Indeks 
 Poprzedni 
 Następny 
 Pełny tekst 
Procedura : 2004/2125(INL)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury : A6-0052/2006

Teksty złożone :

A6-0052/2006

Debaty :

PV 03/04/2006 - 12
CRE 03/04/2006 - 12

Głosowanie :

PV 04/04/2006 - 8.7
Wyjaśnienia do głosowania

Teksty przyjęte :

P6_TA(2006)0122

Teksty przyjęte
PDF 524kWORD 89k
Wtorek, 4 kwietnia 2006 r. - Strasburg
Dostęp do dokumentów instytucji
P6_TA(2006)0122A6-0052/2006
Rezolucja
 Załącznik

Rezolucja Parlamentu Europejskiego zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie dostępu do dokumentów instytucji (2004/2125(INI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając art. 192 akapit drugi Traktatu WE,

–   uwzględniając art. 39 oraz art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdania instytucji w sprawie wdrożenia rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji(1), a w szczególności sprawozdanie Komisji dotyczące wdrożenia przedłożone za pierwsze trzy lata na podstawie art. 17 ust. 2 tego rozporządzenia,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A6-0052/2006),

A.   mając na uwadze fakt, że wraz z ratyfikacją Traktatu z Amsterdamu oraz wejściem w życie art. 255 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, przejrzystość stała się podstawową zasadą Unii Europejskiej, której celem jest wzmocnienie demokratycznego charakteru instytucji UE, umożliwienie obywatelom włączenia się w proces decyzyjny, zapewnienie większej legitymacji administracji publicznej poprzez jej bardziej skuteczne i odpowiedzialne działania, a także umożliwienie wykrywania problemów lub błędów w krótszym czasie,

B.   mając na uwadze fakt, że rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 tylko częściowo wprowadza w życie art. 255 TWE, ponieważ:

   dorozumiana definicja działań prawodawczych (art. 12) jest zbyt ogólnikowa i może doprowadzić do pomylenia ich z działaniami o charakterze administracyjnym; nie stanowi ona, że akty prawne powinny być poddawane pod dyskusję i przyjmowane publicznie przez Parlament i Radę, oraz że - oprócz inicjatyw ustawodawczych - poprawki popierane przez Państwa Członkowskie powinny być również natychmiast dostępne; z tego samego powodu wszystkie legislacyjne dokumenty przygotowawcze powinny być także dostępne (niezależnie od tego, czy zostały sporządzone przez służby prawne instytucji Wspólnoty), tak aby możliwe było równoprawne podejmowanie decyzji przy lojalnej współpracy Parlamentu, Rady i Komisji w oparciu o pełną wiedzę na temat dziedziny będącej przedmiotem regulacji; poza tym nadal brak jest jednolitego rozumienia wymogów dotyczących publikacji aktów prawnych w Dzienniku Urzędowym lub organizacji Dziennika (np. w odniesieniu do wydania w formie elektronicznej),
   brak jest przejrzystych zasad dotyczących dostępu do dokumentów o charakterze administracyjnym, tzw. "czasu na refleksję" (time for reflection), wyższej jakości redagowania projektów, informowania obywateli o procedurach, które musi stosować każda instytucja w nich uczestnicząca, wspólnych zasad dotyczących archiwizowania dokumentów lub uprzywilejowanego dostępu dla osób posiadających specjalne uprawnienia w zakresie dostępu;
   istnieje wyraźna potrzeba zdefiniowania okoliczności, w jakich poszczególne dokumenty mogą w całości lub częściowo zostać sklasyfikowane jako poufne, a także ustalenia zasad wymuszających regularne kontrole takiej klasyfikacji; ponadto, w sprzeczności z zasadą demokracji, na jakiej opiera się Unia pozostaje fakt, że Parlament Europejski nie posiada jasnej podstawy prawnej dla dostępu do poufnych informacji UE, szczególnie w przypadkach, kiedy dostęp ten jest również zabroniony albo ograniczony dla parlamentów krajowych; należy także podjąć odpowiednie kroki w celu utworzenia zabezpieczenia, uniemożliwiającego krajom trzecim i organizacjom międzynarodowym wprowadzenie zakazu udzielenia Parlamentowi dostępu do poufnych informacji przez Radę i Komisję,
   aparat administracyjny (rejestry instytucji, bazy danych oraz inne aplikacje informatyczne) jest wciąż na etapie prób, brakuje też wspólnej metody dostępu dla trzech instytucji; ponadto nawet w przypadku międzyinstytucjonalnych procedur nadal nie ma powszechnej zgody między instytucjami co do sposobu zarządzania, dzielenia się i przechowywania różnych typów dokumentów; poza tym, mimo że nastąpiła pewna poprawa, wciąż wyraźnie brakuje koordynacji między instytucjami, szczególnie w odniesieniu do dokumentów związanych z międzyinstytucjonalnymi procedurami, na skutek czego nie tylko zwykli obywatele, ale także specjaliści, badacze oraz parlamenty krajowe czują się zagubieni,

C.   mając na uwadze fakt, że nawet jeśli w Rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001 przewidziana jest jego rewizja po trzech latach, a także mimo kilkakrotnie ponawianych próśb Parlamentu skierowanych do Komisji, aby poprawić i wzmocnić prawodawstwo Wspólnoty pod względem przejrzystości, żadna propozycja w rozumieniu art. 39 ust. 2 Regulaminu Parlamentu nie została przedłożona,

D.   mając na uwadze, że problemy ze stosowaniem Rozporządzenia były w pewnym sensie wynikiem niewłaściwego wdrożenia; mając na uwadze, że orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości również ujawniło konieczność wyjaśnienia i sprecyzowania niektórych przepisów rozporządzenia, zwłaszcza tych dotyczących dokumentów opracowywanych przez Państwa Członkowskie i strony trzecie oraz wyjątków stosowanych dla śledztw, porad prawnych i "czasu na refleksję",

E.   mając na uwadze, że przejrzyste i otwarte negocjacje oraz lojalna współpraca między instytucjami są lepszą metodą zapewnienia skuteczności procedury podejmowania decyzji, o której mowa w art. 207 Traktatu WE, niż poufne negocjacje w ramach Rady; ubolewając w związku z tym nad tym, że w swoich konkluzjach Prezydencji z dnia 22 grudnia 2005 r. Rada zdecydowała nie zmieniać swojego regulaminu i nie wprowadzać otwartych debat na szczeblu ministerialnym podczas procesu legislacyjnego,

1.   zwraca się do Komisji o przedstawienie Parlamentowi w 2006 r. na podstawie art. 255 TWE projektu legislacyjnego w sprawie "prawa dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji oraz zasad ogólnych i ograniczeń, które z uwagi na interes publiczny lub prywatny regulują korzystanie z tego prawa dostępu", opracowanego w oparciu o debatę międzyinstytucjonalną i zgodnie ze szczegółowymi zaleceniami przedstawionymi poniżej;

2.   stwierdza, że zalecenia te respektują zasadę pomocniczości, prawa podstawowe obywateli, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zwłaszcza dotyczące art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, oraz art.7 i 8 Karty Praw Podstawowych;

3.   uważa, że finansowe następstwa wnioskowanego projektu muszą być pokryte przez środki przeznaczone na pokrycie kosztów operacyjnych instytucji zważywszy, że wymóg przejrzystości jest nierozłącznie związany z wymogiem tworzenia, przystosowywania i publikowania tekstów, których instytucje są autorami lub adresatami;

4.   podkreśla, że wszelkie nowe zasady dostępu do dokumentów powinny być stosowane od daty wejścia w życie ewentualnej zmiany rozporządzenia oraz że nie powinny w związku z tym działać wstecz;

5.   zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji, wraz z załączonymi szczegółowymi zaleceniami, Komisji i Radzie oraz rządom i parlamentom Państw Członkowskich oraz krajów przystępujących i kandydujących.

(1) Dz.U. L 145 z 31.5.2001, str. 43.


ZAŁĄCZNIK

SZCZEGÓŁOWE ZALECENIA DOTYCZĄCE TREŚCI ŻĄDANEGO WNIOSKU

Zalecenie 1 (dotyczące art. 255 TWE oraz rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 z perspektywy konstytucyjnej)

Komisja powinna jaśniej sformułować odniesienia i punkty preambuły w rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001 (zwanego dalej "Rozporządzeniem") w celu wyjaśnienia, że art. 255 TWE(1), który sam stanowi podstawę prawną tego Rozporządzenia:

   a) jest główną podstawą prawną traktatów dla wdrażania fundamentalnych zasad Unii, przedstawionych w art. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, zgodnie z którym "(…) decyzje podejmowane są z możliwie najwyższym poszanowaniem zasady otwartości i jak najbliżej obywateli", oraz w art. 6 TUE, zgodnie z którym "Unia opiera się na zasadach (…) demokracji (…) oraz praworządności";
   b) jest decydującą podstawą prawną w odniesieniu do przejrzystości i poufności, dla wszystkich działań Parlamentu, Rady i Komisji ("trójkąta prawodawczego") podejmowanych na podstawie TWE i TUE;
   c) musi zostać w pełni i rzetelnie włączony do regulaminów Parlamentu(2), Komisji(3) oraz Rady(4);
   d) musi być stosowany w spójny sposób, kiedy instytucje występują w roli prawodawcy (jak określono w art. 207 TWE) lub wprowadzają w życie prawodawstwo UE i WE (art. 202 TWE)(5), niezależnie od tego, która instytucja wdraża prawodawstwo lub korzysta z uprawnień wykonawczych;

Zalecenie 2 (dotyczące pojęcia dokumentu legislacyjnego i nielegislacyjnego)

Komisja, w następstwie debaty w ramach komitetu międzyinstytucjonalnego, o którym mowa w art. 15 Rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, oraz stosując się do zasad określonych w zaleceniu 1, powinna zmienić to Rozporządzenie:

   a) ponownie definiując pojęcie "dokumentów ustawodawczych", które obecnie są zdefiniowane w art. 12 ust. 2 jako dokumenty "(…) sporządzone lub otrzymane w związku z procedurami dotyczącymi przyjęcia aktów, które są prawnie wiążące dla lub w Państwach Członkowskich", dodając uwagę, że pojęcie aktu (legislacyjnego) powinno być zarezerwowane tylko dla prawa wtórnego (z bezpośrednią podstawą prawną w traktatach);

Jeżeli chodzi o dokumenty ustawodawcze powinno się udzielić dostępu:

   - do wszystkich dokumentów przygotowawczych związanych z określoną procedurą decyzyjną; dostęp powinien być zagwarantowany jak tylko dokumenty te zostaną formalnie przedstawione przez każdą instytucję uczestniczącą w procesie decyzyjnym;
   - do zapisu debat Parlamentu lub Rady, kiedy instytucje te występują w roli prawodawcy, a także do dokumentów stanowiących przedmiot debaty (jeśli nie są sklasyfikowane jako poufne, zob. zalecenie 3, poniżej);
   - do tożsamości autora każdej inicjatywy lub formalnej poprawki;
   - do istotnych informacji dodatkowych lub dokumentów odnoszących się do posiedzeń grup roboczych instytucji, a także dokumentów przedłożonych przez sekretariaty tych instytucji (ze służbami prawnymi włącznie) w przypadku, gdy takie dokumenty nie mają czysto administracyjnego charakteru.

Zmienione Rozporządzenie powinno ponadto stanowić podstawę prawną dla ustanowienia zasad, najlepszych praktyk i porozumień międzyinstytucjonalnych zapewniających lepszą jakość sporządzanych projektów dokumentów ustawodawczych oraz dostęp do ostatecznych wersji dokumentów, np. zasad, których należy przestrzegać podczas:

   - sporządzania projektów dokumentów ustawodawczych,
   - publikowania ich w formie elektronicznej w Dzienniku Urzędowym,
   - konsolidowania aktów podstawowych z aktami zmieniającymi, oraz
   - określania formatu Dziennika Urzędowego, wdrażanie zasady wielojęzyczności oraz określania zadań Urzędu Publikacji (OPOCE);
   b) definiując pojęcie "dokumentów innych niż ustawodawcze" jako dokumentów związanych z procedurami dotyczącymi wykonawczych aktów legislacyjnych (bez względu na instytucję) oraz dokumentów związanych z procedurami dotyczącymi przyjęcia aktów, które nie są wiążące; w przypadku takich dokumentów powinno być możliwe zastosowanie mniej restrykcyjnych reguł przejrzystości, przy uwzględnieniu ich administracyjnego charakteru;

W związku z tym instytucje:

   - powinny podać do wiadomości publicznej procedurę, której należy przestrzegać podczas pracy nad dokumentami innymi niż ustawodawcze, oraz w jasny sposób określić, kiedy i na jakich warunkach zainteresowane strony mogą wziąć udział w tej procedurze, a opinia publiczna mieć dostęp do tych dokumentów.
   - powinny także wyraźnie wskazać jednostki organizacyjne uczestniczące w procedurach administracyjnych, sposób czasowego i stałego przechowywania dokumentów oraz możliwość dostępu do nich.
   c) definiując pojęcie "dokumentów regulacyjnych" (6) jako dokumentów związanych z procedurami przyjmowania aktów, które uzupełniają lub zmieniają dodatkowe elementy aktów legislacyjnych (jak określono w punkcie a)) niezależnie od tego, czy tego rodzaju dokumenty regulacyjne są przyjmowane przez Radę lub przekazywane do przyjęcia przez Komisję); dokumenty te powinny być dostępne odpowiednio na takich samych warunkach jak dokumenty inne niż ustawodawcze (np. w procedurach komitologii dostęp powinien być przyznany od momentu, kiedy projekt aktu zostaje formalnie przedłożony komisji); podobnie, dostęp powinien być udzielony także do odpowiednich dokumentów uzupełniających (np. porządków dziennych, protokołów i wyników głosowania w komisjach).

Zalecenie 3 (dotyczące dokumentów o charakterze poufnym)

Biorąc pod uwagę najlepsze praktyki w Państwach Członkowskich, Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 powinno ulec zmianie w taki sposób, aby jasno zdefiniować "(…) ograniczenia z uwagi na interes publiczny lub prywatny", określone w art. 255 TWE, które mogłyby opóźnić lub wstrzymać dostęp do dokumentów instytucji (lub istotnych ich części); z tego względu Rozporządzenie powinno zawierać szczegółowe zasady dotyczące:

   a) zapewnienia aby, niezależnie od obszaru działalności UE, podstawy, na jakich podejmuje się fundamentalne decyzje w sprawie poszczególnych polityk i przyjmuje się akty legislacyjne, były podane do publicznej wiadomości; istnieje również potrzeba wyjaśnienia i uczynienia rozróżnienia między, z jednej strony, koniecznością zachowania poufności w przypadku, na przykład, planowanych i trwających operacji służb bezpieczeństwa oraz, z drugiej strony, wymogów dotyczących wiarygodności i następczej kontroli,
   b) zapewnienia, aby dokumenty nie były klasyfikowane jako poufne w sposób automatyczny tylko dlatego, że dotyczą kwestii, która ma lub może mieć znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa, oraz
   c) zapewnienia odpowiedniej kontroli Parlamentu Europejskiego (demokratycznej kontroli parlamentarnej).

Ponadto Rozporządzenie powinno jasno stwierdzać, że umowy dwustronne z krajami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi nie mogą przeszkodzić Radzie lub Komisji w dzieleniu się poufnymi informacjami z Parlamentem Europejskim (zwłaszcza w wypadkach, kiedy odpowiednie dokumenty nie są dostępne dla parlamentów krajowych, ponieważ są dokumentami UE).

Zalecenie 4 (dotyczące relacji między UE a Państwami Członkowskimi odnośnie do dzielenia się informacjami/dokumentami)

Uwzględniając zasadę sformułowaną w art. 296 TWE, zgodnie z którą "żadne Państwo Członkowskie nie ma obowiązku udzielania informacji, których ujawnienie uznaje za sprzeczne z podstawowymi interesami jego bezpieczeństwa", Rozporządzenie powinno zostać zmienione w taki sposób, aby

   a) ograniczyć prawo Państw Członkowskich do ograniczania dostępu do ich dokumentów/poprawek w procedurach legislacyjnych/regulacyjnych;
   b) udzielić pełnego dostępu do informacji przedkładanych Komisji przy wdrażaniu prawodawstwa WE lub UE do momentu wszczęcia postępowania przed sądem;

Zalecenie 5 (dotyczące praktycznych aspektów zapewnienia obywatelom dostępu do dokumentów)

Uwzględniając doświadczenia pierwszego czteroletniego okresu obowiązywania Rozporządzenia, Komisja powinna zmienić Rozporządzenie przedstawiając spójny wniosek dotyczący:

   a) zapewnienia jednego miejsca umożliwiającego dostęp w klarowny i uporządkowany sposób do wszystkich dokumentów przygotowawczych dotyczących procedury legislacyjnej lub regulacyjnej (zob. zalecenie 2);
   b) reorganizacji rejestrów instytucji poprzez dodanie wspólnej platformy, tak aby obywatel/użytkownik był w stanie znaleźć te same odnośniki w trzech rejestrach;
   c) określenia wspólnych zasad dotyczących archiwizowania dokumentów, unikania powielania oraz zapewnienia autentyczności różnych wersji;
   d) przedstawienia w przejrzysty i zrozumiały sposób organizacji pracy instytucji i, jeśli to konieczne, miejsca dostępu do dokumentów.

(1) Art. 255 TWE: 1. Każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Państwie Członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych zgodnie z ustępami 2 i 3.2. Zasady ogólne i ograniczenia, które z uwagi na interes publiczny lub prywatny regulują korzystanie z tego prawa dostępu do dokumentów, są określane przez Radę, stanowiącą zgodnie z procedurą określoną w artykule 251, w ciągu dwóch lat od wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu. 3. Każda instytucja wskazana powyżej opracowuje w swoim regulaminie wewnętrznym przepisy szczególne dotyczące dostępu do jej dokumentów.
(2) Art. 199 TWE: Parlament Europejski uchwala swój regulamin wewnętrzny, stanowiąc większością głosów swoich członków.Protokoły posiedzeń Zgromadzenia są publikowane na warunkach określonych w tym regulaminie.
(3) Art. 218 ust. 2 TWE: Komisja uchwala swój regulamin wewnętrzny w celu zapewnienia, że zarówno Komisja, jak i jej służby funkcjonują zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu. Zapewnia ona publikację tego regulaminu.
(4) Art. 207 ust. 3 TWE: Rada uchwala swój regulamin wewnętrzny. W celu zastosowania artykułu 255 ustęp 3 Rada opracowuje w tym regulaminie warunki publicznego dostępu do dokumentów Rady. W celu wykonania niniejszego ustępu Rada określa przypadki, w jakich powinna być uważana za działającą w charakterze prawodawcy, aby umożliwić lepszy dostęp do dokumentów w tych przypadkach, przy zachowaniu skuteczności swojego procesu decyzyjnego. W każdym razie, gdy Rada działa jako prawodawca, wyniki i objaśnienia głosowań, jak również oświadczenia wpisywane do protokołu są jawne.
(5) Art. 202 TWE: Aby zapewnić wykonanie celów określonych w niniejszym Traktacie Rada, zgodnie z postanowieniami niniejszego Traktatu: - zapewnia koordynację ogólnych polityk gospodarczych Państw Członkowskich;- ma prawo podejmowania decyzji;- przyznaje Komisji w aktach przez siebie przyjmowanych uprawnienia do wykonywania norm, które Rada ustanawia. Rada może uzależnić wykonywanie tych uprawnień od pewnych warunków. Może również, w szczególnych przypadkach, zastrzec dla siebie prawo bezpośredniego wykonywania uprawnień wykonawczych. Warunki, o których mowa wyżej, powinny być zgodne z zasadami i normami, które Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego, wcześniej ustanowi.
(6) Artykuł 2 b) decyzji Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającej warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (Dz.U. L 184 z 17.7.1999, str. 23) przewiduje, że "środki o ogólnym zasięgu, mające na celu stosowanie istotnych przepisów aktów podstawowych oraz środki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, zwierząt lub roślin powinny być przyjmowane z zachowaniem procedury regulacyjnej; jeśli akt podstawowy określa, że mniej istotne przepisy można przyjąć lub aktualizować na drodze procedur wykonawczych, takie środki należy przyjąć z zachowaniem procedury regulacyjnej.".

Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności