Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία ενόψει των προεδρικών εκλογών της 19ης Μαρτίου 2006
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία, και ιδίως το ψήφισμά του της 10ης Μαρτίου 2005 σχετικά με τη Λευκορωσία(1), το ψήφισμά του της 7ης Ιουλίου 2005 σχετικά με την πολιτική κατάσταση και την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης στη Λευκορωσία(2), καθώς και το ψήφισμά του της 29ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με τη Λευκορωσία(3),
– έχοντας υπόψη ιδιαίτερα το ψήφισμά του της 5ης Ιουλίου 2001 για τη Λευκορωσία(4) που εγκρίθηκε πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2001, τις εκθέσεις της Κοινοβουλευτικής Τρόικας που απαρτίζεται από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης της 16ης Οκτωβρίου 2000 σχετικά με την πολιτική κατάσταση στη Λευκορωσία ενόψει των προεδρικών εκλογών της 15ης Οκτωβρίου και της 4ης Οκτωβρίου 2001, καθώς και το ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης της 26ης Ιανουαρίου 2006 σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία την παραμονή των προεδρικών εκλογών,
– έχοντας υπόψη την απονομή του Βραβείου Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης στην Ένωση Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας τον Δεκέμβριο του 2005,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη Λευκορωσία κατά τη συνεδρίασή του στις 30 Ιανουαρίου 2006 και τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών στις 3 Φεβρουαρίου 2006 σχετικά με τις σχέσεις τους με τη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Υπηρεσίας Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ (ODIHR) της 31ης Ιανουαρίου 2006 σχετικά με την αξιολόγηση των αναγκών που συνδέονται με τις εκλογές,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 103, παράγραφος 4, του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία θα διεξαχθούν στις 19 Μαρτίου 2006,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του 2000, 2001 και 2004 στη Λευκορωσία δεν τηρήθηκαν τα διεθνή πρότυπα σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Συμβούλιο της Ευρώπης και τον ΟΑΣΕ,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λευκορωσικές αρχές δημιουργούν προσκόμματα στην προεκλογική εκστρατεία των ανεξαρτήτων υποψηφίων, όπως η εξαιρετικά περιορισμένη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, τα εξαιρετικά χαμηλά επιτρεπτά όρια χρηματοδότησης των υποψηφίων, η περιορισμένη πρόσβαση τόσο στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης και η εξάρτηση από τις τοπικές αρχές για την επιλογή των χώρων συνάντησης με τους ψηφοφόρους, ενώ την ίδια στιγμή ο εν ενεργεία Πρόεδρος έχει σχεδόν απεριόριστη πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης αποκλείονται σχεδόν ολοκληρωτικά από τη συμμετοχή στις εκλογικές επιτροπές,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετές κορυφαίες προσωπικότητες της αντιπολίτευσης έχουν φυλακισθεί ύστερα από δίκες που βασίζονταν σε αμφισβητούμενες κατηγορίες, κάτι που αποτελεί στρέβλωση της εκλογικής διαδικασίας και επιβεβαιώνει την κατάχρηση του δικαστικού συστήματος στην Λευκορωσία για πολιτικούς λόγους και την έλλειψη ανεξαρτησίας των δικαστικών αρχών στη χώρα,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λευκορωσικές αρχές έχουν εγκρίνει νέους κανόνες οι οποίοι περιορίζουν την ελευθερία κινήσεων τόσο των λευκορώσων πολιτών να ταξιδεύουν στο εξωτερικό όσο και των ξένων να επισκέπτονται τη Λευκορωσία,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι λευκορωσικές αρχές έχουν ξεκινήσει εκστρατεία κατηγορώντας ορισμένες δημοκρατικές χώρες που υποστηρίζουν την αντιπολίτευση, ότι αποσταθεροποιούν τη πολιτική κατάσταση στη χώρα και ότι στρατολογούν κατασκόπους,
Η. εκφράζοντας εξαιρετική ανησυχία για την απόφαση του Ανώτατου Οικονομικού Δικαστηρίου της Λευκορωσίας στις 20 Δεκεμβρίου 2005 να ανατρέψει την αρχική απόφασή του και να επαναφέρει βαριές ποινές εναντίον της Επιτροπής Ελσίνκι της Λευκορωσίας (BHC), μεταξύ των οποίων εξουθενωτικά πρόστιμα και αναδρομική διεκδίκηση οφειλόμενων φόρων, καθώς και νέες απειλές ποινικών διώξεων εναντίον της Προέδρου και Υπευθύνου Οικονομικών της BHC,
Θ. υπογραμμίζοντας την αυξανόμενη πολιτική απομόνωση της Λευκορωσίας, που είναι η μόνη χώρα της Ανατολικής Ευρώπης με την οποία η ΕΕ δεν έχει ακόμη κυρώσει τη συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση όσον αφορά την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και την ελευθερία έκφρασης στη Λευκορωσία έχει επιδεινωθεί περαιτέρω, με αποτέλεσμα ο λαός της Λευκορωσίας να μην μπορεί να λάβει την ενημέρωση που είναι απαραίτητη ώστε να σχηματίσει ελεύθερα πολιτικές απόψεις και να κάνει δημοκρατική επιλογή στις επικείμενες εκλογές,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει ξεκινήσει νέο πρόγραμμα ενίσχυσης της δημοκρατικής οργάνωσης και της ελευθερίας ενημέρωσης στη Λευκορωσία, στο οποίο συμπεριλαμβάνεται η δημιουργία ραδιοφωνικών σταθμών που εκπέμπουν στα λευκορωσικά και στα ρωσικά,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης απεύθυνε έκκληση για από κοινού με το ΕΚ και τον ΟΑΣΕ στρατηγική όσον αφορά τη Λευκορωσία,
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί όσον αφορά τις έρευνες για "εξαφανίσεις" προσώπων, την ελευθερία λόγου, την ελευθερία του συνέρχεσθαι ή τα δικαιώματα των μειονοτήτων,
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι αρκετοί διεθνείς οργανισμοί στους οποίους η Λευκορωσία είναι πλήρες μέλος, μεταξύ των οποίων η ODIHR του ΟΑΣΕ και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΟΑΣΕ, έχουν κληθεί να αποστείλουν παρατηρητές στις προεδρικές εκλογές, αλλά ότι ούτε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ούτε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, σε αντίθεση με όσα ίσχυσαν στις προεδρικές εκλογές του 2001, δεν έχουν λάβει τέτοια πρόσκληση και μάλιστα ενημερώθηκαν ότι δεν πρόκειται να τους απευθυνθεί πρόσκληση να αποστείλουν παρατηρητές στις εκλογές,
1. εκφράζει τη λύπη του για τη συνεχιζόμενη επιδείνωση της πολιτικής κατάστασης και τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη σε βάρος του λαού της Λευκορωσίας· καταγγέλλει έντονα τις γενικευμένες επιθέσεις σε βάρος των μέσων ενημέρωσης, δημοσιογράφων, μελών της αντιπολίτευσης, ακτιβιστών και μειονοτήτων· καταδικάζει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Λευκορωσίας να διαλύσει την Λευκορωσική Ένωση Δημοσίων Συνδέσμων Νέων και Παιδιών·
2. εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για το γεγονός ότι σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες εκθέσεις αξιολόγησης των συνθηκών διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών, οι προπαρασκευαστικές εργασίες λαμβάνουν χώρα σε ένα πλαίσιο αύξησης των περιορισμών στην κοινωνία των πολιτών, τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης που μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2004 δεν εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο της Λευκορωσίας·
3. εκφράζει την αλληλεγγύη και υποστήριξή του σε όλους τους πολίτες της Λευκορωσίας που διψούν για μια ανεξάρτητη, ανοικτή και δημοκρατική Λευκορωσία βασιζόμενη στο κράτος δικαίου·
4. καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να σέβονται αυστηρά τα διεθνή πρότυπα κατά τις προετοιμασίες για τις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου 2006, την εγγραφή και τον έλεγχο της εντολής των υποψηφίων, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, καθώς και τις ίδιες τις εκλογές·
5. καταδικάζει τον πρόσφατα ψηφισθέντα "αντι-επαναστατικό νόμο" ο οποίος μεταξύ άλλων επιτρέπει στις αρχές της Λευκορωσίας να φυλακίζουν οποιονδήποτε είναι ύποπτος ότι εκπαίδευσε ή χρηματοδότησε την εκπαίδευση ανθρώπων προκειμένου να συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις ή οποιονδήποτε είναι ύποπτος ότι παρερμήνευσε ή παρείχε πληροφορίες για την κατάσταση στη Λευκορωσία σε οποιαδήποτε ξένη χώρα ή διεθνή οργανισμό· παροτρύνει τις αρμόδιες αρχές της Λευκορωσίας να επανεξετάσουν την απόφασή τους και να απορρίψουν το σχέδιο του αντι-επαναστατικού νόμου·
6. υπογραμμίζει ότι για να αναγνωρισθούν ελεύθερες και δημοκρατικές οι προεδρικές εκλογές πρέπει να εκπληρώνονται τα ακόλουθα κριτήρια:
‐
απόλυτη διαφάνεια της εκλογικής διαδικασίας όσον αφορά όλες τις πτυχές της, ιδίως όσον αφορά τη διαδικασία εγγραφής υποψηφίων, τη σύνθεση των εκλογικών επιτροπών και την καταμέτρηση των ψήφων,
‐
ίσες συνθήκες για όλους τους υποψηφίους ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση στα μαζικά μέσα ενημέρωσης, ιδίως τα ηλεκτρονικά μέσα, και άλλες δυνατότητες οργάνωσης της προεκλογικής τους εκστρατείας,
‐
πλήρη αποχή όλων των κρατικών και κυβερνητικών φορέων από οποιαδήποτε ενέργεια που μπορεί να θεωρηθεί όχληση υποψηφίων, συγγενών τους ή υποστηρικτών τους,
‐
εγγύηση ότι όλοι όσοι συμμετέχουν σε αποστολές παρατήρησης των προεδρικών εκλογών, ιδίως όσοι δεν συνδέονται με υποψηφίους, καθώς και σε προσλήψεις και επιμόρφωση για τις δραστηριότητες αυτές θα είναι απολύτως ελεύθεροι να φέρουν εις πέρας την εργασία τους, επίσης σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, κάτι το οποίο αποτελεί κεφαλαιώδες στοιχείο της διαφάνειας και της επαληθευσιμότητας της εκλογικής διαδικασίας·
7. χαιρετίζει την πρόσκληση που απέστειλαν οι αρχές της Λευκορωσίας προς την αποστολή εκλογικών παρατηρητών του ODIHR του ΟΑΣΕ, αλλά ζητεί επιμόνως από τις αρμόδιες αρχές της Λευκορωσίας να επιτρέψουν σε αυτήν την αποστολή ανεμπόδιστη δραστηριότητα στη Λευκορωσία και να χορηγήσουν σε όλους όσοι συμμετέχουν σε αυτή την αποστολή παρατηρητών πλήρη και απεριόριστη πρόσβαση στη χώρα και σε όλες τις πτυχές της εκλογικής διαδικασίας·
8. εκφράζει τη βαθιά λύπη του για το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρώπης, αντίθετα με όσα ίσχυσαν στις προεδρικές εκλογές του 2001, δεν έχουν λάβει πρόσκληση να αποστείλουν παρατηρητές σε αυτές τις προεδρικές εκλογές και καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να αποστείλουν και στους δύο οργανισμούς αντίστοιχη πρόσκληση το ταχύτερο δυνατό·
9. εκφράζει την ελπίδα ότι θα δημιουργηθούν δυνατότητες αύξησης του αριθμού των βραχυπρόθεσμων διεθνών παρατηρητών, με πρόσκληση εκπροσώπων άλλων διεθνών οργανισμών να αποστείλουν παρατηρητές σε αυτές τις εκλογές στη Λευκορωσία·
10. καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να επιτρέψουν τη διεξαγωγή ανεξάρτητων σφυγμομετρήσεων κατά την έξοδο από τα εκλογικά τμήματα την ημέρα των εκλογών·
11. ενθαρρύνει το λαό της Λευκορωσίας να συμμετάσχει στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές· αναγνωρίζει τη μεγάλη σημασία που έχουν οι εκλογές αυτές, το αποτέλεσμα των οποίων μπορεί να επηρεάσει αποφασιστικά το μέλλον της Λευκορωσίας και την επανένταξη της χώρας στη διεθνή δημοκρατική κοινότητα·
12. τονίζει για μια ακόμη φορά ότι η περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων με τη Λευκορωσία θα εξακολουθήσει να εξαρτάται από την πρόοδο που θα επιτελεσθεί προς την κατεύθυνση του εκδημοκρατισμού και των μεταρρυθμίσεων στη χώρα και ιδίως από τις διαφανείς και δίκαιες προεδρικές εκλογές·
13. θεωρεί ότι στην περίπτωση που οι αρχές της Λευκορωσίας δεν φροντίσουν για τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων προεδρικών εκλογών, η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο θα πρέπει να εξετάσουν περαιτέρω πρωτοβουλίες, μεταξύ των οποίων η επέκταση του καταλόγου απαγόρευσης θεώρησης διαβατηρίου, κατά τρόπο ώστε να συμπεριληφθούν ιδίως οι υπεύθυνοι οποιασδήποτε νοθείας κατά τη διάρκεια των επικείμενων εκλογών, καθώς και το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων των εκπροσώπων των λευκορωσικών αρχών·
14. καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να παρακολουθούν στενά την κατάσταση στη Λευκορωσία ενόψει και κατά τη διάρκεια των εκλογών· καλεί το Συμβούλιο και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να εξετάσουν την ορισμό Ειδικού Εκπροσώπου για τη Λευκορωσία, σε περίπτωση που επιδεινωθεί περαιτέρω ο σεβασμός των δημοκρατικών αρχών· χαιρετίζει τις πρόσφατες αποφάσεις της Επιτροπής όσον αφορά την εφαρμογή και την επέκταση της μετάδοσης ανεξάρτητων ειδήσεων και πληροφοριών για τους πολίτες της Λευκορωσίας· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη χάραξη νέας στρατηγικής για τη Λευκορωσία, αν οι διαδικασίες κατά τη διάρκεια των εκλογών και μετά από αυτές δεν πληρούν τα διεθνή δημοκρατικά πρότυπα·
15. αναμένει από μια τέτοια στρατηγική να περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για πιο ευέλικτη χρήση της τεχνικής αρωγής και της χρηματοδοτικής στήριξης της ΕΕ προς την κοινωνία των πολιτών, καθώς και άλλα μέτρα τα οποία στοχεύουν στην αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα·
16. εκφράζει την ικανοποίησή του για τη μεταφορά εκ μέρους της Επιτροπής ποσού ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ από το πρόγραμμα TACIS στην Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία, γεγονός που επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα στις σχέσεις με την κοινωνία των πολιτών της Λευκορωσίας·
17. καλεί την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΟΑΣΕ και το Κογκρέσο των ΗΠΑ να εργαστούν από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη Λευκορωσία·
18. καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να θίξουν το θέμα της Λευκορωσίας στις ρωσικές αρχές εις τρόπον ώστε να οριστεί μια κοινή ευθύνη για την επίτευξη συγκεκριμένων δημοκρατικών αλλαγών στη χώρα αυτή·
19. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τις αρχές της Λευκορωσίας για άμεση απελευθέρωση του Mikhail Marynich και του Mikalai Statkevich, και άλλων πολιτικών κρατουμένων, και καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να επιμείνουν στην απελευθέρωση αυτών των κρατουμένων και σε διαφανή διερεύνηση της "εξαφάνισης" ηγετών της αντιπολίτευσης·
20. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, τα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, την κυβέρνηση της Λευκορωσίας, το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών και στις Κοινοβουλευτικές Συνελεύσεις του ΟΑΣΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης.