Rezolucja legislacyjna Parlamentu Europejskiego w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej działanie Wspólnoty na rzecz obchodów "Europejskiej Stolicy Kultury" w latach 2007-2019 (COM(2005)0209 – C6-0157/2005 – 2005/0102(COD))
(Procedura współdecyzji, pierwsze czytanie)
Parlament Europejski,
– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2005)0209)(1),
– uwzględniając art. 251 ust. 2 oraz art. 151 Traktatu WE, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony przez Komisję (C6-0157/2005),
– uwzględniając art. 51 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Kultury i Edukacji (A6-0061/2006),
1. zatwierdza po poprawkach wniosek Komisji;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przedłożenie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego projektu lub zastąpienie go innym tekstem;
3. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 5 kwietnia 2006 r. w celu przyjęcia decyzji nr .../2006/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej działanie Wspólnoty na rzecz obchodów "Europejskiej Stolicy Kultury" w latach 2007-2019
stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu(2),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Decyzja nr 1419/1999/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(3) ustanowiła działanie Wspólnoty na rzecz obchodów "Europejskiej Stolicy Kultury" w latach 2005-2019.
(2) Badanie przeprowadzone w celu określenia efektów obchodów "Europejskiego Miasta Kultury" do 2004 r. wykazało, że miały one korzystny wpływ jeśli chodzi o oddźwięk w mediach, rozwój kultury i turystyki oraz uznanie przez mieszkańców znaczenia faktu wyboru ich miasta, jednakże działanie to nadal wymaga usprawnienia, w szczególności w odniesieniu do jego długotrwałego oddziaływania na rozwój kulturalny danego miasta i regionu.
(3)Umożliwiając miastom zaangażowanie otaczającego ich regionu, w tym wysp, można dotrzeć do szerszego kręgu odbiorców i zwiększyć oddziaływanie obchodów.
(4) Podmioty zainteresowane obchodami podkreśliły problemy związane z procedurą selekcji określoną w decyzji nr 1419/1999/WE i zaleciły: monitorowanie propozycji, w szczególności w celu wzmocnienia ich europejskiego wymiaru, zwiększenie konkurencji oraz określenie na nowo roli komisji.
(5) Znaczenie i oddziaływanie obchodów "Europejskiej Stolicy Kultury" wymaga utworzenia mieszanej procedury selekcji na szczeblach krajowym i europejskim oraz wprowadzenia wyraźnego elementu monitoringu i konsultacji, wprowadzenia elementu krajowego oraz wzmocnienia wymiaru europejskiego.
(6) Faza przygotowania obchodów ma decydujące znaczenie dla ich sukcesu zgodnie z celami działania.
(7)W celu zapewnienia wartości dodanej działania na szczeblu europejskim po desygnacji potrzebna jest faza monitoringu, podczas której zarówno zwróci się uwagę na spełnienie kryteriów określonych dla programu kulturalnego, jak i zapewni fachowe doradztwo oraz pomoc.
(8)Należy ustanowić komisję składającą się z 6 ekspertów krajowych oraz 7 ekspertów europejskich; cała komisja w składzie 13 osób ("komisja selekcyjna"), będzie nadzorować etap selekcji do momentu wyłonienia konkretnego miasta; procedurą monitoringu i udzielania wskazówek stolicom w fazie monitoringu do czasu rozpoczęcia obchodów zajmie się jedynie 7 ekspertów europejskich (jako "komisja monitorująco-doradcza").
(9)W celu zapewnienia doradztwa i pomocy zarówno miastom kandydującym, jak i wybranym zostanie utworzona strona internetowa poświęcona "Europejskim Stolicom Kultury"(składanie wniosków, selekcja, realizacja, odsyłacze), która będzie na bieżąco prowadzona i regularnie aktualizowana przez Komisję.
(10)Należy zachęcać do upowszechniania dobrych praktyk, zwłaszcza w celu zagwarantowania wartości dodanej działań na szczeblu europejskim. Dlatego należy zachęcać do tworzenia sieci poprzednich oficjalnych Europejskich Stolic Kultury, by mogły wnieść konstruktywny wkład polegający na przekazywaniu swoich doświadczeń i najlepszych praktyk przyszłym Europejskim Stolicom Kultury, zwłaszcza w ramach wymiany na etapie przygotowawczym.
(11) Ważne jest, by wynagradzać jakość programu w aspekcie celów i kryteriów działania, w szczególności europejską wartość dodaną poprzez przyznanie nagrody w formie dotacji finansowej.
(12)W celu zapewnienia długotrwałego oddziaływania obchodów Stolicy Kultury należy wykorzystać inicjatywę oraz struktury i potencjał związany z tymi obchodami jako podstawę strategii długofalowego rozwoju kulturalnego zainteresowanych miast.
(13)W celu umożliwienia państwom trzecim udziału w europejskich inicjatywach kulturalnych należy rozważyć ich uczestnictwo w Europejskim Miesiącu Kultury(4) lub podobnej inicjatywie.
(14)Wdrożenie procedury wyboru określonej w niniejszej decyzji zajmie sześć lat; okres ten nie może być zagwarantowany w latach 2011 i 2012 biorąc pod uwagę, że niniejsza decyzja wchodzi w życie w 2007 r. W odniesieniu do wymienionych lat przewiduje się procedurę wyboru określoną w decyzji nr 1419/1999/WE.
(15) W celu zachowania przejrzystości, decyzja nr 1419/1999/WE powinna zostać uchylona i zastąpiona niniejszą decyzją,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Przedmiot
Niniejszym ustanawia się działanie Wspólnoty zatytułowane "Europejska Stolica Kultury" w celu podkreślenia bogactwa i zróżnicowania kultur europejskich oraz ich wspólnych cech, jak również wspierania szerszych kontaktów między obywatelami europejskimi.
Artykuł 2
Dostęp do programu
1. Miasta Państw Członkowskichoraz państw przystępujących do Unii Europejskiej po dniu 31 grudnia 2006 r. mogą być wybrane "Europejską Stolicą Kultury" po kolei na jeden rok, według porządku określonego w Załączniku.
2. Desygnacja stosuje się do jednego miasta w każdym Państwie Członkowskim wyszczególnionym w wykazie zawartym w Załączniku.
Kolejność chronologiczna określona we wspomnianym wykazie może zostać zmieniona przez wzajemne porozumienie między zainteresowanymi Państwami Członkowskimi.
Artykuł 3
Wnioski
1. Każdy wniosek obejmuje program kulturalny o wymiarze europejskim opartym głównie na współpracy kulturalnej zgodnie z celami i działaniami przewidzianymi w art. 151 Traktatu.
2. Program kulturalny obchodów jest specjalnie tworzony na potrzeby roku "Europejskiej Stolicy Kultury", podkreślając wartość dodaną w wymiarze europejskim zgodnie z kryteriami określonymi w art. 4.
3.Program jest zgodny z wszelkimi strategiami lub politykami kulturalnymi danego Państwa Członkowskiego oraz, jeżeli jest to właściwe ze względu na system instytucjonalny Państwa Członkowskiego, z wszelkimi regionalnymi strategiami kulturalnymi, chyba że takie strategie lub polityki zmierzają do ograniczenia liczby miast, które mogą być brane pod uwagę przy wyborze stolic kultury na podstawie niniejszej decyzji.
4. Czas trwania programu wynosi jeden rok. W uzasadnionych przypadkach wyznaczone miasta mogą wybrać skrócenie tego okresu.
Programy wyznaczonych miast na ten sam rok są ze sobą powiązane.
Miasta mogą zdecydować się na zaangażowanie do swojego programu sąsiednich regionów.
Artykuł 4
Kryteria składania wniosków
Program kulturalny spełnia następujące kryteria, podzielone na dwie kategorie: "Wymiar europejski" i "Miasto i obywatele".
Jeśli chodzi o "Wymiar europejski", celem programu jest:
a)
wzmocnienie współpracy w każdym sektorze kultury między działaczami kultury, artystami i miastami z danego Państwa Członkowskiego i innych Państw Członkowskich,
b)
podkreślenie bogactwa kulturowej różnorodności w Europie,
c)
uwypuklenie wspólnych aspektów kultury europejskiej.
Jeśli chodzi o "Miasto i obywatele", celem programu jest:
a)
wspieranie udziału mieszkańców danego miasta i jego okolic oraz zwiększenie zainteresowania miastem z ich strony oraz ze strony obywateli mieszkających za granicą,
b)
trwałość i stanowienie integralnej części długofalowego rozwoju kulturalnego i społecznego miasta.
Artykuł 5
Składanie wniosków
1. Zaproszenie do składania wniosków jest publikowane przez każde zainteresowane Państwo Członkowskie w terminie nie później niż na sześć lat przed rozpoczęciem obchodów.
Zaproszenia do składania wniosków, adresowane do miast ubiegających się o wyżej wymieniony tytuł, wymieniają kryteria określone w art. 4 niniejszej decyzji i wskazówki zamieszczone na stronie internetowej Komisji.
Termin składania wniosków w ramach każdego zaproszenia do składania wniosków będzie wyznaczony najpóźniej dziesięć miesięcy po opublikowaniu zaproszenia.
Wnioski otrzymane w ramach powyższych zaproszeń przedstawiają zarysy programów, które miasta kandydackie planują zrealizować w danym roku.
2. Wnioski te są notyfikowane Komisji przez zainteresowane Państwa Członkowskie.
Artykuł 6
Komisja selekcyjna
1. Ustanawia się komisję selekcyjną w celu oceny wniosków przedłożonych przez miasta kandydackie i rekomendowania nominacji jednego miasta przez zainteresowane Państwo Członkowskie.
2. Komisja selekcyjna składa się z 13 członków. Siedmiu z nich nominowanych jest przez instytucje europejskie: dwóch przez Parlament Europejski, dwóch przez Radę, dwóch przez Komisję i jeden przez Komitet Regionów. Pozostała szóstka nominowana jest przez zainteresowane Państwa Członkowskie w konsultacji z Komisją Europejską. Państwo Członkowskie mianuje następnie formalnie komisję selekcyjną. Komisja wyznacza swego przewodniczącego spośród osobistości nominowanych przez Parlament Europejski, Radę, Komisję i Komitet Regionów.
3. Członkowie komisji selekcyjnej są niezależnymi ekspertami bez żadnego konfliktu interesu w odniesieniu do miast, które odpowiedziały na zaproszenie do składania wniosków, którzy posiadają znaczące doświadczenie i wiedzę specjalistyczną w dziedzinie kultury, rozwoju kulturalnego miast lub organizacji obchodów "Europejskiej Stolicy Kultury".
Siedmiu członków nominowanych przez instytucje europejskie powoływanych jest na okres trzech lat. W drodze odstępstwa, w pierwszym roku obowiązywania niniejszej decyzji, dwóch ekspertów jest mianowanych przez Komisję na okres jednego roku, dwóch przez Parlament Europejski na okres dwóch lat, dwóch przez Radę na trzy lata i jeden przez Komitet Regionów na okres trzech lat.
Artykuł 7
Selekcja wstępna
1. Każde zainteresowane Państwo Członkowskie zwołuje odpowiednią komisję selekcyjną ustanowioną w art. 6 nie później niż na pięć lat przed rozpoczęciem obchodów.
2. Każda komisja selekcyjna ocenia wnioski przedłożone przez miasta, które odpowiedziały na zaproszenie do składania wniosków, oceniając ich wnioski zgodnie z kryteriami ustanowionymi w art. 4.
Komisja ustala krótką listę kandydatów, którzy przechodzą do następnego etapu, i sporządza sprawozdanie dotyczące wniosków przedłożonych przez miasta kandydackie oraz zalecenia dla kandydatów umieszczonych na krótkiej liście.
Komisja przekłada swoje sprawozdanie właściwemu Państwu Członkowskiemu i Komisji. Każde z powyższych Państw Członkowskich formalnie zatwierdza krótką listę opartą na sprawozdaniach komisji selekcyjnej.
Artykuł 8
Selekcja końcowa
1. Miasta umieszczone na krótkiej liście sporządzają pełny wniosek i przekazują kompletną ofertę zainteresowanemu Państwu Członkowskiemu, które następnie przekazuje je Komisji.
2. Każde z zainteresowanych Państw Członkowskich zwołuje odpowiednią komisję selekcyjną w celu przeprowadzenia końcowej selekcji, dziewięć miesięcy po spotkaniu, na którym dokonano preselekcji.
Komisja ta ocenia zrewidowane programy przedstawione przez miasta, które znalazły się na krótkiej liście, zgodnie z kryteriami określonymi w niniejszym działaniu i zaleceniami wydanymi przez ową komisję podczas spotkania dotyczącego selekcji wstępnej.
Powyższa komisja sporządza sprawozdanie z programów kandydatów umieszczonych na krótkiej liście wraz z zaleceniami dotyczącymi nominacji jednego miasta do tytułu "Europejskiej Stolicy Kultury".
Sprawozdanie to zawiera również zalecenia dla wybranego miasta dotyczące postępu i rozwoju, który ma być przez nie dokonany do danego roku, jeśli miasto to będzie wyznaczone przez Radę na "Europejską Stolicę Kultury".
Sprawozdanie jest przedkładane zainteresowanemu Państwu Członkowskiemu i Komisji. Jest ono zamieszczane na stronie internetowej Komisji.
Artykuł 9
Desygnowanie
1. Każde zainteresowane Państwo Członkowskie wyznacza jedno miasto do tytułu "Europejskiej Stolicy Kultury" i powiadamia o tym Parlament Europejski, Radę, Komisję i Komitet Regionów, nie później niż na cztery lata przed rozpoczęciem obchodów.
Do nominacji musi być dołączone uzasadnienie decyzji podjętej na podstawie sprawozdań komisji selekcyjnej.
Nominacja uwzględni zalecenia wydane przez komisję selekcyjną.
2. Parlament Europejski przekazuje opinię do Komisji nie później niż trzy miesiące po otrzymaniu nominacji dokonanych przez zainteresowane Państwa Członkowskie.
Rada, działając na podstawie zalecenia Komisji wydanego na podstawie opinii Parlamentu Europejskiego i uzasadnień opartych na sprawozdaniach komisji kwalifikacyjnych, formalnie desygnuje dane miasta jako "Europejskie Stolice Kultury" na rok, na który zostały nominowane.
Artykuł 10
Komisja monitorująco-doradcza
1.Komisja monitorująco-doradczą jest ustanowiona w celu monitorowania realizacji celów i kryteriów działania oraz zapewnienia stolicom wsparcia i wskazówek od czasu ich wyboru do rozpoczęcia obchodów Europejskiej Stolicy Kultury.
2.Komisja składa się z siedmiu ekspertów nominowanych przez Parlament Europejski, Radę, Komisję i Komitet Regionów, zgodnie z art. 6 ust. 2. Ponadto dane Państwo Członkowskie może nominować obserwatora do powyższej komisji.
3.Zainteresowane miasta przekazują Komisji sprawozdania z postępów na trzy miesiące przez posiedzeniem komisji.
4.Komisja zwołuje komisję i przedstawicieli właściwego miasta. Komisja zwoływana jest dwukrotnie, w celu udzielenia wskazówek dotyczących przygotowań do obchodów i w celu oceny tych przygotowań, aby pomóc miastom w opracowaniu wysokiej jakości programu z wyraźnym akcentem na wymiar europejski. Pierwsze posiedzenie odbywa się przynajmniej dwa lata przez obchodami; drugie posiedzenie odbywa się co najmniej osiem miesięcy przed obchodami.
5.Po każdym posiedzeniu komisja wydaje sprawozdanie w sprawie stanu przygotowań do obchodów oraz niezbędnych działań. W sprawozdaniach uwzględnia się w szczególności wartość dodaną obchodów na szczeblu europejskim, zgodnie z kryteriami określonymi w art. 4 oraz wypełnianie zaleceń przedstawionych w sprawozdaniach komisji selekcyjnej oraz komisji monitorująco-doradczej.
6.Sprawozdania przekazywane są Komisji oraz zainteresowanym miastom i Państwom Członkowskim. Są one również publikowane na stronie internetowej Komisji.
Artykuł 11
Nagroda
Na podstawie sprawozdania wydanego przez komisję monitorująco-doradczą po drugim posiedzeniu w osiem miesięcy przed obchodami, zgodnie z art. 10 ust. 14, Komisja przyznaje wybranym miastom nagrodę im. Meliny Mercouri, jeżeli spełniają one kryteria ustanowione w art. 4 oraz wypełniły zalecenia komisji selekcyjnej oraz komisji monitorująco-doradczej. Nagroda ma charakter pieniężny i przyznawana jest w całości w terminie trzech miesięcy przed rozpoczęciem właściwego roku.
Artykuł 12
Ocena
Każdego roku Komisja zapewnia zewnętrzną i niezależną ocenę wyników obchodów "Europejskiej Stolicy Kultury", które miały miejsce w roku ubiegłym zgodnie z celami i kryteriami działania ustanowionymi na mocy niniejszej decyzji.
Sprawozdanie z tej oceny jest przekładane przez Komisję Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komitetowi Regionów do końca roku następującego po obchodach Europejskiej Stolicy Kultury.
Artykuł 13
Uchylenie
Niniejszym uchyla się decyzję nr 1419/1999/WE. Jednakże decyzja ta nadal obowiązuje w stosunku do miast wybranych na Stolicę Kultury roku 2007, 2008 i 2009.
Artykuł 14
Przepisy przejściowe
1. Miasta wybrane na "Europejskie Stolice Kultury" na rok 2010 na podstawie decyzji nr 1419/1999/WE podlegają procedurze monitoringu ustanowionej w art. 10 niniejszej decyzji. Komisja przyznaje nagrodę wybranym miastom na podstawie art. 11 niniejszej decyzji.
2. W drodze odstępstwa od art. 3-9, wyznaczanie "Europejskich Stolic Kultury" w latach 2011 i 2012 podlegać będzie następującej procedurze decyzyjnej:
1) Miasta w Państwach Członkowskich są wybrane na "Europejską Stolicę Kultury" w kolejności określonej w wykazie zawartym w Załączniku.
2) Każde Państwo Członkowskie przedłoży, w kolejności, swą nominację jednego lub więcej miast Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji i Komitetowi Regionów.
3) Nominacja ta przekładana jest nie później niż na cztery lata przed rozpoczęciem danych obchodów i może jej towarzyszyć zalecenie od zainteresowanego Państwa Członkowskiego.
4) Każdego roku Komisja ustanawia komisję selekcyjną, która sporządza sprawozdanie w sprawie jednej lub więcej nominacji ocenionych na podstawie celów i charakterystycznych cech niniejszego działania.
5) Komisja selekcyjna składa się z siedmiu czołowych niezależnych osobistości, które są ekspertami w dziedzinie kultury, z których dwóch mianuje Parlament Europejski, dwóch Rada, dwóch Komisja i jednego Komitet Regionów.
6) Komisja selekcyjna przedkłada swoje sprawozdanie Komisji, Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
7) Parlament Europejski może przekazać Komisji opinię w sprawie jednej lub więcej nominacji nie później niż trzy miesiące po otrzymaniu sprawozdania.
8) Rada, działając na podstawie zalecenia Komisji wydanego na podstawie opinii Parlamentu Europejskiego i sprawozdań komisji selekcyjnej, formalnie desygnuje dane miasto na "Europejską Stolicę Kultury" na rok, na które zostało nominowane.
3.W drodze odstępstwa od art. 4, kryteria określone w art. 3 i załączniku II do decyzji nr 1419/1999/WE obowiązują wobec Stolic Kultury w latach 2010, 2011 i 2012, chyba, że dane miasto zdecyduje się oprzeć swój program na kryteriach określonych w art. 4.
Artykuł 15
Wejście w życie
Niniejsza decyzja wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Będzie ona obowiązywać od dnia 1 stycznia 2007 r., z zastrzeżeniem art. 5, który obowiązuje od daty wejścia w życie niniejszej decyzji.
Sporządzono w
W imieniu Parlamentu Europejskiego W imieniu Rady
Przewodniczący Przewodniczący
ZAŁĄCZNIK
Kolejność prawa do nominowania "Europejskiej Stolicy Kultury"(5)
Wnioski ministrów kultury zebranych w Radzie w dniu 18 maja 1990 r. dotyczące przyszłego wyboru "Europejskiej Stolicy Kultury" oraz specjalnych obchodów Europejskiego Miesiąca Kultury (Dz.U. C 162 z 3.7.1990, str. 1).