Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τους στόχους της ισότητας ευκαιριών γυναικών και ανδρών κατά τη χρησιμοποίηση των Διαρθρωτικών Ταμείων (2002/2210(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
- έχοντας υπόψη τα άρθρα 2, 3, παράγραφος 2, και 141, παράγραφος 4, της Συνθήκης ΕΚ,
- έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 του Συμβουλίου, της 21ης Ιουνίου 1999, περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταμεία(1),
- έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1784/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 1999, περί του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου(2),
- έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1783/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Ιουλίου 1999 περί του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης(3),
- έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1257/1999 του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1999 για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ) και για την τροποποίηση και κατάργηση ορισμένων κανονισμών(4),
- έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 2ας Δεκεμβρίου 1996, για την ισότητα ευκαιριών ανδρών και γυναικών στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία(5),
- έχοντας υπόψη το τεχνικό έγγραφο αριθ. 3 "Ενσωμάτωση της πολιτικής για την ισότητα των ευκαιριών μεταξύ γυναικών και ανδρών στα προγράμματα και τα σχέδια των διαρθρωτικών ταμείων", Επιτροπή, Μάρτιος 2000,
- έχοντας υπόψη την απόφαση 2001/51/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2000, για τον καθορισμό προγράμματος κοινοτικής δράσης όσον αφορά την κοινοτική στρατηγική σε θέματα ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών (2001-2005)(6),
- έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβώνας της 23ης και 24ης Μαρτίου 2000,
- έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Στοκχόλμης της 23ης και 24ης Μαρτίου 2001,
- έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βαρκελώνης της 15ης και 16ης Μαρτίου 2002,
- έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Απριλίου 2002 σχετικά με την έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών: ετήσια έκθεση για τις ίσες ευκαιρίες γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 2000(7),
- έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Ιουνίου 2002 α) για τη δωδέκατη ετήσια έκθεση της Επιτροπής για τα διαρθρωτικά ταμεία (2000)· β) την ετήσια έκθεση της Επιτροπής για το Ταμείο Συνοχής 2000· γ) την ετήσια έκθεση της Επιτροπής για το μέσο προενταξιακών διαρθρωτικών πολιτικών (ISPA) 2000(8),
- έχοντας υπόψη το ΙΙΙ ευρωπαϊκό σεμινάριο "Η ισότητα ευκαιριών γυναικών και ανδρών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων", που πραγματοποιήθηκε στο Σανταντέρ (Ισπανία), στις 14 και 15 Ιουνίου 2002,
- έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: υλοποίηση της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στα έγγραφα προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων για το 2000-2006 (COM(2002) 748),
- έχοντας υπόψη το άρθρο 163 του Κανονισμού του,
- έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ίσων Ευκαιριών (A5-0059/2003),
Α . επισημαίνοντας ότι, κατά τη μεταρρύθμιση των διαρθρωτικών ταμείων, οι υποχρεώσεις που ορίζονται στη Συνθήκη ΕΚ επί θεμάτων ισότητας ευκαιριών των γυναικών και των ανδρών, οι οποίες προβλέπουν, αφενός, την ενσωμάτωση της διάστασης των ίσων ευκαιριών σε όλες τις δράσεις και τα κοινοτικά προγράμματα, επί τη βάσει οριζόντιας προσέγγισης, και, αφετέρου, την έγκριση ειδικών δράσεων για τις γυναίκες, έχουν μεταφερθεί στους νέους κανονισμούς για τα διαρθρωτικά ταμεία για την περίοδο 2000-2006,
Β . επισημαίνοντας ότι ο προαναφερόμενος κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 για τα διαρθρωτικά ταμεία, ο οποίος εφαρμόζεται στα προγράμματα όλων των ταμείων, ανάγει την ισότητα των ευκαιριών σε βασικό στόχο της δράσης των ταμείων, με την έννοια της ενσωμάτωσης της διάστασης των ίσων ευκαιριών των γυναικών και ανδρών (gender mainstreaming) στις συγχρηματοδοτούμενες από τα ταμεία δράσεις,
Γ . επισημαίνοντας ότι η ενσωμάτωση της ισότητας των ευκαιριών στα διαρθρωτικά ταμεία συνεπάγεται ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη με συστηματικό τρόπο οι διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών στις διάφορες φάσεις του προγραμματισμού, της εφαρμογής, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης όλων των μέτρων και των συγχρηματοδοτούμενων από τα ταμεία παρεμβάσεων, καθώς και η επίπτωσή τους στην κατάσταση των γυναικών και των ανδρών, αντιστοίχως,
Δ . επισημαίνοντας ότι, παρά κάποια σχετική βελτίωση, σε θέματα προγραμματισμού για την περίοδο 2000-2006 σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο (1994-1999) η εφαρμογή της ισότητας των ευκαιριών στις συγχρηματοδοτούμενες δράσεις από τα διαρθρωτικά ταμεία πόρρω απέχει από του να είναι ικανοποιητική· ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα έγγραφα προγραμματισμού που αφορούν το ΕΚΤ προβλέπουν διπλή προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία η οριζόντια ενσωμάτωση της ισότητας των ευκαιριών μπορεί να συνδυάζεται με ειδικές δράσεις για τις γυναίκες,
1. διαπιστώνει ότι, όπως κατά την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού, το ΕΚΤ εξακολουθεί να διαδραματίζει μείζονα ρόλο στην υλοποίηση του στόχου της ισότητας των ευκαιριών εν συγκρίσει προς άλλα ταμεία, με την έννοια ότι τα περισσότερα προγράμματα αφορούν τον τομέα της απασχόλησης και των ανθρώπινων πόρων· εκφράζει τη λύπη του διότι άλλοι σημαντικοί τομείς, όπως οι υποδομές, οι μεταφορές, το περιβάλλον, η τοπική και αστική ανάπτυξη, η ανάπτυξη της υπαίθρου, η αλιεία, η επιχειρηματική πολιτική, η κοινωνία της πληροφορίας, η έρευνα και η τεχνολογική ανάπτυξη, κλπ, μικρή μόνο σχέση έχουν με τα προγράμματα που αφορούν την ισότητα ευκαιριών· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να εκπονήσει έως το τέλος του 2003 ειδικές κατευθυντήριες γραμμές για τις "ίσες ευκαιρίες" σε όλους αυτούς τους τομείς·
2. διαπιστώνει ότι οι παρεμβάσεις του ΕΚΤ, ειδικότερα, επικεντρώνονται στη βελτίωση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση· ότι αποδίδεται μικρή σημασία σε θέματα μείωσης του οριζόντιου και κάθετου διαχωρισμού στην αγορά εργασίας και περιορισμού των μισθολογικών ανισοτήτων, καθώς και σε θέματα προώθησης των γυναικών στους τομείς των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας, των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, των νέων δυνατοτήτων απασχόλησης και της διαδικασίας λήψης αποφάσεων· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να θεσπίσει ειδικότερα μέτρα για την κάλυψη αυτών των ελλείψεων·
3. σημειώνει τη δέσμευση που ανέλαβαν τα κράτη μέλη προκειμένου να ενσωματωθεί ο στόχος της οριζόντιας ένταξης της ισότητας ευκαιριών στα κοινοτικά πλαίσια στήριξης (ΚΠΣ) και στα ενιαία έγγραφα προγραμματισμού (DOCUP), εκφράζει όμως τη λύπη του για την ανεπαρκή τήρηση της εν λόγω δέσμευσης, σε επίπεδο συγκεκριμένων μέτρων, στα συμπληρώματα προγραμματισμού· καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα για να βελτιωθεί η κατάσταση, συγκεκριμένα στο πλαίσιο των διαδικασιών έγκρισης των σχετικών ΚΠΣ και ΕΕΠ (DOCUP)·
4. εκφράζει επίσης τη λύπη του διότι στα περισσότερα προγράμματα των τριών στόχων δεν περιέχεται ανάλυση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων μεταξύ γυναικών και ανδρών, καθώς και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που αναμένεται ότι θα έχουν οι παρεμβάσεις σε άνδρες και γυναίκες· υπογραμμίζει ότι, ακόμη και όταν υφίστανται ανάλογες αναλύσεις, η ακολουθητέα στρατηγική και τα εφαρμοστέα μέτρα, επί τη βάσει συγκεκριμένων ή ποσοτικοποιημένων στόχων, για τη μείωση των ανισοτήτων δεν συμφωνούν πάντοτε με τις αναλύσεις· ακόμη, ότι η κατάσταση αυτή αποδεικνύει την πραγματική ανεπάρκεια της πολιτικής δέσμευσης των κρατών μελών ως προς το στόχο της προώθησης της ισότητας ευκαιριών στο επίπεδο των διαρθρωτικών ταμείων·
5. σημειώνει τις προόδους που έχουν σημειωθεί σε θέματα ανάπτυξης των στατιστικών στις με βάση το φύλο, υπογραμμίζει όμως ότι πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες, στο μέτρο που οι στατιστικές συνιστούν απαραίτητα εργαλεία για την επεξεργασία δεικτών παρακολούθησης· εφιστά την προσοχή των αρμόδιων για τον προγραμματισμό αρχών στην ανάγκη επεξεργασίας στατιστικών, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ώστε να απεικονίζεται πιστότερα η αντίστοιχη κατάσταση, και να εξασφαλίζεται ότι οι στατιστικές αναφέρονται σε όλα τα θέματα της ισότητας ευκαιριών σε κάθε πρόγραμμα και ότι είναι στη διάθεση των υπεύθυνων για τη διαχείριση των προγραμμάτων σε όλα τα επίπεδα· υπογραμμίζει ότι οι στατιστικές αποτελούν επίσης ουσιαστικό στοιχείο για τον καθορισμό του ποσοστού των γυναικών και των ανδρών στην κάθε κοινωνικοοικονομική κατηγορία·
6. σημειώνει με ανησυχία ότι η επεξεργασία των δεικτών παρακολούθησης δεν σημείωσε πρόοδο σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού· υπογραμμίζει ότι ο καθορισμός και η συστηματική χρησιμοποίηση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών οι οποίοι θα λαμβάνουν υπόψη το φύλο είναι αποφασιστικής σημασίας για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των προγραμμάτων, ως προς την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων των διαρθρωτικών ταμείων σε σχέση με την υλοποίηση του στόχου της ισότητας ευκαιριών, και συγκεκριμένα, ενόψει της ενδιάμεσης αξιολόγησης που πρόκειται να πραγματοποιηθεί το 2003 και της αναθεώρησης, ενδεχομένως, των παρεμβάσεων, καθώς και της διάθεσης του αποθέματος επίδοσης·
7. καλεί τα κράτη μέλη να προσπαθήσουν να εξασφαλίσουν:
-
τη συστηματική εφαρμογή της ενσωμάτωσης της ισότητας ευκαιριών σε όλες τις φάσεις του προγραμματισμού και της εφαρμογής των παρεμβάσεων, και να υποβάλλουν στην Επιτροπή τακτικό απολογισμό· την υποστήριξη ειδικών δράσεων που απευθύνονται ειδικότερα στις γυναίκες, κυρίως δε εκείνες που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα στην αγορά εργασίας, όπως οι γυναίκες με ειδικές ανάγκες, οι μετανάστριες και οι αρχηγοί μονογονικών οικογενειών·
-
τη συμμετοχή των επιφορτισμένων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο οργάνων για την προώθηση της ισότητας ευκαιριών, περιλαμβανομένων των ΜΚΟ, και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων στις εργασίες των αρχών διαχείρισης και των επιτροπών παρακολούθησης·
-
την ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών στους οργανισμούς λήψης αποφάσεων, επιλογής και παρακολούθησης, σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο·
-
τη συστηματική επιμόρφωση, επί θεμάτων ενσωμάτωσης της ισότητας των ευκαιριών, των μελών των αρχών διαχείρισης, των επιτροπών παρακολούθησης, των εκτιμητών και των μελών των φορέων πληρωμής·
-
την παροχή πληροφοριών στους υποψηφίους (για την προώθηση σχεδίων) και στους συνεργάτες των διαχειριστών των σχεδίων σχετικά με τον αποτελεσματικότερο τρόπο ενσωμάτωσης της ισότητας ευκαιριών στα προγραμματισμένα μέτρα·
8. καλεί τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις υφιστάμενες δυνατότητες επί θεμάτων προγραμματισμού στο πλαίσιο των διάφορων μορφών παρέμβασης των διαρθρωτικών ταμείων για την προώθηση της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ισότητας ευκαιριών και την υποστήριξη των πολιτικών ή των ειδικών δράσεων για την ισότητα· ζητεί οι αρμόδιες για τη διαχείριση των προγραμμάτων αρχές να καταβάλουν προσπάθειες για την εξασφάλιση της προσαρμογής των οικονομικών πόρων στο σκοπό αυτό· ζητεί από την Επιτροπή να υποστηρίξει τις δράσεις τεχνικής συνδρομής για όλα τα θέματα που αφορούν την ενσωμάτωση της διάστασης των ίσων ευκαιριών, κατά την προετοιμασία του προγραμματισμού και την εφαρμογή του· ζητεί επίσης από την Επιτροπή να αναλάβει πρωτοβουλίες με σκοπό τη διάδοση και την αξιοποίηση των ορθών πρακτικών οι οποίες αποτελούν εξαιρετικά χρήσιμο στοιχείο για τη βελτίωση της παρακολούθησης και της αξιολόγησης·
9. καλεί τα κράτη μέλη να συμπεριλαμβάνουν στα σχέδια και στα προγράμματα των διαρθρωτικών ταμείων χρηματοδοτικό σχέδιο στο οποίο θα αναφέρονται τα χρηματοδοτικά μέσα τα οποία είναι διαθέσιμα για τα επί μέρους μέτρα και τις δράσεις προς βελτίωση της ισότητας των ευκαιριών, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των επί μέρους δράσεων·
10. καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν την ενισχυμένη χρησιμοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων με σκοπό τη βελτίωση του συνδυασμού της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής, ιδιαίτερα με την ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών φύλαξης των παιδιών και άλλων εξαρτημένων προσώπων, όπως τα ηλικιωμένα άτομα, οι ασθενείς ή τα άτομα με ειδικές ανάγκες, καθώς και με την προώθηση της διευθέτησης του χρόνου εργασίας και την επαγγελματική επανένταξη μετά από μακρά απουσία· υπογραμμίζει ότι τα ταμεία θα πρέπει να παρεμβαίνουν και να χρηματοδοτούν την ευαισθητοποίηση υπέρ της ίσης κατανομής καθηκόντων μεταξύ γυναικών και ανδρών στο οικογενειακό πλαίσιο· υπογραμμίζει την ανάγκη ανάπτυξης ειδικών δράσεων που θα απευθύνονται στους εργοδότες επί θεμάτων διευθέτησης του χρόνου εργασίας και για τους άνδρες·
11. φροντίζοντας να εξασφαλισθεί ότι οι συγχρηματοδοτούμενες από τα διαρθρωτικά ταμεία δράσεις συμβάλλουν στον στόχο της ισότητας των ευκαιριών, εφιστά την προσοχή των αρχών διαχείρισης στην ιδιαίτερη σημασία που έχει ο καθορισμός ορθών κριτηρίων επιλογής των σχεδίων όσον αφορά την ισότητα ευκαιριών· ζητεί από τις αρχές αυτές να μεριμνήσουν ώστε να επιβάλλονται κυρώσεις σε περίπτωση που τα σχέδια δεν συμφωνούν με τις απαιτήσεις για την ενσωμάτωση της ισότητας ευκαιριών, απορρίπτοντας τις προτάσεις σχεδίων ή επιστρέφοντάς τις στον αιτούντα για αναθεώρηση προ της εξετάσεως κάθε ενδεχομένου χρηματοδότησης·
12. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν ώστε η ενδιάμεση αξιολόγηση η οποία θα πραγματοποιηθεί το 2003 να καθορίσει, αφενός, σε ποιο βαθμό έχει ληφθεί υπόψη ο στόχος της ενσωμάτωσης της ισότητας ευκαιριών στις δράσεις των ταμείων και, αφετέρου, τον βαθμό υλοποίησης του στόχου αυτού, και ποια χρηματοδοτικά μέσα έχουν διατεθεί σε ειδικές δράσεις υπέρ της ισότητας ευκαιριών καθώς και την κατάλληλη χρησιμοποίηση των πιστώσεων, και να αποφασίσουν να επιφέρουν, επί τη βάσει της αξιολόγησης αυτής, κάθε απαραίτητη τροποποίηση στον προγραμματισμό των δράσεων, όσον αφορά την υλοποίηση του στόχου της ένταξης της ισότητας ευκαιριών, για το υπόλοιπο της περιόδου του προγραμματισμού·
13. καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν κάθε απαραίτητο μέτρο για την ενημέρωση του ενδιαφερομένου πληθυσμού και των αρμοδίων για θέματα ισότητας των ευκαιριών φορέων σχετικά με τον κανονισμό για τα διαρθρωτικά ταμεία και τις δυνατότητες χρηματοδότησης πρωτοβουλιών στον τομέα της ισότητας των ευκαιριών καθώς για να τους ενθαρρύνουν να υποβάλλουν προτάσεις σχεδίων·
14. υπογραμμίζει τον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα διαρθρωτικά ταμεία για την καταπολέμηση των αρνητικών επιπτώσεων της οικονομικής και κοινωνικής αναδιάρθρωσης για τις γυναίκες σε πολλές υπό ένταξη χώρες, ιδιαίτερα από την άποψη της αύξησης της ανεργίας και της μείωσης των υποδομών υποδοχής των παιδιών, οι οποίες θα επιτρέψουν το συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής· ζητεί από τις κυβερνήσεις των υπό ένταξη χωρών και από την Επιτροπή να εξασφαλίσουν κατάλληλη οικονομική υποστήριξη των ΜΚΟ που εργάζονται για την ισότητα ευκαιριών, καθώς και τη συμμετοχή τους στα διάφορα στάδια του προγραμματισμού και της εφαρμογής του· ζητεί τη λήψη ειδικών μέτρων υπέρ των γυναικών στα υποψήφια κράτη μέλη οι οποίες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα στην προσπάθειά τους να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας, καθότι έχουν ολοκληρώσει εν μέρει ή εξ ολοκλήρου την εκπαίδευση και την επαγγελματική τους κατάρτιση με το παλαιό πολιτικοοικονομικό σύστημα·
15. αναθέτει στoν Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών και των υποψηφίων κρατών μελών.