Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την Ουκρανία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το από 20 Νοεμβρίου 2003 ψήφισμά του σχετικά με την Ευρύτερη Ευρώπη - Γειτονικές σχέσεις: νέο πλαίσιο σχέσεων με τους γείτονές μας στα ανατολικά και νότια σύνορά μας(1),
– έχοντας υπόψη τα ψηφίσματά του, της 28ης Οκτωβρίου 2004(2) και της 2ας Δεκεμβρίου 2004(3), σχετικά με τους προηγούμενους γύρους των εκλογών στην Ουκρανία,
– έχοντας υπόψη τη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και των κρατών μελών τους και της Ουκρανίας(4), που τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαρτίου 1998,
– έχοντας υπόψη την Κοινή Στρατηγική του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 1999/877/ΚΕΠΠΑ για την Ουκρανία(5), που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι στις 11 Δεκεμβρίου 1999,
– έχοντας υπόψη την τελική δήλωση και τις συστάσεις της επιτροπής διακοινοβουλευτικής συνεργασίας ΕΕ-Ουκρανίας, στις 16-17 Φεβρουαρίου 2004,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 12ης Μαΐου 2004, σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας (COM(2004)0373),
– έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση της διάσκεψης κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ουκρανίας, στις 8 Ιουλίου 2004 στη Χάγη,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις και τα πρώτα συμπεράσματα της διεθνούς αποστολής εκλογικών παρατηρητών στην Ουκρανία για όλους τους γύρους των προεδρικών εκλογών,
– έχοντας υπόψη την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ουκρανίας για τη διεξαγωγή του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στις 26 Δεκεμβρίου 2004 και την ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία, από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή,
– έχοντας υπόψη τις αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ουκρανίας σχετικά με την ισχύ των επαναληπτικών προεδρικών εκλογών της 26ης Δεκεμβρίου 2004,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Βρυξελλών στις 17 Δεκεμβρίου 2004,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 103, παράγραφος 4, του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας αναγνωρίζει τις ευρωπαϊκές προσδοκίες της Ουκρανίας και τη σημασία της ως χώρας με ισχυρούς ιστορικούς, πολιτιστικούς και οικονομικούς δεσμούς με τα κράτη μέλη της ΕΕ και ότι η εταιρική σχέση μπορεί να αναπτυχθεί αυθεντικά και ισορροπημένα μόνο βάσει κοινών αξιών, ιδίως σε σχέση με τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων του πολίτη,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση που προέκυψε από τους πρώτους δύο γύρους των εκλογών αυτών οδήγησε σε σοβαρή πολιτική κρίση την Ουκρανία και επίσης σε απειλές για διάσπαση της ενότητας της χώρας,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της ενήργησαν με ετοιμότητα αποστέλλοντας μεσολαβητές και ότι ο ηγετικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συνετέλεσαν στην αποκλιμάκωση της έντασης και τον τερματισμό της εκλογικής και πολιτικής κρίσης,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνταγματική μεταρρύθμιση και η συμβιβαστική λύση που επετεύχθη στη συνέχεια στις 8 Δεκεμβρίου 2004 μεταξύ του Ουκρανού Προέδρου Λεονίντ Κούτσμα και της αντιπολίτευσης υπό την ηγεσία του Βίκτωρ Γιουσένκο, έθεσαν τέλος στην απειλή κλιμάκωσης της έντασης στην Ουκρανία, επέτρεψαν τη ρύθμιση της πολιτικής κρίσης και άνοιξαν το δρόμο για την επανάληψη υπό συνθήκες ελευθερίας, αμεροληψίας και διαφάνειας του δευτέρου γύρου των προεδρικών εκλογών στις 26 Δεκεμβρίου 2004,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι άνω των 300.000 Ουκρανών και άνω των 12.000 ξένων παρατηρητών παρέστησαν ως επιτηρητές στα εκλογικά τμήματα παρακολουθώντας την εκλογική διαδικασία, στο πλαίσιο διεθνούς αποστολής παρατηρητών υπό την ηγεσία του ΟΑΣΕ,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τους παρατηρητές των εκλογών και τον πρόεδρο της Ουκρανικής Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής, δεν αναφέρθηκαν σοβαρά προβλήματα, αλλά απλώς μικρής σημασίας παραβιάσεις που δεν επηρέασαν την αξιοπιστία και το συνολικό αποτέλεσμα των εκλογών,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ανώτατο δικαστήριο της Ουκρανίας απέρριψε όλες τις ενστάσεις του πρώην πρωθυπουργού Γιανούκοβιτς με στόχο την ακύρωση της ψήφοφορίας της 26ης Δεκεμβρίου 2004,
Η. εκτιμώντας ότι στις 10 Ιανουαρίου 2005 η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή ανακοίνωσε το τελικό αποτέλεσμα που έδωσε στον κ. Γιουσένκο το 52% των ψήφων έναντι του 44% του κ. Γιανούκοβιτς,
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κοινωνία της Ουκρανίας έχει επιδείξει κατηγορηματικά την προσήλωσή της στη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τις άλλες αξίες που συνιστούν τη βάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ουκρανία επιβεβαίωσε σαφώς την επιθυμία της να αποτελέσει τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με βάση τις θεμελιώδεις αρχές και τα κριτήρια της ΕΕ,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει επιτευχθεί υψηλό επίπεδο συναίνεσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων και ότι η εσωτερική πολιτική κρίση επιλύθηκε με πλήρη σεβασμό των δημοκρατικών αρχών,
1. χαιρετίζει τις δίκαιες εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 26 Δεκεμβρίου 2004 και εκφράζει την ικανοποίησή του γιατί το δικαίωμα του ουκρανικού λαού να εκλέξει ελεύθερα τον πρόεδρό του αναγνωρίστηκε και εφαρμόστηκε, γεγονός που αποτελεί νίκη των δημοκρατικών αξιών, θεσμών και διαδικασιών στην Ουκρανία·
2. τονίζει εκ νέου το ρόλο των μεσολαβητών στον επιτυχή τερματισμό της ουκρανικής κρίσης, περιλαμβανομένου του Ανωτάτου Εκπροσώπου των ΗΕ για την ΚΕΠΠΑ, των Προέδρων της Πολωνίας και της Λιθουανίας καθώς και των αποστολών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·
3. καλωσορίζει τα πορίσματα της Διεθνούς Αποστολής Παρατηρητών στις Εκλογές του ΟΑΣΕ/ Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με τα οποία η επανάληψη του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών έφερε την Ουκρανία ουσιαστικά πιο κοντά στην ικανοποίηση των διεθνών προτύπων και συγχαίρει τον ουκρανικό λαό που με τρόπο ειρηνικό και ώριμο κατάφερε να επιλύσει την πολιτική κρίση καταφεύγοντας στους θεσμούς και τηρώντας τους νόμους, να θέσει τη χώρα του σταθερά στην οδό της δημοκρατίας και να καταλάβει τη θέση που της αξίζει στην ευρωπαϊκή κοινότητα των δημοκρατικών εθνών·
4. συγχαίρει τον Βίκτωρ Γιούσενκο για την νίκη του στις προεδρικές εκλογές της 26ης Δεκεμβρίου 2004 και καλεί όλες τις πλευρές να αποδεχθούν τα αποτελέσματα των εκλογών· συγχαίρει επίσης το λαό και τις αρχές της Ουκρανίας για το πολιτικό και δημοκρατικό πνεύμα που επέδειξαν καθ' όλη τη διάρκεια της κρίσης του Δεκεμβρίου 2004·
5. ζητεί την ταχεία και ουσιαστική μεταβίβαση της εξουσίας και καλεί τον εκλεγμένο Πρόεδρο να σχηματίσει σύντομα νέα κυβέρνηση προκειμένου να δοθεί τέλος στο πολιτικό τέλμα·
6. ζητεί από τη νέα πολιτική ηγεσία της Ουκρανίας να παγιώσει την προσήλωση της χώρας στις κοινές ευρωπαϊκές αξίες και στόχους, λαμβάνοντας περαιτέρω μέτρα για την προαγωγή της δημοκρατίας, της κοινωνίας των πολιτών και του κράτους δικαίου, επαναλαμβάνοντας τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και ξεπερνώντας τον πολιτικό διχασμό στην Ουκρανία·
7. καλεί τις νεοεκλεγείσες αρχές να δεσμευθούν για την περαιτέρω ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών, εξασφαλίζοντας τις πολιτικές ελευθερίες καθώς και παρέχοντας το πλαίσιο για την ύπαρξη και την ορθή λειτουργία δημοκρατικής αντιπολίτευσης·
8. εκφράζει την ανησυχία του για τις βαθιές διαφορές στην Ουκρανία και τη διάσπαση σε πολιτιστικό και περιφερειακό επίπεδο που απειλεί την ενότητα της χώρας, οι οποίες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους με την πολιτική αντιπαράθεση των υποψηφίων και καλεί όλους τους πολιτικούς ηγέτες, περιλαμβανομένων των πρώην αντιπολιτευομένων να καταβάλλουν προσπάθεια για την επούλωση των πληγών αυτών και την αναδιοργάνωση της χώρας· θεωρεί ότι οι συνεχιζόμενες απειλές για διάσπαση της Ουκρανίας είναι απαράδεκτες και εκφράζει τη δέσμευσή του για την εδαφική ακεραιότητα της χώρας· ζητεί από τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει αυτές τις προσδοκίες·
9. παρέχει τη διαρκή του υποστήριξη, βοήθεια και δέσμευση έναντι του ουκρανικού λαού για τη θέσπιση ελεύθερου και ανοικτού δημοκρατικού συστήματος, τη δημιουργία ακμάζουσας οικονομίας της αγοράς, καθώς και για να λάβει η χώρα τη θέση που της αρμόζει στην κοινότητα των δημοκρατικών εθνών·
10. υπενθυμίζει το δημοκρατικό πνεύμα που επέδειξε ο ουκρανικός λαός κατά τη διάρκεια της πολιτικής κρίσης του Δεκεμβρίου 2004· καλεί το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη τις προσδοκίες και ελπίδες που ανεφάνησαν από την εμπλοκή της Κοινότητας για την επίλυση της κρίσης στη μελλοντική τους προσέγγιση έναντι της Ουκρανίας·
11. χαιρετίζει την πρόθεση του Συμβουλίου να διοργανώσει σύντομα Συμβούλιο Συνεργασίας ΕΕ-Ουκρανίας προκειμένου να δοθεί ταχεία ώθηση στο σχέδιο δράσης ΕΕ-Ουκρανίας· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να δεσμευθούν για την ταχεία εφαρμογή του σχεδίου αυτού και να περιλάβουν νέα μέτρα με στόχο την ενίσχυση του ρόλου της κοινωνίας των πολιτών·
12. ζητεί συγχρόνως από το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εξετάσουν την αναθεώρηση του Σχεδίου Δράσης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας στο οποίο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η νέα κατάσταση παρέχοντας έτσι στη νέα Ουκρανική Κυβέρνηση την ευκαιρία να το επαναδιαπραγματευθεί υπό το πρίσμα των βαθιά ριζωμένων προσδοκιών για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση· ζητεί από το Συμβούλιο και την Επιτροπή να συμπεριλάβουν συμπληρωματικές προσφορές όπως τη διοργάνωση μιας διάσκεψης χορηγών για την Ουκρανία, στα πρότυπα της διάσκεψης χορηγών για τη Γεωργία στις 16-17 Ιουνίου 2004· καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εξετάσουν επίσης τις διευκολύνσεις στο θέμα της χορήγησης θεωρήσεων για την Ουκρανία, την ταχεία αναγνώριση του καθεστώτος της ελεύθερης αγοράς και τη διευκόλυνση της προσχώρησης της Ουκρανίας στον ΠΟΕ, ώστε να αναβαθμισθεί ακόμη περισσότερο η σχέση με τη χώρα και να εκπληρωθούν οι προσδοκίες και οι ελπίδες που γέννησε η ενδελεχής ανάμειξη της ΕΕ στην ειρηνική "πορτοκαλιά" επανάσταση·
13. καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να δεσμευθούν όσον αφορά τη στήριξη των ανεξαρτήτων μέσων ενημέρωσης, καθώς και το νομικό πλαίσιο εντός του οποίου τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης θα μπορέσουν να αναπτυχθούν·
14. καλεί το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν υπόψη, παράλληλα με τα μέτρα του Σχεδίου Δράσης στο Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, άλλες μορφές σύνδεσης με την Ουκρανία, διατηρώντας σαφή την ευρωπαϊκή προοπτική για τη χώρα και σε ανταπόκριση των εκπεφρασμένων προσδοκιών της ευρείας πλειοψηφίας του ουκρανικού λαού, που θα οδηγήσουν ενδεχομένως τελικά στην ένταξη της χώρας στην ΕΕ·
15. καλεί την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ να στηρίξουν τις οικονομικές και διοικητικές μεταρρυθμίσεις στην Ουκρανία μέσω κατάλληλων προγραμμάτων και σχεδίων, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής αύξησης της χρηματοδοτικής βοήθειας·
16. υπενθυμίζει τις διατάξεις του άρθρου 49 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση που προβλέπουν ότι η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί δυνατότητα για κάθε ευρωπαϊκό κράτος το οποίο πληροί τους όρους και τις υποχρεώσεις της ΕΕ· προσβλέπει σε σταθερή διαδικασία μετάβασης της Ουκρανίας η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στο στόχο αυτό και δεσμεύεται να βοηθήσει και να υποστηρίξει την Ουκρανία στη διαδικασία αυτή·
17. πιστεύει ότι η κρίση στην Ουκρανία αποτελεί δοκιμασία για την ΕΕ στην προσπάθειά της για την προαγωγή της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του σεβασμού του κράτους δικαίου σε όλες τις γειτονικές χώρες· υπογραμμίζει τη σημασία των καλών γειτονικών σχέσεων με όλους τους γειτόνους της·
18. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στο Κοινοβούλιο και στην Κυβέρνηση της Ουκρανίας, στις κοινοβουλευτικές συνελεύσεις του ΝΑΤΟ και του ΟΑΣΕ, και στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
ΕΕ L 331 της 23.12.1999, σ. 1. Κοινή στρατηγική που τροποποιήθηκε με την Κοινή Στρατηγική 2003/897/ΚΕΠΠΑ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2003 (ΕΕ L 333 της 20.12.2003, σ. 96).