Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Uzbekistanu
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie republik Azji Środkowej i Uzbekistanu, w szczególności rezolucje z dnia 9 czerwca 2005 r.(1),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie rocznego sprawozdania na temat praw człowieka na świecie w roku 2004 oraz w sprawie polityki UE w tym zakresie(2),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie praw człowieka w Genewie w sprawie priorytetów i zaleceń UE na 61 sesję Komisji Praw Człowieka ONZ w Genewie (14 marca - 22 kwietnia 2005 r.)(3),
– uwzględniając raport Urzędu na rzecz Instytucji demokratycznych i Praw człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE/ODIHR) w sprawie wydarzeń w Andiżanie,
– uwzględniając umowę o Partnerstwie i Współpracy pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi a Republiką Uzbekistanu, która weszła w życie z dniem 1 lipca 1999 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych UE z dnia 23 maja, 13 czerwca, 18 lipca i 3 października 2005 r.,
– uwzględniając dokument w sprawie Strategii Komisji dla Azji Środkowej na lata 2002-2006,
– uwzględniając art. 115 ust. 5 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że rząd Uzbekistanu nie wydał jeszcze zgody na przeprowadzenie niezależnego dochodzenia w sprawie zdarzeń z 13 maja 2005 r. w Andiżanie; mając na uwadze, że według raportów organizacji praw człowieka nieustalona liczba cywilów, według niektórych świadków - kilkuset, zostało zastrzelonych, a jeszcze większa liczba zranionych przez "rządowe siły bezpieczeństwa";
B. mając na uwadze, że międzynarodowe organizacje praw człowieka doniosły o aresztowaniu tysięcy osób w celu zatuszowania prawdy; mając na uwadze, że zatrzymanym osobom poważnie zagraża, że zostaną przeciwko nim użyte tortury i inne brutalne zachowania oraz mając na uwadze, że wiele osób oskarżono o popełnienie poważnych przestępstw i grozi im w związku z tym, że w wyniku niesprawiedliwych procesów zostaną skazane na karę śmierci;
C. mając na uwadze, że najbardziej niezależni dziennikarze krajowi oraz działacze praw człowieka są zastraszani przez służby bezpieczeństwa lub zostali wywiezieni z kraju,
D. mając na uwadze, że władze uzbeckie postanowiły przesunąć na późniejszy termin VI posiedzenie Parlamentarnej Komisji Współpracy UE-Uzbekistan z udziałem delegacji Parlamentu Europejskiego, która wyraziła życzenie udania się do Andiżanu i spotkania z organizacjami pozarządowymi oraz osobami, które uczestniczyły w tych zdarzeniach,
E. mając na uwadze, że obecnie toczy się w Taszkiencie proces piętnastu mężczyzn, oskarżonych o to, że jako przywódcy zbrojnych zamieszek w Andiżanie, próbowali oni obalić rząd i ustanowić państwo islamskie,
F. mając na uwadze, że Leandro Despouy, specjalny sprawozdawca ONZ ds. niezależności sędziów i obrońców wyraził wątpliwości co do sprawiedliwości toczącego się procesu i wezwał do umożliwienia dostępu do oskarżonych,
G. mając na uwadze, że grupa 439 uchodźców uzbeckich, uciekających do granicy kirgiskiej po powstaniu z 13 maja 2005 roku, została przewieziona do obozu ONZ w Rumunii; mając na uwadze, że sytuacja pozostałych uchodźców pozostaje niewyjaśniona,
H. mając na uwadze, że rozwój społeczeństwa obywatelskiego jest podstawowym krokiem na drodze zapewnienia krajowi prawidłowo działającej demokracji, stabilności i spójności społecznej, które mają zasadnicze znaczenie dla skutecznego zwalczania wszelkich zagrożeń wynikających z religijnego ekstremizmu,
I. mając na uwadze, że dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Uzbekistanie, podobnie jak w krajach ościennych, domaga się bardziej otwartego społeczeństwo, w którym swobody indywidualne i prawa człowieka będą w pełni respektowane, jak również domaga się rzeczywistego postępu na drodze rozwoju demokracji,
1. wzywa Komisję Europejską do umieszczenia w rezerwie środków przyznanych w rocznym budżecie Unii Europejskiej na "projekty krajowe i instytucjonalizację" w Uzbekistanie, bez uszczerbku dla pomocy humanitarnej;
2. potępia odmowę rządu Uzbekistanu zapewnienia przejrzystości oraz jego wycofanie się z kontaktów zewnętrznych i podkreśla jak ważne jest dla międzynarodowej komisji śledczej, aby mieć możliwość natychmiastowego wyjaśnienia okoliczności zaistniałych wokół wydarzeń z maja 2005 r. w regionie Andiżanu oraz swobodnego uczestniczenia w toczących się procesach;
3. ponownie kładzie nacisk na znaczenie stosunków pomiędzy UE i Uzbekistanem oraz nieprzerwanego dialogu i uznaje zasadniczą rolę Uzbekistanu w regionie Azji Środkowej, lecz podkreśla, że stosunki te muszą opierać się na wzajemnym poszanowaniu zasad demokracji, rządów prawa i praw człowieka, zgodnie z tym co zostało jasno określone w powyższej umowie o Partnerstwie i Współpracy pomiędzy Unią Europejską a Uzbekistanem;
4. z zadowoleniem przyjmuje i popiera decyzję podjętą na posiedzeniu Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych UE w dniu 3 października 2005 r. w sprawie wprowadzenia embarga na eksport broni i wyposażenia wojskowego oraz wszelkiego wyposażenia mogącego służyć stosowaniu represji wewnętrznych do Uzbekistanu, wdrażania restrykcji odnośnie pozwolenia wjazdu do UE obywateli uzbeckich ponoszących bezpośrednią odpowiedzialność za zdarzenia w Andiżanie oraz bezterminowego zawieszenia wszystkich spotkań technicznych zaplanowanych w ramach umowy o Partnerstwie i Współpracy, jak również w sprawie zmiany orientacji i redukcji programu TACIS w celu wspierania wzmożonego skoncentrowania się na potrzebach ludności, demokracji i prawach człowieka oraz na nawiązywaniu kontaktów z uzbeckim społeczeństwem obywatelskim;
5. nalega, aby rząd Uzbekistanu wypuścił na wolność wszystkich działaczy praw człowieka, dziennikarzy i członków opozycji politycznej, którzy są nadal przetrzymywani i umożliwił im swobodną pracę bez obaw, że będą obiektem prześladowań oraz aby zaprzestał zastraszania organizacji pozarządowych;
6. wzywa do przywrócenia wolności prasy, co wiąże się z zarzuceniem środków sądowych podjętych przeciwko krajowym środkom masowego przekazu i organizacjom pozarządowym pragnącym promowania różnorodności informacyjnej; potępia wszelkie przeszkody w zakresie swobody wypowiedzi obywateli;
7. nalega, aby proces osób oskarżonych o spisek mający na celu wywrócenie rządu uzbeckiego był w pełni zgodny z zasadami prawa międzynarodowego i otwarty dla niezależnych obserwatorów, którzy powinni uzyskać pozwolenie na nieograniczony dostęp do procesu; zwraca uwagę na decyzję władz uzbeckich w sprawie zgody na obecność obserwatorów OBWE podczas tych procesów;
8. oczekuje od władz uzbeckich umożliwienia wizyty w Andiżanie oraz spotkań posłów uczestniczących w VI posiedzeniu Parlamentarnej Komisji Współpracy UE-Uzbekistan z opozycją, organizacjami pozarządowymi oraz niezależnymi mediami;
9. wzywa władze kirgiskie, aby nie deportowały aresztowanych uchodźców do czasu aż rząd Uzbekistanu nie będzie w stanie im zagwarantować niezależnego i sprawiedliwego procesu oraz zapewnić organizacjom humanitarnym dostępu do osób aresztowanych;
10. zobowiązuje Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Specjalnemu Przedstawicielowi UE ds. Azji Środkowej, prezydentowi, rządowi i parlamentowi Uzbekistanu oraz Kirgistanu, Sekretarzowi Generalnemu ONZ oraz Sekretarzowi Generalnemu OBWE.