Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ειδικότερα τα άρθρα 149, 150 και 151,

-   έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου, της 28ης Οκτωβρίου 1999, για τη συμπερίληψη της Ιστορίας στην πολιτιστική δράση της Κοινότητας(1),

–   έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας της 23ης και 24ης Μαρτίου 2000,

-   έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 508/2000/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Φεβρουαρίου 2000, για τη θέσπιση του προγράμματος "Πολιτισμός 2000"(2),

-   έχοντας υπόψη την απόφαση αριθ. 253/2000/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Ιανουαρίου 2000, για τη θέσπιση του δευτέρου σταδίου του προγράμματος κοινοτικής δράσης στον τομέα της εκπαίδευσης "Σωκράτης"(3),

-   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Ιανουαρίου 2001 για την αξιολόγηση της ποιότητας στη σχολική εκπαίδευση(4),

-   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 6ης Φεβρουαρίου 2002 για τους συγκεκριμένους στόχους των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης(5),

-   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 5ης Σεπτεμβρίου 2002 σχετικά με την τρίτη έκθεση της Επιτροπής για την ιθαγένεια της Ένωσης(6),

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 21ης Ιανουαρίου 2004, στο Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με τίτλο "Προώθηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας: μεταρρυθμίσεις για τη διευρυμένη Ένωση" (COM(2004) 29),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 163 του Κανονισμού του,

-   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενημέρωσης και Αθλητισμού (A5-0080/2004),

Α  . λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβώνας του Μαρτίου του 2000 έθεσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον νέο στρατηγικό στόχο να καταστεί η ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία της γνώσης ανά την υφήλιο έως το 2010,

Β  . λαμβάνοντας υπόψη ότι στη συνεδρίασή του με θέμα την εκπαίδευση, στις 12 Φεβρουαρίου 2001, το Συμβούλιο προσδιόρισε τους ακόλουθους τρεις στρατηγικούς στόχους για την επίτευξη των στόχων που τέθηκαν στη Λισσαβώνα:

Γ  . λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο Παιδείας ενέκρινε τον Μάιο του 2003 πέντε ευρωπαϊκά κριτήρια αναφοράς με σκοπό την υλοποίηση των στόχων αυτών,

Δ  . λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, στην ανακοίνωσή της με θέμα "Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2010" (COM(2003) 685), επισήμανε ότι υπάρχει έλλειψη επενδύσεων σε ανθρώπινους πόρους στα κράτη μέλη όσον αφορά την εκπαίδευση,

Ε  . λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, στην προαναφερθείσα έκθεσή της στο Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, επισήμανε ότι τα κράτη μέλη πρέπει να πραγματοποιήσουν αποτελεσματικότερες επενδύσεις - δηλαδή να καθορίσουν και να προωθήσουν τους τομείς οι οποίοι, σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση, αποδίδουν τα πιο αξιόλογα αποτελέσματα,

ΣΤ  . λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας, και η προαγωγή των στοιχείων αυτών, καθώς και η ύπαρξη κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς, συμβάλλουν στη διαδικασία ολοκλήρωσης και στην ανάπτυξη της ΕΕ,

Ζ  . λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και η παγκοσμιοποίηση αποτελούν νέες προκλήσεις για τους διάφορους ευρωπαϊκούς πολιτισμούς και για τα εκπαιδευτικά συστήματα των διαφόρων κρατών μελών, μεταξύ άλλων και για την προώθηση της ευαισθητοποίησης απέναντι στον πολιτισμό και στην ιστορία των λοιπών κρατών μελών, χωρίς να παραβλέπεται η σημασία του εθνικού πολιτισμού,

Η  . λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρομέτρου το 2000(7), η πλειονότητα των πολιτών της ΕΕ δεν πιστεύει στην ύπαρξη μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτιστικής ταυτότητας,

Θ  . εκτιμώντας ότι το ενδιαφέρον για τον πολιτισμό πρέπει να αφυπνισθεί από την παιδική ηλικία και ότι στον τομέα αυτό, εκτός από τον οικογενειακό πυρήνα, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ιδιαίτερα τα σχολεία, αλλά επίσης τα νηπιαγωγεία και τα άλλα ιδρύματα,

Ι  . λαμβάνοντας υπόψη ότι τα σχολεία, ιδιαίτερα δε αυτά των αστικών περιοχών, έχουν σήμερα πολλούς μαθητές οι οποίοι δεν προέρχονται - είτε οι ίδιοι είτε οι γονείς τους - από τη χώρα στα σχολεία της οποίας φοιτούν· ότι τα σχολεία, ως εκ τούτου, ασκούν σημαντικό έργο κοινωνικής ένταξης και στον πολιτιστικό τομέα· ότι η κατάσταση αυτή προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία πολιτιστικών ανταλλαγών και διαπολιτιστικής γνωριμίας,

ΙΑ  . θεωρώντας ότι το σχολείο μπορεί επίσης να αφυπνίσει το ενδιαφέρον για τον πολιτισμό μέσω ιδιαίτερων επαφών, για παράδειγμα μέσω της διοργάνωσης και της συμμετοχής σε διαγωνισμούς ζωγραφικής, φωτογραφίας και κινηματογράφου, μέσω συναντήσεων με καλλιτέχνες, επισκέψεων σε πολιτιστικά ιδρύματα ή πολιτιστικές εκδηλώσεις στα πέριξ, καθώς και μέσω σχολικών ταξιδιών στο εξωτερικό και μαθητικών ανταλλαγών,

ΙΒ  . εκτιμώντας ότι η διδασκαλία γλωσσών διαδραματίζει καίριο ρόλο στη γνωριμία με τους άλλους πολιτισμούς, δεδομένου ότι η επαφή με άλλες γλώσσες συνιστά πάντα επαφή με άλλους πολιτιστικούς, λογοτεχνικούς και καλλιτεχνικούς κόσμους, κ.λπ.,

1.   εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι μόνον 17 % των 15χρονων μαθητών στην Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει τις βασικές εκπαιδευτικές δεξιότητες – ανάγνωση, γραφή, αριθμητική – σε επίπεδο αντίστοιχο του μέσου όρου που ορίζει ο ΟΟΣΑ·

2.   καλεί τα κράτη μέλη, ιδιαίτερα αυτά που επενδύουν στην εκπαίδευση ποσοστό του ΑΕΠ τους κατώτερο του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στους ανθρώπινους πόρους στον τομέα της εκπαίδευσης·

3.   επισημαίνει ότι η σχολική εκπαίδευση στην Ευρώπη θα πρέπει να δίδει μεγαλύτερη έμφαση στην απόκτηση βασικών γνώσεων σχετικά με τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης· σημειώνει, επιπλέον, ότι η ευρωπαϊκή διάσταση θα πρέπει να περιλαμβάνεται σε όλα τα σχολικά μαθήματα και όχι μόνο σε εκείνα που έχουν άμεση σχέση με το θέμα αυτό, όπως η ιστορία, η φιλοσοφία, η γεωγραφία, η οικονομία, η λογοτεχνία και η τέχνη·

4.   υπενθυμίζει ότι οι γλώσσες αποτελούν την έκφραση του πλούτου και της ποικιλομορφίας των πολιτισμών και επαναβεβαιώνει τη στήριξή του προς το στόχο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε μαθητή να μαθαίνει δύο ξένες γλώσσες·

5.   ζητεί από τα κράτη μέλη να παρέχουν συνεχή κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε θέματα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης προκειμένου να διασφαλίζεται ότι στους σπουδαστές από διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ παρέχονται βασικές γνώσεις σχετικά με το θέμα αυτό·

6.   φρονεί ότι τα σχέδια που προάγουν τη διδασκαλία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο σχολείο πρέπει να χρηματοδοτούνται όχι μόνον από πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα της ΕΕ αλλά και από άλλα συναφή προγράμματα·

7.   φρονεί ότι, στο πλαίσιο της διδασκαλίας της ιστορίας, είναι αναγκαίο να αναθεωρηθεί η τάση απόδοσης μεγαλύτερης έμφασης στον 20ό αιώνα, εις βάρος προηγούμενων σταδίων του πολιτισμού, που αποτελούν θεμέλιο της ευρωπαϊκής κουλτούρας, λογοτεχνίας, φιλοσοφίας, τέχνης και μουσικής·

8.   επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο των κρατών μελών της ΕΕ, είναι αναγκαίο να καλλιεργηθεί η ευαισθητοποίηση σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και το αντίστροφο·

9.   ζητεί από την Επιτροπή και από τα κράτη μέλη όπως, στα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα, προωθούνται τα σχέδια σχετικά με τους κύριους άξονες του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως οι κοινές αρχές του δικαίου, η ιστορία των θεσμών και της εκπαίδευσης, οι κανόνες συνύπαρξης, οι κοινωνικές και ανθρωπολογικές πρακτικές και οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις·

10.   φρονεί ότι τα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης μπορούν να καλλιεργήσουν την ευαισθητοποίηση απέναντι στον πολιτισμό και στον τρόπο ζωής όλων των λαών της Ευρώπης καθώς και τις κοινές ευρωπαϊκές αξίες·

11.   υπογραμμίζει τη συμβολή στον σεβασμό και την προαγωγή της πολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας εντός των διαφόρων κρατών μελών·

12.   υπογραμμίζει την ανάγκη εκπαίδευσης των νέων μέσω πολιτιστικών δραστηριοτήτων και δομών που χρηματοδοτούνται από τις αρμόδιες αρχές σε όλα τα επίπεδα·

13.   σημειώνει ότι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα "Νεολαία" ενθαρρύνει ήδη την ευαισθητοποίηση έναντι των κοινών ευρωπαϊκών αξιών και αποσκοπεί στην ανάπτυξη ενός αισθήματος ευρωπαϊκής ιθαγένειας, και συνιστά την επέκταση του εν λόγω προγράμματος προς όφελος τόσο των διδασκόντων όσο και των διδασκομένων·

14.   σημειώνει ότι η πρόσβαση στην ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί βασική προϋπόθεση της διαδικασίας ολοκλήρωσης και ισχυρό μέσο για την παγίωση του αισθήματος ευρωπαϊκής ιθαγένειας·

15.   συνιστά να αποτελεί η γνώση της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς αναπόσπαστο μέρος του σχολικού προγράμματος σε ολόκληρη την ΕΕ·

16.   ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει κείμενο σχετικά με την ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού (τέχνη, διανόηση, επιστήμες, κ.λπ.) το οποίο, μετά την έγκρισή του από το Συμβούλιο, θα μπορούσε να αποτελέσει, στο πλαίσιο του σεβασμού της αρχής της επικουρικότητας, κοινό μάθημα στα εκπαιδευτικά προγράμματα των κρατών μελών·

17.   υπογραμμίζει ότι υπάρχουν, στο πλαίσιο του σχολείου και της σχολικής εκπαίδευσης, πολυάριθμες δυνατότητες ενθάρρυνσης των διαπολιτιστικών και διαθρησκευτικών ανταλλαγών μεταξύ των μαθητών, οι οποίες εκτείνονται και πέραν των ευρωπαϊκών πολιτιστικών συνόρων, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην γνωριμία των πολιτισμών, για παράδειγμα προσφέροντας στους μαθητές την ευκαιρία να μιλήσουν για τη χώρα από την οποία προέρχονται ή αυτήν από την οποία προέρχονται οι γονείς τους, να παρουσιάσουν τα ήθη και τα έθιμά τους και να μοιραστούν την εμπειρία τους ως αλλοδαποί που ευρίσκονται σε ένα διαφορετικό πολιτιστικό περιβάλλον·

18.   υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης των δυναμικών κρατικών πολιτικών για τη διατήρηση της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς· ζητεί επίσης από τις αναγνωρισμένες στην Ευρώπη ενώσεις να εντείνουν την στράτευσή τους για την προστασία της ιστορικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς και για την εκπαίδευση σε αυτήν·

19.   σημειώνει ότι η δράση της Επιτροπής "Netd@ys Europe" συνδέει τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο με τα σχολεία· σημειώνει σχετικά ότι χρήσιμο θα ήταν αυτός ο τύπος προγραμμάτων να επεκταθεί και να προαχθεί η συνεργασία, για παράδειγμα, μέσω του σχολικού κινηματογράφου, της παρουσίασης των επαγγελμάτων του κλάδου των μέσων ενημέρωσης και της πρόσκλησης σκηνοθετών στα σχολεία· προτείνει, επιπλέον, το πρόγραμμα MEDIA Plus να συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των μαθητών και στο ενδιαφέρον τους για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο· επισημαίνει ότι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο παίδων θα ήταν ένα αποτελεσματικό μέτρο για την προώθηση και διάδοση ευρωπαϊκών ταινιών υψηλής ποιότητας·

20.   καλεί τα κράτη μέλη να ευνοήσουν τη μύηση στις τέχνες του θεάματος στο σχολείο με μια ευρωπαϊκή προοπτική μέσω της συνεργασίας εκπαιδευτικών και καλλιτεχνών·

21.   ζητεί με έμφαση τη βελτίωση της ποιότητας και την διευκόλυνση της πρόσβασης στις εκπαιδευτικές υπηρεσίες των μουσείων, θεάτρων, βιβλιοθηκών και άλλων πολιτιστικών δομών· καλεί τα σχολεία να ανοιχθούν προς αυτά τα πολιτιστικά ιδρύματα και να επιζητήσουν επαφές και ανταλλαγές που δεν μπορεί παρά να ωφελήσουν τα δύο μέρη·

22.   τονίζει ότι η συμμετοχή των παιδιών σε καλλιτεχνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη των δημιουργικών δεξιοτήτων τους, και ότι η ανάπτυξη των δεξιοτήτων αυτών είναι επωφελής για τη μελλοντική προσωπική και επαγγελματική ζωή τους· υπογραμμίζει σχετικά τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ του σχολείου και του οικογενειακού πυρήνα, που μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στον τομέα αυτό·

23.   χαιρετίζει το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερο αναγνωρίζεται σε όλα τα επίπεδα στην ΕΕ ότι η επιτυχία των ατόμων στην εκπαίδευση και στην επαγγελματική ζωή εξαρτάται από την εκπόνηση σχολικών προγραμμάτων που αποδίδουν ίση αξία στα ακαδημαϊκά προσόντα και στις δημιουργικές ικανότητες·

24.   ενθαρρύνει τα σχολεία, τις οικογένειες, τα πολιτιστικά ιδρύματα και τους πολιτιστικούς φορείς να συνεργάζονται στενότερα στον τομέα της πολιτιστικής εκπαίδευσης· καλεί τα σχολεία να εκμεταλλευθούν περισσότερο τα οφέλη από την πολυμορφία της πολιτιστικής κληρονομιάς των μαθητών τους, στο πλαίσιο της πολιτιστικής εκπαίδευσης·

25.   υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της ανταλλαγής μαθητών, των σχολικών ταξιδίων σε άλλες χώρες και των μαθημάτων γλωσσών για τη γνωριμία και τη βίωση των ευρωπαϊκών και εξωευρωπαϊκών πολιτισμών· ζητεί, συνεπώς, από τους αρμόδιους φορείς των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθήσουν περισσότερο μέτρα αυτού του τύπου·

26.   εκτιμά ότι η μουσική, οι καλές τέχνες και το θέατρο αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία του πολιτισμού και της ιστορίας των επιμέρους κρατών μελών καθώς και της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς και, ως εκ τούτου, συνιστά να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στους κλάδους αυτούς στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης·

27.   αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

(1) ΕΕ C 324 της 12.11.1999, σ. 1. (2) ΕΕ L 63 της 10.3.2000, σ. 1. (3) ΕΕ L 28 της 3.2.2000, σ. 1. (4) ΕΕ C 262 της 18.9.2001, σ. 44. (5) ΕΕ C 284 E της 21.11.2002, σ. 196. (6) ΕΕ C 272 E της 13.11.2003, σ. 446. (7) Έρευνα Ευρωβαρομέτρου αριθ. κατ. NC-31-00-910-EN-C "How Europeans See Themselves".