Resolutie van het Europees Parlement van 19 september 2024 over de situatie in Venezuela (2024/2810(RSP))
Het Europees Parlement,
– gezien zijn eerdere resoluties over Venezuela,
– gezien de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en andere mensenrechtenverdragen en -instrumenten van de VN,
– gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten,
– gezien het Verdrag van Wenen inzake diplomatiek verkeer van 1961, het Verdrag van Wenen inzake consulaire betrekkingen van 1963 en het Verdrag van Caracas inzake diplomatiek asiel van 1954,
– gezien het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof (ICC),
– gezien de grondwet van Venezuela,
– gezien de verklaringen van de onafhankelijke internationale onderzoeksmissie van de VN inzake de Bolivariaanse Republiek Venezuela van 31 juli en 12 augustus 2024,
– gezien de verklaring van het Bureau van de Hoge Commissaris van de VN voor de mensenrechten van 3 september 2024 over het “klimaat van angst” in Venezuela,
– gezien het tussentijds verslag van het VN-deskundigenpanel voor de Venezolaanse presidentsverkiezingen van 28 juli 2024, gepubliceerd op 9 augustus 2024,
– gezien de verklaring van de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid (VV/HV) van 29 juli 2024 over de presidentsverkiezingen in Venezuela,
– gezien de verklaringen van de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid over de ontwikkelingen na de verkiezingen in Venezuela van 4 en 24 augustus 2024,
– gezien het deelakkoord over de bevordering van politieke rechten en verkiezingsgaranties voor iedereen, ondertekend in oktober 2023 door het regime van Nicolás Maduro en de alliantie van de Venezolaanse oppositie “Plataforma Unitaria” (het “Akkoord van Barbados”),
– gezien het verslag van de afdeling voor electorale samenwerking en verkiezingswaarneming (“Department of Electoral Cooperation and Observation”) van het secretariaat voor versterking van de democratie (“Secretariat for Strengthening Democracy”) van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) van 30 juli 2024 over de presidentsverkiezingen in Venezuela,
– gezien de resolutie van de OAS van 16 augustus 2024 over de situatie in Venezuela,
– gezien de verklaring van het Carter Center van 30 juli 2024 over de verkiezingen in Venezuela,
– gezien het eindverslag van de verkiezingswaarnemingsmissie van de EU naar Venezuela van 22 februari 2022 over de regionale en gemeenteraadsverkiezingen van 21 november 2021 en de verklaring van de voorzitter van de verkiezingswaarnemingsdelegatie van het Europees Parlement van 23 november 2021 over de regionale en lokale verkiezingen in Venezuela in 2021,
– gezien artikel 136, leden 2 en 4, van zijn Reglement,
A. overwegende dat op 28 juli 2024 in Venezuela presidentsverkiezingen zijn gehouden om een president te kiezen voor een termijn van zes jaar die ingaat op 10 januari 2025; overwegende dat deze verkiezingen in Venezuela een unieke kans zouden zijn geweest om van een corrupte autocratie over te stappen op een terugkeer naar democratie indien alle elementen van het Akkoord van Barbados waren geëerbiedigd;
B. overwegende dat het regime van Nicolás Maduro activisten, journalisten en maatschappelijke organisaties voortdurend intimideert en vervolgt en hun telkens weer het zwijgen probeert op te leggen, en dat tegen de achtergrond van een aanhoudende sociaal-economische, politieke en humanitaire crisis, die wordt gekenmerkt door hyperinflatie, escalerende hongersnood, ziekte, hoge niveaus van corruptie, misdaad en straffeloosheid, flagrante schendingen van de mensenrechten en hoge sterftecijfers, wat heeft geleid tot de massale emigratie van meer dan 7,7 miljoen Venezolanen, die aan de tirannie wilden ontsnappen; overwegende dat er grote tekorten zijn op het gebied van openbare dienstverlening en dat de Venezolanen steeds moeilijker toegang krijgen tot voedsel en geneesmiddelen; overwegende dat deze crisis een van de grootste ontheemdingscrises ter wereld is;
C. overwegende dat het gebruik van politiek gemotiveerde, willekeurige detentie al jarenlang deel uitmaakt van het repressieve beleid van het regime van Maduro en van een wijdverbreide en systematische aanval op de Venezolaanse bevolking; overwegende dat er stelselmatig beperkingen zijn opgelegd op het gebied van informatie voor het publiek, vrijheid van mening en meningsuiting en het recht op vreedzame vergadering, met name voor dissidenten van het regime, vakbondsleden, mensenrechtenactivisten en de meest kwetsbare leden van de samenleving;
D. overwegende dat vertegenwoordigers van het regime van Maduro en de alliantie van de oppositie “Plataforma Unitaria” op 17 oktober 2023 in Venezuela twee akkoorden hebben ondertekend, bekend als de Akkoorden van Barbados, die onder meer betrekking hebben op de bevordering van politieke rechten, verkiezingsgaranties voor iedereen, de eerbiediging van het recht van elke politieke actor om zijn kandidaat voor de presidentsverkiezingen vrij te kiezen en de vrijlating van politieke gevangenen; overwegende dat deze akkoorden ook bepalingen bevatten inzake het toelaten van internationale waarnemers bij het verkiezingsproces; overwegende dat de ondertekening van deze akkoorden een eerste stap was op weg naar het waarborgen van vrije en eerlijke verkiezingen in Venezuela; overwegende dat politieke gevangenen niet zijn vrijgelaten, hoewel dit een expliciete voorwaarde is van het Akkoord van Barbados;
E. overwegende dat María Corina Machado in 2023 met 92,35 % van de stemmen werd verkozen tot kandidaat van de oppositie bij de voorverkiezingen van het Plataforma Unitaria; overwegende dat het regime van Maduro haar op willekeurige en politiek gemotiveerde gronden heeft belet zich kandidaat te stellen voor de verkiezingen, wat een flagrante schending van het Akkoord van Barbados inhoudt; overwegende dat het regime van Maduro in de loop der jaren diverse andere politici van de oppositie heeft uitgesloten, om politieke verandering te voorkomen; overwegende dat María Corina Machado na haar diskwalificatie de eenheid van de democratische oppositie tegen het regime heeft bewaard door steun te verlenen aan een nieuwe kandidaat, Corina Yoris, die op haar beurt geen toestemming kreeg om zich te registreren; overwegende dat Edmundo González Urrutia uiteindelijk kandidaat was voor de democratische oppositie tegen het regime;
F. overwegende dat het regime in de aanloop naar de verkiezingen onvermoeibaar activisten van de oppositie en leden van het campagneteam van oppositieleider María Corina Machado en presidentskandidaat Edmundo González heeft vervolgd, ontvoerd, gearresteerd en opgesloten, en het werk van advocaten, verdedigers van de mensenrechten en actoren uit het maatschappelijk middenveld strafbaar heeft gesteld; overwegende dat er talrijke electorale onregelmatigheden en schendingen zijn gemeld, waaronder de uitsluiting van ongeveer 16 politieke partijen, belemmeringen voor de registratie van presidentskandidaten, korte termijnen voor de registratie van kiezers en een gebrek aan registratiekantoren, minimale informatie voor het publiek en belemmering van overzeese kiezers; overwegende dat volgens de door het regime verstrekte cijfers slechts 69 211 Venezolanen die in het buitenland wonen, zich konden registreren om te stemmen, hoewel naar schatting de helft van de 7,7 miljoen Venezolanen die in het buitenland wonen, de kiesgerechtigde leeftijd heeft bereikt;
G. overwegende dat sinds 20 maart 2024 zes nauwe medewerkers van Vente Venezuela hun toevlucht hebben gezocht in de Argentijnse ambassade in Caracas, waar zij onverminderd te maken krijgen met toenemende druk en intimidatie door de Venezolaanse veiligheidstroepen;
H. overwegende dat de door het regime gecontroleerde Venezolaanse nationale verkiezingsraad (CNE) op 28 mei 2024 zijn uitnodiging aan de EU om de verkiezingen waar te nemen, heeft ingetrokken; overwegende dat talrijke internationale delegaties die waren uitgenodigd door de democratische oppositie tegen het regime, het Comando Nacional de Campaña con VZLA, de toegang werd ontzegd of dat zij het land werden uitgezet, waaronder een delegatie van leden van een fractie van het Europees Parlement en vijf Latijns-Amerikaanse voormalige presidenten;
I. overwegende dat de verkiezingen van 28 juli 2024 plaatsvonden in een grotendeels vreedzame omgeving en dat het Venezolaanse volk op de dag van de verkiezingen in hoge aantallen is gaan stemmen, waarmee het blijk heeft gegeven van uitstekende burgerzin en voorbeeldig democratisch gedrag, ondanks de voortdurende inspanningen van het regime om het verkiezingsproces te dwarsbomen; overwegende dat er talrijke meldingen zijn gemaakt van beperkingen van de toegang tot veel stembureaus voor binnenlandse waarnemers en getuigen van oppositiepartijen; overwegende dat in talrijke stembureaus ook melding werd gemaakt van druk op kiezers via door het regime ingestelde controlepunten; overwegende dat er tijdens de verkiezingsnacht grote onregelmatigheden aan het licht zijn gekomen en dat de toezending door de stembureaus aan de CNE van de officiële resultaten van de stemmentelling werd onderbroken toen ongeveer 30 % van de stemuitslagen (actas) beschikbaar was;
J. overwegende dat de weinige geloofwaardige en onafhankelijke waarnemingsmissies die erin geslaagd zijn de verkiezingen waar te nemen – teams van de VN en het Carter Center – gemeld hebben dat de presidentsverkiezingen van Venezuela in 2024 niet voldeden aan de internationale normen inzake electorale integriteit en niet als democratisch kunnen worden beschouwd, dat zij de verkiezingsuitslagen die de door het regime gecontroleerde CNE bekend heeft gemaakt, niet kunnen verifiëren of bevestigen, en dat het verzuim van de verkiezingsautoriteit om uitgesplitste resultaten per stembureau bekend te maken, een ernstige schending van de verkiezingsbeginselen vormt; overwegende dat in het verslag van het deskundigenpanel van de VN wordt gesteld dat er bij moderne democratische verkiezingen geen precedent bestaat voor het voortijdig uitroepen van een winnaar en dat er bij het verkiezingsproces geen sprake was van fundamentele transparantie en integriteit; overwegende dat de verkiezingen niet vrij en niet eerlijk waren;
K. overwegende dat de door het regime gecontroleerde CNE na sluiting van de stembureaus heeft geweigerd het officiële register van de lijsten met getelde stemmen te publiceren en de verkiezingsuitslag heeft vervalst door de nepoverwinning van Maduro aan te kondigen, wat een ernstige schending van de verkiezingsbeginselen vormt; overwegende dat dit betekende dat de internationale gemeenschap de door de CNE bekendgemaakte resultaten niet kon verifiëren of bevestigen; overwegende dat het proces van de CNE voor het beheer van de resultaten daarom niet voldeed aan de basiseisen inzake transparantie en integriteit die essentieel zijn voor het houden van geloofwaardige verkiezingen;
L. overwegende dat de democratische oppositie tegen het regime erin is geslaagd 83,5 % van de officiële lijsten met getelde stemmen te verkrijgen en op geloofwaardige wijze heeft aangetoond dat Edmundo González Urrutia de winnaar van de verkiezingen was, met 67,08 % van de uitgebrachte stemmen; overwegende dat in het tussentijds verslag van het VN-deskundigenpanel voor de verkiezingen de authenticiteit van de door de oppositie gepubliceerde documenten wordt bevestigd;
M. overwegende dat de EU en andere democratische landen en regionale en internationale organisaties de verkiezingen of de uitslag ervan niet hebben erkend;
N. overwegende dat in de nasleep van de verkiezingen in het hele land vreedzame protesten hebben plaatsgevonden om het frauduleuze optreden van het regime van Maduro te betwisten; overwegende dat het regime met extreem geweld en repressie op deze protesten heeft gereageerd, met meer dan 23 doden en meer dan 2 400 arrestaties en gedwongen verdwijningen, onder wie ongeveer 120 kinderen, tot gevolg;
O. overwegende dat María Corina Machado gedwongen was onder te duiken uit angst voor represailles door het regime van Maduro en dat Edmundo González Urrutia zich gedwongen zag in ballingschap te gaan nadat tegen hem een aanhoudingsbevel was uitgevaardigd en zijn leven en dat van zijn familieleden ernstig waren bedreigd; overwegende dat de ambtstermijn van de procureur-generaal, Tarek William Saab, inmiddels is verstreken; overwegende dat reeds op 5 augustus 2024 in Venezuela een strafrechtelijk onderzoek is geopend tegen González en Machado wegens het bekendmaken van een andere winnaar van de verkiezingen dan Maduro en het beweerdelijk aanzetten tot onvrede en opstand;
P. overwegende dat het Venezolaanse regime op 14 september 2024 heeft bekendgemaakt zes buitenlanders, waaronder drie EU-burgers (één Tsjech en drie Spanjaarden), te hebben aangehouden op de twijfelachtige grond dat zij het land wilden destabiliseren; overwegende dat regimefunctionarissen uiterst ernstige en duidelijk fictieve beschuldigingen hebben geuit van inmenging door Spanje via zijn nationale inlichtingendienst;
Q. overwegende dat het Venezolaanse regime midden augustus de diplomatieke missies van zeven Latijns-Amerikaanse landen – Argentinië, Chili, Costa Rica, Peru, Panama, de Dominicaanse Republiek en Uruguay – het land heeft uitgezet, nadat ze hun bezorgdheid hadden geuit over de bekendgemaakte verkiezingsuitslag;
1. eist dat de Venezolaanse verkiezingsautoriteiten alle uitslagen op transparante wijze en in detail bekendmaken, waaronder ook de uitslagen per stembureau; roept de Venezolaanse autoriteiten op de verkiezingsuitslag en de wil van het Venezolaanse volk te eerbiedigen;
2. erkent Edmundo González Urrutia als de legitieme en democratisch verkozen president van Venezuela; erkent tevens María Corina Machado als leider van de democratische krachten in Venezuela, aangezien zij in 2023 met 92,35 % van de stemmen werd verkozen bij de voorverkiezingen van het Plataforma Unitaria;
3. verzoekt de EU en haar lidstaten alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat de legitieme en democratisch verkozen president op 10 januari 2025 kan aantreden, in overeenstemming met de Venezolaanse grondwet;
4. veroordeelt ten stelligste de verkiezingsfraude die werd georkestreerd door de door het regime gecontroleerde CNE, die heeft geweigerd het officiële resultaat via de publicatie van de lijsten met de uitgebrachte stemmen van elk stembureau openbaar te maken, ondanks herhaalde oproepen van de internationale gemeenschap; wijst erop dat het Venezolaanse regime zich bij de presidentsverkiezingen niet heeft gehouden aan het Akkoord van Barbados, waardoor vrije en eerlijke verkiezingen onmogelijk waren;
5. merkt op dat in de verslagen van internationale verkiezingswaarnemingsmissies duidelijk wordt gesteld dat de Venezolaanse presidentsverkiezingen van 28 juli 2024 niet voldeden aan de internationale normen inzake electorale integriteit; herhaalt dat de door het regime gecontroleerde CNE geen volledige en onafhankelijk verifieerbare stemuitslagen (actas) van alle stembureaus van het land heeft gepubliceerd;
6. benadrukt met name dat in het tussentijds verslag van het VN-deskundigenpanel, dat de door het Venezolaanse regime gecontroleerde CNE had verzocht het algemene verloop van de verkiezingen in het kader van het Akkoord van Barbados te beoordelen, werd benadrukt dat de bekendgemaakte resultaten niet onderbouwd waren; herinnert eraan dat het VN-deskundigenpanel een steekproef van de door de oppositie gepubliceerde stemuitslagen (actas) heeft onderzocht en heeft bevestigd dat deze alle veiligheidskenmerken van de oorspronkelijke resultaatprotocollen vertonen, hetgeen hun betrouwbaarheid aantoont;
7. herhaalt dat het respecteren van de wil van het Venezolaanse volk, zoals die tot uiting is gebracht bij de verkiezingen, de enige manier blijft voor Venezuela om de democratie te herstellen, een vreedzame en echte transitie mogelijk te maken en de huidige humanitaire en sociaal-economische crisis op te lossen;
8. benadrukt en prijst de rol die de regeringen van Brazilië, Colombia en Mexico spelen; steunt alle inspanningen van de internationale gemeenschap om een vreedzame, inclusieve en democratische oplossing te vinden voor de aanhoudende Venezolaanse crisis; steunt de inspanningen die de buurlanden van Venezuela leveren om het hoofd te bieden aan het grote aantal vluchtelingen uit Venezuela;
9. veroordeelt in de krachtigste bewoordingen de moorden, intimidatie, schendingen en arrestaties waarvan de democratische oppositie tegen het regime, het Venezolaanse volk en het maatschappelijk middenveld slachtoffer zijn; dringt erop aan een einde te maken aan het systematische patroon van mensenrechtenschendingen; eist dat alle politieke gevangenen en willekeurig vastgehouden personen onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten, en dat zij en hun families een schadevergoeding krijgen en volledig worden hersteld in hun burgerlijke en politieke rechten; eist dat de regering-Maduro haar repressiebeleid en aanvallen op het maatschappelijk middenveld en de oppositie stopzet;
10. staat volledig achter de onderzoeken van het Internationaal Strafhof en de onafhankelijke onderzoeksmissie van de VN naar de omvangrijke misdaden van en repressie door het Venezolaanse regime, en verzoekt de EU haar steun uit te spreken voor de onderzoeken naar de vermeende misdaden tegen de menselijkheid die momenteel worden overwogen in het kader van het Statuut van Rome, teneinde de daders ter verantwoording te roepen;
11. verzoekt de VN-Mensenrechtenraad tijdens zijn 57e zitting (9 september tot en met 9 oktober 2024) een resolutie aan te nemen tot verlenging van de onafhankelijke internationale onderzoeksmissie van de VN voor Venezuela en van de aanwezigheid van het Bureau van de Hoge Commissaris van de VN voor de mensenrechten (OHCHR) in Venezuela; dringt aan op de onmiddellijke terugkeer van het OHCHR naar Venezuela en dringt bij Venezuela aan op de voldoening van alle noodzakelijke voorwaarden om ervoor te zorgen dat het OHCHR zijn mandaat volledig kan uitoefenen;
12. verzoekt het Internationaal Strafhof de aanhoudende mensenrechtenschendingen en willekeurige opsluitingen op te nemen in zijn onderzoek naar de misdaden tegen de menselijkheid die zouden zijn gepleegd door het regime van Maduro en de verantwoordelijken ter verantwoording te roepen;
13. spreekt zich in de meest krachtige bewoordingen uit tegen het aanhoudingsbevel tegen Edmundo González dat door de Venezolaanse regering is uitgevaardigd; wijst op het besluit van de Spaanse regering om de heer González in Spanje op te vangen met als doel hem, op zijn verzoek, politiek asiel te verlenen, zodat hij kan worden beschermd en er een levensvatbaar vooruitzicht blijft op een oplossing voor de politieke impasse;
14. herinnert eraan dat de EU in mei 2024 haar sancties tegen leden van de CNE heeft opgeheven als gebaar van goede wil; onderstreept dat deze actie geen enkel positief effect heeft gehad; verzoekt de VV/HV en de Raad deze sancties tegen de leden van de CNE opnieuw in te voeren; dringt er voorts op aan de sancties tegen het regime te verlengen en het toepassingsgebied ervan uit te breiden, om via de wereldwijde EU-sanctieregeling voor de mensenrechten gerichte sancties op te leggen aan Nicolás Maduro en zijn vertrouwelingen, waaronder Jorge Rodríguez, hun families en al degenen die verantwoordelijk zijn voor schendingen van de mensenrechten in het land;
15. betreurt dat geen van de essentiële aanbevelingen in het eindverslag van de verkiezingswaarnemingsmissie van de EU over de verkiezingen van 2021 is uitgevoerd; veroordeelt het besluit van de CNE om de uitnodiging aan de EU om een verkiezingswaarnemingsmissie in te zetten, in te trekken; veroordeelt voorts het besluit van het regime om de internationale waarnemers die waren uitgenodigd door de democratische oppositie van het regime, het Comando Nacional de Campaña con VZLA, op de dag van de verkiezingen de toegang te weigeren of het land uit te zetten;
16. dringt er bij de regionale spelers en de internationale gemeenschap op aan zoveel mogelijk druk uit te oefenen op het regime van Maduro en zijn vertrouwelingen om de democratische wil van het Venezolaanse volk te aanvaarden en Edmundo González Urrutia te erkennen als de legitieme en democratisch verkozen president van Venezuela; is ervan overtuigd dat als er op 10 januari 2025 geen vreedzame machtsoverdracht en geen herstel van de democratie plaatsvinden, er een hernieuwde migratie-exodus naar andere landen in de regio zal volgen, vergelijkbaar met die van de afgelopen jaren, toen bijna 8 miljoen Venezolanen het land hebben ontvlucht;
17. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad, de Commissie, de vicevoorzitter van de Commissie/hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, de deelnemers aan de top tussen de EU en de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten, de Euro-Latijns-Amerikaanse Parlementaire Vergadering, de Organisatie van Amerikaanse Staten, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties en de autoriteiten van het Venezolaanse regime.