Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 6ης Μαΐου 2025 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – καταπολέμηση της απάτης – ετήσια έκθεση 2023 (2024/2083(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 310 παράγραφος 6 και το άρθρο 325 παράγραφος 5 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 25ης Ιουλίου 2024, με τίτλο «35η ετήσια έκθεση για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την καταπολέμηση της απάτης – 2023» (COM(2024)0318) (Έκθεση PIF για το 2023),
– έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) για το 2023(1) και την ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της επιτροπής εποπτείας της OLAF για το 2023(2),
– έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για το 2023, η οποία δημοσιεύτηκε την 1η Μαρτίου 2024,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2092 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητος για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης(3) (κανονισμός για την αιρεσιμότητα),
– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης(4) (οδηγία για τους πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος) καθώς και την έκθεση της Επιτροπής, της 3ης Ιουλίου 2024, σχετικά με την υλοποίηση και την εφαρμογή της (COM(2024)0269),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 5ης Ιουλίου 2023, με τίτλο «Έκθεση του 2023 για το κράτος δικαίου — Η κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (COM(2023)0800), και το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 28ης Φεβρουαρίου 2024, με τίτλο «Έκθεση σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής του 2023 για το κράτος δικαίου»(5),
– έχοντας υπόψη την αρνητική απόφαση της Επιτροπής, της 16ης Δεκεμβρίου 2024, σχετικά με την άρση του μέτρου που επιβλήθηκε βάσει του άρθρου 2 παράγραφος 2 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2022/2506 του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με μέτρα προστασίας του προϋπολογισμού της Ένωσης από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου στην Ουγγαρία,
– έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) της 16ης Φεβρουαρίου 2022 στις υποθέσεις C-156/21(6) και C-157/21(7) και την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/2506 του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με μέτρα προστασίας του προϋπολογισμού της Ένωσης από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου στην Ουγγαρία, οι οποίες αναφέρονται όλες στον κανονισμό για την αιρεσιμότητα,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2024/2509 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Σεπτεμβρίου 2024, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης(8) (δημοσιονομικός κανονισμός),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1624(9), τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/1620(10) και την οδηγία (ΕΕ) 2024/1640(11) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, που εγκρίθηκαν στις 31 Μαΐου 2024, και αφορούν όλα την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων μέσω της σύστασης της Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας,
– έχοντας υπόψη την οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2017, σχετικά με την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης(12) (οδηγία PIF),
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 16ης Σεπτεμβρίου 2022, με τίτλο «Δεύτερη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουλίου 2017, σχετικά με την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης» (COM(2022)0466),
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 3ης Ιουλίου 2024, σχετικά με την υλοποίηση και την εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης (COM(2024)0269),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιουνίου 2021, για τον καθορισμό κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, και δημοσιονομικών κανόνων για τα εν λόγω Ταμεία και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων(13) (κανονισμός περί κοινών διατάξεων),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 24ης Ιουλίου 2024, με τίτλο «Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Η κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (COM(2024)0800),
– έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «Ενίσχυση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος: Αξιολόγηση του νομοθετικού πλαισίου», που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2022(14),
– έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «Ενίσχυση της καταπολέμησης της διαφθοράς: Αξιολόγηση του νομοθετικού και πολιτικού πλαισίου της ΕΕ», που δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 2023(15),
– έχοντας υπόψη τη μελέτη με τίτλο «Αξιολόγηση της συμμόρφωσης των μέτρων που εγκρίθηκαν από τα κράτη μέλη για την προσαρμογή των συστημάτων τους στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας» (κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία) και την επέκτασή της, που δημοσιεύθηκαν αμφότερες τον Δεκέμβριο του 2023(16),
– έχοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, της 3ης Μαΐου 2023 σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς (JOIN(2023)0012) καθώς και την πρόταση της Επιτροπής για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 3ης Μαΐου 2023, για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου 2003/568/ΔΕΥ του Συμβουλίου και της σύμβασης περί της καταπολέμησης της δωροδοκίας στην οποία ενέχονται υπάλληλοι των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ή των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (COM(2023)0234),
– έχοντας υπόψη την κοινή έκθεση Ευρωπόλ-OLAF, που δημοσιεύτηκε στις 6 Ιουνίου 2023, με τίτλο «Assessing the threats to the NextGenerationEU (NGEU) Fund» [Αξιολόγηση των απειλών για το ταμείο NextGenerationEU (NGEU)],
– έχοντας υπόψη το τελικό σημείωμα, της 12ης Σεπτεμβρίου 2023, της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας σχετικά με τη στρατηγική πρωτοβουλία για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, σε σχέση με την υπόθεση SI/6/2021/PVV, η οποία άνοιξε στις 24 Φεβρουαρίου 2022,
– έχοντας υπόψη την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) με τίτλο «Οι δραστηριότητές μας το 2023» που δημοσιεύτηκε στις 9 Οκτωβρίου 2024,
– έχοντας υπόψη την επισκόπηση του ΕΕΣ 04/2023, της 6ης Ιουλίου 2023, με τίτλο «Ψηφιοποίηση της διαχείρισης των κονδυλίων της ΕΕ»,
– έχοντας υπόψη το Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 534 με τίτλο «Η στάση των πολιτών έναντι της διαφθοράς στην ΕΕ το 2023»(17),
– έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση 06/2023 του Ελεγκτικού Συνεδρίου, της 13ης Μαρτίου 2023, με τίτλο «Σύγκρουση συμφερόντων για τις δαπάνες της ΕΕ για τη συνοχή και τη γεωργία — Υπάρχει σχετικό πλαίσιο, όπως όμως και ελλείψεις στα μέτρα που εξασφαλίζουν τη διαφάνεια και τον εντοπισμό τους»,
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (EΕ) 2021/785 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2021, για τη θέσπιση του προγράμματος της Ένωσης για την καταπολέμηση της απάτης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 250/2014(18),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 18ης Ιανουαρίου 2024 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – καταπολέμηση της απάτης – ετήσια έκθεση 2022(19),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 55 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού (A10-0049/2025),
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την υποχρέωση που προβλέπεται στο άρθρο 325 παράγραφος 5 ΣΛΕΕ, η Επιτροπή υποβάλλει ετησίως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση, την οποία συντάσσει σε συνεργασία με τα κράτη μέλη της ΕΕ, σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν για την εφαρμογή του εν λόγω άρθρου (γνωστή ως έκθεση PIF)·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκθέσεις PIF βασίζονται κυρίως σε πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων σχετικά με παρατυπίες και περιπτώσεις απάτης που εντοπίστηκαν, μέσω του συστήματος διαχείρισης παρατυπιών (IMS), και σε δεδομένα που προέρχονται από το σύστημα λογιστικής της Επιτροπής (ABAC)·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, με γνώμονα την επίγνωση της κατάστασης, βάσει δεδομένων, σε κάθε κράτος μέλος, ιδίως σε υποθέσεις που αφορούν πολύπλοκες εγκληματικές δραστηριότητες·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αριθμός των παρατυπιών που εντοπίστηκαν και κοινοποιήθηκαν καταδεικνύει τα αποτελέσματα των προσπαθειών των κρατών μελών για την καταπολέμηση παράνομων δραστηριοτήτων και δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται, από μόνος του, ως ένδειξη του επιπέδου της κακοδιαχείρισης ή της απάτης στα κράτη μέλη·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύνδεση μεταξύ ύπαρξης παρατυπιών, του εντοπισμού τους και του ποσοστού αναφοράς τους απαιτεί ευρύτερη συνολική αξιολόγηση·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ορθή διαχείριση των δημόσιων πόρων και η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης σε όλες τις δραστηριότητές της θα πρέπει να αποτελούν ουσιώδη στοιχεία για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών, διασφαλίζοντας ότι τα χρήματα των φορολογουμένων χρησιμοποιούνται σωστά και αποτελεσματικά·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συστηματική μείωση του ελλείμματος ΦΠΑ θα ενισχύσει την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, θα ενισχύσει τη φορολογική δικαιοσύνη και την εμπιστοσύνη στα δημοσιονομικά συστήματα, θα συμβάλει στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και θα στηρίξει την οικονομική συνοχή μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως σε περιόδους δημοσιονομικής πίεσης·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ απαιτείται η συνεργασία πολλών παραγόντων σε διάφορα επίπεδα, οι οποίοι μπορούν να εκτελούν τα καθήκοντά τους μόνο μέσω ενός δομημένου δικτύου σχέσεων και συντονισμού στο πλαίσιο του ενωσιακού συστήματος για την καταπολέμηση της απάτης (AFA)(20)·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολυμορφία των νομικών και διοικητικών συστημάτων στα κράτη μέλη καθώς και τα διαφορετικά επίπεδα ψηφιοποίησής τους πρέπει να αντιμετωπιστούν δεόντως ώστε να δημιουργηθούν πιο ενοποιημένα, διαλειτουργικά και συγκρίσιμα συστήματα διοίκησης και υποβολής εκθέσεων στην ΕΕ, για την αποτελεσματική πρόληψη και καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς, καθώς και για την αντιμετώπιση των παρατυπιών·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η στενή συνεργασία μεταξύ των αρχών που διεξάγουν διοικητικές έρευνες και εκείνων που διεξάγουν ποινικές έρευνες τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύστημα έγκαιρου εντοπισμού και αποκλεισμού (EDES) και το ARACHNE προστατεύουν αποτελεσματικά τον προϋπολογισμό της ΕΕ από επικίνδυνες ενέργειες αφερεγγυότητας, αμέλειας, απάτης ή παρατυπίας που διαπράττονται από ιδιωτικούς φορείς, στην περίπτωση του EDES, και μέσω μιας προσέγγισης εξόρυξης δεδομένων και βαθμολόγησης κινδύνων, στην περίπτωση του ARACHNE·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εγκληματικά κυκλώματα που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ αξιοποιούν στο έπακρο όλο το φάσμα της τεχνολογίας πληροφοριών αιχμής, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), για τη διευκόλυνση των εγκληματικών δραστηριοτήτων τους, γεγονός που συνιστά ακόμη πιο σύνθετη απειλή για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και νέα πρόκληση για την επιβολή του νόμου και υποχρεώνει το AFA να επιταχύνει να εξετάσει ταχύτερα τον τρόπο χρήσης της ΤΝ για την καταπολέμηση της απάτης·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός στις αξίες στις οποίες βασίζεται η Ένωση και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς επίσης και η συμμόρφωση με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν προϋποθέσεις για την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μηχανισμός αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου εφαρμόζεται στο σύνολο του προϋπολογισμού της ΕΕ καθώς αποτελεί προϋπόθεση για την πρόσβαση σε όλα τα κονδύλια της ΕΕ και επιτρέπει τη λήψη μέτρων σε περιπτώσεις παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου που επηρεάζουν ή απειλούν σοβαρά να επηρεάσουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ ή τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 22 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας(21) (κανονισμός ΜΑΑ) περιέχει διατάξεις σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ·
Γενικές παρατηρήσεις σχετικά με τις εκθέσεις PIF και τις μείζονες απειλές
1. εκφράζει την ικανοποίησή του για την έκθεση PIF του 2023 και την ανάλυσή της όσον αφορά τα σχετικά πορίσματα, και εγκρίνει τις συστάσεις της·
2. συμμερίζεται την άποψη ότι, προκειμένου να προστατευθούν αποτελεσματικά τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, πρέπει να επιταχυνθεί η ψηφιακή μετάβαση που διευκολύνει την ανταλλαγή γνώσεων, την προσβασιμότητα και την επεξεργασία δεδομένων και θα ενισχύσει τη διαχείριση του AFA στο σύνολό της· εμμένει στην άποψη ότι η ΕΕ και οι εθνικές αρχές θα πρέπει να αξιοποιήσουν περισσότερο τα ψηφιακά εργαλεία για να διευκολύνουν τη συνεργασία τους·
3. επαναλαμβάνει ότι, προκειμένου να προστατευθούν αποτελεσματικά τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα του AFA, η διαχείριση των δραστηριοτήτων των πολλών συνιστωσών του AFA πρέπει να είναι πιο μετρήσιμη και να έχει ως γνώμονα τα αποτελέσματα·
4. υπενθυμίζει ότι η σταθερή συνεργασία μεταξύ των διοικητικών και δικαστικών αρχών που διεξάγουν έρευνες τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών είναι ουσιαστικής σημασίας· επαναλαμβάνει την ανησυχία του για το γεγονός ότι δεν βελτιώθηκε η κατάσταση, ιδίως όσον αφορά τον εντοπισμό, την αναφορά και την παρακολούθηση ύποπτων περιπτώσεων απάτης και παρατυπιών, όπου οι διαφορές μεταξύ των κρατών μελών είναι σημαντικές· ενθαρρύνει, επομένως, τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια προορατική προσέγγιση για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και τη βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών τους και με τα όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως αναδυόμενοι κίνδυνοι και τάσεις απάτης· υπογραμμίζει το γεγονός ότι για την καταπολέμηση της απάτης απαιτείται μια ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία θα καλύπτει όλα τα στάδια του κύκλου καταπολέμησης της απάτης και θα αντικατοπτρίζει τους πολλαπλούς, διασυνδεδεμένους και αλληλοεξαρτώμενους φορείς και διαδικασίες που υφίστανται για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης·
5. σημειώνει ότι ο συνολικός αριθμός των περιπτώσεων απάτης και παρατυπιών που αναφέρθηκαν από τις αρμόδιες ενωσιακές και εθνικές αρχές αυξήθηκε σημαντικά κατά 9 % το 2023 (13 563) συγκριτικά με το 2022 (12 455)· εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι πρόκειται για ένα ιστορικά υψηλό επίπεδο που αποτελεί τη συνέχεια μιας αυξανόμενης τάσης την τελευταία πενταετία· παρατηρεί, επίσης, ότι η συνολική χρηματοδότηση που αφορούσε αυτές τις υποθέσεις το 2023 (1,9 δισεκατομμύρια EUR) ήταν σημαντικά υψηλότερη από ό,τι το 2022 (1,77 δισεκατομμύρια EUR), αντιπροσωπεύοντας αύξηση 7,3 %· αναγνωρίζει ότι, λόγω του πολυετούς κύκλου υλοποίησης πολλών προγραμμάτων, οι συγκρίσεις που βασίζονται σε μέσο όρο πενταετίας είναι πιο ουσιαστικές από τις συγκρίσεις προκειμένου να αξιολογείται η κατάσταση σε πραγματικό χρόνο και να διενεργούνται αξιόπιστες αναλύσεις των τάσεων και των μοτίβων· εκτιμά, συνεπώς, το γεγονός ότι η έκθεση PIF του 2023 αναφέρεται στα αποτελέσματα της περιόδου 2019-2023· παρατηρεί ότι η αύξηση του αριθμού των παρατυπιών και των περιπτώσεων χρηματοδότησης χωρίς θετικά αποτελέσματα υπογραμμίζει την ανάγκη συσχέτισης των προϋπολογισμών με τους δείκτες επιδόσεων των αρμόδιων θεσμικών οργάνων·
6. εκφράζει την ανησυχία του για όλες τις πτυχές του σεναρίου που περιγράφεται στην πολυετή ανάλυση στην έκθεση PIF του 2023· τονίζει ότι η τρέχουσα κατάσταση δικαιολογεί τις προσπάθειες για την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των κατάλληλων πόρων και την αποδοτικότερη χρήση τους, γεγονός που απαιτεί βελτιωμένη διαχείριση και συνεργασία· υπογραμμίζει ότι η απάτη, η διαφθορά και οι παραβιάσεις της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και του κράτους δικαίου είναι βαθιά αλληλένδετες και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα· καλεί τον Επίτροπο που είναι αρμόδιος για ζητήματα προϋπολογισμού, καταπολέμησης της απάτης και δημόσιας διοίκησης, καθώς και τον Επίτροπο που είναι αρμόδιος για ζητήματα δημοκρατίας, δικαιοσύνης και κράτους δικαίου, να συνεργαστούν στενά και αμέσως για την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε οι δράσεις και τα αποτελέσματα του AFA να καταστούν μετρήσιμα και πιο απτά, και να παρουσιάσουν τις πρωτοβουλίες αυτές στο Κοινοβούλιο όπως δεσμεύτηκαν να πράξουν κατά τις ακροάσεις έγκρισής τους· προτείνει να δημιουργηθούν ισχυρότερες συνέργειες μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Προϋπολογισμού της Επιτροπής και άλλων γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής που ασχολούνται με το κράτος δικαίου και την προστασία άλλων αξιών της ΕΕ, και συγκεκριμένα τη Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης και Καταναλωτών, τη Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης και τη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλες οι υπηρεσίες συνεργάζονται, αντί να εργάζεται η καθεμία μεμονωμένα, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση αυτών των συστημικών προκλήσεων·
7. επαναλαμβάνει την πρότασή του σύμφωνα με την οποία οι εκθέσεις PIF, οι οποίες θεωρούνται επίσης εργαλείο διαχείρισης του AFA, θα πρέπει να υιοθετήσουν μια ολιστική προσέγγιση, ώστε να παρέχεται μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των συνεργειών μεταξύ όλων των σχετικών φορέων, να εντοπίζονται βέλτιστες πρακτικές και να αντιμετωπίζονται οι ελλείψεις· δηλώνει πως γνωρίζει ότι, όπως επισημαίνεται στην έκθεση PIF του 2023, η επιχειρησιακή προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης από απάτες, παρατυπίες και άλλες παράνομες δραστηριότητες ανατίθεται στις εθνικές αρχές, την OLAF και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ενώ εκφράζει την ικανοποίησή του για τη συμπερίληψη των πορισμάτων της OLAF και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην έκθεση PIF του 2023· ζητεί μια πιο εις βάθος ανάλυση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των συνιστωσών του AFA και τη θέσπιση μέτρων για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των αρμόδιων θεσμικών οργάνων με σκοπό τη μείωση των περιστατικών απάτης και των παρατυπιών· ζητεί την περαιτέρω βελτίωση αυτής της ολιστικής προσέγγισης ώστε να υπάρξει μια σαφέστερη, πιο ολοκληρωμένη και πιο συγκεκριμένη εικόνα της συνολικής τρέχουσας κατάστασης ως προς την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, η οποία θα περιλαμβάνει το σύνολο των δράσεων καταπολέμησης της απάτης, τόσο σε εθνικό όσο και σε επίπεδο ΕΕ·
8. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις επιδόσεις των ερευνών της OLAF, ιδίως δε για τον αυξημένο αριθμό συστάσεων που εκδόθηκαν (309 σε σύγκριση με 275 το 2022) και για το συνολικό ποσό που συνιστάται να ανακτηθεί (1 043,8 εκατομμύρια EUR σε σύγκριση με 426,8 εκατομμύρια EUR το 2022) ενώ ο αριθμός των υποθέσεων που κινήθηκαν (190 το 2023 και 192 το 2022) και των υποθέσεων που περατώθηκαν (265 το 2023 και 256 το 2022) παρέμεινε σταθερός· επισημαίνει, συγκεκριμένα, ότι το διάστημα 2019-2023, περισσότερο από το 88 % των παρατυπιών που εντοπίστηκαν ως δυνητικά δόλιες και αφορούσαν δαπάνες που εκταμιεύθηκαν στο πλαίσιο άμεσης διαχείρισης εντοπίστηκαν μετά την έρευνα της OLAF· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι η μεγάλη διάρκεια των ερευνών μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη λήψη διορθωτικών μέτρων· επαναλαμβάνει το αίτημά του να λάβει πλήρη και επαρκώς λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τα ποσά που ανακτήθηκαν πραγματικά από την Επιτροπή βάσει των δημοσιονομικών συστάσεων που εξέδωσε η OLAF· καλεί επίσης την Επιτροπή να ενσωματώσει σε μελλοντικές εκθέσεις PIF ad hoc τμήματα σχετικά με την OLAF, προκειμένου να προχωρά σε λεπτομερέστερες αναλύσεις στις εκθέσεις σχετικά με τις δραστηριότητές της και τις πραγματοποιηθείσες οικονομικές ανακτήσεις·
9. επικροτεί τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία ξεκίνησε να λειτουργεί τον Ιούνιο του 2021, έχει αναπτύξει και αυξήσει τις δραστηριότητές της, γεγονός που αντικατοπτρίζεται επαρκώς στον αριθμό των ερευνών που κινήθηκαν (1 371 σε σύγκριση με 865 το 2022), των συνολικών εν εξελίξει ερευνών (1 927 σε σύγκριση με 1 117 το 2022) και των απαγγελιών κατηγοριών (139 σε σύγκριση με 87 το 2022)· εκτιμά το επίπεδο λεπτομέρειας των εκθέσεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, οι οποίες παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με πολλές τάσεις και την κατάσταση στα συμμετέχοντα κράτη μέλη· ζητεί την αύξηση της αποτελεσματικότητας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η οποία θα αντικατοπτρίζεται στα ανακτηθέντα ποσά και όχι μόνο στον αριθμό των ερευνών·
10. τονίζει την προστιθέμενη αξία που προσφέρουν τα όργανα της ΕΕ στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και στην καταπολέμηση της απάτης, ιδίως σε ό,τι αφορά το διασυνοριακό έγκλημα, όπως καταδεικνύεται από τα επιχειρησιακά αποτελέσματα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της OLAF και για το 2023· επαναλαμβάνει την έκκλησή του για διασφάλιση επαρκών πόρων για όλους τους σχετικούς παράγοντες της ΕΕ που συμμετέχουν στην καταπολέμηση της απάτης και, στο πλαίσιο αυτό, υπενθυμίζει στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο ότι κάθε ευρώ που δαπανάται στις δράσεις διερεύνησης και καταπολέμησης της απάτης επιστρέφει στον προϋπολογισμό της ΕΕ·
11. εκφράζει την ανησυχία του για τις αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει η σημαντική οικονομική ζημία που συνδέεται με την απάτη στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών, η οποία απειλεί ταυτόχρονα τη δίκαιη φορολόγηση και τον θεμιτό ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά· υπογραμμίζει το γεγονός ότι ο ΦΠΑ αποτελεί σημαντικό πόρο και για τον προϋπολογισμό της Ένωσης· θεωρεί ότι η πολυπλοκότητα των υποκείμενων διατάξεων στις οποίες βασίζεται το σύστημα ιδίων πόρων της Ένωσης θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την ποσοτικοποίηση του δημοσιονομικού αντικτύπου των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας(22)· επισημαίνει τον ανησυχητικό αριθμό ερευνών σχετικά με τα προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (233) και την εκτιμώμενη οικονομική ζημία (1,86 δισεκατομμύρια EUR)· ζητεί, επομένως, να ληφθούν κατάλληλα μέτρα τόσο σε εθνικό όσο και σε επίπεδο ΕΕ·
12. καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει και να εφαρμόσει λύσεις που θα επιτρέπουν την παρακολούθηση των συστάσεων της OLAF και των διώξεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, να τις αναλύσει και να μετρήσει τον πραγματικό αντίκτυπο των δράσεών τους στην προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ όσον αφορά την ανάκτηση τόσο των κονδυλίων για τα οποία δεν έγινε σωστή διαχείριση όσο και των μη εισπραχθέντων πόρων, προκειμένου να αιτιολογηθεί καλύτερα η χάραξη πολιτικής με γνώμονα τα αποτελέσματα· καλεί την Επιτροπή να κοινοποιήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα αποτελέσματα των διώξεων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας·
13. δηλώνει ότι η επικοινωνία και η διαφάνεια είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση φαινομένων απάτης και διαφθοράς· τονίζει τη σημασία της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, των μέσων ενημέρωσης και της ερευνητικής δημοσιογραφίας για την ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών· υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν τα μέσα ενημέρωσης και η ερευνητική δημοσιογραφία στην καταπολέμηση της απάτης, της διαφθοράς, των συγκρούσεων συμφερόντων και άλλων μορφών κατάχρησης δημόσιων πόρων· θεωρεί απαραίτητο να προφυλάσσονται τα μέσα ενημέρωσης από την πολιτική πίεση και επιρροή προκειμένου να προστατεύεται η ανεξαρτησία και ο ρόλος τους ως θεματοφύλακα της δημοκρατίας και της χρηστής διαχείρισης των δημόσιων πόρων·
14. υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο της διαφάνειας στη διαχείριση των δημόσιων πόρων· ενθαρρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεγιστοποιήσουν τη διαφάνεια στη χρήση των κονδυλίων, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ενημέρωση σχετικά με τους τελικούς δικαιούχους·
15. υπογραμμίζει πόσο πολύ συμβάλλουν οι δημόσιες αρχές στην προώθηση μιας νοοτροπίας μηδενικής ανοχής όσον αφορά την απάτη και δηλώνει ότι η επικοινωνία και η διαφάνεια είναι απαραίτητες για την αντιμετώπιση της απάτης και της διαφθοράς· τονίζει τη σημασία της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών, του ιδιωτικού τομέα, των μέσων ενημέρωσης και της ερευνητικής δημοσιογραφίας για την ενίσχυση της ενημέρωσης των πολιτών· ενθαρρύνει την Επιτροπή να παράσχει στήριξη σε αυτούς τους σχετικούς φορείς με τη μορφή προγραμμάτων κατάρτισης, χρηματοδότησης και κάθε άλλου μέτρου που απαιτείται για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας τους από εξωτερικές επιρροές και από παράνομη κρατική παρακολούθηση, εκφοβισμό και απόπειρες υπονόμευσης της νομιμότητάς τους, σύμφωνα με τα θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ και το κράτος δικαίου· καλεί την Επιτροπή να δρομολογήσει μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τους κινδύνους των ψευδών ειδήσεων, της παραπληροφόρησης και του περιεχομένου βαθυπαραποίησης (deepfakes) σε υποθέσεις απάτης που επηρεάζουν χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα·
16. εκφράζει την ανησυχία του για τις σαφείς προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Ευρωπόλ σχετικά με την αυξανόμενη παρουσία ομάδων οργανωμένου εγκλήματος στις σημαντικότερες υποθέσεις διασυνοριακής απάτης· σημειώνει ότι, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, στο πλαίσιο των ενεργών ερευνών της έως το τέλος του 2023, διερευνήθηκαν 209 αξιόποινες πράξεις που αφορούν εγκληματικές οργανώσεις που ενεργούν κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης· αντιλαμβάνεται ότι το οργανωμένο έγκλημα επηρεάζει σημαντικά τους πόρους της Ένωσης και ότι η έκταση της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της, ιδίως όσον αφορά τα έσοδα του προϋπολογισμού, μπορεί να εξηγηθεί μόνο από τη μεγάλη ανάμειξη σοβαρών ομάδων οργανωμένου εγκλήματος· γνωρίζει ότι τα υφιστάμενα εργαλεία ανάλυσης και υποβολής εκθέσεων δεν επαρκούν για τον ικανοποιητικό ποσοτικό προσδιορισμό για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας ή των ελλείψεων των εφαρμοζόμενων μέτρων και πολιτικών· καλεί την Επιτροπή να δρομολογήσει άμεσα όλες τις αναγκαίες δράσεις για την αντιμετώπιση του προαναφερθέντος ζητήματος·
17. υποστηρίζει ότι το γεγονός ότι η σχετική νομοθεσία της ΕΕ δεν έχει μεταφερθεί αποτελεσματικά στην εθνική νομοθεσία πολλών κρατών μελών καθώς και ότι οι εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών δεν είναι εναρμονισμένες επιτρέπει στο οργανωμένο έγκλημα να προχωρά σε παράνομες διασυνοριακές δραστηριότητες σε τομείς που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης· επαναλαμβάνει, επομένως, τις προηγούμενες εκκλήσεις του για αναθεώρηση της απόφασης-πλαισίου 2008/841/JHA του Συμβουλίου για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος(23) και για την καθιέρωση ενός νέου κοινού ορισμού για το οργανωμένο έγκλημα, λαμβανομένης υπόψη, πιο συγκεκριμένα, της χρήσης διαφθοράς, βίας, απειλής ή εκφοβισμού για την απόκτηση ελέγχου στις οικονομικές δραστηριότητες ή στις δημόσιες συμβάσεις·
18. επισημαίνει τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου του 2023 με τίτλο «Η στάση των πολιτών έναντι της διαφθοράς στην ΕΕ το 2023», που δείχνει ότι η διαφθορά αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της ΕΕ στην ΕΕ· εμμένει στην άποψή του ότι η διαφθορά υψηλού επιπέδου, μεταξύ άλλων και στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, δεν πλήττει μόνο τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης και την οικονομία της στο σύνολό της αλλά και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς της Ένωσης και των κρατών μελών· υπογραμμίζει ότι το οργανωμένο έγκλημα χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τη διαφθορά για να διεισδύσει στη δημόσια διοίκηση και να αποκομίσει οικονομικά οφέλη·
19. επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, όσον αφορά υποθέσεις διαφθοράς, έως το τέλος του 2023 ερεύνησε 131 αδικήματα (σε σύγκριση με 87 το 2022), ότι, την περίοδο 2019-2023, 11 χώρες ανέφεραν 65 περιπτώσεις στην Επιτροπή μέσω του IMS(24), και ότι τα παράτυπα ποσά που αναφέρθηκαν σε αυτές τις περιπτώσεις ανέρχονται συνολικά σε περίπου 50,5 εκατομμύρια EUR· καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να ενημερώσει το Κοινοβούλιο σχετικά με το ύψος του ποσού που έχει ανακτηθεί από αυτά τα 50,5 εκατομμύρια EUR·
20. αναγνωρίζει ότι στα κράτη μέλη εφαρμόζονται στρατηγικές για την καταπολέμηση της διαφθοράς· ζητεί αξιολόγηση και περιοδική αναθεώρηση των στρατηγικών αυτών· τονίζει ότι είναι σημαντικό να λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς·
21. αναγνωρίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την πρόληψη και την αντιμετώπιση περιπτώσεων σύγκρουσης συμφερόντων κατά τη διαχείριση των οικονομικών πόρων της Ένωσης· παρατηρεί ότι, την περίοδο 2019-2023, αναφέρθηκαν 419 περιπτώσεις μέσω του IMS σχετικά με συγκρούσεις συμφερόντων (375 την περίοδο 2018-2022), οι οποίες αφορούσαν συνολικά περίπου 112 εκατομμύρια EUR· τονίζει ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει επισημάνει στο ελεγκτικό του έργο(25) ότι η κύρια πηγή πληροφοριών σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων είναι το IMS και ότι η ποσότητα και η ποιότητα των δεδομένων που καταγράφονται σε αυτό διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών· υπογραμμίζει ότι, όταν τα κράτη μέλη θεωρούν ότι η σύγκρουση συμφερόντων αποτελεί ήσσονος σημασίας συνιστώσα σε μια ευρύτερη υπόθεση απάτης, δεν την λαμβάνουν υπόψη τους· καλεί την Επιτροπή να εγκρίνει τις πρωτοβουλίες που απαιτούνται για να διασφαλιστεί η συνεπής και επαρκώς λεπτομερής αναφορά στο IMS των περιπτώσεων που περιγράφονται ανωτέρω· ζητεί την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με τις συγκρούσεις συμφερόντων με τέτοιο τρόπο που να διασφαλίζεται η νομική βεβαιότητα, να βασίζεται σε σαφή και αναλογική εκτίμηση των κινδύνων, και να παρέχεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής τους από τις αρμόδιες αρχές·
Έσοδα
22. παρατηρεί ότι το 2023 ο συνολικός αριθμός παρατυπιών, δόλιων ή μη, που σχετίζονται με τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους (ΠΙΠ) (5 118, σε σύγκριση με 4 661 το 2022) ήταν κατά 10 % υψηλότερος από τον μέσο όρο της πενταετίας (2019-2023), αλλά ότι το σχετικό ποσό μειώθηκε κατά 12 % σε 478 εκατομμύρια EUR (σε σύγκριση με 783 εκατομμύρια EUR στα τέλη του 2022)· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι, ενώ τα στοιχεία δείχνουν βελτιωμένη ανάκτηση για μη δόλιες υποθέσεις (82 %), το ποσοστό ανάκτησης για δόλιες υποθέσεις παραμένει αμετάβλητο στο 25 %, ποσοστό που εξακολουθεί να είναι χαμηλό και άνισα κατανεμημένο μεταξύ των κρατών μελών·
23. τονίζει ότι, το 2023, η Επιτροπή θεώρησε ότι μόνο σε πέντε από τις νέες εκθέσεις διαγραφής που της υπέβαλαν τα κράτη μέλη είχε αποδειχθεί ικανοποιητικά ότι οι ΠΙΠ είχαν απολεσθεί για λόγους που δεν μπορούν να καταλογιστούν στα εν λόγω κράτη μέλη και ότι τα κράτη μέλη δεν ήταν οικονομικά υπεύθυνα για τη ζημία· σημειώνει, αντιθέτως, ότι σε 81 περιπτώσεις, ύψους σχεδόν 69 εκατομμυρίων EUR, η Επιτροπή έκρινε ότι τα κράτη μέλη δεν είχαν αποδείξει ικανοποιητικά ότι οι ΠΙΠ είχαν χαθεί για λόγους που δεν μπορούσαν να καταλογιστούν σε αυτά και ότι, ως εκ τούτου, ήταν οικονομικά υπεύθυνα για την απώλεια· καταλήγει, επομένως, στο συμπέρασμα ότι υπάρχει περιθώριο προσπαθειών για τη βελτίωση της είσπραξης των ΠΙΠ από τα κράτη μέλη·
24. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό για τα κράτη μέλη να ανταποκριθούν στην ευθύνη τους όσον αφορά την είσπραξη των παραδοσιακών ιδίων πόρων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το βάρος της χρηματοδότησης των δαπανών της ΕΕ κατανέμεται δίκαια μεταξύ των κρατών μελών και να διατηρηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους οικονομικούς φορείς στην εσωτερική αγορά· καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων των εθνικών διοικήσεών τους στον τομέα της ανάκτησης, μετά τον εντοπισμό παρατυπιών και απάτης που σχετίζονται με τον ΦΠΑ, προκειμένου να αυξηθεί το ποσό των παραδοσιακών ιδίων πόρων που διατίθενται στον προϋπολογισμό της ΕΕ· αναγνωρίζει ότι η ελλιπής συμμόρφωση με τις διατάξεις που αφορούν τον ΦΠΑ δεν περιορίζεται μόνο στην απάτη και τη φοροδιαφυγή, αλλά καλύπτει επίσης την απώλεια ΦΠΑ λόγω αφερεγγυότητας, πτωχεύσεων, διοικητικών σφαλμάτων και νόμιμης φορολογικής βελτιστοποίησης· πιστεύει, ωστόσο, ότι η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, όπως η ενδοκοινοτική απάτη αφανούς εμπόρου, συμβάλλει ουσιαστικά στη μη συμμόρφωση με τις διατάξεις που αφορούν τον ΦΠΑ και επαναλαμβάνει την έκκλησή του να αντιμετωπιστεί το ζήτημα με ψηφιακά μέσα, τη θωράκιση των κανόνων για τον ΦΠΑ έναντι της απάτης και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών φορολογικών αρχών και των αρμόδιων ερευνητικών οργάνων της ΕΕ·
25. αναγνωρίζει το ισχύον νομικό πλαίσιο όσον αφορά τη συνεργασία με την OLAF, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και το Eurofisc· καλεί την Επιτροπή να επιταχύνει τη διαδικασία αναθεώρησης του ισχύοντος νομικού πλαισίου προκειμένου να παράσχει σαφή νομική βάση για την άμεση συνεργασία μεταξύ του Eurofisc και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· ενθαρρύνει την OLAF να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες που προσφέρουν οι πρακτικές αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής για τον εντοπισμό τελωνειακών και συναφών περιπτώσεων απάτης στον τομέα του ΦΠΑ και να αναφέρει τις υποθέσεις αυτές στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία χωρίς καθυστέρηση· τονίζει ότι, το 2023, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εντόπισε απάτη στον τομέα του ΦΠΑ σε περίπου 20 % των ενεργών υποθέσεών της (873 υποθέσεις), η οποία είναι η δεύτερη συχνότερη μορφή εγκλήματος μετά την απάτη στον τομέα των δαπανών εκτός δημόσιων συμβάσεων (1 586 υποθέσεις)· εκφράζει την ανησυχία του για την αυξανόμενη συμμετοχή ομάδων οργανωμένου εγκλήματος σε υποθέσεις απάτης στον τομέα του ΦΠΑ και για τις διαπιστωθείσες διασυνδέσεις μεταξύ αυτού του είδους απάτης και άλλων πολύ σοβαρών εγκλημάτων, όπως η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες·
26. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να επανεξετάσει το όριο των 10 εκατομμυρίων EUR που ορίζεται στην οδηγία για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης (PIF), κάτι που έχει σημαντικό αντίκτυπο στις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας σε υποθέσεις απάτης στον τομέα του ΦΠΑ· υποστηρίζει ότι οι αποκλίνουσες ερμηνείες των μεθόδων υπολογισμού αυτού του κατώτατου ορίου καθιστούν την κατάσταση ασαφή· τονίζει ότι το ισχύον κατώτατο όριο δεν είναι ιδιαίτερα αποτρεπτικό και επιτρέπει στους δράστες να αναζητήσουν την ασθενέστερη δικαιοδοσία για να διαφύγουν την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· πιστεύει ότι η αναθεώρηση της οδηγίας PIF θα πρέπει είτε να καταργήσει το όριο είτε να το μειώσει σημαντικά· καλεί την Επιτροπή, στο μεταξύ, να παράσχει επαρκή καθοδήγηση σχετικά με τη μέθοδο υπολογισμού για υποθέσεις που πρέπει να διεκπεραιωθούν πριν από την τροποποίηση της οδηγίας PIF·
27. σημειώνει ότι η απουσία αναλυτικών περιφερειακών και τομεακών δεδομένων σχετικά με το έλλειμμα ΦΠΑ εμποδίζει τον εντοπισμό των τομέων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο απάτης και φοροδιαφυγής· καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει ένα εναρμονισμένο σύστημα για τη μέτρηση του ελλείμματος ΦΠΑ, το οποίο θα περιλαμβάνει εδαφικές και τομεακές διαστάσεις, επιτρέποντας έτσι την ανάπτυξη στρατηγικών για την καταπολέμηση της απάτης, οι οποίες θα βασίζονται περισσότερο σε αποδεικτικά στοιχεία και θα είναι πιο στοχευμένες·
28. τονίζει τη σημασία της αποτελεσματικής και αποδοτικής συνεργασίας μεταξύ της OLAF και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στον συγκεκριμένο τομέα εσόδων και υποστηρίζει ότι η επαρκής ανίχνευση και διαβίβαση δεδομένων από την OLAF στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία θα μπορούσε να αυξήσει την είσπραξη των εσόδων από τον ΦΠΑ και τα τελωνεία για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ενώ θα συνέβαλλε επίσης και στην αποφυγή της αλληλεπικάλυψης των δραστηριοτήτων των δύο φορέων·
29. τονίζει ότι ο κατακερματισμός των συστημάτων ΤΠ μεταξύ των εθνικών φορολογικών διοικήσεων εμποδίζει την αποτελεσματικότητα της καταπολέμησης της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ και περιορίζει τις δυνατότητες συνεργειών μεταξύ των εθνικών και των ενωσιακών αρχών·
Δαπάνες
30. εκφράζει την ανησυχία του για τον μεγάλο αριθμό περιστατικών απάτης και παρατυπιών που εντοπίστηκαν το 2023 και το 2022 στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής, τόσο στην αγροτική ανάπτυξη όσο και στη στήριξη της γεωργίας· παρατηρεί ότι τα δεδομένα επιβεβαιώνουν τα μοτίβα και τους κινδύνους που παρατηρήθηκαν τα προηγούμενα έτη· παρατηρεί ότι την περίοδο 2019-2023, ο αριθμός των δόλιων παρατυπιών που αναφέρθηκαν στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης αυξήθηκε, κυρίως λόγω του αυξανόμενου αριθμού παρατυπιών την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020· σημειώνει την περίοδο 2019-2023 ο αριθμός των μη δόλιων παρατυπιών στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης αυξήθηκε σταθερά κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων·
31. παρατηρεί ότι, στον τομέα της πολιτικής συνοχής, ο αριθμός και τα χρηματικά ποσά των μη δόλιων παρατυπιών που αναφέρθηκαν για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 είναι πολύ χαμηλότερα από εκείνα που αναφέρθηκαν τα πρώτα 10 έτη της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013· επισημαίνει ότι το ποσοστό εντοπισμού περιπτώσεων απάτης(26) για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 (0,53 %) είναι παρόμοιο με το αντίστοιχο της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013, ενώ το ποσοστό εντοπισμού περιπτώσεων παρατυπιών (0,67 %) είναι πολύ χαμηλότερο από το αντίστοιχο της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013 (2,5 %)· σημειώνει ότι οι μεμονωμένες περιπτώσεις παρατυπιών που αφορούν μεγάλα οικονομικά ποσά έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο ποσοστό εντοπισμού περιπτώσεων απάτης· ζητεί να αποσαφηνιστεί περαιτέρω η συσχέτιση μεταξύ του ποσοστού εντοπισμού περιπτώσεων απάτης και της εμφάνισης περιπτώσεων απάτης·
32. εκφράζει την ικανοποίησή του για την αναλυτική έκθεση της OLAF με τίτλο «Fraud and irregularities by areas of the cohesion policy – comparing risks» (Απάτη και παρατυπίες ανά τομέα της πολιτικής συνοχής – σύγκριση κινδύνων), η οποία αναφέρεται στις πληροφορίες που παρείχαν τα κράτη μέλη για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 έως τον Δεκέμβριο του 2023 και προσδιορίζει τομείς που κινδυνεύουν ιδιαίτερα από περιστατικά απάτης (όπως οι επενδύσεις για το περιβάλλον, η κλιματική αλλαγή, η μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η έρευνα, η ανάπτυξη και η καινοτομία)· παρατηρεί ότι τα μεγαλύτερα χρηματικά ποσά σε υποθέσεις απάτης αφορούσαν την προστασία του περιβάλλοντος, την έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία·
33. επαναλαμβάνει την ανησυχία του για τις χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων απάτης που καταγγέλλονται· επισημαίνει ότι, κατά μέσο όρο, την περίοδο 2019-2023, στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής, απαιτούνταν σχεδόν τέσσερα έτη από τη διαπίστωση μιας παρατυπίας μέχρι να προκύψει υπόνοια δόλιας δραστηριότητας, και σχεδόν τρία επιπλέον έτη για την περάτωση της υπόθεσης μετά την κοινοποίησή της στην Επιτροπή· επισημαίνει ότι, για λόγους συνοχής, κατά μέσο όρο την περίοδο 2014-2020, χρειάστηκε περίπου ενάμισι έτος για να δημιουργηθεί υπόνοια για δόλια παρατυπία και πάνω από δύο έτη για την περάτωση της υπόθεσης μετά την κοινοποίησή της στην Επιτροπή· καλεί την Επιτροπή να εντείνει τον διάλογο με τις αρχές των κρατών μελών και να υποβάλει συστάσεις προς αυτές προκειμένου να μειωθεί η διάρκεια των διοικητικών διαδικασιών·
34. παρατηρεί ότι, όσον αφορά την άμεση διαχείριση μεταξύ 2019 και 2023, η OLAF αναφέρθηκε ως πηγή εντοπισμού δόλιων παρατυπιών για το 88,4 % των στοιχείων ανάκτησης, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 92,1 % των συνολικών ποσών ανάκτησης· ζητεί από την Επιτροπή να παράσχει σαφείς πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα και τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την ενίσχυση της ταχείας ανάκτησης, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων σχετικά με τα συνολικά επίπεδα ανάκτησης για δόλιες και μη δόλιες παρατυπίες·
35. τονίζει ότι, όταν παρά τα προληπτικά μέτρα εντοπίζονται περιπτώσεις δόλιας και μη δόλιας παρατυπίας, η ανάκτηση είναι το μέτρο που προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης και επιτρέπει την ορθή εφαρμογή των πολιτικών της και την επιστροφή των εκταμιευθέντων κονδυλίων που δεν συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις χρηματοδότησης· τονίζει τα πορίσματα της ειδικής έκθεσης 07/2024(27) του Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) όσον αφορά την περίοδο 2014-2020, για την οποία οι δηλωθείσες παράτυπες δαπάνες ανήλθαν σε 14 δισεκατομμύρια EUR, ποσό που πρέπει να επιστραφεί μέσω ανάκτησης· τονίζει την ανάγκη να επιταχυνθεί η διαδικασία ανάκτησης με τον καθορισμό σαφών προθεσμιών και την επιβολή κυρώσεων για τυχόν καθυστερήσεις, ώστε τα κονδύλια να επιστρέψουν στον προϋπολογισμό της ΕΕ το συντομότερο δυνατόν· καλεί την Επιτροπή να προτείνει κατάλληλα μέτρα για την άρτια ενημέρωση σχετικά με τις παράτυπες δαπάνες και τα συναφή διορθωτικά μέτρα που έχουν ληφθεί·
36. τονίζει τη σημασία της λήψης μέτρων παρακολούθησης μετά τη λήψη των αναγκαίων διορθωτικών μέτρων, με σκοπό την άντληση διδαγμάτων από υποθέσεις απάτης και τη βελτίωση των διαδικασιών για την πρόληψη της εμφάνισης παρόμοιων υποθέσεων στο μέλλον· θεωρεί ότι είναι σημαντικό, στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη να παρακολουθούν στενά τις υποθέσεις αναλύοντας τους παράγοντες που διευκολύνουν την απάτη και αξιολογώντας την ανάγκη να αναθεωρήσουν αναλόγως τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου τους·
37. αντιλαμβάνεται ότι, λόγω της έλλειψης υποστήριξης από το Συμβούλιο στις πρωτοβουλίες του 2004 και του 2014, η Επιτροπή δεν είναι διατεθειμένη να υποβάλει άλλη νομοθετική πρόταση για αμοιβαία διοικητική συνδρομή σε τομείς δαπανών της ΕΕ που δεν προβλέπουν επί του παρόντος αυτή την πρακτική· ενθαρρύνει την Επιτροπή να αξιοποιήσει την αναθεώρηση του κανονισμού για την OLAF(28), ο οποίος ήδη παρέχει στην OLAF ενισχυμένη εντολή για τον συντονισμό των δράσεων των κρατών μελών προκειμένου να αναπτυχθούν περαιτέρω οι ισχύουσες διατάξεις με σκοπό την κάλυψη αυτού του κενού·
38. σημειώνει ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αποτελούν ουσιαστική συνιστώσα μιας δυναμικής και δραστήριας δημοκρατικής κοινωνίας, καθώς διασφαλίζουν ευρεία κάλυψη διαφορετικών απόψεων στις δημόσιες συζητήσεις· αναγνωρίζει ότι οι οργανώσεις αυτές μπορούν να λαμβάνουν κονδύλια της Ένωσης για τη στήριξη του έργου τους όσον αφορά τη συμβολή στον δημοκρατικό διάλογο και τη συμμετοχή του κοινού· σημειώνει ότι η ΕΕ είναι ένας από τους μεγαλύτερους παγκόσμιους χρηματοδότες των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών· τονίζει ότι η διαφάνεια στις συνεδριάσεις των ενδιαφερόμενων μερών είναι θεμελιώδους σημασίας για τη δημοκρατική ακεραιότητα και θα πρέπει να εφαρμόζεται εξίσου σε όλες τις οντότητες που συνεργάζονται με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ· τονίζει ότι η σαφής τεκμηρίωση και δημοσιοποίηση αυτών των αλληλεπιδράσεων ενισχύουν την εμπιστοσύνη του κοινού και τη δημοκρατική λογοδοσία· τονίζει ότι η άσκηση πίεσης από ομάδες συμφερόντων θα πρέπει να είναι διαφανής, με πλήρη γνωστοποίηση όλων των εμπλεκόμενων μερών· σημειώνει ότι έχουν διατυπωθεί ισχυρισμοί από κάποια μέλη της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού ότι ορισμένες συμφωνίες επιχορήγησης που είχε συνάψει η Επιτροπή με όλες τις κατηγορίες δικαιούχων, περιλάμβαναν συγκεκριμένες δραστηριότητες άσκησης πίεσης από ομάδες συμφερόντων, οι οποίες θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως δυνητικές παρεμβάσεις στις εσωτερικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων της Ένωσης· λαμβάνει υπόψη την πρόσφατη ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τη διαφάνεια της χρηματοδότησης της ΕΕ που χορηγείται στις ΜΚΟ(29), η οποία, ενώ δηλώνει ότι η χρήση της χρηματοδότησης της ΕΕ για την προώθηση των ΜΚΟ είναι νόμιμη και επιβεβαιώνει ότι συνάδει με τις νομικές απαιτήσεις διαφάνειας της ΕΕ, όπως ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό της ΕΕ, επισημαίνει ταυτόχρονα το γεγονός ότι θα πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να βελτιωθεί η διαφάνεια της χρηματοδότησης της ΕΕ που λαμβάνουν όλοι οι δικαιούχοι· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να εφαρμόσει τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τον έλεγχο των υπεύθυνων δηλώσεων στο σύστημα δημοσιονομικής διαφάνειας της ΕΕ, καθώς και να παρακολουθεί προορατικά τον σεβασμό των θεμελιωδών αξιών και αρχών της ΕΕ από τους δικαιούχους· υπενθυμίζει, περαιτέρω, την ειδική έκθεση 05/2024 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου(30)· υπογραμμίζει την ανάγκη η Γραμματεία του Μητρώου Διαφάνειας της ΕΕ να βελτιώσει τους συστηματικούς της ελέγχους των υπεύθυνων δηλώσεων οντοτήτων που δηλώνουν ότι είναι «ΜΚΟ, πλατφόρμες, δίκτυα και παρόμοιες οργανώσεις»· παρατηρεί ότι οι εν λόγω συστηματικοί έλεγχοι θα μπορούσαν να βασίζονται σε ένα σύνολο κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του καθεστώτος μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, των στόχων κοινής ωφέλειας και της ανεξαρτησίας, για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης σε όλες τις οντότητες που είναι καταχωρισμένες στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ, και θα πρέπει να υποστηρίζονται από αυστηρές απαιτήσεις λογοδοσίας και διαφάνειας·
39. θεωρεί ότι, κατά την αξιολόγηση των μοντέλων υλοποίησης όσον αφορά τις δαπάνες της ΕΕ, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ευαισθησία των διαφόρων εναλλακτικών λύσεων έναντι της απάτης και άλλων μορφών κατάχρησης· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του ΜΑΑ, συμπεριλαμβανομένων των συστάσεων προς αυτήν από το ΕΕΣ και το Κοινοβούλιο, θα ληφθούν υπόψη στα μελλοντικά χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, ιδίως στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο μετά το 2027· υπογραμμίζει ότι οι ελλείψεις που εντοπίστηκαν κατά την εφαρμογή του ΜΑΑ, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων απάτης, διπλής χρηματοδότησης και της έλλειψης διαφάνειας, πρέπει να χρησιμεύσουν ως δίδαγμα για τα μελλοντικά δημοσιονομικά πλαίσια της ΕΕ· αντιτίθεται σε οποιαδήποτε αναπαραγωγή του μοντέλου του ΜΑΑ στην τρέχουσα μορφή του και τονίζει ότι οποιαδήποτε μελλοντική χρηματοδότηση βάσει επιδόσεων πρέπει να συνοδεύεται από σημαντικά ισχυρότερες διασφαλίσεις, απαιτήσεις διαφάνειας και μηχανισμούς πρόληψης της απάτης ώστε να διασφαλιστεί η χρηστή διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ·
NextGenerationEU (NGEU) και ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ)
40. εκτιμά τις προσπάθειες που κατέβαλε η Επιτροπή κατά την αναθεώρηση των 27 σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) για την προσαρμογή στις διαταραχές της αγοράς ενέργειας μετά την ολομέτωπη επίθεση και εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία· σημειώνει ότι η ενσωμάτωση του REPowerEU στα ΣΑΑ αναμένεται να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να αυξήσει την αυτάρκεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο·
41. υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι μπορεί να παρατηρηθούν καθυστερήσεις στην εφαρμογή του ΜΑΑ και ζητεί από την Επιτροπή να παραμείνει σε επαγρύπνηση, ιδίως προς το τέλος του κύκλου ζωής του ΜΑΑ, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη προστατεύουν επαρκώς τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και ότι τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ δαπανώνται κατάλληλα·
42. υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν ισχυρά συστήματα διαχείρισης και ελέγχου για την πρόληψη της απάτης, δεδομένου ότι αποτρέπουν τους εγκληματίες από την απόπειρα εξαπάτησης των δημόσιων αρχών· εκφράζει την ανησυχία του για τις επανειλημμένες παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου που καταδεικνύουν συνεχιζόμενες αδυναμίες στην εφαρμογή των συστημάτων ελέγχου των κρατών μελών, καθώς αυτό ενέχει κινδύνους για τη διαθεσιμότητα πλήρων και ακριβών δεδομένων στα οποία βασίζονται οι αιτήσεις πληρωμών, την πρόσβαση στα εν λόγω αιτήματα για σκοπούς ελέγχου και την αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων ελέγχου των κρατών μελών για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι, σε αρκετά κράτη μέλη, τα συστήματα ελέγχου δεν ήταν πλήρως λειτουργικά όταν άρχισαν να εφαρμόζονται τα εθνικά ΣΑΑ, και υπογραμμίζει ότι τα ζητήματα αυτά θέτουν σε κίνδυνο την κανονικότητα των πληρωμών στο πλαίσιο του ΜΑΑ και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη θα διορθώσουν χωρίς καθυστέρηση τις ανεπάρκειες που εντοπίστηκαν στα πλαίσια ελέγχου τους, μεταξύ άλλων εφαρμόζοντας τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου·
43. παρατηρεί ότι το πλαίσιο ελέγχου της Επιτροπής για τον ΜΑΑ βασίζεται κυρίως στην ευθύνη των κρατών μελών για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να δίνει ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση ότι τα κράτη μέλη επιτυγχάνουν τα συγκεκριμένα ορόσημα ελέγχου και ελέγχου που προστέθηκαν στα ΣΑΑ που δεν ήταν αξιόπιστα και να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την αντιμετώπιση των κενών λογοδοσίας· σημειώνει τις δράσεις που δρομολόγησε η Επιτροπή σε συνέχεια των συστάσεων του Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με διαπιστωμένες αδυναμίες στα συστήματα ελέγχου και υποβολής εκθέσεων ορισμένων κρατών μελών· παροτρύνει την Επιτροπή να αναλαμβάνει αποφασιστική και ταχεία δράση όποτε είναι αναγκαίο, και να αξιοποιεί πλήρως τις διατάξεις του κανονισμού ΜΑΑ εάν εξακολουθούν να υπάρχουν ελλείψεις στα συστήματα ελέγχου των κρατών μελών·
44. σημειώνει με σοβαρή ανησυχία ότι η ειδική έκθεση 14/2024 του ΕΕΣ διαπίστωσε ότι ο αντίκτυπος των πράσινων δαπανών στο κλίμα στο πλαίσιο του ΜΑΑ θα μπορούσε να έχει υπερεκτιμηθεί κατά έως και 34,5 δισεκατομμύρια EUR, με ορισμένα έργα να έχουν ελάχιστο αντίκτυπο στην ενεργειακή μετάβαση ή ακόμη και να προκαλούν περιβαλλοντική ζημία, αυξάνοντας παράλληλα τον κίνδυνο απάτης·
45. ζητεί τη θέσπιση σαφών και μετρήσιμων κριτηρίων για τις πράσινες επενδύσεις στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ και του ΜΑΑ, ώστε να διασφαλιστεί ότι μόνο έργα με σημαντικά και αποδεδειγμένα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη λαμβάνουν χρηματοδότηση, ενισχύοντας έτσι τη λογοδοσία και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο απάτης.
46. παρατηρεί ότι, όσον αφορά τον ΜΑΑ το 2023, η έκθεση PIF του 2023 αναφέρει τον αριθμό των υποθέσεων εικαζόμενης απάτης που ανέφερε η Επιτροπή (15) και τον αριθμό των ελέγχων (13 σε σύγκριση με τους 16 που διενεργήθηκαν το 2022), αλλά δεν περιλαμβάνει τον ανησυχητικά υψηλό αριθμό ερευνών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (233 έρευνες αφορούσαν προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, με εκτιμώμενη οικονομική ζημία ύψους 1,86 δισεκατομμυρίων EUR)· εκφράζει την ανησυχία του για το ενδεχόμενο αύξησης του αριθμού των περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς, διπλής χρηματοδότησης και σύγκρουσης συμφερόντων τα επόμενα έτη και παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενεργήσουν τάχιστα ώστε να διασφαλίσουν τη χρηστή διαχείριση και τη δίκαιη κατανομή των κονδυλίων του ΜΑΑ·
47. καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει την υποχρεωτική αναφορά περιπτώσεων απάτης μέσω του IMS για όλες τις υποθέσεις που σχετίζονται με τον ΜΑΑ, εξασφαλίζοντας ότι οι περιπτώσεις παρατυπιών και απάτης που αφορούν κονδύλια του ΜΑΑ καταγράφονται και παρακολουθούνται συστηματικά· σημειώνει με ανησυχία την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την αναφορά περιπτώσεων απάτης που συνδέονται με κονδύλια του ΜΑΑ και επιμένει ότι όλα τα κράτη μέλη πρέπει να συμμορφώνονται με τις τυποποιημένες υποχρεώσεις υποβολής αναφοράς·
48. καλεί την OLAF να συνεχίσει την ανάλυση κινδύνου που έθεσε στη διάθεση των κρατών μελών το 2023, συνοδευόμενη από επικαιροποιημένη έκδοση του «πλαισίου κινδύνου για τον ΜΑΑ», καθώς και από συναφή σεμινάρια κατάρτισης για τις αρχές των κρατών μελών· υποστηρίζει τη χρήση του IMS για την αναφορά παρατυπιών στο πλαίσιο του ΜΑΑ· επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή, τους ειδικευμένους οργανισμούς και φορείς της ΕΕ, καθώς και στα κράτη μέλη, να συνεργαστούν ενεργά και να αλληλεπιδράσουν για να διασφαλίσουν την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ κατά την εφαρμογή του NGEU·
49. παρατηρεί ότι, στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, η Επιτροπή ενέκρινε(31) το παράρτημα IV σχετικά με τις μειώσεις και τις ανακτήσεις στο πλαίσιο του ΜΑΑ· αντιλαμβάνεται ότι η μείωση μιας πληρωμής είναι εφικτή όταν εξακολουθούν να πραγματοποιούνται πληρωμές· υπενθυμίζει ότι η ισχύς του ΜΑΑ λήγει το 2026· επισημαίνει ότι η ανάκτηση θα πρέπει να δρομολογείται μόνο όταν δεν απομένουν περαιτέρω δόσεις· εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι αυτή η διαδικασία ανάκτησης, η οποία προέρχεται από το μοντέλο υλοποίησης των ταμείων συνοχής, έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αναποτελεσματική και εγκαταλείφθηκε στο τρέχον ΠΔΠ· εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι έως το τέλος του 2023 δεν υπήρχαν εντολές ανάκτησης στο ABAC για τον ΜΑΑ, και ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να μην υποχρεούνται να αναφέρουν παρατυπίες που σχετίζονται με τον ΜΑΑ μέσω του IMS·
50. επαναλαμβάνει ότι η διαφάνεια διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην αποκάλυψη δολοπλοκιών και στην αποθάρρυνση απατεώνων· επαναλαμβάνει τη διαφωνία του με την ερμηνεία της Επιτροπής όσον αφορά την έννοια του «τελικού αποδέκτη» στο πλαίσιο του ΜΑΑ· απορρίπτει την ελλιπή και παραπλανητική ερμηνεία της Επιτροπής(32)· παρατηρεί ότι, ακόμη και σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής(33), «τελικός αποδέκτης» είναι η «τελευταία οντότητα» που λαμβάνει κονδύλια για μέτρο του ΜΑΑ και ότι κάθε αρχικός ή ενδιάμεσος αποδέκτης χρηματοδότησης, όπως υπουργεία ή οργανισμοί που λειτουργούν απλώς ως διανομείς των κονδυλίων, δεν θα πρέπει να θεωρείται η «τελευταία οντότητα»· καλεί εκ νέου από την Επιτροπή να ζητήσει από τα κράτη μέλη να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τον «τελικό αποδέκτη» ή την «τελευταία οντότητα» και να μην δέχονται από τα κράτη μέλη καμία πληροφορία σχετικά με τους «αποδέκτες δεύτερου επιπέδου» που δεν συνάδει με τη συμφωνία μεταξύ των συννομοθετών· καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την καθοδήγησή της παρέχοντας περιπτώσεις και παραδείγματα που μπορούν να αποσαφηνίσουν της διάταξη και να αποτελέσουν αξιόπιστο όρο αναφοράς για τις εθνικές αρχές, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλιστούν ένα επαρκές επίπεδο διαφάνειας και ομοιογενής ερμηνεία σε όλα τα κράτη μέλη· τονίζει ότι, σε περίπτωση που η Επιτροπή συνεχίσει να αρνείται να εξασφαλίσει πλήρη διαφάνεια, το Κοινοβούλιο πρέπει να εξετάσει όλα τα διαθέσιμα μέτρα για την επιβολή συμμόρφωσης·
51. εκφράζει την ανησυχία του για τη γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου(34) σχετικά με τον αυξανόμενο κίνδυνο να δαπανηθούν δύο φορές κονδύλια της ΕΕ για το ίδιο μέτρο και να διατεθούν δύο φορές για την ίδια δράση· αντιλαμβάνεται ότι τα αντίστοιχα μέτρα σε παρόμοιους τομείς, όπως οι μεταφορές και οι υποδομές ενέργειας, χρηματοδοτούνται τόσο από τον προϋπολογισμό της ΕΕ όσο και από τον ΜΑΑ, διότι το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ από την πανδημία χρηματοδοτεί δράσεις παρόμοιες με εκείνες που καλύπτονται από τα συνήθη προγράμματα της ΕΕ· αναγνωρίζει ότι επιτρέπεται η συμπληρωματικότητα μεταξύ του ΜΑΑ και άλλων μέσων της ΕΕ, αλλά παρατηρεί ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην επίτευξη οροσήμων που χρηματοδοτούνται πλήρως από άλλα ταμεία εκτός του ΜΑΑ, διότι ο ΜΑΑ δεν συνδέεται με την επιστροφή των πραγματικών δαπανών, αλλά επιβραβεύει την επίτευξη των οροσήμων και των στόχων· τονίζει ότι τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, το κατακερματισμένο περιβάλλον ΤΠ και οι περιορισμένες ανταλλαγές δεδομένων ή η χρήση εργαλείων εξόρυξης δεδομένων, όπως το ARACHNE, αποτρέπουν τον εντοπισμό διπλής χρηματοδότησης και, επομένως, οι υφιστάμενοι μηχανισμοί ελέγχου ενδέχεται να μην επαρκούν για τον ικανοποιητικό περιορισμό της αύξησης αυτού του κινδύνου· υποστηρίζει ότι η έλλειψη άμεσης πρόσβασης στον πλήρη κατάλογο των τελικών αποδεκτών του ΜΑΑ περιορίζει την ικανότητα της Επιτροπής να εντοπίζει πιθανές περιπτώσεις διπλής χρηματοδότησης· πιστεύει ότι η προφύλαξη που ενέκριναν ορισμένα κράτη μέλη να αποφύγουν τον συνδυασμό του ΜΑΑ με άλλα μέσα της ΕΕ συμβάλλει στον μετριασμό του κινδύνου διπλής χρηματοδότησης· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τους σχετικούς της ελέγχους·
52. παρατηρεί ότι τα κράτη μέλη μπορούν να συμπεριλάβουν μέτρα στα οικεία ΣΑΑ χωρίς εκτιμώμενο κόστος ή μηδενικό εκτιμώμενο κόστος(35)· επισημαίνει επίσης ότι αυτά τα «δωρεάν» ορόσημα αποτελούν τον κύριο όρο αναφοράς για την αξιολόγηση της ορθής χρήσης των πόρων του ΜΑΑ για τους σκοπούς για τους οποίους προορίζονται· αντιλαμβάνεται ότι οι πληρωμές για τα εν λόγω «δωρεάν» ή «μηδενικού κόστους» ορόσημα αποδεσμεύονται μετά την επίτευξη των οροσήμων, ανεξάρτητα από το κόστος που τελικά προκύπτει, σύμφωνα με την προσέγγιση της «χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με τις δαπάνες» στο πλαίσιο του ΜΑΑ· παρατηρεί, ωστόσο, ότι τα εν λόγω ορόσημα καθιστούν αδύνατη την επαλήθευση της χρηστής διαχείρισης των καταβληθέντων κονδυλίων του ΜΑΑ διότι εκταμιεύονται σε σχέση με ένα ορόσημο για το οποίο δεν έχουν προβλεφθεί· καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την υπόθεση ότι ένα μέτρο «μηδενικού κόστους» δεν μπορεί να οδηγήσει σε διπλή χρηματοδότηση, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιούνται ή όχι άλλα κονδύλια της ΕΕ για την υλοποίησή του· ενθαρρύνει σθεναρά την Επιτροπή να ενισχύσει τους ελέγχους των μέτρων «μηδενικού κόστους» και να παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του οικονομικού σχεδιασμού των σχετικών μέτρων προκειμένου να αποτραπεί ο εν λόγω κίνδυνος·
53. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς την Επιτροπή να διατηρήσει επαρκείς εκ των υστέρων διαδικασίες ελέγχου και να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στον κίνδυνο αντιστροφής μετά την πληρωμή για την επίτευξη των στόχων που ελέγχθηκαν προηγουμένως και διαπιστώθηκε ότι επιτεύχθηκαν ικανοποιητικά·
54. αποτελεί συνέχεια της στρατηγικής πρωτοβουλίας της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας, η οποία δρομολογήθηκε τον Φεβρουάριο του 2022 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2023, σχετικά με τη διαφάνεια και τη λογοδοσία στο πλαίσιο του ΜΑΑ και υποστηρίζει πλήρως τα αποτελέσματά της· εκφράζει την ικανοποίησή του για τον συνεχιζόμενο διάλογο μεταξύ της Επιτροπής και της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας για την αντιμετώπιση των μη βέλτιστων καταστάσεων που εντοπίστηκαν, ιδίως όσον αφορά τον πίνακα αποτελεσμάτων και την προορατική δημοσίευση εγγράφων που σχετίζονται με τον ΜΑΑ·
Ψηφιοποίηση και διαφάνεια για την ενίσχυση της καταπολέμησης της απάτης
55. εκφράζει την ικανοποίησή του για την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε επί του προτεινόμενου αναδιατυπωμένου κειμένου του δημοσιονομικού κανονισμού· πιστεύει ότι η επέκταση του πεδίου εφαρμογής του EDES ώστε να συμπεριλάβει την επιμερισμένη διαχείριση, και η έγκριση νομικής βάσης για τη χρήση του ARACHNE ως μοντέλου για ένα πανευρωπαϊκό εργαλείο εξόρυξης δεδομένων και βαθμολόγησης κινδύνου, θα ενισχύσει την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ· υπενθυμίζει τις εκκλήσεις που διατυπώθηκαν σε προηγούμενες εκθέσεις για να διασφαλιστεί ότι όλα τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν εργαλεία εξόρυξης δεδομένων, ιδίως το ARACHNE, για την εξασφάλιση προτύπων έγκαιρης και επιμελούς υποβολής αναφορών·
56. συμμερίζεται την άποψη ότι το IMS, το σύστημα μέσω του οποίου τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με παρατυπίες και απάτες εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ, έχει δυνατότητες για μεγαλύτερη διαλειτουργικότητα με άλλα εταιρικά εργαλεία της Επιτροπής, όπως το ARACHNE και το EDES, και με ψηφιακά εργαλεία στα κράτη μέλη· ζητεί να ενημερωθεί, μετά την αναδιατύπωση του δημοσιονομικού κανονισμού, σχετικά με την πρόοδο της διεπαφής EDES-IMS και σχετικά με την πιθανή χρήση των δεδομένων του IMS στο πλαίσιο του εργαλείου εξόρυξης δεδομένων και βαθμολόγησης κινδύνου (ARACHNE)·
57. επαναλαμβάνει την έκκλησή του για αυξημένη διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων δεδομένων και για εναρμόνιση της υποβολής εκθέσεων, της παρακολούθησης και του λογιστικού ελέγχου στην Ένωση· έχει επίγνωση του οριζόντιου χαρακτήρα της διαλειτουργικότητας και εκτιμά την έγκριση του κανονισμού για τη διαλειτουργική Ευρώπη(36)·
58. υπογραμμίζει τα πορίσματα της επισκόπησης του ΕΕΣ 04/2023 της 6ης Ιουλίου 2023, με τίτλο «Ψηφιοποίηση της διαχείρισης των κονδυλίων της ΕΕ», υπενθυμίζει τις θετικές επιπτώσεις της ψηφιοποίησης στην πρόληψη και τον εντοπισμό περιπτώσεων απάτης και παρατυπιών, καθώς και στη διαχείριση, τον έλεγχο και τον λογιστικό έλεγχο των κονδυλίων της ΕΕ, επιτρέποντας ευκολότερη και ταχύτερη πρόσβαση σε δεδομένα και εξ αποστάσεως διασταυρούμενους ελέγχους, περιορίζοντας έτσι το κόστος μειώνοντας την ανάγκη για γενικούς και επιτόπιους ελέγχους·
59. αναγνωρίζει ότι η αξιοποίηση μιας οικονομίας σε πραγματικό χρόνο που βασίζεται στα δεδομένα έχει σημαντικά οφέλη για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, μειώνοντας παράλληλα τον διοικητικό φόρτο για τις δημόσιες αρχές και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται και πραγματοποιούν διασυνοριακές συναλλαγές εντός της ΕΕ· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της κοινοχρησίας δεδομένων με τη δημιουργία ενός ψηφιακού οικοσυστήματος που θα επιτρέπει την απρόσκοπτη και ασφαλή κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο τυποποιημένων, δομημένων και μηχαναγνώσιμων δεδομένων μεταξύ των επιχειρήσεων και των δημόσιων αρχών, και ιδίως των εθνικών φορολογικών διοικήσεων, με σκοπό τον περιορισμό των δυνατοτήτων διάπραξης απάτης και φοροδιαφυγής·
60. συμμερίζεται την άποψη ότι η ψηφιοποίηση θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε στρατηγικής για την καταπολέμηση της απάτης, και συγκεκριμένα ότι θα πρέπει να ενσωματωθεί στις σχετικές εθνικές στρατηγικές προκειμένου να μπορούν οι διάφορες συνιστώσες να συντονίζονται και να συνεκτιμούν τους κινδύνους που εγκυμονούν οι νέες τεχνολογίες·
61. πιστεύει ότι η ψηφιοποίηση προσφέρει ευκαιρίες για απτές βελτιώσεις στη διακυβέρνηση του δικτύου για την καταπολέμηση της απάτης και ότι, διευκολύνοντας την επικοινωνία και την προσβασιμότητα, συμβάλλει στη βελτίωση της υποβολής εκθέσεων παρέχοντας έτσι στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων και στους συννομοθέτες τη δυνατότητα να κατανοήσουν καλύτερα τα εναπομένοντα εμπόδια και να ανταποκριθούν ταχύτερα και ολοκληρωμένα· εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι πάνω από τα μισά κράτη μέλη έλαβαν μέτρα για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των ελλείψεων δεξιοτήτων στον τομέα της ψηφιοποίησης, και ιδίως της έλλειψης πληροφοριών και πρόσβασης σε δεδομένα σχετικά με την ψηφιοποίηση· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τους φορείς που συμμετέχουν στο AFA να συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις ελλείψεις δεξιοτήτων μέσω μέτρων που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ανταλλαγή γνώσεων, την κατάρτιση και τη διεύρυνση της τεχνογνωσίας και των δεξιοτήτων στον τομέα της ψηφιοποίησης·
62. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες πολλών συνιστωσών του AFA για την αξιολόγηση και την περαιτέρω ανάπτυξη των επιλογών που προσφέρουν η ΤΝ και η μηχανική μάθηση για τον εντοπισμό παρατυπιών και τη βελτίωσης της αποδοτικότητας τόσο στα καθήκοντα ανάλυσης όσο και στα παραδοσιακά διοικητικά καθήκοντα· επαναλαμβάνει ότι η ανθρώπινη αξιολόγηση πρέπει να παραμείνει το βασικό χαρακτηριστικό κάθε διαδικασίας· προσθέτει ότι η ΤΝ έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τα δεδομένα στην καταπολέμηση της απάτης, επιτρέποντας την ταχεία ανάλυση μεγάλων συνόλων δεδομένων, καθώς και ενισχύοντας τον εντοπισμό μοτίβων απάτης· υπενθυμίζει ότι η επιτυχής χρήση της ΤΝ βασίζεται στην αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων μερών και στην πρόσβαση σε δεδομένα υψηλής ποιότητας, μέσω της αποτελεσματικής χρήσης του ARACHNE· παροτρύνει την Επιτροπή να εργαστεί για την ανάπτυξη της ΤΝ στην Ευρώπη, προκειμένου να διατηρηθεί η κυριαρχία των δεδομένων και να διασφαλιστεί η ισχυρή προστασία τους, σύμφωνα με τις αρχές που περιγράφονται στον κανονισμό για την τεχνητή νοημοσύνη(37) και στον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων(38) (ΓΚΠΔ)· καλεί όλους τους παράγοντες που συμμετέχουν στην καταπολέμηση της απάτης να εντείνουν τη συνεργασία τους, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η αποτελεσματική και υπεύθυνη χρήση της ΤΝ στον τομέα αυτό·
63. αναγνωρίζει τον αυξανόμενο κίνδυνο που συνεπάγεται η χρήση περιεχομένου που παράγεται από την ΤΝ με σκοπό τη χειραγώγηση διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, χρηματοοικονομικών συναλλαγών και αποδεικτικών στοιχείων σε έρευνες υποθέσεων απάτης· καλεί την Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στην έρευνα και τα μέτρα πολιτικής για την καταπολέμηση των δόλιων δραστηριοτήτων που καθίστανται δυνατές μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων της τεχνολογίας βαθυπαραποίησης και των εκστρατειών παραπληροφόρησης που βασίζονται στην ΤΝ, οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς και τους μηχανισμούς καταπολέμησης της απάτης· καλεί την Επιτροπή να προτείνει αυστηρότερες νομικές διατάξεις και κυρώσεις για τις οντότητες που διαπιστώνεται ότι χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για τη διάπραξη ή τη διευκόλυνση οικονομικής απάτης, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που βασίζονται στην ΤΝ, της παραποίησης συμβάσεων και της κλοπής ψηφιακής ταυτότητας στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων·
64. αναγνωρίζει τη σημασία της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης για τη βελτίωση της ποιότητας και της πληρότητας των δεδομένων που ανταλλάσσουν μεταξύ τους τα κράτη μέλη· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τις δράσεις της OLAF, συμπεριλαμβανομένων των συστάσεων στις ετήσιες εκθέσεις PIF, των διαρθρωμένων διμερών διαλόγων με τα κράτη μέλη, της αναθεώρησης του σχεδίου δράσης της στρατηγικής της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης και των διοργανικών ανταλλαγών που επικεντρώνονται σε αυτά τα θέματα·
65. ζητεί επίσης την ανάληψη μιας ειδικής πρωτοβουλίας σε επίπεδο ΕΕ για την ανάπτυξη μηχανισμών εντοπισμού της απάτης που βασίζονται στην ΤΝ στο πλαίσιο της OLAF, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Ευρωπόλ, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα όσον αφορά τον εντοπισμό και την πρόληψη οικονομικών εγκλημάτων εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ· συνιστά τη σύσταση μιας πανευρωπαϊκής ειδικής ομάδας που θα απαρτίζεται από εκπροσώπους της OLAF, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, της Ευρωπόλ και των εθνικών υπηρεσιών για την καταπολέμηση της απάτης, με ιδιαίτερη έμφαση στις απειλές ψηφιακής απάτης, συμπεριλαμβανομένων της τεχνολογίας βαθυπαραποίησης (deepfake), των πλαστών εγγράφων που παράγονται από την ΤΝ και της απάτης σύνθετης ταυτότητας· υπογραμμίζει ότι αυτή η ειδική ομάδα θα πρέπει να αναπτύσσει και να ανταλλάσσει βέλτιστες πρακτικές με τα κράτη μέλη·
66. τονίζει την ανάγκη για αυξημένη διασυνοριακή συνεργασία και μηχανισμούς ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των κρατών μελών για την καταπολέμηση της απάτης που βασίζεται στην ΤΝ, ιδίως σε τομείς υψηλού κινδύνου, όπως η απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, η τελωνειακή απάτη και η κατανομή χρηματοδοτικής βοήθειας· ενθαρρύνει τη δημιουργία ενός κοινού κόμβου ανταλλαγής πληροφοριών της ΕΕ για την παρακολούθηση της δόλιας δραστηριότητας που βασίζεται στη χρήση της ΤΝ σε πραγματικό χρόνο· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν την τεχνητή νοημοσύνη και την ανάλυση δεδομένων στα συστήματα εντοπισμού απάτης, εξασφαλίζοντας τη διαλειτουργικότητα μεταξύ εθνικών και ενωσιακών βάσεων δεδομένων, διατηρώντας παράλληλα ισχυρές διασφαλίσεις για την προστασία των δεδομένων·
67. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αυστηρά μέτρα διαφάνειας και ελέγχου στα εργαλεία εντοπισμού απάτης που βασίζονται στην ΤΝ για την πρόληψη της μεροληψίας, της χειραγώγησης μέσω της χρήσης αλγορίθμων και της κατάχρησης στα συστήματα χρηματοοικονομικής εποπτείας· ζητεί επιτακτικά την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών δεοντολογίας για την ΤΝ για τα θεσμικά όργανα καταπολέμησης της απάτης ώστε να εξασφαλιστεί η λογοδοσία·
68. ζητεί να θεσπιστεί μια υποχρεωτική διαδικασία εγκληματολογικής επαλήθευσης για όλα τα ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία που υποβάλλονται σε υποθέσεις οικονομικής απάτης, η οποία θα εξασφαλίζει τη γνησιότητα των εγγράφων και του οπτικοακουστικού υλικού που χρησιμοποιούνται στις έρευνες·
Το εσωτερικό επίπεδο του AFA της ΕΕ — βασικά μέτρα σε επίπεδο ΕΕ για το 2023
69. τονίζει ότι το AFA της ΕΕ είναι μια σύνθετη θεσμική αρχιτεκτονική που έχει σχεδιαστεί για τον εντοπισμό, την πρόληψη και την καταπολέμηση της απάτης και άλλων παραπτωμάτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, με βάση ένα πολυεπίπεδο δίκτυο συνεργασίας, το πρώτο (OLAF, Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, Ευρωπόλ, Eurojust, ALBC, Επιτροπή, Ελεγκτικό Συνέδριο και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ)) με βάση την οριζόντια συνεργασία μεταξύ των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, ενώ τα άλλα επίπεδα βασίζονται σε κάθετες σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των εθνικών αρχών, καθώς και μεταξύ των αρχών της ΕΕ και των διεθνών οργανισμών· επισημαίνει ότι το AFA έχει εξελιχθεί με την πάροδο των ετών μέσω μιας σειράς επιμέρους αποφάσεων που οδήγησαν σε ένα καινοτόμο δίκτυο οντοτήτων· υπογραμμίζει ότι ο συντονισμός των δραστηριοτήτων τους τα τελευταία χρόνια έχει προσφέρει πολύτιμη εμπειρία, η οποία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά τη μελλοντική αναθεώρηση των σχετικών κανονισμών· τονίζει ότι με τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας συστάθηκε η πρώτη ευρωπαϊκή εισαγγελική αρχή, η οποία καθιστά δυνατή την έγκαιρη και άμεση διενέργεια ποινικών ερευνών και διώξεων, και ότι τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τα πρώτα έτη δραστηριότητάς της πρέπει να ενσωματωθούν δεόντως στο νομοθετικό πλαίσιο, προκειμένου να αξιοποιηθούν πλήρως τα διαθέσιμα εργαλεία και πόροι· τονίζει πόσο σημαντικό είναι να δίδονται σαφείς εντολές μεταξύ των διαφόρων θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου αλληλεπικαλύψεων και επαναλήψεων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και, ως εκ τούτου, για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας του AFA·
70. εκφράζει την ικανοποίησή για το γεγονός ότι η έκθεση PIF του 2023 ενσωματώνει τα κύρια διοικητικά και δικαστικά αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν από την OLAF και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία ανταποκρίνεται στα πολυάριθμα αιτήματα του Κοινοβουλίου για μια πιο ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με τις δράσεις που υλοποιούνται από τις συνιστώσες του AFA· θεωρεί, ωστόσο, ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι διαφορές ως προς τη φύση, το πεδίο εφαρμογής και τον βαθμό λεπτομέρειας μεταξύ των δύο εκθέσεων ενώ θα πρέπει να αναφέρονται σαφώς οι τομείς συνεργασίας· θεωρεί ότι οι διαφορές στα αριθμητικά στοιχεία που παρασχέθηκαν από την OLAF, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την έκθεση PIF του 2023 είναι δικαιολογημένες υπό τις παρούσες συνθήκες· επισημαίνει ότι οι φορείς αναφοράς στα κράτη μέλη μπορούν να αναφέρουν ποινικές έρευνες μόνο όταν έχουν λάβει σχετική άδεια από τις αρμόδιες δικαστικές αρχές, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι, ενώ η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η OLAF αναφέρουν δεδομένα σχετικά με ενεργές έρευνες, οι φορείς αναφοράς συχνά δεν δύνανται να καταχωρίσουν τα εν λόγω στοιχεία στη βάση δεδομένων IMS λόγω της ανάγκης να προστατευθεί η εμπιστευτικότητα και να διασφαλιστεί η ορθή διεξαγωγή των ερευνών· κατανοεί ότι οι περιπτώσεις αυτές οδηγούν σε απόκλιση στα δεδομένα («δέλτα»), η οποία μπορεί να εξαλειφθεί μόνο μετά την ολοκλήρωση των ερευνών και την υποβολή των σχετικών δεδομένων στην Επιτροπή, ώστε να μπορούν να συμπεριληφθούν σε μελλοντική έκθεση PIF·
71. εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι, τον Μάιο του 2023, η Επιτροπή ενέκρινε δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία περιλαμβάνει σχετική πρόταση οδηγίας· πιστεύει ότι πρέπει να ενισχυθεί η πρόληψη και η δίωξη της διαφθοράς και καλεί την Επιτροπή να εντείνει την παρακολούθηση της επιβολής των μέτρων στα κράτη μέλη·
72. επικροτεί τη δημιουργία ενός δικτύου κατά της διαφθοράς, εκπρόσωποι του οποίου συναντήθηκαν για πρώτη φορά στις 20 Σεπτεμβρίου 2023, ενώ πιστεύει ότι η χαρτογράφηση των τομέων που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο διαφθοράς θα μπορούσε να συμβάλει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη της στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέμηση της διαφθοράς·
73. υπογραμμίζει τη σημασία του κράτους δικαίου ως μίας από τις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης και τονίζει ότι ο μηχανισμός αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να σέβονται τις αρχές του κράτους δικαίου· επαναλαμβάνει τη βαθιά ανησυχία του σχετικά με την κατάσταση όσον αφορά το κράτος δικαίου σε ορισμένα κράτη μέλη, η οποία είναι από μόνη της εξαιρετικά ανησυχητική και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές απώλειες για τον προϋπολογισμό της Ένωσης· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει την αυστηρή και ταχεία εφαρμογή όλων των στοιχείων του μηχανισμού όταν τα κράτη μέλη παραβιάζουν τις αρχές του κράτους δικαίου και όταν η παραβίαση αυτή θίγει ή κινδυνεύει να θίξει τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ· εμμένει περαιτέρω στην ανάγκη εξασφάλισης συνοχής μεταξύ των διαφόρων μέσων κατά την αξιολόγηση της κατάστασης του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη·
74. σημειώνει ότι η τέταρτη έκθεση της Επιτροπής για το κράτος δικαίου το 2023, που εγκρίθηκε τον Φεβρουάριο του 2024, δίνει συνέχεια στις συστάσεις της περσινής έκθεσης για το κράτος δικαίου· αναγνωρίζει ότι, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της διαφθοράς, διάφορα κράτη μέλη έχουν επικαιροποιήσει ή δρομολογήσει αναθεώρηση των εθνικών στρατηγικών και/ή των σχεδίων δράσης τους, ενώ άλλα έχουν προχωρήσει σε μεταρρύθμιση του ποινικού τους δικαίου για την ενίσχυση της καταπολέμησης της διαφθοράς· παρατηρεί ότι για πολλά κράτη μέλη το βασικό εμπόδιο στην καταπολέμηση της διαφθοράς είναι οι περιορισμένοι πόροι των εισαγγελικών αρχών· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να ενθαρρύνει και να στηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών να μεταρρυθμίσουν και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των ποινικών διαδικασιών, καθώς και να αντιμετωπίσουν τις άλλες προκλήσεις που προσδιορίζονται στην έκθεση· υπενθυμίζει στην Επιτροπή τα αποτελεσματικά εργαλεία που έχει στη διάθεσή της για τη διαφύλαξη του κράτους δικαίου, όπως οι διαδικασίες επί παραβάσει, οι όροι χρηματοδότησης και οι διαδικασίες του άρθρου 7 ΣΕΕ, και αναμένει από την Επιτροπή να τα αξιοποιήσει όλα πλήρως· επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι ο νέος δημοσιονομικός κανονισμός εισάγει μια αιρεσιμότητα όσον αφορά τις αξίες του άρθρου 2 ΣΕΕ και καλεί την Επιτροπή να αρχίσει να την εφαρμόζει, ιδίως σε περιπτώσεις όπου έχουν ήδη κινηθεί διαδικασίες επί παραβάσει κατά κράτους μέλους για παραβιάσεις των αξιών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, καθώς αυτό συνιστά σαφή αναγνώριση συνεχιζόμενης παραβίασης που θα μπορούσε επίσης να έχει αντίκτυπο στη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της Ένωσης·
75. λαμβάνει υπόψη την αρνητική απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την άρση του μέτρου βάσει του άρθρου 2 παράγραφος 2 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2022/2506 του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με μέτρα προστασίας του προϋπολογισμού της Ένωσης από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου στην Ουγγαρία(39)· αναμένει από την Επιτροπή και το Συμβούλιο να άρουν τα εγκριθέντα μέτρα μόνον εφόσον συγκεντρωθούν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα διορθωτικά μέτρα που έλαβε η ουγγρική κυβέρνηση έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην πράξη και, ειδικότερα, ότι δεν έχει εντοπιστεί οπισθοδρόμηση όσον αφορά τα ήδη εγκριθέντα μέτρα· καταδικάζει τις απειλές, όπως η κατασκοπεία, στις οποίες εκτίθεται το προσωπικό των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, όπως συνέβη στο προσωπικό της OLAF κατά τη διάρκεια των ερευνητικών αποστολών του στην Ουγγαρία· τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές υπονομεύουν σοβαρά το κράτος δικαίου και την ακεραιότητα των θεσμικών οργάνων της ΕΕ· ζητεί την ταχεία θέσπιση ισχυρών μέτρων προστασίας για τη διασφάλιση του προσωπικού των θεσμικών οργάνων της ΕΕ όταν βρίσκονται σε αποστολές· καλεί τις ουγγρικές αρχές να λάβουν άμεσα και συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, την προάσπιση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και την πλήρη εφαρμογή των συστάσεων της έκθεσης της Επιτροπής για το κράτος δικαίου για την αποκατάσταση των δημοκρατικών ελέγχων και ισορροπιών· παροτρύνει το Συμβούλιο να συνεχίσει τη διαδικασία του άρθρου 7 ΣΕΕ κατά της ουγγρικής κυβέρνησης·
76. τονίζει ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθοράς, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στο περιβάλλον της ενιαίας αγοράς που προωθεί τις επενδύσεις, την ανάπτυξη, την απασχόληση και την καινοτομία και προστατεύει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και τους οικονομικούς φορείς που δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο· τονίζει ότι η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την αυστηρή επαλήθευση της συμμόρφωσης με τα ορόσημα του κράτους δικαίου που είναι ενσωματωμένα στα διάφορα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών, κάτι που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εκταμίευση των κονδυλίων· υπενθυμίζει ότι ο Επίτροπος που είναι αρμόδιος για ζητήματα δημοκρατίας, δικαιοσύνης και κράτους δικαίου, σε στενή συνεργασία με τον πρόσφατα διορισθέντα Επίτροπο που είναι αρμόδιος για ζητήματα προϋπολογισμού, καταπολέμησης της απάτης και δημόσιας διοίκησης, είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την πλήρη εφαρμογή του γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας· καλεί την Επιτροπή να μην χρησιμοποιεί τον «διάλογο» με τα κράτη μέλη ή την «πιλοτική» διαδικασία ως μέσο ανοικτού τύπου για να αποφεύγει την κίνηση πραγματικών διαδικασιών επί παραβάσει· καλεί επιπλέον την Επιτροπή να δώσει οριζόντια προτεραιότητα στις παραβάσεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την οδηγία ΠΟΣ και τον κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία(40)· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη δήλωση που περιλαμβάνεται στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής σχετικά με τη σημασία του κράτους δικαίου, καθώς και για τη δέσμευση του Επιτρόπου που είναι αρμόδιος για ζητήματα προϋπολογισμού, καταπολέμησης της απάτης και δημόσιας διοίκησης να θεσπίσει ισχυρές διασφαλίσεις για το κράτος δικαίου στο επόμενο ΠΔΠ·
77. θεωρεί ότι η προστασία των κοινών αξιών της ΕΕ που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ που περιλαμβάνεται επί του παρόντος στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων χρήζει περαιτέρω ενίσχυσης· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένας μηχανισμός ισοδύναμος με τους οριζόντιους αναγκαίους πρόσφορους όρους ως γενικό χαρακτηριστικό σε όλους τους τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ, προκειμένου να συνδεθεί ένα ευρύτερο φάσμα πολιτικών με όλες τις αξίες που ορίζονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει μέσα για τη σύνδεση της χρηματοδότησης με προϋποθέσεις σχετικά με το κράτος δικαίου και την ολοκλήρωση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να εξασφαλιστεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, η οποία θα εφαρμόζεται οριζόντια στο σύνολο των κονδυλίων της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να ακολουθήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και να υποβάλει προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση της εργαλειοθήκης της Ένωσης για το κράτος δικαίου κατά προτεραιότητα, συμπεριλαμβανομένης της ενισχυμένης αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου όσον αφορά τα κονδύλια της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού·
78. υποστηρίζει ότι η διαφθορά συνδέεται άρρηκτα με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η οποία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες διευκόλυνσης των παράνομων δραστηριοτήτων των εγκληματικών οργανώσεων, καθώς τους επιτρέπει να μεταφέρουν τα προϊόντα του εγκλήματος τους στη νόμιμη οικονομία· αναγνωρίζει ότι τα ανομοιογενή εθνικά νομικά συστήματα και η κατακερματισμένη εφαρμογή του πλαισίου της Ένωσης για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες έχουν δυσχεράνει την πρόληψη, τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες· επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, την έγκριση της φιλόδοξης δέσμης νομοθετικών μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η οποία θα ενοποιήσει τους εθνικούς κανόνες και, ως εκ τούτου, θα ενισχύσει τη συλλογική καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σε ολόκληρη την Ένωση· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη σύσταση της νέας Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (AMLA)· θεωρεί ότι ο νέος οργανισμός θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στο νέο πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες μέσω των συντονιστικών και εποπτικών αρμοδιοτήτων του· υπενθυμίζει ότι η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και καλεί την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, την OLAF και το Ελεγκτικό Συνέδριο να ενισχύσουν τη συμβολή τους στην αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων·
79. συμμερίζεται την άποψη ότι η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ έχει ενισχυθεί με την αναδιατύπωση του δημοσιονομικού κανονισμού· επισημαίνει ότι το πεδίο εφαρμογής του EDES έχει επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει την επιμερισμένη και άμεση διαχείριση και να προβλέπει νέους λόγους αποκλεισμού· εκφράζει την ικανοποίησή του για τη θέσπιση νομικής βάσης που θα επιτρέπει σε όλα τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν το ίδιο εργαλείο βαθμολόγησης κινδύνου και εξόρυξης δεδομένων σε όλους τους τρόπους διαχείρισης· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι αμφότερα τα μέτρα θα τεθούν σε ισχύ μόλις το 2028, από το επόμενο ΠΔΠ, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα για πολλά ακόμη έτη να μην υπάρχει πλήρης διαφάνεια όσον αφορά τους τελικούς αποδέκτες των κονδυλίων της ΕΕ και να χαθεί μια κρίσιμης σημασίας ευκαιρία για τη χρήση αυτών των δεδομένων προκειμένου να ενισχυθούν οι διασφαλίσεις κατά της διαφθοράς και της απάτης·
80. επικροτεί την έγκριση επικαιροποιημένου σχεδίου δράσης(41) για τη στρατηγική της Επιτροπής του 2019 για την καταπολέμηση της απάτης· σημειώνει ότι το επικαιροποιημένο σχέδιο περιλαμβάνει 44 δράσεις που ομαδοποιούνται σε επτά θέματα που καλύπτουν, συγκεκριμένα, την ψηφιοποίηση, τη συνεργασία, τον ΜΑΑ, την τελωνειακή απάτη και την ευαισθητοποίηση σε θέματα δεοντολογίας και νοοτροπίας καταπολέμησης της απάτης·
81. επισημαίνει ότι το πρόγραμμα της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης (UAFP) είναι το μόνο πρόγραμμα δαπανών που προορίζεται ειδικά για την καταπολέμηση της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και ότι παρέχει σχετική στήριξη στις αρχές όλων των κρατών μελών ως συνιστώσες του εξωτερικού επιπέδου του AFA, προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση της απάτης· παρατηρεί ότι το UAFP διαθέτει την ευελιξία που απαιτείται για την προσαρμογή στο διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο καταπολέμησης της απάτης και ταυτόχρονα η εφαρμογή του συμπίπτει χρονικά με την επταετή περίοδο (2021-2027) του τρέχοντος ΠΔΠ· σημειώνει ότι, μέχρι στιγμής, το 55 % της συνολικής εφαρμογής του UAFP έχει συμβάλει στην ψηφιακή μετάβαση·
82. καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει την επιτυχία του UAFP και ενθαρρύνει τον Επίτροπο που είναι αρμόδιος για ζητήματα προϋπολογισμού, καταπολέμησης της απάτης και δημόσιας διοίκησης να θεωρήσει το εν λόγω πρόγραμμα ως πρότυπο που θα επεκταθεί και στο επόμενο ΠΔΠ προκειμένου να στηρίξει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, μια εντολή που δόθηκε στον Επίτροπο στην επιστολή ανάθεσης καθηκόντων του·
83. εκφράζει την ικανοποίησή του για το πρώτο αίτημα σύνδεσης στο πλαίσιο του UAFP που ελήφθη από τρίτη χώρα το 2023, και συγκεκριμένα από την Ουκρανία, με την οποία έγινε διαπραγμάτευση και εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2024 συμφωνία σύνδεσης που καλύπτει τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα·
84. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι κατά την τελευταία ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος Hercule III από την Επιτροπή εντοπίστηκαν πτυχές που ενδέχεται να παρεμποδίζουν την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, ειδικότερα το γεγονός ότι οι διοικήσεις ορισμένων κρατών μελών δεν διέθεταν τους πόρους ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις διοικητικές απαιτήσεις του προγράμματος·
85. σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει επανειλημμένα συστήσει την ενίσχυση της ικανότητας εντοπισμού των σχετικών συνιστωσών του AFA, και υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με τη στρατηγική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην ανάλυση δεδομένων ως εργαλείο εντοπισμού της απάτης· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της εναρμόνισης των ορισμών προκειμένου να συλλέγονται συγκρίσιμα δεδομένα σε ολόκληρη την ΕΕ· ενθαρρύνει την Επιτροπή να ενισχύσει τη χρήση του IMS ως εργαλείου για την υποστήριξη της ανάλυσης κινδύνου που διενεργούν οι ελεγκτές κατά την προετοιμασία των δραστηριοτήτων ελέγχου· καλεί την OLAF να προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες κατάρτισης στο προσωπικό της Επιτροπής, μεταξύ άλλων στους ελεγκτές και τους σχετικούς παράγοντες στην αλυσίδα χρηματοοικονομικών ροών·
86. γνωρίζει ότι η αποκεντρωμένη δομή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας συνεπάγεται αλληλεπίδραση μεταξύ του εθνικού δικαίου και του δικαίου της ΕΕ, καθώς και μεταξύ των εθνικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· κατανοεί ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία λειτουργεί βάσει άμεσα εφαρμοστέων ενωσιακών κανονισμών, αλλά απαιτεί επίσης τη θέσπιση κατάλληλων εκτελεστικών μέτρων με τη μεταφορά της οδηγίας PIF και άλλων σχετικών ενωσιακών πράξεων στο εθνικό δίκαιο του κάθε κράτους μέλους· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η εθνική νομοθεσία συνάδει πλήρως με τον κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την οδηγία PIF, να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει και να προτείνει την αναθεώρηση των εν λόγω νομικών πράξεων, προκειμένου να είναι αποτελεσματικότερο το έργο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας·
87. σημειώνει τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της συμμόρφωσης των μέτρων που εγκρίθηκαν από τα κράτη μέλη για την προσαρμογή των συστημάτων τους στον κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία(42), τα οποία παρουσιάστηκαν τον Σεπτέμβριο του 2023· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι πολλές καταστάσεις εξακολουθούν να μην είναι οι βέλτιστες και πρέπει να επιλυθούν διότι αποδυναμώνουν την αποτελεσματικότητα της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης μέσω ποινικών ερευνών· παραπέμπει, ειδικότερα, στην κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των εθνικών εισαγγελικών αρχών και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· τονίζει επίσης ότι ο κανονισμός για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία προβλέπει την ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για κάθε υπόθεση που εμπίπτει στην αρμοδιότητά της άμεσα και χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση· καλεί την Επιτροπή να επαληθεύει τακτικά ότι τα κράτη μέλη συμμορφώνονται πλήρως με τον κανονισμό για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και να αναφέρει αμέσως και απευθείας στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τις υποψίες της για απάτη σε τομείς που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της·
88. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι σε πολλά κράτη μέλη η ορισθείσα εθνική αρχή που αποφασίζει σχετικά με διαφωνίες μεταξύ της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και των εθνικών αρχών σχετικά με το ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για τη δίωξη μιας υπόθεσης δεν είναι «δικαστήριο»· καλεί την Επιτροπή να ελέγχει τακτικά κατά πόσον τα κράτη μέλη συμμορφώνονται πλήρως με το άρθρο 25 παράγραφος 6 και το άρθρο 42 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τα οποία προβλέπουν τη δυνατότητα προσφυγής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά απόφασης εθνικής αρχής σχετικά με την ανάθεση αρμοδιοτήτων·
89. τονίζει ότι ο τρέχων έλεγχος από τις εθνικές αρχές επί των «αναγκαίων» πόρων και εξοπλισμού των Ευρωπαίων Εντεταλμένων Εισαγγελέων και η ανάγκη παραπομπής στις διατάξεις των εθνικών αρχών για «επαρκείς ρυθμίσεις» σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση, τις συντάξεις και την ασφαλιστική κάλυψη θα μπορούσαν να περιορίσουν την αυτονομία και την ανεξαρτησία των ενεργειών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· καλεί την Επιτροπή να προτείνει ικανοποιητικές λύσεις στην επικείμενη αναθεώρηση του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία·
90. επισημαίνει ότι η μεταφορά της οδηγίας PIF διαφέρει από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, γεγονός που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αντίκτυπο στη διασυνοριακή άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει την ορθή εφαρμογή της οδηγίας PIF και να προτείνει την αναθεώρησή της, με βάση την πείρα που αποκτήθηκε·
91. υπογραμμίζει ότι το άρθρο 25 παράγραφος 3 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, το οποίο ορίζει την άσκηση της αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για αδικήματα που δεν θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης αλλά συνδέονται άρρηκτα με αδικήματα που το κάνουν, εγείρει νομικά και πρακτικά ζητήματα και πρέπει να εξορθολογιστεί για την αποτελεσματική χρήση του νομικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· καλεί την Επιτροπή στην επικείμενη αναθεώρηση του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία να προτείνει ενδεδειγμένες λύσεις, ώστε να ενισχύσει την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας να διερευνά το διασυνοριακό οργανωμένο έγκλημα·
92. επαναλαμβάνει(43) τον σημαντικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στην προστασία του κράτους δικαίου και στην καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ, και ενθαρρύνει την Επιτροπή να παρακολουθεί στενά το επίπεδο συνεργασίας των κρατών μελών με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στις εκθέσεις της για το κράτος δικαίου· εκφράζει την ικανοποίησή του για την προσχώρηση της Πολωνίας και της Σουηδίας στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία· σημειώνει με ικανοποίηση την πρόσφατη ανακοίνωση της Ιρλανδίας σχετικά με την πρόθεσή της να συμμετάσχει· καλεί την κυβέρνηση της Ουγγαρίας, ως το μόνο εναπομένον κράτος μέλος που δεν έχει ακόμη προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία παρά την απουσία οποιουδήποτε νομικού ή συνταγματικού κωλύματος, να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση· υπενθυμίζει ότι η ευρεία δημόσια στήριξη για την προσχώρηση της Ουγγαρίας έχει καταδειχθεί με τη συγκέντρωση 680 000 υπογραφών υπέρ της προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, γεγονός που υπογραμμίζει την ύπαρξη ενός ισχυρού κοινωνικού αιτήματος για ενισχυμένες νομικές διασφαλίσεις κατά της απάτης και της διαφθοράς εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης·
93. επαναλαμβάνει την έκκλησή του για ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τη δυνατότητα αποσαφήνισης της αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στο πλαίσιο της εντολής της, όπως ορίζεται στις Συνθήκες, όσον αφορά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης·
94. σημειώνει ότι το 2023 η συνεργασία μεταξύ των σχετικών φορέων αυξήθηκε, με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την Eurojust να συνεργάζονται σε 26 εν εξελίξει υποθέσεις στο τέλος του 2023· σημειώνει ότι το ίδιο έτος η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και η Ευρωπόλ συνεργάστηκαν αποτελεσματικά σε διάφορα επιχειρησιακά ζητήματα· σημειώνει ότι η συνεργασία αυτή σχεδόν διπλασιάστηκε το 2023, με την Ευρωπόλ να παρέχει στήριξη σε 47 υποθέσεις κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την Eurojust να προσδιορίσουν τα κριτήρια αποτελεσματικότητας βάσει των οποίων ασκούν τις δραστηριότητές τους·
95. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες της OLAF και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας να ενισχύσουν τη συνεργασία τους· αντιλαμβάνεται ότι οι δύο αυτές υπηρεσίες ανταλλάσσουν πληροφορίες για να αποφύγουν τη διεξαγωγή παράλληλων ερευνών για τις ίδιες υποθέσεις, και ότι, το 2023, η OLAF κίνησε 22 συμπληρωματικές έρευνες ενώ η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ζήτησε τέσσερις πρόσθετες έρευνες· γνωρίζει ότι οι συνέργειες που προκύπτουν από τη χρήση συμπληρωματικών ερευνών [πρώην άρθρο 12 στοιχείο στ) του κανονισμού για την OLAF] και ερευνών προς υποστήριξη [πρώην άρθρο 12 στοιχείο ε) του κανονισμού για την OLAF] δεν είναι οι βέλτιστες· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει τις νομικές και επιχειρησιακές αιτίες αυτής της κατάστασης, επί τη ευκαιρία της επανεξέτασης των κανονισμών της·
96. εκφράζει την ανησυχία του για την έλλειψη ακριβούς ανάλυσης και πληροφοριών σχετικά με τις ανακτήσεις προς όφελος του προϋπολογισμού της Ένωσης, οι οποίες θα πρέπει να ακολουθούν τις έρευνες τόσο της OLAF όσο και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας· γνωρίζει ότι ο αντίκτυπος του AFA στην ασφάλεια των πολιτών και στην επιβολή του κράτους δικαίου στην Ένωση δεν περιορίζεται στον ποσοτικό προσδιορισμό των οικονομικών ανακτήσεων· τονίζει, ωστόσο, ότι τα αποτελέσματα των προσπαθειών για τη δημιουργία του AFA θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο μετρήσιμα και συγκεκριμένα, τουλάχιστον όσον αφορά τις δημοσιονομικές πτυχές· τονίζει ότι ο αντίκτυπος των δραστηριοτήτων που υλοποιούνται για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης θα πρέπει να αξιολογείται και να λαμβάνεται υπόψη κατά την κατανομή των πόρων και τον καθορισμό των εντολών·
97. αντιλαμβάνεται ότι η Επιτροπή δεν έχει ακόμη παράσχει δεδομένα σχετικά με τις ανακτήσεις προς όφελος του προϋπολογισμού της Ένωσης μετά τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για τις οποίες ενημερώθηκε η Επιτροπή, όπως προβλέπεται στο άρθρο 103 παράγραφος 2 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και ότι το ζήτημα αυτό περιλαμβάνεται στην επιστολή ανάθεσης καθηκόντων του Επιτρόπου που είναι αρμόδιος για ζητήματα προϋπολογισμού, καταπολέμησης της απάτης και δημόσιας διοίκησης· παρατηρεί ότι η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση του εγκλήματος που πλήττει τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ότι χρειάζεται κάποιος χρόνος ώστε η δέσμευση να μετατραπεί σε πραγματικές δημεύσεις και ανακτήσεις· επισημαίνει ότι τα δημευμένα ποσά δεν αναμένεται να επιστραφούν εξ ορισμού στον προϋπολογισμό της Ένωσης· σημειώνει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 38 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, τα δυνητικά έσοδα που προκύπτουν από τα μέτρα κατάσχεσης και δήμευσης που λαμβάνουν οι Ευρωπαίοι εντεταλμένοι εισαγγελείς στα κράτη μέλη θα πρέπει να επιστραφούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα μπορούσαν να συνυπολογιστούν ως έσοδα χωρίς ειδικό προορισμό· καλεί την Επιτροπή να προβεί στις απαραίτητες ρυθμίσεις, σε συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές αρχές, για την εγγραφή των ποσών αυτών στον προϋπολογισμό της ΕΕ·
98. επισημαίνει ότι τα δεδομένα σχετικά με τις πραγματικές ανακτήσεις μετά τις δημοσιονομικές συστάσεις της OLAF δεν δημοσιεύονται στην ετήσια έκθεση της OLAF ή σε οποιαδήποτε άλλη επίσημη έκθεση της Επιτροπής· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι διατίθενται μόνο συγκεντρωτικά δεδομένα και αναφέρονται σε 2 299 δημοσιονομικές συστάσεις που εξέδωσε η OLAF μεταξύ 2012 και 2023 για συνολικό ποσό περίπου 9 δισεκατομμυρίων EUR· σημειώνει ότι από την ανάλυση των διαθέσιμων αριθμητικών στοιχείων προκύπτει ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης· παρατηρεί ότι υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των ποσών που συνιστά η OLAF να ανακτηθούν, των ποσών που θεωρούνται ανακτήσιμα από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και των ποσών που πράγματι ανακτήθηκαν· εκφράζει την ανησυχία του για τα χαμηλά ποσοστά ανάκτησης των αχρεωστήτως καταβληθεισών δαπανών (34 % για δραστηριότητες που υλοποιούνται στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης, 11 % για δραστηριότητες υπό έμμεση διαχείριση και μόνο 22 % για ανάκτηση υπό άμεση διαχείριση)· καλεί την Επιτροπή να παράσχει επαρκώς λεπτομερή στοιχεία σχετικά με την ανάκαμψη και να αξιολογήσει τους λόγους στους οποίους οφείλεται το κενό ανάκαμψης· τονίζει την ανάγκη η OLAF και η Επιτροπή να συμφωνήσουν και να εφαρμόσουν με συνέπεια κοινά κριτήρια αξιολόγησης που εξασφαλίζουν μεγαλύτερη σύγκλιση και σαφήνεια, βελτιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της αξιολόγησης της ανάκτησης χρηματικών ποσών. επισημαίνει ότι η ανάκτηση έπειτα από σύσταση της OLAF και τις έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αποτελεί σημαντικό δείκτη μέτρησης της αποτελεσματικότητας του AFA και ζητεί εν προκειμένω μεγαλύτερη διαφάνεια·
Το εξωτερικό επίπεδο του AFA της ΕΕ — βασικά μέτρα σε εθνικό επίπεδο για το 2023
99. αντιλαμβάνεται ότι το συνολικό επίπεδο εφαρμογής από τα κράτη μέλη των συστάσεων της Επιτροπής, που περιλαμβάνονται στην έκθεση PIF του 2022, θεωρείται ικανοποιητικό· επισημαίνει, ωστόσο, ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών· εκφράζει ιδίως την ανησυχία του για τις περιπτώσεις ανεπαρκούς αναφοράς παρατυπιών από ορισμένα κράτη μέλη μέσω του IMS· υπενθυμίζει ότι η υποβολή εκθέσεων είναι υποχρεωτική βάσει των ισχυόντων κανονισμών και ενθαρρύνει την OLAF να ενισχύσει τις δράσεις εποπτείας και παρακολούθησής της με σκοπό την τυποποίηση της υποβολής εκθέσεων σε ολόκληρη την ΕΕ·
100. καλεί την Επιτροπή να επαληθεύει ότι οι χώρες που επωφελούνται από την προενταξιακή βοήθεια ενημερώνουν επαρκώς το IMS και χαιρετίζει τις πρωτοβουλίες της Γενικής Διεύθυνσης Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση για την επιβολή της υποχρέωσης των υποψήφιων χωρών να αναφέρουν τακτικά παρατυπίες στο IMS·
101. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αναφέρουν στο IMS τις παρατυπίες που σχετίζονται με τον ΜΑΑ, σύμφωνα με τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου· καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει την εν λόγω χρήση του IMS από τα κράτη μέλη παρέχοντας στήριξη με τη μορφή κατάρτισης, σεμιναρίων και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών·
102. εκφράζει την ικανοποίησή του για τη συμμετοχή της Σουηδίας και της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η οποία αποφασίστηκε το 2024, καθώς και για τον στόχο της νέας ιρλανδικής κυβέρνησης να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία· επιμένει ότι τα κράτη μέλη που δεν συμμετέχουν ακόμη στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία πρέπει να το πράξουν χωρίς καθυστέρηση και καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους μέσω θετικών μέτρων·
103. υπενθυμίζει ότι η αναποτελεσματική ή καθυστερημένη συνεργασία των κρατών μελών, ή ακόμη και η μη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και την OLAF συνιστούν λόγο για ανάληψη δράσης βάσει του κανονισμού για την αιρεσιμότητα· καλεί την Επιτροπή να λάβει δεόντως υπόψη όλες τις πληροφορίες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της OLAF σχετικά με καταστάσεις στις οποίες τα κράτη μέλη δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους·
104. υποστηρίζει ότι οι εθνικές στρατηγικές για την καταπολέμηση της απάτης (ΕΣΚΑ) αποτελούν το αποτελεσματικότερο εργαλείο συντονισμού μεταξύ των διαφόρων εθνικών, περιφερειακών και τομεακών αρχών και των πολυάριθμων τοπικών οντοτήτων που είναι επιφορτισμένες με την καταπολέμηση της απάτης· σημειώνει ότι, το 2023, 21 από τα 27 κράτη μέλη ανέφεραν ότι διαθέτουν στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης· παρατηρεί ότι από αυτά τα 21 κράτη μέλη μόνο 10 διέθεταν πλήρη εθνική στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης(44), ενώ 11 κράτη μέλη διέθεταν μόνο μια αντίστοιχη τομεακή στρατηγική· αναγνωρίζει ότι η προσέγγιση που ακολουθούν σήμερα τα κράτη μέλη στις στρατηγικές τους για την καταπολέμηση της απάτης ποικίλλει σημαντικά· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι έξι κράτη μέλη δεν διαθέτουν καθόλου τέτοιου είδους στρατηγική· αποδοκιμάζει εντόνως αυτή την εξαιρετικά μη ικανοποιητική κατάσταση, η οποία θέτει σε κίνδυνο την ακεραιότητα των δαπανών της ΕΕ και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ·
105. υποστηρίζει ότι η περιοδική αξιολόγηση των πλαισίων καταπολέμησης της απάτης θα ήταν επωφελής για τα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διενεργούν ανεξάρτητες αξιολογήσεις ή αξιολογήσεις από ομότιμους των πλαισίων τους για την καταπολέμηση της απάτης, προκειμένου να ενισχυθεί η συνοχή και να επιτευχθούν υψηλά πρότυπα·
106. ενθαρρύνει την Επιτροπή να προτείνει εφαρμόσιμες πρωτοβουλίες που θα αποσαφηνίζουν τη σχέση μεταξύ της έγκρισης των ΕΣΚΑ από τα κράτη μέλη και του επιπέδου της χρηματοδοτικής στήριξης που λαμβάνουν ή ακόμη θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να καθορίσουν μια σχέση μεταξύ των δύο·
107. καλεί την Επιτροπή να δρομολογήσει, ενόψει της αναθεώρησης του κανονισμού για την OLAF, μια διαδικασία παρακολούθησης της κατάστασης των υπηρεσιών συντονισμού για την καταπολέμηση της απάτης (AFCOS) που έχουν συσταθεί στα κράτη μέλη· ενθαρρύνει την Επιτροπή να σχεδιάσει την επικαιροποίηση και τον επαναπροσδιορισμό της δομής, του ρόλου, των αρμοδιοτήτων και της εντολής τους· αποδοκιμάζει το γεγονός ότι η πλειονότητα των υπηρεσιών συντονισμού για την καταπολέμηση της απάτης στα κράτη μέλη δεν είναι επαρκώς στελεχωμένες· υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστούν επαρκή επίπεδα εμπειρογνωσίας μεταξύ του προσωπικού στις εθνικές υπηρεσίες συντονισμού της καταπολέμησης της απάτης· καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει και να στηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών να διευθετήσουν τα εν λόγω ζητήματα κατά προτεραιότητα, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο του κύκλου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου·
108. υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι δημόσιες αρχές στην προώθηση μιας νοοτροπίας μηδενικής ανοχής έναντι της απάτης και τονίζει, ειδικότερα, τη σημασία της πρόληψης της απάτης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η απάτη, η διαφθορά, οι συγκρούσεις συμφερόντων και άλλες μορφές κατάχρησης κονδυλίων δεν συμβαίνουν εξαρχής· υπενθυμίζει ότι η ορθή μεταφορά της οδηγίας PIF, που εγκρίθηκε στις 5 Ιουλίου 2017, είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης, για την εφαρμογή όλων των πολιτικών της ΕΕ για τις οποίες χρησιμοποιούνται ενωσιακά κονδύλια, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ανάπτυξης του ΜΑΑ, και για τον καθορισμό του πεδίου των ερευνών και των διώξεων από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η αρμοδιότητα της οποίας καθορίζεται βάσει οδηγία PIF, όπως έχει μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο· αναμένει από τις εθνικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνήσεων, σε όλα τα κράτη μέλη να καταδικάζουν απερίφραστα την απάτη, τη διαφθορά, τις συγκρούσεις συμφερόντων και κάθε άλλη κατάχρηση δημόσιων πόρων, υιοθετώντας μια προορατική προσέγγιση για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης μέσω αποτελεσματικών μέτρων σε τομείς όπως η εκτίμηση κινδύνου, η επικοινωνία και η ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς και η κατάρτιση του προσωπικού· καλεί την Επιτροπή να παρέμβει εγκαίρως μέσω διαδικασιών επί παραβάσει για να διασφαλίσει τη συνεπή μεταφορά της οδηγίας PIF και την αποτελεσματική ευθύνη των νομικών και φυσικών προσώπων και τις κυρώσεις για αυτά·
109. επαναλαμβάνει ότι οι πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη βελτίωση του εντοπισμού, της διερεύνησης και της δίωξης της απάτης· κατανοεί ότι, έως το τέλος του 2023, 24 κράτη μέλη είχαν εγκρίνει εθνική νομοθεσία για τη μεταφορά της οδηγίας για τους πληροφοριοδότες δημοσίου συμφέροντος και είχαν δηλώσει ότι ολοκληρώθηκε η εν λόγω μεταφορά· εκφράζει, ωστόσο, τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι, τον Μάρτιο του 2023, μετά από ανάλυση των εθνικών μέτρων που εγκρίθηκαν, η Επιτροπή υποχρεώθηκε να παραπέμψει έξι κράτη μέλη στο ΔΕΕ για μη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο και μη κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς, ζητώντας από το Δικαστήριο να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις· εκφράζει την ανησυχία του για τις περαιτέρω διαδικασίες επί παραβάσει(45) που βρίσκονται σε εξέλιξη κατά έξι άλλων κρατών μελών· καλεί την Επιτροπή να εντείνει την παρακολούθηση των εθνικών μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο και να υποβάλει σχετική έκθεση στο Κοινοβούλιο· τονίζει ότι το ίδιο το Κοινοβούλιο πρέπει επίσης να εξασφαλίσει επειγόντως την ορθή μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, όπως επιβεβαιώθηκε από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, της 11ης Σεπτεμβρίου 2024, η οποία διαπίστωσε ότι το υφιστάμενο πλαίσιο του Κοινοβουλίου δεν παρέχει ισορροπημένη και αποτελεσματική προστασία έναντι αντιποίνων· καλεί το Κοινοβούλιο να εγκρίνει αμέσως αυστηρούς κανόνες σύμφωνα με την οδηγία για την προστασία των μαρτύρων του δημοσίου συμφέροντος·
110. σημειώνει ότι το τμήμα ερευνών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (EIB IG/IN), μέχρι το τέλος του 2023, είχε παραπέμψει υποθέσεις στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία 10 φορές και στην OLAF 17 φορές· γνωρίζει ότι οντότητες που το τμήμα ερευνών έχει διαπιστώσει ότι επιδίδονται σε απαγορευμένες πρακτικές μπορούν να αποκλειστούν από οποιαδήποτε σύμβαση ή σχέση με την ΕΤΕπ για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, δηλαδή δεν είναι πλέον επιλέξιμες για μια τέτοια σύμβαση ή σχέση· παρατηρεί ότι, το 2023, οι διαδικασίες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα να αποκλειστούν πέντε οικονομικοί φορείς για τουλάχιστον τρία έτη, ενώ πέντε άλλες εταιρείες έχουν συνάψει συμφωνίες διακανονισμού που επιβάλλουν όρους για την επιλεξιμότητά τους·
Εξωτερικές διαστάσεις της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ
111. εκφράζει την ικανοποίησή του για την αντίδραση της Επιτροπής στην έκκλησή του να αυξηθεί η παρακολούθηση και ο έλεγχος των κονδυλίων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας για τη βοήθεια προς τρίτες χώρες, καθώς και μέσω της κοινής ανακοίνωσης με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας(46)· εκτιμά τις συνεχείς προσπάθειες της Επιτροπής να διασφαλίσει την ενσωμάτωση των μέτρων καταπολέμησης της διαφθοράς στα μέσα εξωτερικής δράσης της ΕΕ· επαναλαμβάνει τη σύστασή του για αναστολή της δημοσιονομικής στήριξης και την αποδέσμευση κονδυλίων σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των υποψήφιων χωρών, των οποίων οι αρχές σαφώς δεν αναλαμβάνουν καμία ουσιαστική δράση κατά της εκτεταμένης διαφθοράς, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η στήριξη προς τον άμαχο πληθυσμό· τονίζει ότι ο σεβασμός των αξιών της ΕΕ και η δέσμευση για την προαγωγή τους αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για όλους τους εταίρους που φιλοδοξούν να προσχωρήσουν στην Ένωση· επαναλαμβάνει ότι η προσχώρηση στην ΕΕ είναι μια αξιοκρατική διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας κάθε αιτών αξιολογείται μεμονωμένα και με βάση την εκπλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης· θεωρεί ότι, κατά την εφαρμογή της αναθεωρημένης μεθοδολογίας διεύρυνσης, θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις και θα πρέπει να εφαρμόζονται δίκαιες και αυστηρές προϋποθέσεις, καθώς και αναστρεψιμότητα σε περίπτωση οπισθοδρόμησης· θεωρεί ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται κατάλληλα εργαλεία για να διασφαλίζεται ότι οι υποψήφιες χώρες θα επιδεικνύουν απτή και συνεχή συμμόρφωση με το κράτος δικαίου, τις δημοκρατικές αρχές και τα θεμελιώδη δικαιώματα, τόσο πριν όσο και μετά την ένταξή τους στην Ένωση·
112. παρατηρεί ότι, στο πλαίσιο του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η χώρα θα συνεχίσει να χρειάζεται ουσιαστική στήριξη στο τρέχον και στο επόμενο ΠΔΠ και, με την προοπτική μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρηνευτικής συμφωνίας, θα χρειαστεί επίσης βοήθεια μετά το τέλος του πολέμου για την ανοικοδόμηση, μεταξύ άλλων για τις υπηρεσίες της κεντρικής κυβέρνησης και τις μεταρρυθμίσεις·
113. θεωρεί ότι οι τρεις πυλώνες του «Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία» θα μπορούσαν να επανασχεδιαστούν αναλόγως και ότι η ανοικοδόμηση θα πρέπει να συνάδει με τις προενταξιακές απαιτήσεις· τονίζει πόσο σημαντικός είναι ο στενός συντονισμός και η συνεργασία με τον μηχανισμό συντονισμού της Ουκρανίας που θεσπίστηκε από την G7· καλεί την ΕΕ και όλα τα κράτη μέλη να αυξήσουν τη στήριξή τους προς την Ουκρανία, θεσπίζοντας παράλληλα κατάλληλα μέτρα για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ μέσω της πρόληψης, του εντοπισμού και της αποκατάστασης της απάτης, της διαφθοράς, των συγκρούσεων συμφερόντων και των παρατυπιών κατά τη χρήση των κονδυλίων της Ένωσης, μεταξύ άλλων διενεργώντας διεξοδικότερους ελέγχους, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα κονδύλια της ΕΕ που αποστέλλονται στην Ουκρανία και στις γειτονικές χώρες παρακολουθούνται και ελέγχονται επαρκώς και τελικά ωφελούν όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη·
114. τονίζει ότι η πρωτοφανής οικονομική στήριξη που έλαβε η Ουκρανία από την ΕΕ τα τελευταία χρόνια και μάλιστα υπό τις εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες που επιβάλλει ο συνεχιζόμενος πόλεμος, συνεπάγεται τη λήψη κατάλληλων μέτρων για να διασφαλιστεί ότι οι πόροι αυτοί χρησιμοποιούνται όπως προβλέπεται, ιδίως όταν σκοπός είναι να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση των υποδομών και τη στήριξη ατόμων που έχουν ανάγκη·
115. εκτιμά το έργο που επιτελούν η OLAF και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης μέσω της προσφοράς κατάρτισης για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και αυτονομίας, της διεξαγωγής ερευνών στην Ουκρανία και της συμφωνίας σχετικά με τη συμφωνία συνεργασίας με το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ουκρανίας για τη διευκόλυνση της συνεργασίας στη διερεύνηση περιστατικών διαφθοράς· καλεί τα αρμόδια γραφεία της ΕΕ να συνεχίσουν να συνεργάζονται με τις ουκρανικές αρχές και να τις στηρίζουν·
116. αναγνωρίζει, στο πλαίσιο αυτό, την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ουκρανία όσον αφορά την προώθηση μεταρρυθμίσεων σχετικά με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, τη λογοδοσία, την καταπολέμηση της διαφθοράς και τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, παρά τις δύσκολες συνθήκες που προκαλεί ο συνεχιζόμενος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας· ενθαρρύνει την Ουκρανία να συνεχίσει την πορεία των μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον περιορισμό της επιρροής των ολιγαρχών στην πολιτική ζωή της χώρας·
117. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις ενισχυμένες κυρώσεις που έχει εγκρίνει μέχρι στιγμής η ΕΕ κατά της Ρωσίας, οι οποίες περιλαμβάνουν την απαγόρευση της συμμετοχής Ρώσων υπηκόων και οντοτήτων σε δημόσιες συμβάσεις στην ΕΕ και περιορισμούς στη χρηματοδότηση της ΕΕ για ρωσικές δημόσιες ή ελεγχόμενες οντότητες· αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι, παρά τα ισχύοντα μέτρα, τα άτομα και οι οντότητες που υπόκεινται στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας εξακολουθούν να μπορούν να βρουν τρόπους για να παρακάμψουν τις κυρώσεις και καλεί, ως εκ τούτου, την ΕΕ και τα κράτη μέλη να διατηρήσουν, να ενισχύσουν και να επεκτείνουν το πεδίο εφαρμογής και την αποτελεσματικότητα της πολιτικής κυρώσεων κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας·
118. αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη και οι σχετικές αρμόδιες αρχές τους είναι υπεύθυνα για την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή των κυρώσεων της ΕΕ, καθώς και για τον εντοπισμό παραβιάσεων και την επιβολή κατάλληλων κυρώσεων· υπογραμμίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τελωνειακές αρχές και τη σημασία της στενής συνεργασίας τους για την ενίσχυση της ομοιόμορφης επιβολής των κυρώσεων· επικροτεί εν προκειμένω την πρωτοβουλία για τα τελωνεία της Βαλτικής·
119. υπογραμμίζει ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος πάροχος εξωτερικής βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες· τονίζει ότι ο προϋπολογισμός της Ένωσης πρέπει να συνεχίσει να παρέχει στήριξη για την οικοδόμηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του μίσους, του φονταμενταλισμού και της παραπληροφόρησης, καθώς και για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την καταπολέμηση της ατιμωρησίας και την ενίσχυση της τήρησης του κράτους δικαίου· επισημαίνει ότι, αντιστοίχως, οι προϋπολογισμοί της ΕΕ δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να στηρίζουν δραστηριότητες οι οποίες αντιτίθενται σε αυτούς τους στόχους· σημειώνει ότι, μετά τις αποτρόπαιες τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και τους ισχυρισμούς για κατάχρηση κονδυλίων της ΕΕ για τρομοκρατία, η Επιτροπή προέβη σε επανεξέταση της χρηματοδότησης, η οποία, μολονότι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι τα χρήματα έχουν εκτραπεί προς μη επιδιωκόμενους σκοπούς (συμπεριλαμβανομένης της στήριξης φυλακισμένων τρομοκρατών) και ανέφερε ότι οι ισχύουσες διασφαλίσεις λειτουργούσαν ικανοποιητικά, ωστόσο ζήτησε να ληφθούν ορισμένα πρόσθετα μέτρα που κρίθηκαν αναγκαία· υπενθυμίζει ότι η Χαμάς πρέπει να απελευθερώσει όλους τους αιχμαλώτους της· τονίζει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η αποτελεσματική κατανομή και διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ προκειμένου να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι στόχοι τους, ακόμη και μέσω ελέγχου από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, την OLAF και το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατά περίπτωση· υπενθυμίζει το συνεχιζόμενο ζήτημα της καταστροφής έργων χρηματοδοτημένων από την ΕΕ στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη και ζητά μεγαλύτερη λογοδοσία και διασφαλίσεις επ’ αυτού·
120. τονίζει ότι η αναστολή της δημοσιονομικής στήριξης σε τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των υποψήφιων χωρών, αποτελεί κατάλληλο μέτρο εάν δεν αναληφθεί πραγματική δράση κατά της εκτεταμένης διαφθοράς· αναμένει ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην καταπολέμηση της διαφθοράς στις προενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ανάπτυξη ικανοτήτων μέσω της δημιουργίας εξειδικευμένων φορέων για την καταπολέμηση της διαφθοράς· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει, ακόμη και σε περίπτωση αναστολής της χρηματοδότησης, βοήθεια προς τον άμαχο πληθυσμό, όπου είναι εφικτό, μέσω άλλων διαύλων·
121. υπογραμμίζει τη σημασία της συνεργασίας με διεθνείς οργανισμούς για την καταπολέμηση της απάτης· αποδοκιμάζει την έλλειψη συνεργασίας ορισμένων διεθνών οργανισμών όσον αφορά την παροχή πλήρους, απεριόριστης και έγκαιρης πρόσβασης στο ΕΕΣ στα έγγραφα που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση των καθηκόντων του· σημειώνει ότι η Επιτροπή έχει εντείνει την επικοινωνία με τους διεθνείς οργανισμούς και την καλεί να εντείνει περαιτέρω τις προσπάθειες για την εξασφάλιση της πρόσβασης σε όλα τα ζητούμενα έγγραφα·
o o o
122. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 16ης Φεβρουαρίου 2022, Ουγγαρία κατά Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, C-156/21, ECLI:EU:C:2022:97.
Απόφαση του Δικαστηρίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2022, Πολωνία κατά Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, C-157/21, ECLI:EU:C:2022:98.
Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1624 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2024, σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (ΕΕ L, 2024/1624, 19.6.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1624/oj).
Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1620 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2024, σχετικά με τη σύσταση της Αρχής για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, (ΕΕ) αριθ. 1094/2010 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (ΕΕ L, 2024/1620, 19.6.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1620/oj).
Οδηγία (ΕΕ) 2024/1640 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2024, σχετικά με τους μηχανισμούς που πρέπει να συγκροτήσουν τα κράτη μέλη για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τους σκοπούς της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 και για την τροποποίηση και την κατάργηση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 (ΕΕ L, 2024/1640, 19.6.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2024/1640/oj).
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων, Blondes, E., Disley, E., Hulme, S. et al., Μελέτη «Ενίσχυση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος: Αξιολόγηση του νομοθετικού πλαισίου», Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Δεκέμβριος 2022.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης και Καταναλωτών, των Tipik και Spark Legal and Policy Consulting για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Σεπτέμβριος 2023.
Έρευνα που διενεργήθηκε κατόπιν αιτήματος της Γενικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΓΔ HOME) της Επιτροπής και συντονίζεται από τη Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας της Επιτροπής.
OLAF, Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, Ευρωπόλ, Eurojust, Επιτροπή, ΕΕΣ, Αρχή για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ΑΚΝΕΠΑΔ), Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), αρχές των κρατών μελών και υπηρεσία συντονισμού για την καταπολέμηση της απάτης (AFCOS).
Απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την κατάργηση της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ (ΕΕ L 424 της 15.12.2020, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2020/2053/oj).
Ειδική έκθεση 01/2019 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ), της 10ης Ιανουαρίου 2019, με τίτλο «Fighting fraud in EU spending» (Καταπολέμηση της απάτης σε δαπάνες χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ), σημεία 23-28, ειδική έκθεση 06/2019, της 16ης Μαΐου 2019, του ΕΕΣ με τίτλο «Tackling fraud in EU cohesion spending» (Καταπολέμηση της απάτης στις δαπάνες της ΕΕ για τη συνοχή), σημεία 47-57, και ειδική έκθεση 06/2023 του ΕΕΣ, της 13ης Μαρτίου 2023, με τίτλο «Conflict of interest in EU cohesion and agricultural spending – Framework in place but gaps in transparency and detection measures» (Σύγκρουση συμφερόντων στις δαπάνες της ΕΕ για τη συνοχή και τη γεωργία – Υλοποίηση του πλαισίου, αλλά κενά στα μέτρα διαφάνειας και εντοπισμού) – σημείο 80.
Το ποσοστό εντοπισμού περιπτώσεων απάτης (FDR) υπολογίζεται ως το ποσοστό των παράτυπων χρηματικών ποσών που συνδέονται με δόλιες παρατυπίες επί του συνόλου των πληρωμών. Το ποσοστό εντοπισμού παρατυπιών (IDR) υπολογίζεται ως το ποσοστό των παράτυπων χρηματικών ποσών που συνδέονται με μη δόλιες παρατυπίες επί του συνόλου των πληρωμών.
Ειδική έκθεση 07/2024, της 7ης Μαΐου 2024, του ΕΕΣ με τίτλο «The Commission’s systems for recovering irregular EU expenditure – Potential to recover more and faster» (Τα συστήματα της Επιτροπής για την ανάκτηση παράτυπων δαπανών της ΕΕ έχουν τη δυνατότητα να ανακτούν ταχύτερα περισσότερες δαπάνες).
Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Σεπτεμβρίου 2013, σχετικά με τις έρευνες που πραγματοποιούνται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1073/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (Ευρατόμ) αριθ. 1074/1999 του Συμβουλίου (ΕΕ L 248 της 18.9.2013, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2013/883/oj).
Ειδική έκθεση 11/2025 του ΕΕΣ, της 7ης Απριλίου 2025, με τίτλο «Διαφάνεια στη χρηματοδότηση ΜΚΟ από την ΕΕ – Παρά την πρόοδο, η συνολική εικόνα δεν είναι ακόμη αξιόπιστη».
Ειδική έκθεση 05/2024 του ΕΕΣ, της 17ης Απριλίου 2024, με τίτλο «Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ – Χρήσιμες αλλά περιορισμένες οι πληροφορίες που παρέχει σχετικά με τις δραστηριότητες επιρροής (λόμπινγκ)».
Οι απαντήσεις της Επιτροπής στην ειδική έκθεση του ΕΕΣ, της 2ας Σεπτεμβρίου 2024, με τίτλο «Absorption of funds from the Recovery and Resilience Facility – Progressing with delay and risk still regarding the integration of measures and progresing the achieving of RRF targets» (Απορρόφηση των κονδυλίων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – Πρόοδος με καθυστερήσεις και κινδύνους όσον αφορά την ολοκλήρωση των μέτρων και, ως εκ τούτου, την επίτευξη των στόχων του ΜΑΑ), σ. 4.
Ειδική έκθεση 22/2024 του ΕΕΣ με τίτλο «Double funding from the EU budget – Control systems lack essential elements to mitigate the increased risk resulting from the RRF model of financing not linked to costs» (Διπλή χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ — Τα συστήματα ελέγχου δεν διαθέτουν ουσιώδη στοιχεία για τον μετριασμό του αυξημένου κινδύνου που απορρέει από το μοντέλο χρηματοδότησης του ΜΑΑ διότι δεν συνδέεται με τις δαπάνες) και οι ετήσιες εκθέσεις του σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το οικονομικό έτος 2022.
Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, με ημερομηνία 22 Ιανουαρίου 2021 και τίτλο «Guidance to Member States: recovery and resilience plans» (Καθοδήγηση προς τα κράτη μέλη: σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας) (SWD(2021)0012).
Κανονισμός (ΕΕ) 2024/903 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Μαρτίου 2024, σχετικά με τη θέσπιση μέτρων για υψηλό επίπεδο διαλειτουργικότητας του δημόσιου τομέα σε ολόκληρη την Ένωση (κανονισμός για τη διαλειτουργική Ευρώπη) (ΕΕ L, 2024/903, 22.3.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/903/oj).
Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1689 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2024, για τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 300/2008, (ΕΕ) αριθ. 167/2013, (ΕΕ) αριθ. 168/2013, (ΕΕ) 2018/858, (ΕΕ) 2018/1139 και (ΕΕ) 2019/2144 και των οδηγιών 2014/90/ΕΕ, (ΕΕ) 2016/797 και (ΕΕ) 2020/1828 (κανονισμός για την τεχνητή νοημοσύνη) (ΕΕ L, 2024/1689, 12.7.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/1689/oj).
Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2016/679/oj).
Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (ΕΕ L 283 της 31.10.2017, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2017/1939/oj).
Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Ιουλίου 2023, με τίτλο « Σχέδιο δράσης της στρατηγικής της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης — Αναθεώρηση του 2023» (COM(2023)0405), συνοδευόμενη από το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, της 11ης Ιουλίου 2023, με τίτλο «Σχέδιο δράσης — αναθεώρηση του 2023» (SWD(2023)0245).
JUST/2022/PR/JCOO/CRIM/0004 — Σύμβαση-πλαίσιο JUST/2020/PR/03/0001 σχετικά με τις υπηρεσίες νομικής ανάλυσης, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της συμμόρφωσης των εθνικών μέτρων μεταφοράς, στους τομείς πολιτικής για τη δικαιοσύνη και τους καταναλωτές.
Από αυτές τις 10 ΕΣΚΑ, μία δεν καλύπτει όλα τα στάδια του κύκλου καταπολέμησης της απάτης, μία δεν έχει πολυετή προοπτική και δύο πρέπει να επικαιροποιηθούν.
Έκθεση της Επιτροπής, της 3ης Ιουλίου 2024, σχετικά με την υλοποίηση και την εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης (COM(2024)0269).
Κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, της 3ης Μαΐου 2023, σχετικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς (JOIN(2023)0012).