Wspólny projekt rezolucji - RC-B8-0498/2018Wspólny projekt rezolucji
RC-B8-0498/2018

WSPÓLNY PROJEKT REZOLUCJI w sprawie zabójstwa dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Stambule

24.10.2018 - (2018/2885(RSP))

złożony zgodnie z art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu
zastępujący tym samym następujące projekty rezolucji:
B8-0498/2018 (S&D)
B8-0499/2018 (ECR)
B8-0500/2018 (Verts/ALE)
B8-0501/2018 (GUE/NGL)
B8-0503/2018 (ALDE)
B8-0505/2018 (EFDD)
B8-0508/2018 (PPE)

Cristian Dan Preda, Tunne Kelam, Sandra Kalniete, David McAllister, Eduard Kukan, Anders Sellström, László Tőkés w imieniu grupy PPE
Victor Boştinaru, Pier Antonio Panzeri w imieniu grupy S&D
Karol Karski, Charles Tannock, Branislav Škripek w imieniu grupy ECR
Marietje Schaake, Pavel Telička, Petras Auštrevičius, Beatriz Becerra Basterrechea, Izaskun Bilbao Barandica, María Teresa Giménez Barbat, Marian Harkin, Nadja Hirsch, Ivan Jakovčić, Petr Ježek, Patricia Lalonde, Valentinas Mazuronis, Louis Michel, Javier Nart, Urmas Paet, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Frédérique Ries, Robert Rochefort, Jasenko Selimovic, Ramon Tremosa i Balcells, Ivo Vajgl, Hilde Vautmans, Cecilia Wikström w imieniu grupy ALDE
Ángela Vallina, Patrick Le Hyaric, Merja Kyllönen, Sabine Lösing, Barbara Spinelli, Martina Anderson, Lynn Boylan, Matt Carthy, Liadh Ní Riada, Kateřina Konečná, Marie-Christine Vergiat, Paloma López Bermejo w imieniu grupy GUE/NGL
Ernest Urtasun, Jordi Solé, Florent Marcellesi, Ana Miranda, Ska Keller, Keith Taylor, Margrete Auken, Bodil Valero, Klaus Buchner, Reinhard Bütikofer, José Bové, Michèle Rivasi, Eva Joly, Yannick Jadot, Pascal Durand, Karima Delli w imieniu grupy Verts/ALE
Isabella Adinolfi, Ignazio Corrao, Piernicola Pedicini, Eleonora Evi, Fabio Massimo Castaldo w imieniu grupy EFDD

Procedura : 2018/2885(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
RC-B8-0498/2018
Teksty złożone :
RC-B8-0498/2018
Debaty :
Teksty przyjęte :

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie zabójstwa dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Stambule

(2018/2885(RSP))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Arabii Saudyjskiej, w szczególności rezolucję z dnia 11 marca 2014 r. w sprawie Arabii Saudyjskiej – jej stosunków z UE oraz jej roli na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej[1], z dnia 12 lutego 2015 r. w sprawie Raifa Badawiego[2], z dnia 8 października 2015 r. w sprawie Alego Mohammeda al-Nimra[3], z dnia 31 maja 2018 r. w sprawie sytuacji obrońców praw kobiet w Arabii Saudyjskiej[4], z dnia 25 lutego 2016 r.[5] w sprawie sytuacji humanitarnej w Jemenie oraz z dni 30 listopada 2017 r.[6] i 4 października 2018 r.[7] w sprawie sytuacji w Jemenie,

–  uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę Siergieja Magnickiego[8],

–  uwzględniając uwagi wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini z dnia 9 października 2018 r., wygłoszone na wspólnej konferencji z portugalskim ministrem spraw zagranicznych, oraz z dnia 15 października 2018 r. w kontekście Rady do Spraw Zagranicznych, a także jej oświadczenie w imieniu Unii Europejskiej z dnia 20 października 2018 r. dotyczące ostatnich wydarzeń w sprawie saudyjskiego dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego,

–  uwzględniając wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego[9],

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Sekretarza Generalnego ONZ z dnia 19 października 2018 r.,

–  uwzględniając oświadczenie wysokiej komisarz ONZ ds. praw człowieka Michelle Bachelet, która dnia 16 października 2018 r. wezwała Arabię Saudyjską do ujawnienia wszystkiego, co jej wiadomo o zaginięciu Dżamala Chaszukdżiego,

–  uwzględniając oświadczenie ekspertów ONZ z dnia 9 października 2018 r. zawierające żądanie dochodzenia w sprawie zaginięcia saudyjskiego dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w Stambule,

–  uwzględniając sprawozdanie grupy roboczej ONZ ds. przymusowych lub wymuszonych zaginięć z dnia 18 października 2018 r., w którym wyrażono głębokie zaniepokojenie nowymi praktykami uprowadzeń na zlecenie władz państwowych,

–  uwzględniając oświadczenie ministrów spraw zagranicznych grupy G7 z dnia 17 października 2018 r. w sprawie zaginięcia Dżamala Chaszukdżiego,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Zjednoczonego Królestwa, Francji i Niemiec z dnia 14 października 2018 r. w sprawie zaginięcia saudyjskiego dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego oraz z dnia 21 października 2018 r. w sprawie jego śmierci,

–  uwzględniając oświadczenie saudyjskiego ministerstwa spraw zagranicznych w sprawie zaginięcia Dżamala Chaszukdżiego, który był obywatelem Arabii Saudyjskiej,

–  uwzględniając fakt, że Arabia Saudyjska jest członkiem Rady Praw Człowieka ONZ,

–  uwzględniając Wytyczne UE w sprawie praw człowieka dotyczące wolności wypowiedzi w internecie i poza nim,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania,

–  uwzględniając Arabską kartę praw człowieka, ratyfikowaną przez Arabię Saudyjską w 2009 r.,

–  uwzględniając Konwencję wiedeńską o stosunkach konsularnych z dnia 24 kwietnia 1963 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając przyznanie w 2015 r. Nagrody im. Sacharowa za wolność myśli saudyjskiemu blogerowi Raifowi Badawiemu,

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że znany saudyjski dziennikarz Dżamal Chaszukdżi zaginął od momentu wejścia do konsulatu Arabii Saudyjskiej w Stambule w dniu 2 października 2018 r. w celu uzyskania dokumentów niezbędnych do zawarcia związku małżeńskiego i od tej pory go nie widziano, mimo że saudyjscy urzędnicy początkowo twierdzili, iż opuścił on ten budynek; mając na uwadze, że ujawniono niezwykle niepokojące informacje o jego losie, co doprowadziło do domniemań, iż doszło do egzekucji pozasądowej na zlecenie państwa;

B.  mając na uwadze, że na początku Arabia Saudyjska zaprzeczała, jakoby była zamieszana w zaginięcie Dżamala Chaszukdżiego, ale po silnej presji międzynarodowej przyznała, że jego zabójstwo miało miejsce w jej konsulacie w Stambule;

C.  mając na uwadze, że saudyjski prokurator stwierdził, iż „postępowanie w tej sprawie wciąż trwa, [...] ma na celu pociągnięcie do odpowiedzialności i postawienie przed sądem wszystkich osób zamieszanych w tę sprawę”; mając na uwadze, że saudyjski minister spraw zagranicznych stwierdził w dniu 21 października, że operacja ta została przeprowadzona przez osoby, które przekroczyły przyznane im uprawnienia i obowiązki, oraz że władze saudyjskie zobowiązują się do ukarania wszystkich osób odpowiedzialnych za to morderstwo; mając na uwadze, że całkowita kontrola Muhammada ibn Salmana Al Su’uda nad służbami bezpieczeństwa sprawia, iż jest bardzo mało prawdopodobne, aby akcja ta została przeprowadzona bez jego wiedzy i kontroli;

D.  mając na uwadze, że według doniesień, określanych przez władze saudyjskie jako „bezpodstawne” i „absolutnie fałszywe”, z konsulatu zabrano nagrania z kamer przemysłowych, całemu personelowi tureckiemu polecono wziąć dzień wolny od pracy, po zaginięciu Dżamala Chaszukdżiego konsulat częściowo odmalowano, a w dniu jego zaginięcia, tj. 2 października 2018 r., do Stambułu przybyło i tego samego dnia opuściło Stambuł, dwoma samolotami czarterowymi, 15 Saudyjczyków, w większości rzekomo powiązanych z następcą tronu księciem Muhammadem ibn Salmanem, krajowymi służbami bezpieczeństwa, wojskiem lub innymi agendami rządowymi;

E.  mając na uwadze, że po zaginięciu Dżamala Chaszukdżiego władze saudyjskie starały się przeszkodzić we wszczęciu szybkiego, gruntownego, skutecznego, bezstronnego i przejrzystego śledztwa; mając na uwadze, że dopiero po naciskach międzynarodowych i po porozumieniu się z władzami tureckimi służby śledcze uzyskały zgodę na zbadanie wnętrza konsulatu Arabii Saudyjskiej w dniu 15 października 2018 r. oraz dostęp do rezydencji konsula generalnego w dniu 17 października 2018 r.;

F.  mając na uwadze, że urzędnicy tureccy i saudyjscy zapowiedzieli wszczęcie wspólnego śledztwa w sprawie zaginięcia Dżamala Chaszukdżiego; mając na uwadze, że eksperci ONZ wezwali do przeprowadzenia niezależnego międzynarodowego dochodzenia w sprawie jego zaginięcia; mając na uwadze, że Unia Europejska i jej państwa członkowskie domagają się kontynuowania drobiazgowego, wiarygodnego i przejrzystego śledztwa, aby należycie wyjaśnić okoliczności zamordowania Dżamala Chaszukdżiego oraz pociągnąć do pełnej odpowiedzialności wszystkich winnych;

G.  mając na uwadze, że atak saudyjskich agentów na Dżamala Chaszukdżiego w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Stambule stanowi rażące naruszenie art. 55 ust. 2 Konwencji wiedeńskiej o stosunkach konsularnych z 1963 r., który to artykuł stanowi, że „pomieszczenia konsularne nie powinny być używane w sposób niezgodny z wykonywaniem funkcji konsularnych [...]”; mając na uwadze, że art. 41 tejże konwencji stanowi, iż możliwe jest uchylenie immunitetu dyplomatycznego w przypadku „ciężkiej zbrodni i na podstawie postanowienia właściwej władzy sądowej”;

H.  mając na uwadze, że Arabia Saudyjska i Turcja są stronami Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz są zobowiązane do podejmowania wszelkich środków z myślą o zapobieganiu torturom, wymuszonym zaginięciom i innym poważnym formom łamania praw człowieka, a także do badania zarzutów dotyczących działań stanowiących te zbrodnie i do stawiania przed sądem osób podejrzanych o ich popełnienie; mając na uwadze, że na mocy konwencji ONZ zbrodnia polegająca na zabiciu Dżamala Chaszukdżiego podlega jurysdykcji uniwersalnej, wobec czego podejrzanych można aresztować w dowolnym miejscu na terytorium krajów sygnatariuszy oraz w stosownych przypadkach sądzić ich przed sądami krajowymi;

I.  mając na uwadze, że wolność opinii i wypowiedzi w prasie i mediach, zarówno w internecie, jak i poza nim, to podstawowe prawa każdego człowieka, będące zasadniczym warunkiem wstępnym i katalizatorem demokratyzacji i reform, a ponadto umożliwiające niezbędny nadzór nad organami władzy; mając na uwadze podstawowe znaczenie wolnych, zróżnicowanych i niezależnych mediów dla propagowania i ochrony praw człowieka w każdym społeczeństwie; mając na uwadze, że praca dziennikarzy polegająca na ujawnianiu przypadków nadużycia władzy, uwidocznianiu korupcji oraz kwestionowaniu powszechnie panujących przekonań często w sposób szczególny naraża ich na zastraszanie i przemoc;

J.  mając na uwadze, że zabójstwo dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego wpisuje się w schemat szeroko zakrojonych represji wobec obrońców praw człowieka, obrończyń praw kobiet, prawników, dziennikarzy, pisarzy i blogerów, które nasiliły się od czasu, gdy następca tronu książę Muhammad ibn Salman zaczął ugruntowywać kontrolę nad krajowymi organami bezpieczeństwa; mając na uwadze, że władze dążą do skazania kilku spośród tych działaczy na karę śmierci; mając na uwadze, że systemy nadzoru i inne produkty podwójnego zastosowania wykorzystuje się w Arabii Saudyjskiej do identyfikacji i śledzenia ruchów obrońców praw człowieka i osób krytycznie nastawionych do reżimu; mając na uwadze, że saudyjscy dziennikarze i obrońcy praw człowieka mieszkający za granicą, w tym w stolicach państw zachodnich, otrzymują groźby pod adresem ich rodzin w Arabii Saudyjskiej;

K.  mając na uwadze, że reżim saudyjski prowadzi w tym samym czasie kosztowną międzynarodową kampanię medialną, kreując się na siłę sprzyjającą modernizacji i zapowiadającą reformy, podczas gdy system w dalszym ciągu jest niedemokratyczny i dyskryminujący; mając na uwadze, że z powodu skandalu wywołanego zaginięciem Dżamala Chaszukdżiego kilku znanych mówców, sponsorów i partnerów medialnych odwołało swój udział w konferencji poświęconej inicjatywie na rzecz przyszłych inwestycji, organizowanej w październiku 2018 r. w Rijadzie;

L.  mając na uwadze, że reżim saudyjski wielokrotnie wywierał presję na niektóre państwa i organizacje międzynarodowe, zastraszał je i groził im oraz blokował niezależne międzynarodowe dochodzenia w reakcji na krytykę ze strony tych państw i organizacji dotyczącą łamania praw człowieka w Arabii Saudyjskiej lub naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego w Jemenie;

M.  mając na uwadze, że 21 października kanclerz Niemiec oświadczyła, iż Niemcy chwilowo wstrzymają wywóz broni do Arabii Saudyjskiej z uwagi na niewyjaśnione okoliczności śmierci Dżamala Chaszukdżiego;

1.  z całą mocą potępia torturowanie i zabójstwo Dżamala Chaszukdżiego oraz składa wyrazy współczucia jego rodzinie i przyjaciołom; wzywa władze Arabii Saudyjskiej do ujawnienia lokalizacji jego szczątków; przypomina, że systematyczne praktyki wymuszonych zaginięć i pozasądowych egzekucji stanowią zbrodnię przeciwko ludzkości;

2.  apeluje o przeprowadzenie niezależnego i bezstronnego międzynarodowego dochodzenia w sprawie okoliczności śmierci Dżamala Chaszukdżiego; wzywa do zidentyfikowania sprawców i postawienia ich przed wymiarem sprawiedliwości po przeprowadzeniu sprawiedliwego procesu, zgodnie z normami międzynarodowymi, przed bezstronnym sądem i w obecności międzynarodowych obserwatorów;

3.  jest bardzo zaniepokojony informacją o losie Dżamala Chaszukdżiego oraz udziale agentów z Arabii Saudyjskiej; przyjmuje do wiadomości, że trwa śledztwo prowadzone przez urzędników tureckich i saudyjskich, i zachęca do dalszych wspólnych wysiłków; wzywa władze saudyjskie do pełnej współpracy z władzami tureckimi, zaś władze tureckie – do udostępnienia wszystkich informacji w celu wyjaśnienia, co dokładnie wydarzyło się dnia 2 października 2018 r., z pominięciem spekulacji;

4.  powtarza, że jeżeli sprawcami zaginięcia i zabójstwa Dżamala Chaszukdżiego okażą się agenci saudyjscy, zarówno organy państwowe, jak i indywidualne osoby muszą zostać pociągnięte do odpowiedzialności; apeluje w związku z tym do wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel i państw członkowskich o gotowość do nałożenia ukierunkowanych sankcji, w tym zakazu wydawania wiz i zamrożenia aktywów, wobec osób z Arabii Saudyjskiej, a także sankcji związanych z przestrzeganiem praw człowieka wobec Królestwa Arabii Saudyjskiej, gdy tylko zostaną ustalone fakty; domaga się, aby wszelkie takie sankcje były wymierzone nie tylko w sprawców, ale również w organizatorów tej zbrodni i osoby podburzające do niej;

5.  wyraża zaniepokojenie, że zaginięcie Dżamala Chaszukdżiego wiąże się z jego krytycznymi wypowiedziami na temat polityki Arabii Saudyjskiej w ostatnich latach; ponawia apel do władz Arabii Saudyjskiej o otwarcie się na prawa podstawowe, w tym na prawo do życia, prawo do swobody wypowiedzi i prawo do pokojowego sprzeciwu;

6.  wzywa wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i państwa członkowskie do dalszego prowadzenia z Arabią Saudyjską strukturalnego dialogu dotyczącego praw człowieka, podstawowych wolności i niepokojącej roli, jaką ten kraj odgrywa w regionie, w ramach stosunków UE z Radą Współpracy Państw Zatoki;

7.  potępia ciągłe represje wobec obrońców praw człowieka, aktywnych prawników, dziennikarzy, duchownych, pisarzy i blogerów, zarówno w kraju, jak i poza nim, gdyż osłabiają one wiarygodność procesu reform w Arabii Saudyjskiej; nalega, by władze Arabii Saudyjskiej podjęły niezbędne kroki, aby umożliwić wszystkim korzystanie z przysługujących im praw bez nękania sądowego lub innych kroków odwetowych, takich jak groźby pod adresem ich rodzin; wzywa władze saudyjskie do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich obrońców praw człowieka oraz innych więźniów sumienia przetrzymywanych i skazywanych wyłącznie za korzystanie z przysługującego im prawa do wolności wypowiedzi i za pokojową pracę na rzecz praw człowieka;

8.  podkreśla, jak ważna jest obrona wolności słowa, zarówno w internecie, jak i poza nim, wolność prasy i zapewnienie ochrony dziennikarzom; podkreśla, że grożenie dziennikarzom oraz atakowanie lub zabijanie ich jest nie do przyjęcia bez względu na okoliczności i budzi najgłębsze zaniepokojenie;

9.  przypomina władzom Arabii Saudyjskiej o ich międzynarodowych zobowiązaniach na mocy Powszechnej deklaracji praw człowieka i Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych oraz Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;

10.  apeluje do UE i jej państw członkowskich o zajęcie zdecydowanego stanowiska podczas następnego posiedzenia Rady Praw Człowieka w Genewie, gdyż na tym posiedzeniu, w dniu 5 listopada, w ramach powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka Arabia Saudyjska przedstawi swoje osiągnięcia w tej dziedzinie; ponownie wzywa państwa członkowskie UE, by na forum Rady Praw Człowieka ONZ zaproponowały powołanie specjalnego sprawozdawcy ds. praw człowieka w Arabii Saudyjskiej; wzywa państwa członkowskie UE, aby podczas kolejnego posiedzenia Rady Praw Człowieka poruszyły kwestię członkostwa państw o bardzo wątpliwych standardach w zakresie praw człowieka, w tym Arabii Saudyjskiej; wyraża ubolewanie z powodu głosowania kilku państw członkowskich za członkostwem Arabii Saudyjskiej w Radzie Praw Człowieka;

11.  zdecydowanie popiera inicjatywę UE na rzecz utworzenia globalnego systemu sankcji wymierzonego w podmioty naruszające prawa człowieka na całym świecie, dzięki czemu możliwe byłoby wprowadzenie zakazu wydawania wiz i zamrożenie aktywów w stosunku do określonych osób; oczekuje konkretnych wyników konferencji zorganizowanej przez władze holenderskie, która ma się odbyć w listopadzie w Hadze, i zachęca państwa członkowskie oraz ESDZ do pełnego poparcia tego wniosku;

12.  wzywa władze Arabii Saudyjskiej do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Raifa Badawiego, gdyż uznaje się go za więźnia sumienia, aresztowanego i skazanego wyłącznie za korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi; wzywa władze UE do poruszania jego sprawy we wszelkich kontaktach na wysokim szczeblu oraz do ustanowienia międzyinstytucjonalnej grupy zadaniowej z udziałem odpowiednich podmiotów, w tym ESDZ i delegatury UE, w celu zintensyfikowania wysiłków na rzecz jego uwolnienia;

13.  apeluje o moratorium na wykonywanie kary śmierci; wzywa do rewizji wszystkich wyroków śmierci w celu zagwarantowania, że odnośne procesy były zgodne z normami międzynarodowymi;

14.  wzywa Radę do wypracowania wspólnego stanowiska w celu nałożenia ogólnounijnego embarga na sprzedaż broni do Arabii Saudyjskiej oraz przestrzegania wspólnego stanowiska 2008/944/WPZiB; apeluje o embargo na wywóz systemów nadzoru i innych produktów podwójnego zastosowania, które w Arabii Saudyjskiej mogą być wykorzystywane do celów represji;

15.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, Sekretarzowi Generalnemu ONZ, Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Praw Człowieka, rządowi Turcji, Jego Królewskiej Mości Salmanowi ibn Abd al-Azizowi Al Su’udowi oraz następcy tronu Muhammadowi ibn Salmanowi Al Su’udowi, rządowi Królestwa Arabii Saudyjskiej oraz Sekretarzowi Generalnemu Centrum Dialogu Narodowego Królestwa Arabii Saudyjskiej; apeluje o przetłumaczenie niniejszej rezolucji na język arabski.

 

Ostatnia aktualizacja: 25 października 2018
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności