Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον ρόλο των "ευρωπεριφερειών" στην ανάπτυξη της περιφερειακής πολιτικής (2004/2257(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 87, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 158 της Συνθήκης ΕΚ,
– έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον καθορισμό γενικών διατάξεων σχετικά με τη θέσπιση Ευρωπαϊκού Μέσου Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης (COM(2004)0628),
– έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (COM(2004)0495),
– έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής (COM(2004)0492),
– έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την ίδρυση Ταμείου Συνοχής (COM(2004)0494),
– έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Ομίλου Διασυνοριακής Συνεργασίας (ΕΟΔΣ) (COM(2004)0496),
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης περί Διασυνοριακής Συνεργασίας Τοπικών Κοινοτήτων ή Αρχών (Μαδρίτη, 21 Μαΐου 1980) και τα συμπληρωματικά της Πρωτόκολλα, καθώς και τον Ευρωπαϊκό Χάρτη του Συμβουλίου της Ευρώπης περί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Στρασβούργο, 15 Οκτωβρίου 1985),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης (Α6-0311/2005),
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε 25 κράτη μέλη την 1η Μαΐου 2004 δημιούργησε μεγαλύτερες ανισότητες μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών και ότι επόμενες διευρύνσεις πιθανόν να επιτείνουν αυτές τις ανισότητες· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διεύρυνση οδήγησε επίσης σε σημαντική αύξηση του αριθμού των παραμεθορίων περιφερειών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπεριφέρειες συνέβαλαν καθοριστικά στην υπέρβαση των συνόρων στην Ευρώπη, με την οικοδόμηση σχέσεων καλής γειτονίας, με την αμοιβαία προσέγγιση των λαών εκατέρωθεν των συνόρων και με την κατάρριψη των προκαταλήψεων, ιδίως μέσω της διασυνοριακής συνεργασίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο,
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι περιφερειακές ανισότητες στην διευρυμένη Ένωση χρειάζεται να μειωθούν και να αντιμετωπισθούν με αποτελεσματική πολιτική συνοχής που θα αποβλέπει σε μια αρμονική ανάπτυξη εντός της ΕΕ,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι προϋπόθεση της αποτελεσματικής πολιτικής συνοχής και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι να διασφαλιστεί η ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας, και οι τοπικές αρχές και οι περιφέρειες εκατέρωθεν των συνόρων να υπερνικήσουν επί τέλους τις υφιστάμενες δυσκολίες χρηματοδότησης των κοινών σχεδίων προς κοινό όφελος των τοπικών αρχών και περιφερειών εκατέρωθεν των συνόρων,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπεριφέρειες και οι συναφείς δομές αποτελούν σημαντικό μηχανισμό διασυνοριακής συνεργασίας που ωστόσο πρέπει να αναπτυχθεί και να βελτιωθεί περαιτέρω και ότι θα πρέπει να διαθέτουν κάποιο νομικό καθεστώς,
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι απώτερος στόχος των ευρωπεριφερειών είναι η προώθηση της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ παραμεθορίων περιοχών ή αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, περιφερειακών αρχών καθώς και κοινωνικών εταίρων και όλων των λοιπών φορέων, όχι κατ' ανάγκη κρατών μελών της ΕΕ, σε τομείς όπως ο πολιτισμός, η παιδεία, ο τουρισμός και ο οικονομικός τομέας, καθώς και σε κάθε άλλη πτυχή του καθημερινού βίου,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση Ευρωπαϊκών Παραμεθορίων Περιοχών παρουσίασε αρκετές εκθέσεις για την κατάσταση της διασυνοριακής συνεργασίας στην Ευρώπη και συνέταξε μελέτες για την κατάρτιση διασυνοριακού νομικού μηχανισμού για την αποκεντρωμένη συνεργασία Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Επιτροπής των Περιφερειών,
1. θεωρεί ότι η διασυνοριακή συνεργασία έχει θεμελιώδη σημασία για την ευρωπαϊκή συνοχή και ολοκλήρωση και ότι ως εκ τούτου πρέπει να της παρασχεθεί ευρεία υποστήριξη·
2. καλεί τα κράτη μέλη να προωθήσουν τη χρήση των ευρωπεριφερειών ως ένα από τα εργαλεία της διασυνοριακής συνεργασίας·
3. επισημαίνει ότι οι ευρωπεριφέρειες ή οι συναφείς δομές επιτελούν σημαντικά διασυνοριακά καθήκοντα, επιτελώντας, για παράδειγμα, το έργο:
‐
κέντρου ενημέρωσης και εξυπηρέτησης πολιτών, θεσμικών οργάνων, περιφερειακών και τοπικών αρχών,
‐
σημείων εστίασης σε κοινές αξίες, στόχους και στρατηγικές,
‐
κινητήριας δύναμης για την επίλυση διασυνοριακών προβλημάτων,
‐
εκπροσώπου σε όλα τα διασυνοριακά ζητήματα·
4. επισημαίνει ότι οι ευρωπεριφέρειες αποτελούν κομβικό σημείο για το σύνολο των διασυνοριακών σχέσεων, των επαφών, των μεταφορών γνώσης και των επιχειρησιακών προγραμμάτων και σχεδίων, και ότι απαιτείται να έχουν νομική υπόσταση προκειμένου να εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους·
5. τονίζει ότι η διασυνοριακή συνεργασία προσφέρει την κατάλληλη προσέγγιση για την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων εκατέρωθεν των συνόρων, ειδικότερα στον οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό τομέα·
6. τονίζει ότι η διασυνοριακή συνεργασία συμβάλλει σημαντικά στην υλοποίηση της "στρατηγικής της Λισαβώνας", μέσω:
‐
κοινών καινοτομιών και ερευνών
‐
διασυνοριακών δικτύων έρευνας και ανάπτυξης
‐
ανταλλαγής "βέλτιστων πρακτικών" και εμπειριών·
7. επισημαίνει ότι οι ευρωπεριφέρειες συσφίγγουν τους δεσμούς γειτονίας με τοπικά προγράμματα ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών· θεωρεί συνεπώς ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρηθεί στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων το ισχύον σήμερα μικροπρόγραμμα στήριξης που προβλέπει η ανακοίνωση της Επιτροπής INTERREG ΙΙΙ(1)·
8. επισημαίνει το νομοθετικό έργο που πραγματοποιείται σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Όμιλο Διασυνοριακής Συνεργασίας (ΕΟΔΣ), σκοπός του οποίου είναι η απλοποίηση των μηχανισμών διασυνοριακής συνεργασίας (μέσω της διευκόλυνσης των δράσεών τους, του εξορθολογισμού των διαδικασιών και της μείωσης των λειτουργικών δαπανών), και με τον τρόπο αυτό η δημιουργία βάσης για την ανάπτυξη των ευρωπεριφερειών·
9. υπογραμμίζει την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην εξάλειψη των ανισοτήτων μεταξύ περιφερειών στα νέα και στα παλαιά κράτη μέλη·
10. τονίζει την ανάγκη να επεκταθεί η έννοια των ευρωπεριφερειών και παρεμφερών δομών, ακόμη και εάν δεν διαθέτουν υποχρεωτικά τις νομικές αρμοδιότητες, ώστε να συμπεριληφθούν πολλαπλές πλευρές συνεργασίας· παραδείγματα πιθανών τομέων αμοιβαίου ενδιαφέροντος θα μπορούσαν να είναι εκείνοι που έχουν σχέση με την προώθηση του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, του τουρισμού και των οικονομικών ζητημάτων καθώς και, ανάλογα με την περίπτωση, με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, το λαθρεμπόριο ναρκωτικών και τις περιπτώσεις απάτης σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς των κρατών μελών·
11. τονίζει την ανάγκη ενοποίησης των σχεδίων που προγραμματίζονται σε όμορες χώρες·
12. εκφράζει ικανοποίηση για τις προσπάθειες της Επιτροπής να απλοποιηθούν τα μέσα της διασυνοριακής συνεργασίας·
13. ζητεί οι ευρωπεριφέρειες και οι συναφείς δομές, με την έννοια που η πρόταση σχετικά μ" αυτές διαμορφώνεται στο νομικό πλαίσιο του ΕΟΔΣ, να έχουν το δικαίωμα επεξεργασίας, εφαρμογής και διαχείρισης ευρωπαϊκών διασυνοριακών προγραμμάτων εντός της ΕΕ καθώς και προγραμμάτων σύμφωνων προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης και προς τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΙΡΑ) από το 2007 και μετά, σε συνεργασία με τις εθνικές αρχές·
14. τονίζει τη σημασία της διασυνοριακής συνεργασίας και των ευρωπεριφερειών για τα κράτη μέλη με φυσικά μειονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένων των μικρών νησιωτικών κρατών·
15. τονίζει την ανάγκη στήριξης της διασυνοριακής συνεργασίας και ίδρυσης ευρωπεριφερειών, με τη συμμετοχή περιφερειών από την ευαίσθητη περιοχή της Μέσης Ανατολής, στην προσπάθεια για την προαγωγή των φιλικών σχέσεων, της σταθερότητας, της ασφάλειας και των οικονομικών συμφερόντων σε πλαίσιο αμοιβαίου σεβασμού και οφέλους·
16. εφιστά την προσοχή στην παράγραφο 1, σημείο xxvii, του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 6ης Ιουλίου 2005 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την ίδρυση Ταμείου Συνοχής(2) και καλεί την Επιτροπή να προβλέψει κατ" αναλογία τον καθορισμό "συστήματος πριμοδοτήσεων" υπό μορφήν "κοινοτικού αποθεματικού ποιότητας και αποτελεσματικότητας" που θα προσφέρει ρητώς κίνητρα για ενέργειες με διασυνοριακές επιπτώσεις ή ικανές να ενσωματωθούν σε ήδη υπάρχουσες δομές των ευρωπεριφερειών·
17. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
Ανακοίνωση της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη της 2ας Σεπτεμβρίου 2004 που θεσπίζει τις κατευθυντήριες γραμμές για μια κοινοτική πρωτοβουλία η οποία αφορά τη διευρωπαϊκή συνεργασία και έχει ως στόχο να ενθαρρύνει την αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη του ευρωπαϊκού εδάφους - INTERREG III (ΕΕ C 226 της 10.9.2004, σ. 2).