Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie stanu przygotowania Bułgarii do przystąpienia do Unii Europejskiej (2005/2204(INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając Traktat Akcesyjny Republiki Bułgarii i Rumunii do Unii Europejskiej podpisany w dniu 25 kwietnia 2005 r.,
– uwzględniając rezolucje i sprawozdania Parlamentu Europejskiego w tej sprawie sporządzone od czasu rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych,
– uwzględniając wnioski Prezydencji ze szczytu Rady Europejskiej w Brukseli w dniach 16-17 grudnia 2004 r.,
– uwzględniając kompleksowy raport monitorujący Komisji w sprawie Bułgarii za rok 2005 (COM(2005)0534),
– uwzględniając pismo Olli Rehna, Komisarza UE, do rządu Bułgarii z dnia 7 listopada 2005 r.,
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A6-0342/2005),
A. mając na uwadze podpisanie przez Bułgarię Traktatu Akcesyjnego w dniu 25 kwietnia 2005 r., po zakończeniu negocjacji akcesyjnych w dniu 14 grudnia 2004 r., i jego ratyfikację w dniu 11 maja 2005 r.,
B. mając na uwadze, że Bułgaria jest na drodze do podjęcia obowiązków członkowskich w terminie umożliwiającym osiągnięcie naszego wspólnego celu, jakim jest jej przystąpienie do UE z dniem 1 stycznia 2007 r., będzie jednak musiała wykazać, że spełnia na ten dzień warunki określone w Traktacie Akcesyjnym,
C. mając na uwadze, że, jak wielokrotnie podkreślał Parlament, przystąpienie Bułgarii powinno zależeć wyłącznie od jej własnych zasług i nie powinno być związane z kandydaturą jakiegokolwiek innego państwa lub też stawiane w niekorzystnej sytuacji przez ogólne zaniepokojenie przebiegiem przyszłego rozszerzenia UE; mając jednak na uwadze nadzieję, że przystąpienie Rumunii i Bułgarii do UE będzie mogło nastąpić w tym samym czasie;
1. z zadowoleniem przyjmuje ratyfikację bułgarskiego Traktatu Akcesyjnego przez wiele Państw Członkowskich i wzywa do szybkiego zakończenia procesu ratyfikacji przez pozostałe państwa;
2. gratuluje kolejnym rządom Bułgarii stałego zaangażowania i postępu na drodze do przystąpienia do UE oraz z zadowoleniem przyjmuje ciągłość zdecydowanego przyznawania przez Rząd i Zgromadzenie Narodowe priorytetowego znaczenia wymogom przystąpienia po wyborach powszechnych w Bułgarii w czerwcu 2005 r.;
3. z zadowoleniem przyjmuje ogólnie pozytywną, jednak częściowo krytyczną ocenę postępu Bułgarii w kierunku przystąpienia do UE zawartą w kompleksowym raporcie monitorującym Komisji i wzywa rząd i władze Bułgarii do wykazania większego i widocznego zaangażowania w kwestiach wyróżnionych jako wymagające "zwiększonego wysiłku", a także do wykazania przed kwietniem 2006 r. (datą opracowania kolejnego raportu monitorującego) w postaci konkretnych i wymiernych wyników, że zostały podjęte skuteczne działania w celu normalizacji obszarów określonych jako przedmiot "głębokiego zaniepokojenia";
4. zauważa, że Bułgaria jest równie bliska, a w wielu przypadkach bliższa spełnienia kryteriów akcesyjnych na 14 miesięcy przez przystąpieniem do UE, niż którekolwiek z nowych Państw Członkowskich było na tym etapie w procesie akcesyjnym w ramach piątego rozszerzenia;
5. uznaje, że perspektywa planowej akcesji jest głównym bodźcem do zwiększonego wysiłku i przyspieszenia toku reform; wzywa władze Bułgarii do wykazania się wymiernymi wynikami, zapewniając tym samym, aby docelowa data przystąpienia, tj. 1 stycznia 2007 r., była możliwa do osiągnięcia; zauważa jednocześnie, że zmiany dokonane na drodze do członkowstwa są korzystne same w sobie, nie tylko jako wstępny warunek przystąpienia do UE, a także że proces modernizacji i reform musi być kontynuowany przez wiele lat po przystąpieniu, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w warunkach uzyskania środków finansowych z Funduszu Spójności;
6. przyjmuje z zadowoleniem przybycie do Parlamentu Europejskiego 18 bułgarskich obserwatorów parlamentarnych i liczy na dalszą owocną współpracę pomiędzy Parlamentem, Komisją i Radą w podejmowaniu decyzji dotyczących postępu Bułgarii na drodze do członkowstwa w UE;
7. przypomina o korespondencji pomiędzy Przewodniczącym Parlamentu Europejskiego i Przewodniczącym Komisji w sprawie pełnej współpracy z Parlamentem w przypadku ewentualnego rozważania kwestii uruchomienia jednej z klauzul ochronnych zawartych w Traktacie Akcesyjnym; zaznacza, że Parlament zajmie stanowisko w tych kwestiach, w szczególności w zakresie harmonogramu akcesji, w świetle stanu wdrożenia koniecznych reform, zwłaszcza wymagań członkowstwa w odniesieniu do systemu sądowniczego i walki z korupcją oraz na podstawie szczegółowej oceny Komisji dotyczącej sytuacji na wiosnę przyszłego roku; liczy tym samym na ścisłą współpracę Komisji i Bułgarii z Parlamentem w tym zakresie;
8. uznaje znaczący wkład Bułgarii w stabilizację sytuacji w rozległym regionie południowo-wschodniej Europy oraz jej stałą rolę w promowaniu bezpieczeństwa i dobrobytu na tym obszarze;
Kryteria polityczne
9. zauważa, że Bułgaria stale dąży do spełnienia kryteriów politycznych oraz wzywa Bułgarię do skupienia maksymalnej politycznej, finansowej i administracyjnej energii na praktycznym wdrażaniu prawodawstwa i strategii w celu osiągnięcia wymiernych skutków; przypomina bułgarskiemu rządowi o potrzebie dalszego dążenia do rozwinięcia w odpowiednim zakresie zaplecza administracyjnego i sądowego w celu wdrożenia i egzekwowania przepisów prawa wspólnotowego, w szczególności strategii antykorupcyjnej, oraz na pilnej potrzebie dalszej reformy sądownictwa;
10. zdecydowania popiera pogląd, że praworządność ma zasadnicze znaczenie dla ustanowienia zaufania społecznego i stanowi podstawę postępu gospodarczego, a tym samym większego dobrobytu;
11. uznaje, że dzięki postępowi osiągniętemu w zwalczaniu niektórych kategorii groźnych przestępstw, takich jak przemyt narkotyków, handel ludźmi i fałszerstwo pieniędzy, poziom przestępczości w Bułgarii obniżył się do poziomu odnotowanego w wielu Państwach Członkowskich, a także zachęca Bułgarię do dalszych wysiłków;
12. wyraża jednocześnie zaniepokojenie zuchwałością członków zorganizowanych grup przestępczych w Bułgarii, ich pogardą dla prawa, wyzwaniem jakie stanowią dla władz państwa, oraz ich najwyraźniej bezkarnym udziałem w serii zuchwałych morderstw popełnionych w ostatnich latach; zauważa z niepokojem, że jedynie niewielki odsetek poważnych przestępstw kończy się wyrokiem skazującym dla ich sprawców;
13. wyraża ubolewanie, że pomimo zajmowania przez Bułgarię wyższej pozycji w międzynarodowym rankingu państw wg "wskaźnika postrzegania korupcji" niż jedno Państwo Członkowskie i trzy pozostałe kraje kandydujące do członkowstwa w UE, wynik Bułgarii nie jest dobry, a za korupcję skazano dotychczas niewielu wysokiego szczebla urzędników;
14. zachęca urzędników wysokiego szczebla do publicznego zdystansowania się od wszelkich form korupcji, jako wyrazu ich zaangażowania; zdecydowanie zachęca urzędników wysokiego szczebla do wspierania przepisów nakazujących im ujawnienie prywatnego majątku i deklaracji o wysokości podatku dochodowego;
15. z zadowoleniem odnotowuje inicjatywy podejmowane w celu poprawy koordynacji pracy różnych ministerstw i agencji wykonawczych zaangażowanych w zwalczanie zorganizowanej przestępczości i korupcji oraz planowane zmiany w celu usprawnienia organizacji i zarządzania w policji i siłach bezpieczeństwa; pochwala przyjęcie wielu nowych środków, w szczególności kodeksu postępowania karnego, oraz wzywa do ich szybkiego i skutecznego wdrożenia; ponownie podkreśla jednakże znaczenie dalszej reformy sądownictwa, jako podstawy wszelkich innych inicjatyw w zakresie modernizacji; zauważa ponadto, że niektóre Państwa Członkowskie zapewniły doskonałą specjalistyczną pomoc, i zwraca się do Państw Członkowskich posiadających szczególne doświadczenie w zwalczaniu zorganizowanej przestępczości o pilne dodatkowe wsparcie; stwierdza, że zadowalające wyniki są możliwe do osiągnięcia jedynie w przypadku zwiększonego wysiłku zarówno na płaszczyźnie krajowej, jak i lokalnej;
16. wzywa tym samym do podjęcia dodatkowych działań obejmujących: wprowadzenie konstytucyjnej poprawki w celu wyraźniejszego podziału odpowiedzialności i poprawy skuteczności dochodzenia i ścigania przestępstw; większą kontrolę i odpowiedzialność Prokuratora Generalnego i prokuratorów krajowych; udoskonalone środki w celu ułatwienia prowadzenia postępowania sądowego w sprawach o korupcję; zwiększenie płac, środków i szans na szybki awans w policji; oraz zwrócenie uwagi na zajmowanie majątku osób zaangażowanych w zorganizowaną przestępczość;
17. dostrzega strategiczne położenie Bułgarii na zewnętrznej granicy UE i zaleca podejmowanie dalszego zgodnego wysiłku w celu poprawy ogółu kwestii w zakresie kontroli granicznej, takich jak zwalczanie przestępczości zorganizowanej, handlu ludźmi, przemytu narkotyków, a także kontrola chorób zwierząt w celu zapobiegania epidemiom, zwalczanie przestępczości zorganizowanej, handlu ludźmi, przemytu narkotyków, jak również kontrola chorób; wzywa władze Bułgarii do zapewnienia odpowiednich zasobów ludzkich w celu należytego wdrażania dorobku wspólnotowego w zakresie ochrony granic; wzywa również państwa ościenne, zwłaszcza te na zachodnich Bałkanach, do nasilenia swych działań w tym zakresie;
18. wzywa do przeznaczenia większych środków na poprawę sytuacji w domach dziecka i szkołach dla dzieci upośledzonych i o specjalnych potrzebach nauczania, z uwzględnieniem osób niepełnosprawnych oraz do szybszego i skuteczniejszego wdrażania planu deinstytucjonalizacji, w związku z tym, że w Bułgarii stosunkowo wysoki odsetek dzieci przebywa w ośrodkach opieki; wzywa Komisję do kompleksowego zbadania i monitorowania statusu osób niepełnosprawnych przebywających w ośrodkach opieki; chciałby zachęcić do zmian w prawie i praktyce dotyczącej adopcji w celu dalszego obniżenia liczby bułgarskich dzieci adoptowanych poza krajem oraz do promowania adopcji krajowej, w tym do ustanowienia jednolitego krajowego rejestru potencjalnych rodziców adopcyjnych, oraz zachęcić do promowania opieki zgodnej z najlepszymi praktykami międzynarodowymi; wzywa do dalszych reform systemu opieki psychiatrycznej; wzywa również do ustanowienia systemu sądownictwa dla nieletnich wspieranego przez odpowiednie struktury dysponujące właściwą infrastrukturą;
19. odnotowuje, że praktyczne działania zostały podjęte przez Bułgarię w celu poprawy integracji Romów ze społeczeństwem, ale podkreśla fakt, że kluczowe reformy w zakresie zwalczania dyskryminacji w edukacji, mieszkalnictwie i opiece zdrowotnej wciąż nie są zakończone; wzywa do poświęcenia większej uwagi "planowi działania w zakresie wdrożenia programu ramowego na lata 2005-2006 na rzecz równej integracji Romów ze społeczeństwem Bułgarii"; zauważa, że duża część społeczności Romów wciąż spotyka się z przejawami dyskryminacji i wskazuje na fakt, że wiele romskich kobiet staje się ofiarami handlu ludźmi i prostytucji; kładzie nacisk na fakt, że należy wzmocnić wysiłki zmierzające do zapewnienia dostępu do edukacji na dobrym poziomie oraz zaprzestania segregacji i przeznaczyć odpowiednie środki na ten cel oraz że postęp będzie oceniany w odniesieniu do namacalnych przejawów poprawy sytuacji; podkreśla jednak, że wszelka polityka dotycząca integracji musi być wdrażana przy pełnym zaangażowaniu i współpracy ze strony społeczności Romów;
20. wzywa do podjęcia działania w celu rzeczywistego wdrożenia strategii decentralizacji, tak, aby znacząco umocnić lokalne struktury administracyjne, umożliwiając im odegranie pełnej i czynnej roli w zakresie bułgarskich reform;
Kryteria ekonomiczne
21. wyraża uznanie dla Bułgarii za podjęcie działań, zgodnie z apelem Parlamentu zawartym w jego najnowszej rezolucji w sprawie Bułgarii, w celu dalszego polepszania sytuacji gospodarczej poprzez istotne reformy strukturalne i rozsądną politykę fiskalną oraz zachęca do dalszych szczególnych wysiłków w celu obniżenia deficytu płatności bieżących; podkreśla, że koncentracja na postępie gospodarczym jest niezbędna, aby sprostać wyzwaniom i szansom związanym z członkowstwem w UE;
22. przyjmuje z zadowoleniem ostateczną opinię Komisji w sprawie pozytywnych wyników programu prywatyzacji w Bułgarii; zauważa, że w pierwszej połowie 2005 r. udział sektora prywatnego w PKB osiągnął 67%, co oznacza wzrost o 2,2% w stosunku do analogicznego okresu w 2004 r.; wzywa do zachowania większej przejrzystości w procedurach zamówień, przetargów i umów publicznych;
23. z zadowoleniem zauważa znaczny postęp w tworzeniu środowiska gospodarczego sprzyjającego inwestycjom i wzrostowi, a także koncentrację na sektorze prywatnym, państwowym i funduszach europejskich w celu rozwoju skutecznych i sprawiedliwych struktur prawnych, administracyjnych i normatywnych dla działalności gospodarczej; w dalszym ciągu podkreśla znaczenie wiarygodnego systemu sądownictwa i administracji publicznej dla zapewnienia zdrowej atmosfery dla działalności gospodarczej oraz silnej zdecentralizowanej infrastruktury, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb MŚP;
24. zaleca podjęcie działań w celu zapewnienia większej elastyczność rynku pracy, stymulacji innowacji, zwiększenia mobilności siły roboczej i poprawy programów edukacji i szkolenia; jednocześnie chciałby, aby zostały podjęte kroki zmierzające do oceny rzeczywistego poziomu i charakteru bezrobocia, biorąc pod uwagę brak siły roboczej w niektórych sektorach;
25. przypomina Bułgarii o potrzebie zwiększenia wysiłków w zakresie wszelkich aspektów rynku wewnętrznego, jak wskazano w ostatnim kompleksowym raporcie monitorującym w sprawie Bułgarii, w celu zapewnienia jego sprawnego funkcjonowania;
Dorobek prawny UE
26. z zadowoleniem przyjmuje postęp Bułgarii w sektorze rolnictwa, wzywa jednak do niezwłocznego działania w celu zapewnienia utworzenia agencji kontroli i agencji płatniczych odpowiedzialnych za uregulowanie zaległych zobowiązań prawnych w tej dziedzinie; podkreśla potrzebę skupienia się na poprawie wykorzystania gruntów i rozwiązaniu kwestii własności ziemi; zachęca Bułgarię do wykorzystania ogromnego potencjału na potrzeby wydajnej ekologicznej gospodarki rolnej;
27. wzywa Bułgarię do zapewnienia przestrzegania najwyższych standardów warunków bytowych zwierząt hodowlanych w prawie i w praktyce, na przykład w zakresie transportu i uboju zwierząt; w szczególności wzywa Bułgarię do aktywnego działania w celu sprostania wyzwaniom w zakresie zdrowia zwierząt, służb weterynaryjnych i kontroli fitosanitarnych, zwłaszcza w obszarach, gdzie istnieje ryzyko dla zdrowia publicznego, tak, jak w przypadku ptasiej grypy, lub bezpieczeństwa żywności;
28. 28 kładzie nacisk na konieczność znacznej poprawy systemu zarządzania i kontroli pomocy przedakcesyjnej w celu przygotowania Bułgarii do efektywniejszego wykorzystania środków uzyskanych z funduszy strukturalnych UE; uważa za konieczne zwłaszcza przyspieszenie wysiłków w celu przyjęcia rozszerzonego zdecentralizowanego systemu wdrażania związanego z programami Phare i ISPA oraz zapewnienie przez Komisję dalszego wsparcia w tych najbardziej wymagających pomocy obszarach;
29. podkreśla znaczenie zapewnienia dostaw energii na poziomie, który spełni przyszłe wymogi; podkreśla znaczenie zarówno nowych źródeł energii w odniesieniu do odnawialnych źródeł energii, jak i wysiłków w zakresie oszczędności energii, a także znaczenie celów określonych w Protokole z Kioto; wzywa ponownie Radę i Komisję do upewnienia się, że Bułgaria dotrzymuje swoich zobowiązań w odniesieniu do dat zamknięcia bloków 3 i 4 elektrowni atomowej Kozłoduj (skreślenie) w myśl Traktatu Akcesyjnego; wyraża jednakże nadzieję, że Bułgaria dotrzyma podjętego zobowiązania do zamknięcia bloków 3 i 4 elektrowni oraz podkreśla, że należy udzielić Bułgarii pomocy w uzupełnieniu braków energii, które powstaną w wyniku zamknięcia tych bloków.
30. wzywa do podjęcia skutecznych działań w celu zapobieżenia zanieczyszczeniu środowiska, nielegalnemu wyrębowi lasów i popytowi na nielegalne drewno budowlane ze strony przedsiębiorstw handlowych;
31. przypomina Bułgarii, że konieczne jest pilne zwrócenie uwagi na poprawę stopnia wdrożenia i egzekwowania przepisów o ochronie własności intelektualnej i przemysłowej;
32. ponawia swoje wsparcie dla bułgarskich pielęgniarek przebywających w areszcie w Libii od 1999 r. i skazanych obecnie na karę śmierci; wzywa władze Libii do reakcji na liczne apele międzynarodowe wzywające do szybkiego i pozytywnego rozstrzygnięcia tej zatrważającej sytuacji;
33. wzywa Państwa Członkowskie, które nie ratyfikowały dotychczas Traktatu Akcesyjnego Bułgarii do Unii Europejskiej, do jego jak najszybszej ratyfikacji;
o o o
34. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom Państw Członkowskich i Zgromadzeniu Narodowemu Republiki Bułgarii.