Łybacka, Vladimír Maňka, Costas Mavrides, Sorin Moisă, Alessia Maria Mosca, Victor Negrescu, Momchil Nekov, Demetris Papadakis, Pina Picierno, Tonino Picula, Kati Piri, Liliana Rodrigues, Monika Smolková, Tibor Szanyi, Claudia Țapardel, Marc Tarabella, Julie Ward, Damiano Zoffoli w imieniu grupy S&D
Raffaele Fitto, Branislav Škripek, Monica Macovei, Angel Dzhambazki, Valdemar Tomaševski, Ruža Tomašić, Charles Tannock, Mark Demesmaeker, Karol Karski, Ryszard Czarnecki, Ryszard Antoni Legutko, Tomasz Piotr Poręba, Notis Marias, Anna Elżbieta Fotyga, Arne Gericke w imieniu grupy ECR
Urmas Paet, Izaskun Bilbao Barandica, Marielle de Sarnez, Ilhan Kyuchyuk, Valentinas Mazuronis, Beatriz Becerra Basterrechea, Petras Auštrevičius, Filiz Hyusmenova, Pavel Telička, Nedzhmi Ali, Dita Charanzová, Martina Dlabajová, José Inácio Faria, Fredrick Federley, Nathalie Griesbeck, Marian Harkin, Ivan Jakovčić, Louis Michel, Javier Nart, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Carolina Punset, Frédérique Ries, Robert Rochefort, Marietje Schaake, Jasenko Selimovic, Hannu Takkula, Ivo Vajgl, Hilde Vautmans, Cecilia Wikström, Paavo Väyrynen, María Teresa Giménez Barbat, Ulrike Müller w imieniu grupy ALDE
Lola Sánchez Caldentey, Helmut Scholz, Tania González Peñas, Xabier Benito Ziluaga, Estefanía Torres Martínez, Miguel Urbán Crespo, Merja Kyllönen, Barbara Spinelli w imieniu grupy GUE/NGL
Tamás Meszerics, Heidi Hautala, Barbara Lochbihler, Ernest Urtasun, Igor Šoltes, Bronis Ropė, Bodil Valero, Davor Škrlec w imieniu grupy Verts/ALE
Ignazio Corrao, Fabio Massimo Castaldo, Daniela Aiuto, Isabella Adinolfi, Beatrix von Storch w imieniu grupy EFDD
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Tadżykistanu: sytuacja więźniów sumienia
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 7, 8 i 9 Powszechnej deklaracji praw człowieka,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 września 2009 r. w sprawie zawarcia Umowy o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tadżykistanu, z drugiej strony[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie postępów w realizacji strategii UE wobec Azji Środkowej[2],
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 22 czerwca 2015 r. w sprawie strategii UE wobec Azji Środkowej,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie realizacji i przeglądu strategii UE wobec Azji Środkowej[3],
– uwzględniając oświadczenie UE skierowane w dniu 18 lutego 2016 r. do Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a dotyczące procesów karnych toczących się w Tadżykistanie przeciwko Islamskiej Partii Odrodzenia Tadżykistanu (IPOT),
– uwzględniając wnioski z wizyty specjalnego przedstawiciela UE ds. Azji Środkowej w Tadżykistanie, która miała miejsce w dniu 18 września 2015 r.,
– uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z dnia 3 czerwca 2016 r. w sprawie wydanego przez Sąd Najwyższy Tadżykistanu wyroku skazującego wiceprezesów Islamskiej Partii Odrodzenia Tadżykistanu na dożywotnie więzienie,
– uwzględniając uwagi wstępne przedstawione przez Specjalnego Sprawozdawcę ONZ ds. Promocji i Ochrony Prawa do Wolności Opinii i Wypowiedzi w dniu 9 marca 2016 r., na zakończenie wizyty w Tadżykistanie,
– uwzględniając zalecenia dla Tadżykistanu przedstawione w powszechnym okresowym przeglądzie praw człowieka na 25. sesji Rady Praw Człowieka ONZ w dniu 6 maja 2016 r.,
– uwzględniając prowadzony przez UE i Tadżykistan coroczny dialog poświęcony prawom człowieka,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r., gwarantujący wolność wypowiedzi, wolność zgromadzeń, prawo do poszanowania życia osobistego, prywatnego i rodzinnego oraz prawo do równego traktowania, a także zakazujący dyskryminacji w odniesieniu do korzystania z tych praw,
– uwzględniając regionalną konferencję na temat zapobiegania torturom, która odbyła się w dniach od 27 do 29 maja 2014 r., i regionalną konferencję na temat roli społeczeństwa w zapobieganiu torturom, która miała miejsce w dniach od 31 maja do 2 czerwca 2016 r.,
– uwzględniając plan działań Tadżykistanu z sierpnia 2013 r., dotyczący realizacji zaleceń wydanych przez Komitet przeciwko Torturom,
– uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w dniu 17 września 2009 r. Parlament Europejski wydał zgodę na zawarcie umowy o partnerstwie i współpracy między Wspólnotą Europejską a Republiką Tadżykistanu; mając na uwadze, że umowa o partnerstwie i współpracy została podpisana w 2004 r., a weszła w życie w dniu 1 stycznia 2010 r.; mając w szczególności na uwadze, że art. 2 tej umowy stanowi, iż „[p]oszanowanie zasad demokracji oraz praw podstawowych i praw człowieka [...] stanowi podstawę polityki wewnętrznej i zagranicznej Stron oraz podstawowy element [...] Umowy”;
B. mając na uwadze, że od 1992 r. współpracę między UE a Tadżykistanem rozszerzono na liczne dziedziny, w tym na obszar praw człowieka i demokracji, mający podstawowe znaczenie dla jakiegokolwiek partnerstwa;
C. mając na uwadze, że UE jest żywotnie zainteresowana zacieśnieniem współpracy z regionem Azji Środkowej w sprawach politycznych, gospodarczych, w dziedzinie bezpieczeństwa, a także w obszarze zrównoważonego rozwoju i pokoju, dzięki silnym i otwartym stosunkom między UE a Tadżykistanem w oparciu o zasady praworządności i demokracji oraz o prawa człowieka;
D. mając na uwadze, że wyrażający krytyczne opinie o działalności rządu znany biznesmen Abubakr Azizchodżajew jest przetrzymywany od lutego 2016 r., po tym jak przedstawił poważne obawy dotyczące praktyk korupcyjnych w biznesie; mając na uwadze, że został on oskarżony, na podstawie art. 189 kodeksu karnego Tadżykistanu, o podżeganie do nienawiści narodowościowej, rasowej, regionalnej lub wyznaniowej;
E. mając na uwadze, że członkowie opozycji politycznej w Tadżykistanie są celem regularnych ataków; mając na uwadze, że we wrześniu 2015 r. zakazano działalności Islamskiej Partii Odrodzenia Tadżykistanu, po tym jak powiązano ją z podjętym w tym samym miesiącu nieudanym zamachem stanu, pod przywództwem generała Abduchalima Nazarzody, który zginął wraz z 37 zwolennikami; mając na uwadze, że władze aresztowały już około 200 członków IPOT;
F. mając na uwadze, że w lutym 2016 r. w Sądzie Najwyższym rozpoczęły się procesy przeciwko 13 członkom rady politycznej IPOT oraz czterem innym osobom związanym z tą partią, którym postawiono zarzuty dotyczące przestępstw „ekstremizmu” w związku z ich rzekomym udziałem w atakach z września 2015 r.; mając na uwadze, że wielu członków IPOT zostało aresztowanych i ma stanąć przed sądem karnym bez gwarancji rzetelnego procesu; mając na uwadze, że Zajd Saidow, biznesmen i znany działacz opozycji, został skazany na 29 lat pozbawienia wolności w wyniku procesu związanego z faktem kandydowania przez niego w wyborach prezydenckich w listopadzie 2013 r.; mając na uwadze, że w marcu 2015 r. w Stambule zabity został Umarali Kuwwatow, a inny działacz, Maksud Ibragimow, został w Rosji zaatakowany nożem i uprowadzony, a następnie odesłany do Tadżykistanu i w lipcu 2015 r. skazany na 17 lat pozbawienia wolności;
G. mając na uwadze, że w dniu 2 czerwca 2016 r. Sąd Najwyższy w Duszanbe skazał Mahmadaliego Hajita i Saidumara Hussainiego, wiceprezesów zakazanej partii IPOT, na dożywotnie więzienie, zarzucając im, że stali za próbą zamachu stanu z 2015 r.; mając na uwadze, że na kary pozbawienia wolności skazano również 11 innych członków IPOT; mając na uwadze, że trzech krewnych przywódcy IPOT Muhiddina Kabiriego uwięziono za to, że nie donieśli o niesprecyzowanej zbrodni; mając na uwadze, że procesy sądowe nie były przejrzyste i naruszono w nich prawo oskarżonych do rzetelnego procesu;
H. mając na uwadze, że grupie prawników, którzy zgłosili się na obrońców oskarżonych członków IPOT, grożono śmiercią, zostali oni także aresztowani, byli przetrzymywani i więzieni; mając na uwadze, że aresztowanie Buzurgmehra Jorowa, Nodiry Dodajanowej, Nuriddina Mahkamowa, Szuchrata Kudratowa oraz Firuza i Dalera Tabarowów budzi poważne obawy dotyczące zgodności z międzynarodowymi normami niezależności adwokatów, procesów bez udziału publiczności i ograniczania dostępu do przedstawiciela prawnego; mając na uwadze, że zatrzymano, nękano i zastraszano również dziennikarzy; mając na uwadze, że zgodnie z konstytucją Tadżykistanu musi zostać uznana wolność słowa, dostęp do mediów oraz pluralizm polityczny i ideologiczny, w tym w sprawach wyznaniowych;
I. mając na uwadze, że w ustawie o adwokaturze z 2015 r. wprowadzono wymóg pełnej ponownej certyfikacji palestry oraz szereg ograniczeń dotyczących osób mogących wykonywać zawody prawnicze, co prowadzi potencjalnie do ingerencji w niezależność pracy prawników;
J. mając na uwadze, że poprawki wprowadzone niedawno do ustawy o stowarzyszeniach publicznych, która weszła w życie w 2015 r., utrudniają działalność społeczeństwa obywatelskiego, gdyż nakłada na organizacje pozarządowe obowiązek ujawniania źródeł finansowania;
K. mając na uwadze, że w oświadczeniu misji obserwacji wyborów Parlamentu Europejskiego analizującej wybory parlamentarne, które odbyły się w Tadżykistanie w dniu 2 marca 2015 r., wskazano na istotne niedociągnięcia;
L. mając na uwadze, że prasa, strony internetowe, media społecznościowe i dostawcy usług internetowych w Tadżykistanie działają w restrykcyjnych warunkach, gdzie powszechna jest autocenzura; mając na uwadze, że rząd wykorzystuje restrykcyjne przepisy i regulacje dotyczące mediów, by ograniczyć prezentowanie niezależnych informacji, i często blokuje media internetowe i sieci społecznościowe;
M. mając na uwadze, że specjalny sprawozdawca ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania w przedstawionym w lutym 2015 r. sprawozdaniu z wizyty w Tadżykistanie, którą odbył w lutym 2014 r., zwrócił uwagę na niepokojące przypadki stosowania tortur, maltretowania i bezkarności;
N. mając na uwadze, że Tadżykistan wciąż klasyfikowany jest wysoko ma liście państw o najwyższym poziomie korupcji;
O. mając na uwadze, że Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR) to ważny instrument finansowy, mający wspierać zasady praworządności, dobre rządy i prawa człowieka i w kraju i w regionie;
P. mając na uwadze, że w dniu 22 maja 2016 r. w Tadżykistanie przeprowadzono referendum w sprawie zmian w konstytucji umożliwiających sprawującemu władzę prezydentowi Emomaliemu Rahmonowi kandydowanie bez ograniczeń w kolejnych wyborach;
1. wzywa do uwolnienia wszystkich osób uwięzionych na podstawie zarzutów umotywowanych politycznie, w tym Abubakra Azizchodżajewa, Zajda Saidowa, Maksuda Ibragimowa, wiceprezesów IPOT Mahmadaliego Hajita i Saidumara Hussainiego oraz 11 innych członków IPOT;
2. apeluje do władz Tadżykistanu o unieważnienie wyroków na adwokatów i prawników, w tym Buzurgmehra Jorowa, Nodirę Dodajanową, Nuriddina Mahkamowa, Szuchrata Kudratowa oraz Firuza i Dalera Tabarowów, a także o ich uwolnienie;
3. podkreśla znaczenie stosunków między UE a Tadżykistanem oraz zacieśnienia współpracy we wszystkich dziedzinach; podkreśla, że w interesie UE leżą trwałe stosunki z Tadżykistanem w postaci współpracy politycznej i gospodarczej; zaznacza, że utrzymywanie stosunków politycznych i gospodarczych z UE ściśle wiąże się z przestrzeganiem wartości dotyczących poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, zgodnie z zapisami umowy o partnerstwie i współpracy;
4. wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu coraz większej liczby przetrzymywanych i aresztowanych prawników występujących w obronie praw człowieka, a także członków opozycji i ich krewnych, a ponadto z powodu ograniczania wolności mediów i internetu oraz komunikacji mobilnej i ograniczania możliwości wyrażania przekonań religijnych;
5. apeluje do władz Tadżykistanu o zapewnienie obrońcom i działaczom politycznym rzetelnego, otwartego i przejrzystego procesu, o dostarczenie solidnych zabezpieczeń i gwarancji procesowych zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Tadżykistanu oraz o zezwolenie organizacjom międzynarodowym na przeprowadzenie ponownego dochodzenia we wszystkich sprawach dotyczących łamania praw człowieka i naruszania godności ludzkiej; wzywa, by wszystkim uwięzionym lub przetrzymywanym zapewniono dostęp do usług niezależnego prawnika, a także prawo regularnego spotykania się z członkami rodziny; przypomina, że każdy wydany wyrok wymaga przedstawienia jednoznacznych dowodów potwierdzających zarzuty karne postawione oskarżonemu;
6. wzywa rząd Tadżykistanu, by umożliwił grupom opozycji swobodne działanie i korzystanie z wolności zgromadzeń, zrzeszania się, słowa i wyznania, zgodnie z międzynarodowymi normami praw człowieka oraz z konstytucją Tadżykistanu;
7. podkreśla, że uzasadniona walka z terroryzmem i ekstremizmem nie powinna być wykorzystywana jako pretekst do tłumienia działalności opozycji, ograniczania wolności słowa lub niezawisłości sądownictwa; przypomina, że należy zagwarantować podstawowe wolności przysługujące wszystkim obywatelom Tadżykistanu oraz przestrzegać zasad praworządności;
8. apeluje do parlamentu Tadżykistanu, by uwzględnił opinie niezależnych mediów i społeczeństwa obywatelskiego, rozpatrując poprawki zgłoszone do ustawy medialnej, a dotyczące licencji dla mediów; wzywa władze Tadżykistanu, by zaprzestały blokowania internetowych serwisów informacyjnych;
9. wzywa władze Tadżykistanu do przestrzegania prawa międzynarodowego, zwłaszcza w odniesieniu do ustawy o stowarzyszeniach publicznych i ustawy o palestrze i wykonywaniu zawodów prawniczych; zwraca się do rządu Tadżykistanu, by zapewnił wszystkim prawnikom, w tym adwokatom obrońców praw człowieka, członków IPOT, ofiar tortur i osób oskarżanych o ekstremizm, możliwość swobodnego wykonywania pracy, bez obawy, że spotkają się z groźbami czy nękaniem;
10. z zadowoleniem przyjmuje pewne pozytywne działania rządu Tadżykistanu, np. depenalizację zniesławienia i zniewagi w 2012 r., oraz wzywa o właściwe stosowanie kodeksu karnego tego kraju; z zadowoleniem przyjmuje podpisanie przepisów wprowadzających poprawki do kodeksu postępowania karnego oraz ustawy o procedurach zatrzymania i warunkach zapewnianych podejrzanym, oskarżonym i pozwanym, a także wzywa władze Tadżykistanu, by zapewniły niezwłoczne wdrożenie tych przepisów;
11. z zadowoleniem przyjmuje prowadzony przez UE i Tadżykistan coroczny dialog poświęcony prawom człowieka, w którym należy poruszyć również kwestie ujęte w niniejszej rezolucji; podkreśla znaczenie prowadzonego przez UE i władze Tadżykistanu skutecznego i ukierunkowanego na wyniki dialogu poświęconego prawom człowieka jako narzędzia sprzyjającego załagodzeniu sytuacji politycznej w kraju i zainicjowaniu całościowych reform;
12. wzywa UE, zwłaszcza Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, do uważnego monitorowania zasad praworządności w Tadżykistanie, szczególnie jeśli chodzi o prawo do zrzeszania się i zakładania partii politycznych, w związku z wyborami parlamentarnymi, które mają się odbyć w 2020 r., a także, w stosownych przypadkach, do omawiania niepokojących kwestii z władzami Tadżykistanu, do oferowania pomocy i do składania Parlamentowi regularnych sprawozdań; zwraca się do delegatury UE w Duszanbe, by dalej odgrywała aktywną rolę w tej dziedzinie;
13. zachęca władze Tadżykistanu do zapewnienia należytej reakcji na zalecenia zawarte w powszechnym okresowym przeglądzie praw człowieka oraz do realizacji tych zaleceń;
14. wyraża głębokie zaniepokojenie powszechnym stosowaniem tortur i apeluje do rządu Tadżykistanu o realizację planu działań z sierpnia 2013 r., dotyczącego wdrożenia zaleceń wydawanych przez Komitet przeciwko Torturom;
15. odnotowuje wnioski misji obserwacyjnej wysłanej przez Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie na wybory parlamentarne, które odbyły się w Tadżykistanie w dniu 1 marca 2015 r., zawierające stwierdzenie, że wybory te „miały miejsce w warunkach ograniczonej swobody politycznej i nie zapewniły kandydatom równych warunków rywalizacji”, oraz apeluje do władz Tadżykistanu, by w stosownym czasie zajęły się wszystkimi zaleceniami zawartymi w tychże wnioskach;
16. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, Radzie, Komisji, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. Azji Środkowej, rządom i parlamentom państw członkowskich, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Radzie Praw Człowieka ONZ, rządowi Tadżykistanu oraz prezydentowi tego kraju, Emomaliemu Rahmonowi.
- [1] Dz.U. C 224 E z 19.8.2010, s. 12.
- [2] Dz.U. C 168 E z 14.6.2013, s. 91.
- [3] Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0121.