Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Azerbejdżanu
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Azerbejdżanu i Południowego Kaukazu, a w szczególności rezolucję z dnia 9 czerwca 2005 r.(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 listopada 2003 r.w sprawie komunikatu Komisji "Szersza Europa - sąsiedztwo: Nowe ramy stosunków z naszymi wschodnimi i południowymi sąsiadami"(2),
– uwzględniając Umowę o Partnerstwie i Współpracy z Azerbejdżanem, która weszła w życie 1 lipca 1999 r.,
– uwzględniając decyzję Rady z dnia 14 czerwca 2004 r. w sprawie włączenia Azerbejdżanu razem z Armenią i Gruzją do Europejskiej Polityki Sąsiedztwa,
– uwzględniając oświadczenie końcowe oraz zalecenia VI posiedzenia Parlamentarnej Komisji Współpracy UE-Azerbejdżan, która obradowała w dniach 18-19 kwietnia 2005 r.,
– uwzględniając raport krajowy dotyczący Azerbejdżanu z dnia 2 marca 2005 r.,
– uwzględniając oświadczenie UE w sprawie Azerbejdżanu z dnia 6 października 2005 r.,
– uwzględniając członkostwo Azerbejdżanu w Radzie Europy, Europejską Konwencję Praw Człowieka oraz liczne rezolucje Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy w sprawie Azerbejdżanu, w szczególności rezolucję z dnia 22 czerwca 2005 r.,
– uwzględniając sprawozdanie okresowe Misji Obserwacji Wyborów OBWE z września i października 2005 r.,
– uwzględniając art. 103 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że zbliżające się wybory parlamentarne, które odbędą się 6 listopada 2005 r. wystawią na próbę zobowiązania podjęte przez rząd Azerbejdżanu odnośnie kontynuowania procesu demokratycznego;
B. mając na uwadze, że podjęta przez Radę, na wniosek Parlamentu Europejskiego, decyzja w sprawie rozszerzenia Europejskiej Polityki Sąsiedztwa na trzy państwa Południowego Kaukazu dostarcza Azerbejdżanowi nowych instrumentów w jego relacjach z UE oraz ramy dla włączenia się do polityk UE innych niż te, które dostępne są już w ramach Umowy o Partnerstwie i Współpracy;
C. mając na uwadze, że Europejska Polityka Sąsiedztwa uznaje europejskie aspiracje Azerbejdżanu oraz znaczenie Azerbejdżanu jako państwa silnie związanego historycznie, kulturowo i gospodarczo z UE oraz mając na uwadze fakt, że prawdziwe i zrównoważone partnerstwo może być rozwijane wyłącznie w oparciu o wspólnie uznawane wartości w zakresie demokracji, rządów prawa, poszanowania praw człowieka i praw mniejszości oraz swobód obywatelskich;
D. wyrażając głębokie zaniepokojenie wydarzeniami z 25 września oraz 1 i 9 października 2005 r., kiedy to policja przemocą rozproszyła wiec w Baku, w którym uczestniczyły, pomimo wprowadzonego przez władze zakazu demonstracji, tysiące działaczy opozycji należących do Bloku Azadlig; bijąc przy tym dziennikarzy i aresztując dziesiątki demonstrantów;
E. mając na uwadze, że w dniu 17 października 2005 r. Rasul Gulijew, jeden z głównych przywódców opozycji, który został zarejestrowany jako kandydat w wyborach, został zatrzymany na Ukrainie w drodze do Baku na podstawie międzynarodowego listu gończego wystawionego przez Azerbejdżan w związku z oskarżeniami o rzekomą defraudację, oraz że 16 i 17 października 2005 r. azerbejdżańska policja zatrzymała około 200 działaczy opozycji i aresztowała wielu z nich w związku z zapowiedzią Gulijewa, że powróci on do Baku;
F. zaniepokojony sytuacją, jaka wytworzyła się wokół opozycyjnych środków masowego przekazu oraz przypadkami nadużyć i ataków na dziennikarzy, jak również przypadkami gróźb pod adresem obrońców praw człowieka oraz prób ich zniesławiania i poddawania presjom i prześladowaniom;
G. mając na uwadze, że sprawozdanie okresowe Misji Obserwacji Wyborów OBWE z września 2005 r. wyraża obawy w związku z ograniczeniami wolności zgromadzeń i potwierdza, że zalecenia Komisji Weneckiej w sprawie poprawy ordynacji wyborczej i wprowadzenia podstawowych zabezpieczeń dla poprawy zaufania społecznego zostały zrealizowane tylko częściowo;
H. mając na uwadze, że choć drugie sprawozdanie okresowe Misji Obserwacji Wyborów OBWE z października 2005 r. przyznaje, że nastąpił pewien postęp w zakresie umożliwienia wszystkim partiom dostępu do środków masowego przekazu, to jednak podkreśla ono występowanie stałych i nieproporcjonalnych restrykcji nakładanych przez siły prorządowe na kampanie wyborcze kandydatów opozycyjnych oraz fakt, że niektóre komisje wyborcze nie stosują się do postanowień ordynacji wyborczej w sposób sprawiedliwy i bezstronny;
I. mając na uwadze, że z uwagi na wybory parlamentarne w listopadzie 2005 r. prezydent IIham Alijew wydał w dniu 11 maja 2005 r. dekret w sprawie "Poprawy procedury wyborczej w Republice Azerbejdżańskiej";
J. mając na uwadze, że współprzewodniczący Grupy Mińskiej OBWE, będący przedstawicielami USA, Rosji i Francji, spotkali się ostatnio w Waszyngtonie w celu omówienia aktualnej sytuacji procesu pokojowego w Górnym Karabachu, a w szczególności przygotowania planowanego spotkania z Ministrami Spraw Zagranicznych Azerbejdżanu i Armenii w Lubljanie;
1. wyraża ubolewanie, że władze azerbejdżańskie odmawiają wydania pozwolenia na organizowanie przez opozycję wieców w określonych miejscach w centrum Baku i potępia nieproporcjonalne i oparte na przemocy środki, jakie policja od września 2005 stosuje wobec demonstrantów;
2. wzywa do natychmiastowego uwolnienia wszystkich zatrzymanych i zwraca się o przeprowadzenie pełnego i sprawiedliwego śledztwa w sprawie wyżej wymienionych zdarzeń, z uwzględnieniem odpowiedzialności ponoszonej przez jednostki ochrony porządku publicznego i wzywa Azerbejdżan do zagwarantowania osobom zatrzymanym podstawowych praw człowieka;
3. wzywa Azerbejdżan do zagwarantowania i poszanowania wolności zgromadzeń oraz do zapewnienia, aby zbliżające się wybory parlamentarne odbyły się przy pełnym poszanowaniu uznanych standardów międzynarodowych oraz dawno przedstawionych zaleceń OBWE/ODIHR i Komisji Weneckiej oraz wzywa wszystkie partie biorące udział w zbliżających się wyborach do prowadzenia kampanii w sposób pokojowy; podkreśla, że obowiązująca obecnie ordynacja wyborcza mogłaby stanowić podstawę do przeprowadzenia demokratycznych wyborów, pod warunkiem prawidłowego jej stosowania;
4. z zadowoleniem przyjmuje uwolnienie przez ukraiński wymiar sprawiedliwości Rasula Gulijewa, po tym jak orzeczono, że wniosek o ekstradycję złożony przez Azerbejdżan opiera się na niewystarczająco mocnych podstawach; podkreśla sprzeczną postawę rządu w Baku, który z jednej strony wyraża zgodę na zarejestrowanie kandydata, a równocześnie uniemożliwia mu wzięcie udziału w wyborach;
5. wzywa władze do zwrócenia szczególnej uwagi na bezpieczeństwo i wolność dziennikarzy i środków masowego przekazu oraz do podjęcia natychmiastowych działań w celu zapewnienia ochrony dziennikarzy po fali przemocy skierowanej przeciwko przedstawicielom środków masowego przekazu;
6. wzywa władze Azerbejdżanu do dołożenia wszelkich możliwych starań, aby postawić przed sądem wszystkie osoby odpowiedzialne za zamordowanie Elmara Husejnowa, wydawcy opozycyjnego tygodnika "Monitor";
7. z żalem przyjmuje aresztowanie liderów ruchu młodzieżowego "Jeni Fikir" (Nowa Myśl), którzy zostali oskarżeni o przygotowywanie zamachu stanu i wzywa do ich natychmiastowego uwolnienia;
8. wzywa ponownie Azerbejdżan do zapewnienia niezależności wymiaru sprawiedliwości i zagwarantowania osobom zatrzymanym poszanowania podstawowych praw człowieka; wzywa władze do podjęcia kroków celem zaradzenia nieprawidłowościom, jakie zauważono podczas procesów sądowych i wzywa rząd do wdrożenia w tym zakresie zaleceń Rady Europy dotyczących traktowania więźniów politycznych, w następstwie licznych i wiarygodnych zarzutów w sprawie stosowania tortur i złego traktowania;
9. podkreśla, że ogólna ocena tego, na ile te wybory będą miały demokratyczny charakter będzie miała wpływ na decyzję w sprawie rozpoczęcia prac nad nowym Planem Działania na rzecz Azerbejdżanu, który powinien koncentrować się na budowie prawdziwej demokracji oraz poszanowaniu praw człowieka i rządów prawa; wzywa Komisję do koordynowania w tym zakresie swoich działań z Radą Europy i do czynienia wszelkich możliwych wysiłków w celu wspierania i wzmacniania społeczeństwa obywatelskiego;
10. z zadowoleniem przyjmuje zalecenia Komisji w sprawie znaczącego zintensyfikowania stosunków z Azerbejdżanem i wzywa Komisję do dalszego zapewnienia rządowi Azerbejdżanu koniecznej pomocy, tak aby umożliwić mu wdrażanie reform prawnych i instytucjonalnych w zakresie poszanowania praw człowieka i rządów prawa;
11. wzywa władze Azerbejdżanu do rzeczywistego zahamowania korupcji w kraju, w szczególności poprzez zwiększenie zasobów przeznaczonych na programy edukacyjne oraz wprowadzenie koniecznych ram prawnych, które wzmocniłyby koordynację wysiłków anty-korupcyjnych rządu i sektora prywatnego;
12. wzywa rząd Azerbejdżanu do rozwiązania problemu bezpośrednich połączeń lotniczych pomiędzy Baku i północną częścią Cypru, zgodnie ze standardami Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego, w celu zapewnienia rozwoju Europejskiej Polityki Sąsiedztwa wraz ze wszystkimi krajami Południowego Kaukazu;
13. wyraża silne przekonanie, że Grupa Mińska dostarcza najlepszego mechanizmu na rzecz rozwiązania kwestii Górnego Karabachu i w pełni popiera wysiłki, jakich od początku roku 2005 dołożyły rządy Azerbejdżanu i Armenii w celu poprawy dialogu;
14. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom Państw Członkowskich, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Republiki Azerbejdżanu, rządom i parlamentom Rosji, Turcji i Stanów Zjednoczonych oraz Zgromadzeniom Parlamentarnym OBWE i Rady Europy.