Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

-  έχοντας υπόψη την έκθεση και την ανακοίνωση της Επιτροπής (COM(1999) 127 , COM(1999) 372 - C5-0177/1999 , C5-0178/1999 ),

-  έχοντας ιδίως υπόψη τα άρθρα 14, 17, 18 και 39 της Συνθήκης ΕΚ,

-  έχοντας υπόψη την έκθεση της ομάδας υψηλού επιπέδου για την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων που υπεβλήθη στην Επιτροπή στις 18 Μαρτίου 1997,

-  έχοντας υπόψη τη δεύτερη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την ιθαγένεια της Ένωσης της 17ης Ιουνίου 1997,

-  έχοντας υπόψη το Πράσινο Βιβλίο σχετικά με τις επικουρικές συντάξεις στην ενιαία αγορά (COM(1997) 283 ),

-  έχοντας υπόψη την έκθεση 1997-1998 της Υπηρεσίας Δράσης Ευρωπαίων Πολιτών (ΥΔΕΠ),

-  έχοντας υπόψη το σχέδιο δράσης για την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων (COM(1997) 586 - C4-0650/1997 ) και το ψήφισμά του της 16ης Ιουλίου 1998(1) ,

-  έχοντας υπόψη το άρθρο 47, παράγραφος 1, του Κανονισμού του,

-  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ελευθεριών και Δικαιωμάτων των Πολιτών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων και Εσωτερικής Αγοράς, της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων της Επιτροπής Πολιτισμού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενημέρωσης και Αθλητισμού καθώς και της Επιτροπής Αναφορών (A5-0207/2000 ),

A.  λαμβάνοντας υπόψη το άρθρο 14, σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, καθώς και τα άρθρα 17 και 18 της Συνθήκης ΕΚ σχετικά με την ευρωπαϊκή ιθαγένεια που θεσπίζει το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Β.  λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη ότι, με βάση την έκθεση της Επιτροπής καθώς και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, οι ευρωπαίοι πολίτες, ανεξαρτήτως κατηγορίας εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στην άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης μετακίνησης και διαμονής,

Γ.  εκφράζοντας τη λύπη του για το γεγονός ότι πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι είναι νόμιμα εγκατεστημένοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποκλείονται από το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή των οδηγιών 90/364/ΕΟΚ , 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ σχετικά με το δικαίωμα διαμονής των σπουδαστών και των συνταξιούχων εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής, καθώς οι ενδιαφερόμενοι υπόκεινται στις συνέπειες των χρονοβόρων και δαπανηρών διοικητικών διαδικασιών για την απόκτηση δελτίου διαμονής, καθώς και των συνήθως αδικαιολόγητων διαδικασιών για την ανανέωσή του,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόκτηση δελτίου διαμονής από τους συνταξιούχους υπόκειται στην ενίοτε δύσκολη υποχρέωση απόδειξης ότι διαθέτουν επαρκείς πόρους, η οποία εκτιμάται διαφορετικά, αναλόγως του κράτους μέλους και χωρίς να σχετίζεται με την πραγματική οικονομική τους κατάσταση, εξ ου και απορρέει η ανάγκη αναθεώρησης στο εγγύς μέλλον των ισχυόντων κειμένων,

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εργαζόμενοι ορισμένων κατηγοριών, ιδίως αυτοί που απασχολούνται σε άτυπες μορφές εργασίας, σε θέσεις απασχόλησης λίαν περιορισμένου χρόνου, μερικής απασχόλησης, προσωρινής ή εποχικής απασχόλησης, καθώς και οι άνεργοι διακινούμενοι εργαζόμενοι, συχνά αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες διαμονής στη χώρα υποδοχής, λόγω των διατυπώσεων για την ανανέωση του δελτίου διαμονής τους, δυσκολίες που συνδέονται με την υποχρέωση απόδειξης ότι διαθέτουν επαρκείς πόρους,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, γενικώς, το δικαίωμα κυκλοφορίας και διαμονής, που αποτελεί μείζονος σημασίας πτυχή του θεμελιώδους δικαιώματος της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, το οποίο δεν μπορεί να ισχύει μόνον για τους πολίτες των κρατών μελών, πρέπει να αποσυνδεθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από οικονομικής φύσεως προβληματισμούς που σήμερα επηρεάζουν την ελεύθερη άσκησή του,

Η.  αναγνωρίζοντας ότι στην ΕΕ διαμένουν εκατομμύρια νομίμως εγκατεστημένοι υπήκοοι τρίτων χωρών,

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πλήττονται επίσης και οι διακινούμενοι εργαζόμενοι, στον βαθμό που υπόκεινται τις οικονομικές συνέπειες των κενών που υπάρχουν όσον αφορά την εναρμόνιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων,

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι απαράδεκτες παραβιάσεις όσον αφορά το δικαίωμα διαμονής από τα κράτη μέλη τα οποία προσφεύγουν σε καταχρηστική ερμηνεία της έννοιας της δημόσιας τάξης, υποσκάπτουν τους στόχους που ορίζει η οδηγία 64/221/ΕΟΚ και η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στον τομέα αυτό,

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η απόλυτη άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής, πέρα από το γεγονός ότι αντιστοιχεί στην καθεαυτή εφαρμογή της αρχής της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, ευνοεί επίσης τον δυναμισμό και την οικονομική ανταγωνιστικότητα, παρέχοντας στους σπουδαστές και τους εργαζομένους δυνατότητες κινητικότητας,

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι πενήντα χρόνια μετά τη διακήρυξη της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων που για πρώτη φορά περιελήφθη στη Συνθήκη της Ρώμης, το δικαίωμα αυτό εξακολουθεί μέχρι σήμερα να ασκείται είτε μετ' εμποδίων είτε να αγνοείται παντελώς, και ότι για αυτό είναι απαραίτητο να προωθηθεί η θέσπιση μιας πραγματικά ευρωπαϊκής ιθαγένειας,

ΙΓ.  κρίνοντας ότι εναπόκειται πλέον στην Επιτροπή και το Συμβούλιο να λάβουν όλα τα δέοντα μέτρα προκειμένου να προσδώσουν ουσιαστική έννοια στην ευρωπαϊκή ιθαγένεια και τον "ευρωπαϊκό χώρο ελευθερίας",

1.  επιδοκιμάζει την έκθεση, αλλά καλεί την Επιτροπή να εξηγήσει την καθυστέρηση ως προς την υποβολή της έκθεσης για την εφαρμογή της οδηγίας 93/96/ΕΟΚ προς το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο·

2.  επισημαίνει ότι η έκθεση ασχολείται με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαίοι πολίτες οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή των ως άνω αναφερθεισών οδηγιών, και ότι δεν καλύπτει την κατάσταση πολιτών τρίτων χωρών παρά μόνο στο βαθμό που αυτοί αποτελούν μέλη οικογένειας ευρωπαίου πολίτη·

3.  επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο, με αφορμή τη συνολική αναπροσαρμογή των ισχυόντων κανόνων, να θεσπιστεί μια οδηγία πλαίσιο που θα οργανώνει και θα διασφαλίζει την ανεμπόδιστη άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής·

4.  ζητεί από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, κατά τη διαδικασία υλοποίησης αυτής της οδηγίας πλαίσιο, να θεσπίσουν τα μέτρα που είναι απαραίτητα για να καταστήσουν πολύ αποτελεσματικότερη την καθιέρωση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, θέτοντας τέρμα στις ανισότητες που χαρακτηρίζουν σήμερα το χειρισμό του θέματος·

5.  πιστεύει, σε σχέση με αυτό, ότι ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή θα ήταν να καθιερωθεί για όλους τους αιτούντες ένα δελτίο διαμονής μονοετούς ισχύος·

6.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, στον "ευρωπαϊκό χώρο ελευθερίας" τα κράτη μέλη προσφεύγουν καταχρηστικά στην επίκληση λόγων δημόσιας τάξης προκειμένου να προχωρήσουν σε απελάσεις· θεωρεί λοιπόν ότι είναι στο εξής απαραίτητο τα κράτη μέλη να προσπαθήσουν να επιτύχουν καλύτερο συντονισμό όσον αφορά την ερμηνεία της έννοιας της δημόσιας τάξης, ιδιαίτερα σε συνάρτηση με τις συμφωνίες του Σένγκεν·

7.  καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι οι νομικές επανορθώσεις που προβλέπονται από την οδηγία 64/221/ΕΟΚ δεν υποβαθμίζονται με κανέναν τρόπο, και ότι οποιοδήποτε άτομο καλύπτεται από την οδηγία αυτή δεν στερείται του δικαιώματος της υπεράσπισης και συνδρομής ή αντιπροσώπευσης·

8.  θεωρεί ότι η συστηματική ή αυτόματη σύνδεση της καταδικαστικής ποινικής απόφασης και της απέλασης αποτελεί παραβίαση του κοινοτικού δικαίου και της βασικής αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων· επισημαίνει ότι κάθε απομάκρυνση πρέπει να αιτιολογείται ανά περίπτωση, εξετάζοντας κυρίως εάν υφίσταται διαρκής κίνδυνος για τη δημόσια τάξη και την ασφάλεια, και να εκτιμάται επακριβώς λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές συνθήκες του ενδιαφερομένου, καθώς και την προστασία της ζωής της οικογενείας του·

9.  φρονεί ότι η ιθαγένεια της Ένωσης πρέπει να ερμηνευθεί υπό ευρεία έννοια· για το λόγο αυτό πιστεύει ότι δεν πρέπει να απελαύνονται οι υπήκοοι άλλων χωρών που έχουν γεννηθεί στην χώρα διαμονής ή κατοικούν σ" αυτήν από την παιδική τους ηλικία, διαβιούν σ" αυτήν επί σειρά ετών και διατηρούν πολιτιστικούς, κοινωνικούς και οικογενειακούς δεσμούς στη χώρα διαμονής ή είναι ανήλικοι·

10.  θεωρεί ότι το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) πρέπει να συνάδει με το κοινοτικό δίκαιο, κυρίως όσον αφορά

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει τις ευθύνες της ως θεματοφύλακας των Συνθηκών και να λάβει μέτρα ώστε να τεθεί τέρμα σε αυτές τις παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου·

11.  εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το Συμβούλιο Υπουργών αγνοεί τις ανακοινώσεις της Επιτροπής Αναφορών σχετικά με σοβαρές παραβιάσεις του κοινοτικού δικαίου εκ μέρους των αρχών των κρατών μελών, γεγονός που ερμηνεύει την αρνητική στάση του Συμβουλίου έναντι του δικαιώματος υποβολής αναφορών των ευρωπαίων πολιτών και ζητεί από το Συμβούλιο να προσδώσει την απαιτούμενη προσοχή στα δικαιώματα των πολιτών της Ένωσης·

Όσον αφορά τη μετακίνηση και τη διαμονή σπουδαστών

12.  ζητεί από τα κράτη μέλη:

13.  ζητεί από την Επιτροπή να μελετήσει:

14.  σημειώνει την πρόθεση της Επιτροπής να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 93/96/ΕΟΚ σχετικά με το δικαίωμα διαμονής των σπουδαστών σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και να εξετάσει με ποιο τρόπο μπορεί να εξασφαλισθεί μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με το πεδίο εφαρμογής του δικαιώματος διαμονής των σπουδαστών, αποδίδοντας παράλληλα ιδιαίτερη προσοχή στα διοικητικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασκούμενοι και εκείνοι που συμμετέχουν σε εθελοντικά προγράμματα, καθώς και να εξετάσει κατά πόσον είναι δυνατό να γίνεται δωρεάν η χορήγηση της πρώτης άδειας διαμονής στους σπουδαστές, καθώς και η παράτασή της· ζητεί από την Επιτροπή να καταθέσει σχετικές προτάσεις τροποποίησης της οδηγίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο·

Όσον αφορά τη μετακίνηση και τη διαμονή συνταξιούχων

15.  επικροτεί τις προτάσεις της Επιτροπής υπό την έννοια ότι, ενόψει της επικείμενης αναθεώρησης των ισχυουσών οδηγιών, επιχειρούν:

Όσον αφορά τη μετακίνηση και τη διαμονή των διακινουμένων εργαζομένων

16.  ζητεί από τα κράτη μέλη να διευκολύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο την έκδοση και την ανανέωση τίτλων διαμονής στους διακινούμενους εργαζομένους, και ιδίως στους εργαζομένους προσωρινής και μερικής απασχόλησης και τους εποχικούς εργαζόμενους, χορηγώντας τους δελτίο διαμονής πενταετούς ισχύος, εφόσον, επί συνολικής διαμονής στη χώρα υποδοχής άνω των δεκαοκτώ μηνών, έχουν εργαστεί τουλάχιστον δώδεκα μήνες·

17.  ζητεί επίσης από τα κράτη μέλη υποδοχής, όσον αφορά τους ανέργους:

18.  ζητεί από το Συμβούλιο σε ό,τι αφορά το θέμα αυτό να αρχίσει χωρίς άλλη καθυστέρηση τη μελέτη των τριών προτάσεων που έχει υποβάλει σχετικά η Επιτροπή, όσον αφορά τη βελτίωση των συνθηκών ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων και των μελών των οικογενειών τους εντός της Κοινότητας (COM(1998) 394 )(2) ·

Όσον αφορά το κοινωνικό καθεστώς των διακινουμένων εργαζομένων

19.  ζητεί από τα κράτη μέλη να προχωρήσουν στην απαραίτητη βελτίωση και τον απαραίτητο εκσυγχρονισμό των συστημάτων κοινωνικής προστασίας στην ΕΕ, ούτως ώστε να τεθεί τέρμα στις διακρίσεις στις οποίες υπόκεινται οι αποσπασμένοι διακινούμενοι εργαζόμενοι λόγω:

Όσον αφορά το οικογενειακό καθεστώς στη χώρα υποδοχής

20.  πιστεύει ότι πρέπει να απλοποιηθεί και να διευκολυνθεί η οικογενειακή επανένωση που αποτελεί στοιχείο εκ των ων ουκ άνευ για την ενσωμάτωση στη χώρα υποδοχής· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, κατά την αναθεώρηση των κειμένων όσον αφορά τον τομέα αυτό να αποφασιστούν τα εξής:

Όσον αφορά το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον του δικαιώματος διαμονής των μεταναστών

21.  πιστεύει ότι η ουσιαστική άσκηση του δικαιώματος μετακίνησης και διαμονής προϋποθέτει μια εκ βάθρων βελτίωση του κοινωνικού περιβάλλοντος (ισότητα μεταχείρισης όσον αφορά τα κοινωνικά και οικονομικά πλεονεκτήματα, μεγαλύτερη διαφάνεια της αγοράς εργασίας, εντονότερος ρόλος του δικτύου EURES), του εκπαιδευτικού συστήματος (πρόσβαση στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση) και του κοινωνικού περιβάλλοντος (εκμάθηση γλωσσών), των μεταναστών και των οικογενειών τους· επισημαίνει ακόμη μια φορά το αίτημά του για την καθιέρωση αποτίμησης του διασυνοριακού αντικτύπου (δοκιμή Europa) κατά την οποία θα εκτιμώνται οι συνέπειες νέων ή τροποποιημένων ρυθμίσεων σχετικά με τον τομέα της φορολογίας και της κοινωνικής ασφάλισης για την κατάσταση των εργαζομένων και των οικογενειών τους που εργάζονται σε άλλο κράτος μέλος από αυτό στο οποίο διαμένουν·

22.  θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα που θα επιτρέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία νομίμως εγκατεστημένων υπηκόων τρίτων χωρών που έχουν ζήσει στην ΕΕ για περίοδο 5 ετών τουλάχιστον·

23.  παρατηρεί επίσης ότι οι κάτοικοι της Ένωσης δεν είναι επαρκώς ενήμεροι για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και το δικαίωμα διαμονής, και ότι η εν λόγω κατάσταση θα πρέπει να βελτιωθεί, ιδιαίτερα με την καλύτερη κατάρτιση των αρμοδίων διοικητικών υπαλλήλων και με εκστρατείες ενημέρωσης· ζητεί συγκεκριμένα να συνεχισθούν να υποστηρίζονται οι πρωτοβουλίες των ΜΚΟ σχετικά με την υποβολή καταγγελιών όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία, την νομική στήριξη των διαδικασιών υποβολής καταγγελιών και την καταγραφή των συχνότερα παρατηρούμενων καταγγελιών, διασφαλιζομένων των αναγκαίων οικονομικών μέσων·

24.  καλεί την Επιτροπή να επιταχύνει τις εσωτερικές διαδικασίες ώστε να αναχαιτίσει ταχύτερα τις παραβιάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας·

o
o   o

25.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

(1) ΕΕ C 292 της 21.9.1998, σ. 145. (2) ΕΕ C 344 της 12.11.1998, σ. 9, 12 και 16.