Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie Jeana-Jacques'a Wondo w Demokratycznej Republice Konga (2025/2510(RSP))

P10_TA(2025)0003 RC-B10-0069/2025

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Demokratycznej Republiki Konga (DRK),

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych ratyfikowany przez DRK w 1976 r. oraz Afrykańską kartę praw człowieka i ludów,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka oraz zasady i wytyczne dotyczące prawa do rzetelnego procesu sądowego i pomocy prawnej w Afryce,

–  uwzględniając art. 150 ust. 5 i art. 136 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Jean-Jacques Wondo, belgijsko-kongijski ekspert ds. bezpieczeństwa, wojskowości i polityki, został zaproszony do Kinszasy w lutym 2024 r., aby przewodzić reformom kongijskiej Narodowej Agencji Wywiadowczej ANR;

B.  mając na uwadze, że Wondo został aresztowany po nieudanym zamachu stanu 19 maja 2024 r., za który został oskarżony o bycie „intelektualnym sprawcą”, mimo że stale podkreśla swoją niewinność; mając na uwadze, że zarzuty opierały się na wymuszonych i niewiarygodnych zeznaniach;

C.  mając na uwadze, że 13 września 2024 r. Wondo i 36 innych osób zostało skazanych na karę śmierci przez sąd wojskowy w procesie powszechnie potępianym za poważne naruszenia sprawiedliwości proceduralnej i brak wiarygodnych dowodów;

D.  mając na uwadze, że stan zdrowia Wondo znacznie się pogorszył w areszcie i wymaga opieki medycznej;

E.  mając na uwadze, że DRK zniosła moratorium na wykonywanie kary śmierci w marcu 2024 r., co doprowadziło do gwałtownego wzrostu liczby wyroków śmierci i jest sprzeczne z jej zobowiązaniami wynikającymi z międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka;

1.  zdecydowanie potępia skazanie na karę śmierci Wondo i innych osób oraz poważne naruszenia ich prawa do rzetelnego procesu sądowego;

2.  wzywa rząd DRK do natychmiastowego uchylenia wyroków śmierci, przywrócenia moratorium na wykonywanie kary śmierci oraz do podjęcia kroków na rzecz całkowitego zniesienia kary śmierci;

3.  wyraża głębokie zaniepokojenie pogarszającym się stanem zdrowia Wondo, wzywa do zapewnienia mu natychmiastowego dostępu do opieki medycznej i nalega na jego natychmiastowe uwolnienie;

4.  potępia nadużywanie sądów wojskowych do ścigania Wondo i wzywa DRK do dostosowania swoich praktyk sądowych do międzynarodowych i regionalnych zobowiązań w zakresie praw człowieka;

5.  ponawia swój kategoryczny sprzeciw wobec kary śmierci we wszystkich okolicznościach i domaga się jej powszechnego zniesienia;

6.  zachęca delegaturę UE w Kinszasie, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich do zintensyfikowania współpracy z władzami DRK, kładąc nacisk na poszanowanie praw człowieka, niezależność sądów i praworządność;

7.  wzywa do wdrożenia reform systemowych w DRK w celu przebudowy wymiaru sprawiedliwości w niezależną, sprawiedliwą i skuteczną instytucję gwarantującą sprawiedliwość proceduralną i ochronę praw podstawowych;

8.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządowi i parlamentowi Demokratycznej Republiki Konga, Unii Afrykańskiej i innym właściwym organom międzynarodowym.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie systematycznych naruszeń praw człowieka w Iranie, w szczególności spraw Pakszan Azizi i Wriszy Moradi, oraz brania obywateli UE na zakładników (2025/2511(RSP))

P10_TA(2025)0004 RC-B10-0066/2025

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Iranu,

–  uwzględniając art. 150 ust. 5 i art. 136 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że sytuacja w zakresie praw człowieka w Iranie znacznie się pogorszyła, a liczba egzekucji gwałtownie wzrosła – tylko w 2024 r. stracono ponad 900 osób, a wiele z nich to kobiety, dysydentki polityczne i osoby powiązane z protestami po zabójstwie Jiny Mahsy Amini;

B.  mając na uwadze, że kurdyjskie działaczki – pracownica socjalna Pakszan Azizi i obrończyni praw kobiet Wrisza Moradi, która walczyła z ISIS w Kurdystanie – zostały skazane na karę śmierci za „zbrojny bunt przeciwko państwu”; mając na uwadze, że odmówiono im rzetelnego procesu sądowego oraz zastosowano wobec nich tortury i izolację;

C.  mając na uwadze, że w styczniu 2025 r. irański Sąd Najwyższy utrzymał w mocy wyrok śmierci na Pakszan Azizi i inne osoby;

D.  mając na uwadze, że w Iranie arbitralnie zatrzymano dziesiątki niewinnych obywateli UE, odmawiając im sprawiedliwego procesu, w ramach szerszej strategii Iranu polegającej na wykorzystywaniu zakładników do celów dyplomatycznych;

1.  potępia niczym nieograniczone represje stosowane przez irański reżim wobec działaczy, a zwłaszcza działaczek na rzecz praw człowieka; zdecydowanie potępia wyrok śmierci na Pakszan Azizi i Wriszę Moradi; domaga się, aby Iran natychmiast i bezwarunkowo uwolnił wszystkich niesprawiedliwie uwięzionych obrońców praw człowieka i więźniów politycznych, w tym Pakszan Azizi i Wriszę Moradi oraz co najmniej 56 innych więźniów politycznych skazanych na śmierć;

2.  ponownie wyraża zdecydowany sprzeciw wobec kary śmierci i wzywa rząd Iranu do wprowadzenia natychmiastowego moratorium na jej wykonywanie oraz do jej zniesienia;

3.  wzywa UE i jej państwa członkowskie, by nasiliły wsparcie dla irańskich obrońców praw człowieka, oraz wyraża pełne poparcie i solidarność z Irańczykami zjednoczonymi w ruchu „Kobieta, Życie, Wolność”;

4.  wzywa władze Iranu do natychmiastowego uwolnienia i bezpiecznej repatriacji obywateli UE, w tym Oliviera Grondeau, Cécile Kohler, Jacques’a Paris i Ahmadrezy Djalalego, oraz do wycofania wszelkich stawianych im zarzutów; zdecydowanie potępia wykorzystywanie zakładników do celów dyplomatycznych przez Iran; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by podjęły wspólne wysiłki dyplomatyczne i wspólnie pracowały na rzecz ich uwolnienia;

5.  zdecydowanie potępia zabójstwo Jamshida Sharmahda; wzywa islamski reżim w Iranie do przedstawienia szczegółowych informacji na temat okoliczności jego śmierci oraz do natychmiastowego przekazania jego ciała rodzinie;

6.  potępia systemowe tłumienie przez irański reżim ruchów na rzecz praw człowieka i prześladowanie mniejszości, w tym Kurdów, Beludżów, chrześcijan, którzy są prześladowani po konwersji, oraz bahaitów, z których wszyscy doświadczają dyskryminacji etnicznej i religijnej, aresztowań i naruszeń praw podstawowych mających na celu uciszenie sprzeciwu;

7.  ponawia apel do Rady o uznanie Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej za organizację terrorystyczną oraz o rozszerzenie sankcji UE na wszystkie osoby odpowiedzialne za naruszenia praw człowieka, takie jak m.in. najwyższy przywódca Ali Chamenei, prezydent Masud Pezeszkijan, szef wymiaru sprawiedliwości Gholam-Hossein Mohseni-Eje’i, prokurator generalny Mohammad Movahedi-Azad i sędzia Iman Afshari;

8.  wzywa władze Iranu, by umożliwiły specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w Iranie oraz misji rozpoznawczej ONZ pełne i niezakłócone wykonywanie ich mandatów; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by w pełni wspierały tę misję i poparły odnowienie jej mandatu;

9.  ponawia apel o zwiększenie wsparcia finansowego dla irańskiego społeczeństwa obywatelskiego;

10.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawicielce, Islamskiemu Zgromadzeniu Konsultacyjnemu oraz najwyższemu przywódcy Islamskiej Republiki Iranu.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie Boualema Sansala w Algierii (2025/2512(RSP))

P10_TA(2025)0005 RC-B10-0087/2025

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Algierii,

–  uwzględniając art. 150 ust. 5 i art. 136 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 16 listopada 2024 r. władze algierskie aresztowały francusko-algierskiego pisarza Boualema Sansala, który publicznie zajął zdecydowane stanowisko wobec autorytarnego reżimu, apelując o wolność słowa w Algierii; mając na uwadze, że jego miejsce pobytu pozostawało nieznane przez ponad tydzień, a w tym czasie odmawiano mu kontaktu z rodziną i adwokatem, co jest sprzeczne z prawem międzynarodowym; mając na uwadze, że Boualema Sansala przesłuchano pod nieobecność adwokata, co stanowi naruszenie prawa do rzetelnego procesu sądowego; mając na uwadze, że następnie oskarżono go o przestępstwa dotyczące bezpieczeństwa narodowego na podstawie art. 87bis algierskiego kodeksu karnego, który to przepis jest często wykorzystywany przeciwko krytykom rządu, w tym obrońcom praw człowieka; mając na uwadze, że Boualem Sansal był kilkakrotnie hospitalizowany;

B.  mając na uwadze, że Algieria podpisała Powszechną deklarację praw człowieka; mając na uwadze, że Algieria zobowiązała się do poszanowania i wspierania wolności słowa w pełnej zgodności ze swoimi zobowiązaniami międzynarodowymi, z priorytetami partnerstwa UE–Algieria i ze swoją konstytucją; mając na uwadze, że w 2024 r. przyjęto nowe zmiany w kodeksie karnym, które znacznie ograniczają wolność słowa;

C.  mając na uwadze, że wolność słowa w Algierii zmniejszyła się – kraj ten zajął 139. miejsce w światowym rankingu wolności prasy z 2024 r.; mając na uwadze, że dziennikarze znajdują się pod coraz większą presją i często są przetrzymywani i ścigani; mając na uwadze, że według algierskich obrońców praw człowieka w Algierii przetrzymywanych jest co najmniej 215 więźniów sumienia; mając na uwadze, że nadal nasilają się cenzura, procesy sądowe i surowe karanie niezależnych mediów, często oskarżanych o zmowę z obcymi mocarstwami przeciwko bezpieczeństwu narodowemu;

D.  mając na uwadze, że w latach 2021–2024 UE wypłaciła Algierii 213 mln EUR w ramach wieloletniego programu indykatywnego;

1.  potępia aresztowanie i przetrzymywanie Boualema Sansala i apeluje o jego natychmiastowe i bezwarunkowe uwolnienie;

2.  potępia również aresztowania wszystkich innych działaczy, więźniów politycznych, dziennikarzy, obrońców praw człowieka i innych osób zatrzymanych lub skazanych za korzystanie z prawa do wolności opinii i wolności słowa, wśród których są dziennikarz Abdelwakil Blamm i pisarz Tadjadit Mohamed, oraz apeluje o ich uwolnienie;

3.  apeluje do instytucji unijnych i do delegatury UE, aby publicznie poinformowały władze algierskie o swoich zastrzeżeniach i zorganizowały misję medyczną w celu oceny stanu zdrowia Boualema Sansala;

4.  wzywa władze algierskie, aby dokonały przeglądu wszystkich represyjnych przepisów ograniczających wolności – w szczególności art. 87bis, art. 95bis i art. 196bis algierskiego kodeksu karnego – i niezależność sądownictwa w celu ochrony wolności prasy zgodnie z art. 54 konstytucji Algierii;

5.  przypomina – zgodnie z priorytetami partnerstwa UE–Algieria – o znaczeniu praworządności dla ugruntowania wolności słowa; zaznacza, że odnowienie tej umowy musi opierać się na ciągłych i znacznych postępach w wyżej wspomnianych dziedzinach, i podkreśla, że w przyszłości przy wypłatach środków unijnych należy uwzględniać te postępy;

6.  zobowiązuje swoją przewodniczącą, aby zleciła tłumaczenie niniejszej rezolucji na język arabski i przekazała ją władzom algierskim, Komisji i wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawicielce.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie dezinformacji i fałszerstw historycznych Rosji mających uzasadnić jej wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie (2024/2988(RSP))

P10_TA(2025)0006 RC-B10-0074/2025

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie pamięci historycznej,

–  uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,

–  uwzględniając Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK),

–  uwzględniając konwencje genewskie,

–  uwzględniając art. 136 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 24 lutego 2022 r. reżim rosyjski ogłosił rozpoczęcie „specjalnej operacji wojskowej” w Ukrainie na podstawie fałszywych twierdzeń, że musi chronić ludność cywilną;

B.  mając na uwadze, że od 24 lutego 2022 r. Federacja Rosyjska prowadzi niesprowokowaną, nieusprawiedliwioną i niezgodną z prawem wojnę przeciwko Ukrainie, będącą kontynuacją wcześniejszej agresji z 2014 r., a także dalej nieustannie narusza zasady Karty Narodów Zjednoczonych, prowadząc agresywne działania przeciwko suwerenności, niezależności i integralności terytorialnej Ukrainy oraz jawnie i rażąco narusza międzynarodowe prawo humanitarne ustanowione w konwencjach genewskich z 1949 r., w szczególności poprzez masowe i celowe atakowanie ludności cywilnej, obszarów zamieszkanych i infrastruktury cywilnej;

C.  mając na uwadze, że w rezolucji z 2 marca 2022 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ natychmiast uznało wojnę Rosji przeciwko Ukrainie za akt agresji naruszający art. 2 ust. 4 Karty Narodów Zjednoczonych, a w rezolucji z 14 listopada 2022 r. stwierdziło, że należy pociągnąć Federację Rosyjską do odpowiedzialności za wojnę napastniczą oraz do odpowiedzialności prawnej i finansowej za działania niezgodne z prawem międzynarodowym, oraz że Rosja powinna wypłacić reparacje za szkody, jakie wyrządziła;

D.  mając na uwadze, że napaść Rosji na Ukrainę nie jest odosobnionym aktem, lecz kontynuacją jej imperialistycznej polityki, która obejmuje wojnę przeciwko Czeczenii i agresję wojskową przeciwko Gruzji w 2008 r., a także okupację Krymu i rozpoczęcie wojny w Donbasie w 2014 r.;

E.  mając na uwadze, że rozpoczęcie przez Rosję pełnoskalowej wojny napastniczej przeciwko sąsiadującej z nią Ukrainie poprzedził szereg publicznych deklaracji prezydenta Federacji Rosyjskiej, który uzasadnił w nich użycie siły historycznym rewizjonizmem, nieprawdziwymi stwierdzeniami i nieuzasadnionym żądaniem uznania Ukrainy i innych krajów sąsiadujących za strefę wyłącznych interesów Rosji;

F.  mając na uwadze, że rosyjski reżim powszechnie wykorzystuje dezinformację, w tym również dezinformację opartą na wypaczonych argumentach historycznych, a także zagraniczne manipulacje informacjami i ingerencje w nie, próbując uzasadnić swoją barbarzyńską napaść, skłonić ludność rosyjską do wspierania nielegalnego reżimu i nielegalnej wojny napastniczej przeciwko sąsiadującej z Rosją Ukrainie, ingerować w demokratyczne procesy innych krajów oraz osłabić poparcie wśród ludności innych państw dla kontynuowania międzynarodowej pomocy i wsparcia dla Ukrainy w walce z rosyjską agresją; mając na uwadze, że rosyjski reżim odmawia Ukrainie odrębnej tożsamości narodowej, fałszywie twierdząc, że stanowi ona część rosyjskiego świata, co jest narracją zakorzenioną w ideologii imperialistycznej; mając na uwadze, że na okupowanych terytoriach Ukrainy Rosja niszczy pomniki upamiętniające Hołodomor, a odbudowuje zburzone pomniki Lenina;

G.  mając na uwadze, że Rosja nie tylko nie uznaje niewybaczalnych inicjujących działań Związku Sowieckiego na początku II wojny światowej, takich jak na przykład traktat o nieagresji między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich z 1939 r. i tajne protokoły do niego, powszechnie nazywany paktem Ribbentrop–Mołotow z 1939 r., w którym oba reżimy totalitarne porozumiały się co do podziału Europy na wyłączne strefy wpływów, oraz nie przyjęła odpowiedzialności za wiele aktów okrucieństwa i masowych zbrodni popełnionych na terytoriach okupowanych przez Związek Sowiecki, ale obecny rosyjski reżim instrumentalizuje również historię i stworzył kult zwycięstwa wokół II wojny światowej, aby ideologicznie zmobilizować obywateli i poprzez manipulację skłonić ich do popierania nielegalnej wojny napastniczej;

H.  mając na uwadze, że Rosja prowadzi nasilającą się kampanię dezinformacyjną dotyczącą rewizjonizmu historycznego, której celem jest negowanie tożsamości narodowej, państwowości i samego prawa do istnienia Ukrainy oraz uzasadnienie żądań Rosji dotyczących wyłącznych stref wpływów, co przypomina sposób, w jaki Związek Sowiecki w pakcie Ribbentrop–Mołotow porozumiał się z nazistowskimi Niemcami, aby najechać i wziąć pod okupację część Polski i Rumunii, a także Estonię, Łotwę, Litwę i Ukrainę; mając na uwadze, że poprzez tego rodzaju rewizjonizm historyczny Rosja stanowi dziś szczególne zagrożenie dla Polski i państw bałtyckich oraz dla ich suwerenności;

I.  mając na uwadze, że obecny rosyjski reżim przekształcił Dzień Zwycięstwa obchodzony co roku 9 maja w narzędzie propagandy wojennej w Rosji, wykorzystując w tym celu narrację o „wyzwoleniu Europy od nazizmu”, a tym samym ignorując późniejszą okupację sowiecką w państwach bałtyckich i podporządkowanie Europy Środkowej; mając na uwadze, że owa narracja o wyzwoleniu od nazizmu jest dziś wykorzystywana w rosyjskiej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie;

J.  mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich symbole komunistyczne oraz symbole trwającej rosyjskiej agresji są zakazane na mocy prawa; mając na uwadze, że od 2009 r. dzień 23 sierpnia obchodzi się w całej UE jako Europejski Dzień Pamięci Ofiar Wszystkich Reżimów Totalitarnych i Autorytarnych; mając na uwadze, że od 2003 r. Parlament co roku upamiętnia ofiary masowych sowieckich deportacji;

1.  ponownie w najostrzejszych słowach potępia niesprowokowaną, nielegalną i nieuzasadnioną rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie; wzywa Rosję, aby natychmiast zaprzestała działań wojskowych w Ukrainie oraz w pełni i bezwarunkowo wycofała wszystkie siły, popleczników i sprzęt wojskowy z całego uznanego przez społeczność międzynarodową terytorium Ukrainy, zaprzestała przymusowych deportacji ukraińskich cywilów i zwolniła wszystkich zatrzymanych i deportowanych obywateli ukraińskich, zwłaszcza dzieci;

2.  odrzuca różne twierdzenia reżimu rosyjskiego jako daremne próby uzasadnienia nielegalnej wojny napastniczej, która stanowi rażące naruszenie Karty Narodów Zjednoczonych i odpowiedzialności Federacji Rosyjskiej jako stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ za utrzymanie pokoju i stabilności i która została natychmiast uznana za taką przez pozostałych stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ przy zdecydowanej większości głosów w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ; przypomina, że żadne względy, czy to polityczne, gospodarcze, wojskowe, historyczne czy inne, nie mogą uzasadniać napaści Rosji na Ukrainę;

3.  potępia systematyczne fałszowanie historii i wykorzystywanie przez rosyjski reżim wypaczonych argumentów historycznych, takich jak argumenty związane z paktem Ribbentrop–Mołotow, w celu manipulowania rosyjską opinią publiczną z myślą o skłonieniu jej do popierania działań przestępczych, takich jak nielegalna wojna napastnicza przeciwko sąsiadującej z Rosją Ukrainie, w celu osłabienia międzynarodowego wsparcia i pomocy dla Ukrainy oraz w celu zatarcia odrębnej tożsamości kulturowej i historycznej Ukrainy; potępia twierdzenie Rosji, że ma ona prawo do wyłącznych stref wpływów kosztem suwerenności i integralności terytorialnej innych państw jako niezgodne z prawem międzynarodowym;

4.  potępia fakt, że Federacja Rosyjska nie ustaliła, kto jest odpowiedzialny za zbrodnie sowieckie, oraz że celowo utrudnia badania historyczne poprzez odmowę dostępu do sowieckich archiwów i ich zamykanie, a także fakt, że Federacja Rosyjska uchwaliła przepisy, zgodnie z którymi odpowiadające prawdzie przedstawianie zbrodni sowieckich i rosyjskich oraz prześladowane organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które prowadzą dochodzenia w sprawie zbrodni sowieckich, uznaje się za niezgodne z prawem, oraz że gloryfikuje stalinowski totalitaryzm i wraca do jego metod; utrzymuje, że bezkarność oraz brak merytorycznej debaty historycznej i publicznej oraz edukacji umożliwiły obecnemu rosyjskiemu reżimowi powrót do imperialistycznej polityki i instrumentalizację historii do celów przestępczych; potępia prześladowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego prowadzących dochodzenia w sprawie zbrodni sowieckich lub zbrodni obecnego reżimu, w tym likwidację Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno-Oświatowego, Dobroczynnego i Obrony Praw Człowieka „Memoriał”, Centrum Obrony Praw Człowieka „Memoriał” i Moskiewskiej Grupy Helsińskiej, a także wymuszone zamknięcie Centrum im. Sacharowa;

5.  przypomina, że celowe ataki Federacji Rosyjskiej na ludność cywilną Ukrainy, niszczenie infrastruktury cywilnej, wykorzystywanie tortur, przemocy seksualnej i gwałtu jako broni wojennej, deportacja tysięcy obywateli Ukrainy na terytorium Federacji Rosyjskiej, przymusowy wywóz i adopcja ukraińskich dzieci oraz inne poważne naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka stanowią zbrodnie wojenne, za które wszyscy sprawcy muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności;

6.  potwierdza zatem swoje poparcie dla prowadzonego przez prokuratora MTK dochodzenia w sprawie sytuacji w Ukrainie w związku z domniemanymi zbrodniami wojennymi, zbrodniami przeciwko ludzkości i ludobójstwem; z zadowoleniem przyjmuje formalne przystąpienie Ukrainy do MTK od 1 stycznia 2025 r. jako istotny wkład w międzynarodowe wysiłki na rzecz ustalenia odpowiedzialności za poważne zbrodnie międzynarodowe; wzywa UE do podjęcia dalszych wysiłków dyplomatycznych, aby propagować ratyfikację statutu rzymskiego i wszystkich poprawek do niego w skali globalnej;

7.  ponawia też apel o ustanowienie specjalnego trybunału w celu zbadania i ścigania zbrodni agresji popełnionej przez przywództwo Federacji Rosyjskiej przeciwko Ukrainie; ponawia swój apel do Komisji, Rady i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych o zapewnienie wszelkiego wsparcia politycznego, finansowego i praktycznego, niezbędnych do ustanowienia specjalnego trybunału; całkowicie popiera utworzenie w Hadze międzynarodowego ośrodka do spraw ścigania zbrodni agresji przeciwko Ukrainie, który ma wspierać bieżące wysiłki wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego, co będzie stanowić pierwszy konkretny krok w kierunku ustanowienia specjalnego trybunału;

8.  kategorycznie wzywa UE i jej państwa członkowskie do intensyfikacji i koordynacji działań, w tym również z partnerami o podobnych poglądach, na rzecz szybkiego i rygorystycznego przeciwdziałania rosyjskiej dezinformacji oraz zagranicznym manipulacjom informacjami i ingerencjom w nie w celu ochrony integralności ich własnych procesów demokratycznych oraz wzmocnienia odporności społeczeństw europejskich, między innymi poprzez aktywne promowanie umiejętności korzystania z mediów, wspieranie wysokiej jakości środków przekazu i profesjonalnego dziennikarstwa, w szczególności dziennikarstwa śledczego, które ujawnia rosyjską propagandę, jej metody i sieci, oraz poprzez wspieranie badań naukowych nad nowymi hybrydowymi technologiami wywierania wpływów;

9.  wzywa UE do rozszerzenia sankcji wobec rosyjskich mediów prowadzących kampanie mające na celu dezinformację i manipulowanie informacjami, które to kampanie wspierają i uzasadniają rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie, oraz wzywa państwa członkowskie do szybkiego i gruntownego wdrażania tych sankcji, a także do przeznaczania wystarczających zasobów na skuteczne przeciwdziałanie tej wojnie hybrydowej; wzywa UE i państwa członkowskie, aby zwiększyły wsparcie dla niezależnych rosyjskich mediów na uchodźstwie, tak by umożliwić różnorodność głosów w mediach rosyjskojęzycznych;

10.  wyraża głębokie zaniepokojenie niedawnymi zapowiedziami kierownictwa firm prowadzących media społecznościowe, że złagodzone zostaną przepisy dotyczące weryfikacji faktów i moderacji, co jeszcze bardziej ułatwi Rosji prowadzenie kampanii dezinformacyjnej na całym świecie; wzywa Komisję i państwa członkowskie do ścisłego egzekwowania aktu o usługach cyfrowych w reakcji na te zapowiedzi firmy Meta, a wcześniej X, gdyż stanowi to między innymi ważny element walki z rosyjską dezinformacją;

11.  wzywa obywateli UE do krytycznej oceny informacji poprzez kwestionowanie ich pochodzenia i intencji, zwłaszcza gdy dotyczą one narracji związanych z Rosją, oraz do kontroli krzyżowej faktów z wykorzystaniem różnych i wiarygodnych źródeł w celu przeciwstawienia się próbom manipulacji ze strony zagranicznych wrogich podmiotów;

12.  potępia wykorzystywanie przez Moskwę do celów geopolitycznych prawosławia, w szczególności poprzez instrumentalizację Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego (Patriarchat Moskiewski) jako narzędzia wywierania wpływu na ludność prawosławną w Ukrainie, Gruzji, Mołdawii, Serbii i innych krajach oraz sprawowania nad nią kontroli;

13.  w odpowiedzi na oświadczenie Rady Najwyższej Ukrainy z 2 maja 2023 r. w sprawie ideologii, jaką jest rosyjski faszyzm, potępia nacjonalistyczną i imperialistyczną ideologię, politykę i praktyki obecnego rosyjskiego reżimu; podkreśla niezgodność tej ideologii, polityki i tych praktyk z prawem międzynarodowym i europejskimi wartościami;

14.  uważa, że podejmowane przez Rosję próby wypaczania, rewidowania i zniekształcania historii Ukrainy podważają zbiorową pamięć i tożsamość całej Europy oraz stanowią zagrożenie dla prawdy historycznej, wartości demokratycznych i pokoju w Europie; wzywa zatem państwa członkowskie do większych inwestycji w edukację i badania nad wspólną historią Europy i europejską pamięcią oraz do wspierania projektów promujących lepsze zrozumienie oddziaływania podziału Europy podczas zimnej wojny; popiera budowę ogólnoeuropejskiego pomnika ofiar totalitaryzmów XX wieku w Brukseli; ubolewa, że w przestrzeni publicznej nadal używa się symboli reżimów totalitarnych, i apeluje o ogólnounijny zakaz używania symboli zarówno nazizmu, jak i komunizmu w wydaniu sowieckim, a także symboli związanych z trwającą rosyjską napaścią na Ukrainę;

15.  wyraża życzenie, aby UE i jej państwa członkowskie promowały pogłębianie wiedzy i lepsze zrozumienie ludzkiego cierpienia Europejczyków, którzy doświadczyli sowieckiego reżimu w XX wieku; w związku z tym wzywa do upamiętnienia z szacunkiem ofiar zbrodni sowieckich, takich jak masowe deportacje, w tym deportacja narodu Tatarów krymskich i deportacje z krajów bałtyckich, system gułag, Hołodomor, masakry na wzór zbrodni w Katyniu i tragedia Górnego Śląska;

16.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, prezydentowi, rządowi i Radzie Najwyższej Ukrainy oraz instytucjom rosyjskim.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli po uzurpowaniu stanowiska prezydenta 10 stycznia 2025 r. (2025/2519(RSP))

P10_TA(2025)0007 RC-B10-0064/2025

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Wenezueli, a w szczególności rezolucję z 19 września 2024 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli(1),

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka oraz inne traktaty i instrumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczące praw człowieka,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

–  uwzględniając Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK),

–  uwzględniając konstytucję Wenezueli,

–  uwzględniając oświadczenia Centrum Cartera z 30 lipca 2024 r. w sprawie wyborów w Wenezueli oraz z 2 października 2024 r. w sprawie legitymizacji protokołów wyborczych przedstawionych przez opozycję demokratyczną,

–  uwzględniając szczegółowe ustalenia niezależnej międzynarodowej misji informacyjnej ds. Boliwariańskiej Republiki Wenezueli z 14 października 2024 r.;

–  uwzględniając sprawozdanie Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka z 27 grudnia 2024 r. w sprawie łamania praw człowieka po wyborach w Wenezueli,

–  uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa wydane w imieniu Unii Europejskiej 10 stycznia 2025 r. w sprawie wydarzeń z 10 stycznia 2025 r.,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z 15 stycznia 2025 r. w sprawie niedawnych decyzji władz Wenezueli,

–  uwzględniając częściowe porozumienie w sprawie promowania praw politycznych i gwarancji wyborczych dla wszystkich, które podpisali w październiku 2023 r. reżim Nicolása Maduro i Plataforma Unitaria – sojusz wenezuelskich partii opozycyjnych (porozumienie z Barbadosu),

–  uwzględniając art. 136 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że 28 lipca 2024 r. obywatele Wenezueli zagłosowali pokojowo i licznie, aby określić przyszłość swojego kraju, wykazując niezwykłą postawę obywatelską i demokratyczną; mając na uwadze, że po zamknięciu lokali wyborczych kontrolowana przez reżim Krajowa Rada Wyborcza (CNE) odmówiła opublikowania oficjalnego rejestru protokołów wyborczych, sfałszowała wyniki wyborów i ogłosiła sfingowane zwycięstwo Maduro; mając na uwadze, że miliony Wenezuelczyków głosowały za demokratycznymi zmianami i poparły Edmunda Gonzáleza Urrutię znaczną większością głosów (67,05 % oddanych głosów), zgodnie z publicznie dostępnymi kopiami protokołów wyborczych, co potwierdzili jedyni wiarygodni i bezstronni obserwatorzy międzynarodowi – misja ONZ i Centrum Cartera;

B.  mając na uwadze, że po wyborach w całym kraju doszło do pokojowych protestów przeciwko oszustwom popełnianym przez reżim Maduro; mając na uwadze, że reżim zareagował na te protesty skrajną przemocą i represjami, czego efektem była śmierć co najmniej 23 osób oraz ponad 2500 przypadków zatrzymań i wymuszonych zaginięć, w tym około 120 dzieci; mając na uwadze, że według doniesień wenezuelskich organizacji pozarządowych od 1 stycznia 2025 r. przetrzymuje się w tym kraju co najmniej 1697 więźniów politycznych;

C.  mając na uwadze, że kilku cudzoziemców, w tym obywatele UE, pozostaje w areszcie pod fałszywymi zarzutami „destabilizacji”;

D.  mając na uwadze, że opozycja demokratyczna wobec reżimu była już stale prześladowana jeszcze przed wyborami z 28 lipca 2024 r., ale od czasu wyborów nękanie to znacznie się nasiliło, w szczególności w wyniku wymuszonych zaginięć i arbitralnych aresztowań; mając na uwadze, że María Corina Machado nadal musi żyć w ukryciu z powodu gróźb śmierci, a Edmundo González Urrutia musiał opuścić kraj wraz z rodziną w wyniku poważnych gróźb; mając na uwadze, że od 20 marca 2024 r. sześciu bliskich współpracowników partii Vente Venezuela znajduje schronienie w ambasadzie Argentyny w Caracas, gdzie nadal spotykają się z rosnącą presją i nękaniem ze strony wenezuelskich sił bezpieczeństwa;

E.  mając na uwadze, że nadal dochodzi do naruszeń praw człowieka, w tym do arbitralnych zatrzymań, nadużywania siły, egzekucji pozasądowych, wymuszonych zaginięć, nękania, prześladowań oraz ścigania obywateli korzystających z przysługującego im prawa do pokojowych zgromadzeń i wolności słowa, a także mając na uwadze, że dochodzi też do naruszeń prawa do rzetelnego procesu sądowego; mając na uwadze, że oprócz kryzysu politycznego i instytucjonalnego Wenezuela zmaga się z głębokim kryzysem gospodarczym, społecznym i demograficznym, który poważnie wpływa na życie obywateli tego kraju;

F.  mając na uwadze, że 19 września 2024 r. Parlament uznał Edmundo Gonzáleza Urrutię za prawowitego i demokratycznie wybranego prezydenta Wenezueli, a Maríę Corinę Machado – za przywódczynię sił demokratycznych w Wenezueli; mając na uwadze, że inne demokratyczne państwa w regionie i na świecie uznały Gonzáleza za nowo wybranego prezydenta; mając na uwadze, że powinien był on zostać zaprzysiężony 10 stycznia 2025 r.; mając na uwadze, że 17 grudnia 2024 r. Parlament przyznał Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli za 2024 r. Maríi Corinie Machado jako przywódczyni wenezuelskich sił demokratycznych oraz nowo wybranemu prezydentowi Edmundo Gonzálezowi Urrutii, którzy reprezentują wszystkich Wenezuelczyków walczących w Wenezueli i poza nią o przywrócenie wolności i demokracji;

G.  mając na uwadze, że zaledwie kilka dni przed 10 stycznia 2025 r. reżim porwał Rafaela Tudaresa, zięcia Edmunda Gonzáleza, i nie wiadomo, gdzie porwany przebywa; mając na uwadze, że tak samo matka Maríi Coriny Machado była nękana przez reżim we własnym domu; mając na uwadze, że wielu innych polityków i pracowników opozycji demokratycznej wobec reżimu również doświadczyło prześladowań, arbitralnych aresztowań i wymuszonych zaginięć, w tym kandydat na prezydenta Enrique Márquez;

H.  mając na uwadze, że 9 stycznia 2025 r. Wenezuelczycy, pod przewodnictwem Maríi Coriny Machado, protestowali na ulicach przeciwko najnowszej planowanej przez Nicolása Maduro próbie nielegalnego przejęcia władzy; mając na uwadze, że María Corina Machado została uprowadzona przez siły reżimu, gdy próbowała oddalić się z miejsca demonstracji, a następnie została uwolniona, oraz mając na uwadze, że był to jawny akt planowego zastraszania i nękania, który został szeroko potępiony na arenie międzynarodowej;

I.  mając na uwadze, że 10 stycznia 2025 r. dyktator Nicolás Maduro przejął władzę w sposób nielegalny i oszukańczy, bez jakiejkolwiek legitymacji demokratycznej ani weryfikowalnych dowodów na uczciwość wyborów; mając na uwadze, że w ceremonii nie wzięli udziału żadni demokratycznie wybrani szefowie państw lub rządów; mając na uwadze, że granice kraju zostały zamknięte, a przestrzeń powietrzna była pilnie strzeżona, co uniemożliwiło Edmundo Gonzálezowi Urrutii podróż do Wenezueli;

J.  mając na uwadze, że od czasu oszukańczego i bezprawnego przejęcia władzy reżim Maduro arbitralnie ograniczył obecność dyplomatyczną niektórych państw członkowskich UE i uzasadnił, że jest to odpowiedź na „wrogie zachowanie rządów Królestwa Niderlandów, Francji i Włoch charakteryzujące się poparciem dla grup ekstremistycznych i ingerencją w sprawy wewnętrzne”;

K.  mając na uwadze, że według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) od 2014 r. Wenezuelę opuściło około ośmiu milionów obywateli, co stanowi największy exodus w najnowszej historii Ameryki Łacińskiej i jeden z największych kryzysów przesiedleńczych na świecie;

L.  mając na uwadze, że 10 stycznia 2025 r. Rada podjęła decyzję o przyjęciu nowego pakietu ukierunkowanych sankcji wobec 15 osób odpowiedzialnych za podważanie demokracji, praworządności lub praw człowieka w Wenezueli;

1.  w najostrzejszych słowach potępia uzurpowanie stanowiska prezydenta przez Nicolása Maduro i podkreśla, że jego reżim jest niezgodny z prawem, a uzurpowanie przez niego stanowiska prezydenta stanowi bezprawną próbę pozostania przy władzy z użyciem siły;

2.  przypomina, że na podstawie protokołów wyborczych przedstawionych przez demokratyczną opozycję wobec reżimu i potwierdzonych przez niezależne organizacje międzynarodowe obecne podczas wyborów 28 lipca 2024 r., mianowicie misję ONZ i Centrum Cartera, Parlament uznał Edmundo Gonzáleza Urrutię za prawowitego zwycięzcę wyborów prezydenckich, co zostało uznane przez UE i jej państwa członkowskie.

3.  ponawia swój apel – zapisany w rezolucji z września 2024 r. i wielokrotnie powtarzany przez wiceprzewodniczącego Komisji/wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa – o to, by kontrolowana przez reżim CNE opublikowała protokoły wyborcze dotyczące wyborów z 28 lipca 2024 r.;

4.  podziela pogląd państw członkowskich, że reżim wenezuelski nie skorzystał z ważnej okazji, by uszanować wolę narodu i zapewnić przejrzyste przemiany demokratyczne w tym kraju, w wyniku czego Maduro nie ma legitymacji demokratycznej, a zatem Parlament go nie uznaje;

5.  z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie wysokiej przedstawiciel wydane w imieniu państw członkowskich UE, w którym uznano zwycięstwo Edmunda Gonzáleza Urrutii znaczną większością głosów, i uważa, że powinien był on zostać zaprzysiężony na prezydenta 10 stycznia 2025 r.; z zadowoleniem przyjmuje także zobowiązanie UE do dalszego reagowania na pilne potrzeby wenezuelskiej ludności, która odczuwa negatywne skutki długotrwałego kryzysu humanitarnego;

6.  pochwala odporność opozycji demokratycznej i zaangażowanie narodu wenezuelskiego na rzecz demokracji w obliczu represji i przeciwności; przypomina, że poszanowanie wyrażonej w wyborach woli narodu wenezuelskiego jest dla Wenezueli jedynym sposobem, aby przywrócić demokrację, umożliwić pokojowe i rzeczywiste przekazanie władzy oraz zakończyć obecny kryzys humanitarny i społeczno-gospodarczy; wzywa reżim wenezuelski, by uchylił nieuzasadniony nakaz aresztowania nałożony na Edmunda Gonzáleza Urrutię;

7.  z zadowoleniem przyjmuje niedawną decyzję Rady z 10 stycznia 2025 r. o rozszerzeniu ukierunkowanych sankcji na 15 dodatkowych osób; wzywa do zaostrzenia i rozszerzenia tych sankcji, tak aby obejmowały one Nicolása Maduro, jego bliskich współpracowników i członków ich rodzin, w tym Jorge Rodrígueza i Vladimira Padrino Lópeza, oraz wszystkie osoby odpowiedzialne za naruszenia praw człowieka, niezgodne z prawem przejęcie władzy, uzurpowanie funkcji urzędowych i wszelkie represyjne działania w Wenezueli;

8.  wyraża zaniepokojenie losem Alberta Trentiniego (obywatela Włoch i wolontariusza organizacji pozarządowej Humanity & Inclusion, która pomaga osobom z niepełnosprawnościami), który został aresztowany przez wenezuelskie władze 15 listopada 2024 r. podczas misji humanitarnej i o którym od tego czasu nic nie wiadomo; podkreśla, że A. Trentini ma również problemy zdrowotne, lecz nie ma przy sobie leków ani żadnych artykułów pierwszej potrzeby;

9.  potępia ponadto prześladowanie przez reżim demokratycznej opozycji wobec reżimu i narodu wenezuelskiego, a także prześladowanie wielu obywateli UE, którzy zostali arbitralnie zatrzymani i nadal są niesłusznie więzieni; apeluje, by położyć kres systematycznemu łamaniu praw człowieka; wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych i osób zatrzymanych z arbitralnych powodów; domaga się, aby reżim Maduro zaprzestał prowadzenia polityki nadużyć i naruszeń praw człowieka, by sprawców pociągnięto do odpowiedzialności oraz by zagwarantowano pełne poszanowanie wszystkich podstawowych wolności i praw człowieka;

10.  w pełni popiera dochodzenia Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) w sprawie rozlicznych zbrodni i aktów represji popełnionych przez reżim wenezuelski;

11.  wzywa UE, jej państwa członkowskie oraz wszystkie demokratyczne podmioty regionalne i międzynarodowe, aby bezwarunkowo wspierały, jako moralny obowiązek, siły demokratyczne w Wenezueli oraz dołożyły wszelkich starań w celu przywrócenia demokracji w tym kraju, dzięki czemu okazana zostanie solidarność z narodem wenezuelskim oraz szacunek dla tego narodu i jego uzasadnionej woli i prawa do życia w wolności i pokoju w systemie demokratycznym; potwierdza, że niezmiennie stoi po stronie narodu wenezuelskiego i że zależy mu na obronie demokracji, praworządności i praw człowieka; solidaryzuje się z demokratycznymi siłami Wenezueli;

12.  z zadowoleniem przyjmuje powrót Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) do Caracas; uważa, że OHCHR, niezależna międzynarodowa misja informacyjna ONZ ds. Wenezueli, MTK i właściwe mechanizmy regionalne powinny działać swobodnie i bez ingerencji;

13.  zwraca uwagę na fakt, że bezprawne przejęcie władzy przez Maduro pogłębiło istniejący poważny kryzys humanitarny, który już skłonił ponad osiem milionów Wenezuelczyków do poszukiwania schronienia za granicą i prawdopodobnie zmusi jeszcze więcej osób do ucieczki, co doprowadzi do ponownej i rosnącej presji migracyjnej, która będzie najbardziej odczuwalna w krajach bezpośrednio sąsiadujących z Wenezuelą; przypomina, że sytuacja uchodźców i migrantów wenezuelskich wymaga długoterminowych rozwiązań; uznaje liczne wysiłki krajów sąsiadujących z Wenezuelą na rzecz zapewnienia nie tylko wyżywienia i mieszkania, ale także regularnej dokumentacji prawnej, edukacji i opieki medycznej; wzywa UE do dołożenia wszelkich starań, aby pomóc Wenezuelczykom, którzy opuszczają kraj, zgodnie z międzynarodowymi standardami i istniejącymi legalnymi drogami migracji;

14.  ubolewa nad decyzją władz Wenezueli ze stycznia 2025 r. o znacznym ograniczeniu liczby akredytowanych pracowników dyplomatycznych kilku państw członkowskich w Caracas i wzywa do natychmiastowego wycofania się z tego niedopuszczalnego jednostronnego działania;

15.  uważa, że alternatywa między demokracją a dyktaturą nie pozostawia miejsca na niejednoznaczność czy wypośrodkowanie, ponieważ albo jest się po stronie demokratów i osób dotkniętych represjami albo po stronie dyktatorów;

16.  zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawicielce Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, uczestnikom szczytu z udziałem Unii Europejskiej i Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Organizacji Państw Amerykańskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz władzom reżimu w Wenezueli.

(1) Dz.U. C, C/2024/7215, 10.12.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/7215/oj.