Het Europees Parlement,

–   gezien het voorstel voor een aanbeveling aan de Raad over de kwaliteit van de strafrechtspleging in de Europese Unie dat namens de PSE-Fractie door António Costa is ingediend (B6-0234/2004),

–   gezien de Universele Verklaring van de rechten van de mens die de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties heeft goedgekeurd in haar resolutie 217 A (III) van 10 december 1948, in het bijzonder de artikelen 7, 8, 9, 10 en 11 ervan,

–   gezien het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten dat dezelfde Algemene Vergadering heeft goedgekeurd in haar resolutie 2200 A (XXI) van 16 december 1966 en dat op 23 maart 1976 in werking is getreden, en met name de artikelen 2, 7, 9, 10 en 14 ervan,

–   gezien het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van de Raad van Europa van 4 november 1950 (EVRM), dat op 3 september 1953 van kracht werd, en met name de artikelen 6 en 13 ervan,

–   gezien titel VI van het Verdrag betreffende de Europese Unie en met name de artikelen 29, 31, lid 1, sub c), en 34, lid 2, punten a) en b) ervan,

–   gezien het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa dat de lidstaten op 29 oktober 2004 in Rome hebben ondertekend, en met name zijn artikelen I-42 en III-260 (evaluatiemechanismen), III-270 en III-271 (justitiële samenwerking in strafzaken) en II-107 t/m II-110 waarin de artikelen 47 t/m 50 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie zijn overgenomen,

–   gezien het acquis communautaire met betrekking tot het strafrecht, met name de Overeenkomst betreffende de wederzijdse rechtshulp in strafzaken(1), Kaderbesluit 2002/584/JBZvan de Raad van 13 juni 2002 betreffende het Europees aanhoudingsbevel en de procedure van overlevering tussen de lidstaten(2), Kaderbesluit 2003/577/JBZ van de Raad van 22 juli 2003 inzake de tenuitvoerlegging in de Europese Unie van beslissingen tot bevriezing van voorwerpen of bewijsstukken(3), het voorstel voor een kaderbesluit van de Raad betreffende het Europees bewijsverkrijgingsbevel ter verkrijging van voorwerpen, documenten en gegevens voor gebruik in strafprocedures (COM(2003)0688) en het voorstel voor een kaderbesluit van de Raad over bepaalde procedurele rechten in strafprocedures binnen de gehele Europese Unie (COM(2004)0328),

–   gelet op de relevante artikelen van het Toetredingsverdrag waarin de mogelijkheid wordt geboden de toepassing van bepaalde bepalingen van de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid op te schorten als bepaalde normen niet in acht worden genomen (hetgeen impliceert dat deze normen van tevoren worden vastgesteld),

–   gezien de aanbeveling aan de Raad en de Europese Raad over de toekomst van de ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid, en de wijze om de legitimiteit en doeltreffendheid ervan te versterken, die het Europees Parlement op 14 oktober 2004 heeft goedgekeurd(4),

–   gezien het Haags programma dat de Europese Raad op 4-5 november 2004 heeft aangenomen,

–   gelet op artikel 114, lid 3 en artikel 83, lid 5 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (A6-0036/2005),

A.   overwegende dat de artikelen II-107 t/m II-110 van het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa en de artikelen 6 en 13 van het EVRM de reikwijdte bepalen van het "recht op toegang tot de rechter" dat de Unie en haar lidstaten, overeenkomstig hun respectieve bevoegdheden, de Europese burgers moeten garanderen,

B.   overwegende dat dit "recht op toegang tot de rechter" met name het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel, het recht op toegang tot een onpartijdig gerecht, het recht op een eerlijk proces, het recht op behandeling van de zaak binnen een redelijke termijn en het recht op rechtsbijstand behelst, met inbegrip van de volledige eerbiediging van de grondrechten van de verdachten voor de aanvang van een strafproces, alsmede het recht op een waardige en menselijke behandeling, overeenkomstig de internationale normen van de VN en het Europees Verdrag ter voorkoming van foltering en onmenselijke of onterende behandeling of bestraffing, van gevonniste personen na dit proces,

C.   overwegende dat bescherming van deze rechten des te belangrijker is in de strafrechtspleging omdat hierbij de fundamentele vrijheden in het geding zijn,

D.   overwegende dat een dergelijke bescherming in eerste instantie onder de bevoegdheid valt van elke lidstaat die hiervoor zorgdraagt in overeenstemming met zijn eigen constitutionele bestel en juridische tradities; dat de lidstaten zich moeten inzetten voor een oplossing van de problemen in hun eigen rechtsbestel, met name die welke zijn vastgesteld door het Europees Hof voor de rechten van de mens; dat een daadwerkelijke Europese ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid echter enerzijds vereist dat de Europese burgers overal in de Unie op vergelijkbare wijze worden behandeld en anderzijds het wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten wordt versterkt zodat rechterlijke beslissingen wederzijds worden erkend en de eigen burgers zelfs kunnen worden voorgeleid voor een rechter uit een andere lidstaat,

E.   overwegende dat acht moeten worden geslagen op de jurisprudentie van het Hof van Justitie in Luxemburg en van het Europees Hof voor de rechten van de mens in Straatsburg en dat de jurisprudentie van beide hoven consistent moet zijn,

F.   overwegende dat sinds de goedkeuring van het programma van Tampere (paragraaf 33) het beginsel van wederzijdse erkenning van rechterlijke beslissingen de hoeksteen van de justitiële samenwerking in de Unie is geworden,

G.   overwegende dat het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa (artikel III - 260) en het Haags programma (met name paragraaf 3.2 ervan) het belang erkennen van een wederzijdse evaluatie tussen de lidstaten om het wederzijds vertrouwen te versterken, omdat alleen dan wederzijdse erkenning mogelijk is, evenals van de vaststelling van materiële en formele minimumnormen en redelijke termijnen,

H.   overwegende dat de evaluatie van de kwaliteit van de rechtspleging in de Europese Unie ook betrekking moet hebben op de werkmethoden van de rechters en de uiteenlopende rechtbedeling in de lidstaten, zonder afbreuk te doen aan het beginsel van de volledige eerbiediging van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht,

I.   overwegende dat deze evaluatie moet worden verricht binnen een gemeenschappelijk referentiekader om samenhang en objectiviteit te garanderen,

J.   overwegende dat de meest gepaste instrumenten en procedures voor een dergelijke evaluatie moeten worden vastgesteld, meer informatie moet worden uitgewisseld en de opleidingsmogelijkheden moeten worden verruimd ten behoeve van de kwaliteit van de strafrechtspleging in Europa,

K.   overwegende dat de oprichting van Europese netwerken in de Europese Unie, zoals de Vereniging van Raden van State en Hoogste bestuursrechtelijke rechtscolleges, het netwerk van presidenten van de hoogste rechtscolleges, het netwerk van de hoogste rechtscolleges en het Europees netwerk van raden voor de magistratuur, getuigt van een groeiend besef van de noodzaak tot samenwerking om de kwaliteit van de rechtspleging voor de burgers van de Unie te verbeteren,

L.   overwegende dat scholing een sleutelrol speelt bij de ontwikkeling van een gemeenschappelijke justitiële cultuur en een cultuur van grondrechten in de Unie, met name via de activiteiten van het Europees netwerk voor justitiële opleiding,

M.   overwegende dat de verbetering van de kwaliteitsnormen van de rechtspleging en de doelmatigheid ervan op basis van de evaluatie enerzijds moet leiden tot een verbetering van de kwaliteit van de materiële en formele strafrechtsnormen, en anderzijds tot een betere toepassing ervan, hetgeen geen afbreuk doet aan het beginsel van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht,

N.   overwegende dat voor wederzijdse evaluatie een speciale methodologie is vereist waarin recht wordt gedaan aan de complexiteit van het proces,

O.   overwegende dat in het Haags programma erkend wordt dat het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa gehanteerd moet worden als referentiekader en dat de werkzaamheden moeten worden aangevangen zodat de in het grondwettelijk Verdrag voorziene maatregelen ten uitvoer kunnen worden gelegd zodra de grondwet van kracht wordt,

P.   overwegende dat de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken op 18 januari 2005 een openbaar seminar heeft georganiseerd over het thema: "Naar een betere kwaliteit van de rechtspleging in Europa",

Q.   de richtsnoeren onderschrijvend van het Haags programma voor de versterking van het wederzijds vertrouwen (paragraaf 3.2), met name door de verbetering van de kwaliteit van de rechtspleging, de ontwikkeling van de evaluatie en de onmisbare bijdrage van de netwerken van justitiële instellingen en organisaties,

R.   wijzend op paragraaf 3.2 van het Haags programma waarin de nadruk wordt gelegd op de noodzaak tot inachtneming van de uiteenlopende structuren en tradities van de nationale rechtsstelsels en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in elke lidstaat en tegelijkertijd wordt gepleit voor een kwalitatief betere rechtspleging in Europa via wederzijds vertrouwen,

1.   beveelt de Europese Raad en de Raad aan:

2.   verzoekt zijn Voorzitter deze aanbeveling te doen toekomen aan de Raad, en, ter informatie, aan de Commissie en de regeringen en parlementen van de lidstaten, en de Raad van Europa.

(1) Akte van de Raad van 29 mei 2000 tot vaststelling, overeenkomstig artikel 34 van het Verdrag betreffende de Europese Unie, van de Overeenkomst betreffende de wederzijdse rechtshulp in strafzaken tussen de lidstaten van de Europese Unie (PB C 197 van 12.7.2000, blz. 1). (2) PB L 190 van 18.7.2002, blz. 1. (3) PB L 196 van 2.8.2003, blz. 45. (4) Aangenomen teksten van deze datum, P6_TA(2004)0022.