Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2024)0275 – C10‑0101/2024),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/691 z dnia 28 kwietnia 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji dla Zwalnianych Pracowników (EFG) oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1309/2013(1) („rozporządzenie w sprawie EFG”),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021−2027(2), zmienione rozporządzeniem (UE, Euratom) 2024/765(3), w szczególności jego art. 8,

–  uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych(4), w szczególności jego pkt 9,

–  uwzględniając pismo przesłane przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A10-0009/2024),

A.  mając na uwadze, że Unia opracowała instrumenty ustawodawcze i budżetowe w celu udzielenia dodatkowego wsparcia pracownikom dotkniętym skutkami istotnych zmian w strukturze światowego handlu lub światowego kryzysu finansowego i gospodarczego oraz z myślą o ułatwieniu im powrotu na rynek pracy; mając na uwadze, że pomoc ta przybiera postać wsparcia finansowego udzielanego pracownikom i przedsiębiorstwom, dla których pracowali;

B.  mając na uwadze, że Belgia złożyła wniosek EGF/2024/001 BE/Match-Smatch o wkład finansowy z Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji (EFG) w związku z łączną liczbą 513 zwolnień(5) w sektorze gospodarki zaklasyfikowanym do działu 47 według NACE Rev. 2 (Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi i motocyklami) w prowincjach Hainaut (BE32), Liège (BE33) i Namur (BE35); 444 pracowników zwolniono w okresie odniesienia, który dla omawianego wniosku obejmuje okres od 11 grudnia 2023 r. do 11 kwietnia 2024 r., natomiast 69 pracowników zwolniono przed okresem odniesienia lub po nim;

C.  mając na uwadze, że wniosek dotyczy 444 pracowników zwolnionych w okresie odniesienia, którzy zaprzestali działalności w Match-Smatch;

D.  mając na uwadze, że wniosek dotyczy 69 zwolnionych pracowników, którzy zaprzestali działalności przed czteromiesięcznym okresem odniesienia lub po nim i w przypadku których można ustalić wyraźny związek przyczynowy ze zdarzeniem, które doprowadziło do zaprzestania działalności przez zwolnionych pracowników w okresie odniesienia, zgodnie z wymogami art. 6 akapit drugi rozporządzenia w sprawie EFG;

E.  mając na uwadze, że wniosek opiera się na kryterium interwencji przewidzianym w art. 4 ust. 2 lit. a) rozporządzenia w sprawie EFG, zgodnie z którym wymagane jest zaprzestanie działalności co najmniej 200 zwalnianych pracowników w czteromiesięcznym okresie odniesienia w przedsiębiorstwie w państwie członkowskim, z uwzględnieniem zwolnień pracowników u jego dostawców i producentów znajdujących się na wcześniejszych ogniwach w łańcuchu dostaw lub osób, które zaprzestały działalności na własny rachunek;

F.  mając na uwadze, że w belgijskim sektorze handlu detalicznego żywnością odnotowano znaczny spadek wielkości sprzedaży w 2023 r. ze względu na kryzys energetyczny i inflacyjny oraz zwiększenie zakupów transgranicznych i handlu elektronicznego;

G.  mając na uwadze, że sytuacja gospodarcza Match-Smatch od kilku lat była trudna i ostatecznie przedsiębiorstwo to zgłosiło stratę operacyjną brutto w wysokości 36,5 mln EUR w 2022 r.2a, a aby zapobiec dalszym stratom, we wrześniu 2023 r. przedsiębiorstwo Match-Smatch przyjęło ofertę Grupy Colruyt dotyczącą nabycia 57 z 84 sklepów, co wiązało się także z przejęciem personelu sklepów (1 069 osób); mając na uwadze, że osiem kolejnych sklepów przejęły sieci Carrefour, Delhaize, Intermarché i Delfood;

H.  mając na uwadze, że w rezultacie wobec łącznie 513 pracowników zastosowano procedurę zwolnień grupowych: 339 pracowników 19 sklepów, na które nie znaleziono nabywcy, oraz 174 pracowników centrali Match-Smatch;

I.  mając na uwadze, że spełniono wymogi przepisów krajowych i unijnych odnoszących się do zwolnień grupowych;

J.  mając na uwadze, że kryzys gospodarczy spowodowany pandemią COVID-19 przyspieszył popyt na bardziej wykwalifikowanych pracowników na belgijskim rynku pracy, co utrudniło powrót na rynek pracy byłym pracownikom Match-Smatch;

K.  mając na uwadze, że wkłady finansowe z EFG powinny być ukierunkowane przede wszystkim na środki aktywnej polityki rynku pracy i zindywidualizowane usługi, które mają na celu szybką reintegrację beneficjentów poprzez umożliwienie im godnego i trwałego zatrudnienia w ich pierwotnym sektorze działalności lub poza nim, przy jednoczesnym przygotowaniu ich do funkcjonowania w bardziej ekologicznej i cyfrowej gospodarce europejskiej;

L.  mając na uwadze, że w wyniku rewizji wieloletnich ram finansowych (WRF) zmniejszono maksymalną roczną kwotę EFG ze 186 mln EUR do 30 mln EUR (w cenach z 2018 r.), jak określono w art. 8 rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093, zmienionego rozporządzeniem (UE, Euratom) 2024/765; mając na uwadze, że Komisja powinna ściśle monitorować wdrażanie EFG, a wszystkie instytucje powinny za wszelką cenę dopilnować, aby mimo tych cięć zwolnieni pracownicy mogli liczyć na solidarność Unii dzięki wsparciu z EFG;

1.  zgadza się z Komisją, że warunki wymienione w art. 4 ust. 2 lit. a) rozporządzenia w sprawie EFG zostały spełnione i że Belgia ma prawo do wkładu finansowego w wysokości 2 661 564 EUR na mocy tego rozporządzenia, co stanowi 85 % łącznych kosztów wynoszących 3 131 252 EUR, na które składają się wydatki na zindywidualizowane usługi w wysokości 3 009 752 EUR oraz wydatki w wysokości 121 500 EUR na działania przygotowawcze, działania w zakresie zarządzania, dostarczania i upowszechniania informacji oraz działania w zakresie kontroli i sprawozdawczości;

2.  zauważa, że władze belgijskie złożyły wniosek 3 czerwca 2024 r. oraz że po przekazaniu przez Belgię dodatkowych informacji Komisja zakończyła ocenę wniosku 16 września 2024 r. i przekazała ją Parlamentowi tego samego dnia;

3.  zauważa, że wniosek dotyczy 513 zwolnionych pracowników, którzy zaprzestali działalności w Match-Smatch; ponadto zauważa, że łącznie 365 zwolnionych pracowników będzie beneficjentami objętymi pomocą i zostanie objętych środkami wsparcia;

4.  zauważa, że Belgia wystąpiła o współfinansowanie z EFG wyłącznie w celu wsparcia byłych pracowników Match-Smatch mieszkających w Walonii, biorąc pod uwagę sytuację na regionalnym rynku pracy (stopa bezrobocia w 2023 r. wyniosła 8,2 %) oraz fakt, że ponad 70 % zwolnień koncentruje się w Walonii;

5.  zwraca uwagę, że połowa zwolnionych pracowników Match-Smatch (46 %) to osoby w wieku co najmniej pięćdziesięciu lat, a jest to grupa wiekowa, która boryka się z większymi przeszkodami na rynku pracy, oraz że w ostatnim kwartale 2023 r. wystąpiła różnica 18,3 punktów procentowych między wskaźnikiem zatrudnienia w grupie wiekowej 20–54 lat (76,8 %) a wskaźnikiem zatrudnienia w grupie wiekowej 55+ (58,5 %) na poziomie krajowym(6); podkreśla, że zmiana i podnoszenie kwalifikacji pracowników zgodnie z zapotrzebowaniem rynku pracy na zawody wymagające kwalifikacji będzie zatem wyzwaniem, w szczególności biorąc pod uwagę dużą liczbę osób zwolnionych w tym samym czasie;

6.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Belgia sporządziła skoordynowany pakiet zindywidualizowanych usług w porozumieniu z beneficjentami objętymi pomocą, ich przedstawicielami i z partnerami społecznymi, aby zagwarantować większą zrównoważoność i odporność dotkniętych obszarów i rynku pracy ogółem w przyszłości;

7.  przypomina, że zindywidualizowane usługi, które mają zostać zapewnione pracownikom i osobom prowadzącym działalność na własny rachunek, obejmują następujące działania: usługi informacyjne, poradnictwo zawodowe i pomoc w zakresie zwolnień monitorowanych, szkolenie, nabywanie nowych kwalifikacji i szkolenie zawodowe, pomoc w uruchomieniu działalności gospodarczej i wkład w uruchomienie działalności gospodarczej, a także zachęty i dodatki;

8.  przypomina, że władze belgijskie muszą dopilnować, by równość mężczyzn i kobiet oraz uwzględnianie problematyki płci stanowiły integralną część okresu realizacji i były promowane przez cały ten okres;

9.  przypomina, że władze belgijskie muszą uznać pochodzenie i zagwarantować widoczność unijnego finansowania oraz podkreślać wartość dodaną unijnej interwencji przez spójne, skuteczne i ukierunkowane informacje kierowane do różnych grup odbiorców, w tym beneficjentów objętych pomocą, władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych, mediów i ogółu społeczeństwa;

10.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Regionalna Publiczna Służba ds. Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego Walonii (Le Forem), związki zawodowe (FGTB i CSC) oraz inni partnerzy spotkali się kilkakrotnie w 2024 r., aby lepiej poznać potrzeby pracowników związane z przekwalifikowaniem, co miało pomóc im przygotować solidny pakiet dostosowanych do potrzeb środków wspierających pracowników Match-SMATCH w powrocie do pracy; z zadowoleniem przyjmuje również fakt, że konsultowano się przy tym z doradcami społecznymi, którzy wspierali pracowników po ich zwolnieniu, oraz że spotkania te zaowocowały powstaniem skoordynowanego pakietu środków EFG zgodnym z art. 7 ust. 4 rozporządzenia w sprawie EFG;

11.  z zadowoleniem przyjmuje włączenie modułu dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym i efektywnego wykorzystania zasobów, który został opracowany dla byłych pracowników Swissport (EGF/2020/005 BE/Swissport), do standardowej oferty szkoleniowej Regionalnej Publicznej Służby ds. Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego (Forem), która to oferta będzie współfinansowana z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+); ponownie podkreśla w tym kontekście ważną rolę, jaką Unia powinna odegrać w zapewnianiu kwalifikacji niezbędnych do dwojakiej transformacji; wyraża zdecydowane poparcie w związku z tym, że w okresie obowiązywania wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 EFG nadal będzie okazywał solidarność z osobami zwolnionymi z pracy i jednocześnie w dalszym ciągu będzie się koncentrował na skutkach restrukturyzacji dla pracowników; apeluje o to, by w ramach przyszłych wniosków zadbano o jak największą spójność polityki;

12.  uważa, że zapewnienie zwolnionym pracownikom kwalifikacji niezbędnych w obliczu cyfrowej i ekologicznej transformacji przemysłu i gospodarki Unii, co będzie miało również wpływ na rynek pracy, stanowi odpowiedzialność społeczną Unii; w związku z tym wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na odpowiednie kształcenie zapewniające kwalifikacje, w tym szkolenie zawodowe;

13.  zwraca uwagę, że Belgia rozpoczęła świadczenie zindywidualizowanych usług na rzecz beneficjentów objętych pomocą 1 stycznia 2024 r. i że wydatki na te instrumenty będą się zatem kwalifikowały do przyznania wkładu finansowego z EFG od 1 stycznia 2024 r. do upływu 24 miesięcy od dnia wejścia w życie decyzji w sprawie finansowania;

14.  zauważa, że Belgia zaczęła ponosić wydatki administracyjne związane z wdrażaniem EFG 22 września 2023 r. i że wydatki na działania przygotowawcze, działania dotyczące zarządzania, działania informacyjne i promocyjne oraz działania kontrolne i sprawozdawcze będą kwalifikowały się zatem do przyznania wkładu finansowego z EFG od 22 września 2023 r. przez 31 miesięcy po dacie wejścia w życie decyzji w sprawie finansowania;

15.  podkreśla, że władze belgijskie potwierdziły, iż działania kwalifikowalne nie są objęte pomocą z innych funduszy lub instrumentów finansowych Unii oraz że w zakresie dostępu do proponowanych działań i ich wdrażania przestrzegane będą zasady równego traktowania i niedyskryminacji;

16.  przypomina, że aby zapewnić pełną dodatkowość środków, pomoc z EFG nie może zastępować działań, za które na mocy prawa krajowego lub układów zbiorowych odpowiedzialne są przedsiębiorstwa, ani też żadnych świadczeń lub praw zwolnionych pracowników; przypomina, że państwa członkowskie ubiegające się o wsparcie z EFG muszą dopilnować, aby spełnione zostały wymogi dotyczące zwolnień grupowych określone w prawie krajowym i unijnym oraz aby dane przedsiębiorstwo zajęło się odpowiednio pracownikami;

17.  zatwierdza decyzję załączoną do niniejszej rezolucji;

18.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do podpisania wraz z przewodniczącym Rady tej decyzji i zapewnienia jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;

19.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wraz z załącznikiem Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 153 z 3.5.2021, s. 48, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2021/691/oj. (2) Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 11, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2020/2093/oj. (3) Rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2024/765 z dnia 29 lutego 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2093 określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021–2027 (Dz.U. L, 2024/765 z 29.2.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/765/oj). (4) Dz.U. L 433 I z 22.12.2020, s. 28, ELI: http://data.europa.eu/eli/agree_interinstit/2020/1222/oj. (5) W rozumieniu art. 3 rozporządzenia w sprawie EFG. (6) Statbel. Emploi et chômage (13.6.2024). Chiffres.

DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji dla Zwalnianych Pracowników w następstwie wniosku złożonego przez Belgię (EGF/2024/001 BE/Match-Smatch)

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2024/2854.)