Parlament Europejski,

–   uwzględniając swoje rezolucje z dnia 5 września 2002 r. w sprawie powodzi w Europie(1), z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie suszy w Portugalii(2), z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie suszy w Hiszpanii(3) oraz z dnia 8 września 2005 r. w sprawie katastrof naturalnych (pożarów i powodzi) w Europie w ciągu tamtego lata(4),

–   uwzględniając Protokół z Kioto do Ramowej konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu z dnia 11 grudnia 1997 r. oraz jego ratyfikację przez Wspólnotę Europejską w dniu 25 kwietnia 2002 r.,

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 listopada 2005 r. w sprawie powstrzymywania globalnych zmian klimatycznych(5),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 stycznia 2006 r. w sprawie zmian klimatycznych(6),

–   uwzględniając rozporządzenie (WE) nr 2152/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 listopada 2003 r. dotyczące monitorowania wzajemnego oddziaływania lasów i środowiska naturalnego we Wspólnocie (Forest Focus)(7),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 lutego 2006 r. w sprawie realizacji strategii leśnej dla Unii Europejskiej(8) oraz komunikat Komisji dotyczący strategii leśnej dla Unii Europejskiej (COM(1998)0649),

–   uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej(9) (zwany dalej "Funduszem Solidarności"), obecnie w trakcie rewizji,

–   uwzględniając komunikaty Komisji w sprawie globalnego monitorowania środowiska i bezpieczeństwa (COM(2004)0065) oraz w sprawie wzmacniania zdolności reagowania UE na klęski żywiołowe i sytuacje kryzysowe w państwach trzecich (COM(2005)0153), jak również wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie oceny zagrożenia powodziowego i zarządzania nim (COM(2006)0015),

–   uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument szybkiego reagowania i gotowości na poważne katastrofy (COM(2005)0113), wniosek dotyczący decyzji Rady ustanawiającej Wspólnotowy Mechanizm Ochrony Ludności (COM(2006)0029) oraz przeredagowaną wersję decyzji Rady 2001/792/WE, Euratom z dnia 23 października 2001 r. ustanawiającej mechanizm wspólnotowy ułatwiający wzmocnioną współpracę w interwencjach wspierających ochronę ludności(10),

–   uwzględniając projekt badawczy dotyczący zarządzania ryzykiem powodziowym w ramach szóstego programu ramowego Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego (2002-2006),

–   uwzględniając rezolucję i załącznik przyjęte w dniu 26 marca 2006 r. przez grupę roboczą Euro-śródziemnomorskiego Zgromadzenia Parlamentarnego w sprawie obrony cywilnej i zapobiegania katastrofom naturalnym i ekologicznym(11),

–   uwzględniając raport naukowy Instytutu na rzecz Ekorozwoju oraz raport Wspólnego Centrum Badawczego Komisji w sprawie zmian klimatycznych i znaczenia wody dla Europy(12),

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A6-0149/2006),

A.   mając na uwadze, że zmiany klimatyczne powodują i nasilają skrajne zjawiska pogodowe i katastrofy naturalne (powodzie, ekstremalne susze oraz pożary), które występują na świecie w coraz krótszych odstępach czasu, i że spowodowały one poważne szkody w postaci ofiar śmiertelnych wśród ludzi, pogorszenia stanu środowiska naturalnego oraz ograniczenia działalności gospodarczej,

B.   mając na uwadze, że na ostatniej konferencji ONZ w sprawie zmian klimatycznych, która odbyła się w grudniu 2005 r. w Montrealu, w Kanadzie, poczynione zostały znaczne postępy na szczeblu światowym w zakresie metod walki ze zmianami klimatycznymi, poprawy przestrzegania oraz wdrożenia Protokołu z Kyoto oraz prognoz dotyczących drugiego etapu zobowiązań po roku 2012,

C.  C mając na uwadze podstawowe znaczenie lasów i rolnictwa dla zachowania środowiska naturalnego, gdyż tworzą one równowagę zarówno w odniesieniu do obiegu węgla, jak i obiegu wody i przyczyniają się w nieoceniony sposób do spowalniania globalnego ocieplenia, przeciwdziałania erozji, zapobiegania skutkom ulewnych deszczów oraz łagodzenia efektu cieplarnianego,

D.   mając na uwadze, że przypadki ekstremalnych susz oraz pożarów lasów zwiększyły swoją częstotliwość oraz zasięg występowania w południowej Europie, a także, że pomimo ich nasilenia na skutek zmian klimatycznych przypadki te są częściowo nieprzewidywalne i nieuniknione, co oznacza, że powinno się poszerzyć zasięg badań naukowych nad tymi zjawiskami oraz zwiększyć odpowiednie środki finansowe w celu poprawy mechanizmów oceny ryzyka, systemów prewencji oraz środków na walkę z tymi zjawiskami,

E.   mając na uwadze, że założeniem programu Forest Focus jest wspieranie wymiany informacji na temat lasów we Wspólnocie w celu ich zachowania i ochrony; mając na uwadze, że program ten obejmuje zintegrowane programy ochrony lasów przed pożarami i programy walki z pustynnieniem,

F.   mając na uwadze, że rozporządzenie (WE) nr 2012/2002 zawiera warunki wstępne, które mogą utrudniać wykorzystanie Funduszu Solidarności w niektórych sytuacjach katastrof naturalnych; mając na uwadze, że powodem tego jest nie tylko wysokość i rodzaj wydatków kwalifikujących się do finansowania, ale także brak elastyczności terminów i procedur,

G.   mając na uwadze, że katastrofy naturalne wzmagają zjawiska erozji, zasolenia oraz pustynnienia, zagrażają ekosystemom i bioróżnorodności, utrudniają trwały rozwój oraz zagrażają spójności społecznej,

H.   mając na uwadze, że katastrofy naturalne mogą również doprowadzić do znacznych przemieszczeń i strat w populacjach dzikich zwierząt i zwierząt domowych, niosąc z sobą negatywne skutki zarówno dla społeczności lokalnych, jak i hodowanych przez nie zwierząt; mając na uwadze, że istnieje niewiele mechanizmów przeciwdziałania temu,

I.   mając na uwadze, że zgodnie z Międzynarodową Strategią ONZ na rzecz zapobiegania i ograniczania skutków katastrof lepsze planowanie urbanistyczne w strefach zagrożonych oraz zachowanie ekosystemów mogłoby pozwolić na ograniczenie skutków katastrof naturalnych,

J.   mając na uwadze, że Komisja jest sygnatariuszem Konwencji ONZ o zwalczaniu pustynnienia, którego rozprzestrzenianie się jest wspomniane w Deklaracji Milenijnej ONZ, oraz mając na uwadze, że rok 2006 został ogłoszony Międzynarodowym Rokiem Pustyń i Pustynnienia,

K.   mając na uwadze, że środki podejmowane obecnie w Unii Europejskiej okazują się niewystarczające lub nieodpowiednie z punktu widzenia efektywnego reagowania na katastrofy naturalne, a także mając na uwadze, że różnorodność oraz brak koordynacji mechanizmów i rozwiązań istniejących na szczeblach krajowym i regionalnym nie sprzyjają efektywnym działaniom,

L.   mając na uwadze, że środki prewencji, środki służące przygotowaniu i szkoleniu załóg strażackich, jak również koordynacja zasobów ludzkich i materialnych odgrywają istotną rolę w walce z pożarami,

M.   mając na uwadze, że nastąpił znaczny wzrost liczby i zasięgu powodzi w Europie, w szczególności w Europie Środkowo-Wschodniej, mając na uwadze, że należy dążyć do lepszego przewidywania, zapobiegania - w szczególności przez odtwarzanie polderów i naturalnych rozlewisk - oraz ostrzegania ludności cywilnej przed nadchodzącą powodzią i jej ewakuowania,

1.   z zadowoleniem przyjmuje zwiększenie stopnia świadomości i poparcia społeczeństwa dla środków związanych z ochroną środowiska naturalnego ukierunkowanych na zapobieżenie poważnym katastrofom; proponuje, aby środki służące zapewnieniu bardziej zrównoważonego, racjonalnego i efektywnego wykorzystania wody były podejmowane w obrębie UE, w szczególności w najciężej dotkniętych obszarach i regionach, oraz aby najwięksi konsumenci wody w rolnictwie, turystyce, miastach i przemyśle zostali objęci tymi środkami; popiera stosowanie zasad "użytkownik płaci" oraz "zanieczyszczający płaci" jako gwarancji bardziej racjonalnego wykorzystania wody, a także lepszego monitorowania i kontrolowania ścieków;

2.   podkreśla konieczność wspierania kampanii podnoszących stopień świadomości w kwestii zapobiegania i stosowania dobrych praktyk oraz popularyzacji procedur stosowanych w obliczu takich katastrof jak pożary czy powodzie, finansowanych przez Europejski Fundusz Społeczny lub przy użyciu szczególnych programów, takich jak Forest Focus; podkreśla, że działania mające na celu informowanie społeczeństwa powinny przede wszystkim dotyczyć ludzi młodych i rozpoczynać się w wieku szkolnym;

3.   wzywa państwa członkowskie do zwiększania współpracy w zakresie obrony cywilnej na szczeblu Unii Europejskiej, a także do zagwarantowania dostępności dodatkowych środków przeznaczonych na walkę z sytuacjami kryzysowymi;

4.   wzywa Komisję do uwzględnienia jako wydatków kwalifikujących się do finansowania przez Wspólnotę kosztów budowy infrastruktury oraz nabycia sprzętu technicznego do gaszenia pożarów, w tym sprzętu do gaszenia pożarów z powietrza;

5.   z zadowoleniem przyjmuje Plan działania Komisji na rzecz egzekwowania prawa, zarządzania i handlu w dziedzinie leśnictwa (FLEGT), który służy zwalczaniu nielegalnego wycinania lasów, a także nowy instrument finansowy na rzecz środowiska (program Life+), które mają podstawowe znaczenie dla ochrony lasów europejskich oraz dla zapobiegania zagrażającym im czynnikom, w tym pożarom;

6.   wzywa państwa członkowskie do refleksji nad rolą lasów w Unii Europejskiej w ramach usystematyzowanych środków zagospodarowania przestrzennego, w tym środków zwiększających bezpieczeństwo powodziowe, koncentrujących się na bardziej efektywnej retencji wody, a także środków zwiększających bezpieczeństwo geologiczne, ukierunkowanych na umacnianie stoków oraz prowadzenie ponownego zalesiania tam, gdzie to możliwe; proponuje rozpoczęcie publicznej debaty na temat ekologicznej, społecznej i gospodarczej roli lasów oraz wykorzystanie jej do podniesienia świadomości na temat różnic istniejących między europejskimi lasami, a w szczególności na temat szczególnego charakteru lasów śródziemnomorskich; wyraża przekonanie, że niezbędne jest lepsze wykorzystanie funduszy strukturalnych i funduszu spójności w celu zapobiegania suszom, stanowiącym główny czynnik zaostrzający katastrofy naturalne; wyraża również przekonanie, że powinno się dostarczać bodźców mających na celu zachowanie lasów oraz zarządzanie terenami wiejskimi w celu określenia różnych zastosowań (leśnictwo, wypas, uprawy polowe, nawadnianie itd.); podtrzymuje opinię, że monokultura powinna być praktykowana jedynie w wyraźnie określonych obszarach, szczególnie dobrze przystosowanych dla danego gatunku i związanej z nim działalności gospodarczej, oraz że do takich systemów powinno się podchodzić z ostrożnością, a właściciele i producenci powinni być świadomi ciążącej na nich odpowiedzialności;

7.   zwraca się do Komisji o włączenie ambitnych i opartych na solidarności celów do wspólnych ramach legislacyjnych dotyczących zwalczania katastrof naturalnych i zapobiegania im, a szczególnie o przyjęcie nowego rozporządzenia w sprawie Funduszu Solidarności oraz dyrektywy w sprawie oceny i zarządzania powodziami; ponadto, w związku ze zbliżającą się rewizją programu Forest Focus zwraca się o zwiększenie finansowania i uczynienie środków wykonawczych bardziej elastycznymi;

8.   wzywa do zapewnienia wsparcia w celu umożliwienia ponownego zalesiania obszarów dotkniętych katastrofami, bez niszczenia ich bioklimatu i właściwości ekologicznych, a także wyraża nadzieję, że rekultywacja krajobrazu wiejskiego i miejskiego będzie traktowana jako sprawa szczególnej wagi i z należytym uwzględnieniem szczególnych właściwości lokalnych;

9.   podkreśla konieczność zapewnienia wystarczających środków na utrzymanie sieci Natura 2000;

10.   wyraża przekonanie, że odbudowa czy przywracanie do poprzedniego stanu obszarów sieci Natura 2000 dotkniętych powodzią, suszą lub pożarem powinny być finansowane z funduszów Wspólnoty, ponieważ stanowią one znaczną część zielonych przestrzeni Europy, gwarantujących różnorodność biologiczną i zachowanie gatunków; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia krajowych funduszy leśnych na rzecz zapobiegania pożarom lasów i ponownego zalesiania;

11.   wzywa Komisję do zagwarantowania, aby przyszłe debaty w sprawie pomocy w przypadkach katastrof oraz instrumentów ochrony cywilnej uwzględniały również dzikie zwierzęta i zwierzęta domowe;

12.  zwraca się do Komisji o przedłożenie strategii dotyczącej suszy, na której można oprzeć europejską politykę zapobiegania suszom i i zarządzania związanym z nią zagrożeniem;

13.   domaga się, aby ekstremalna susza została włączona do mechanizmów Funduszu Solidarności, ponieważ jest to anormalne zjawisko naturalne, rozwijające się powoli i mające różny okres trwania, a wywierające poważny, trwały wpływ na warunki życia i stabilność socjoekonomiczną dotkniętych regionów; zaleca, aby Fundusz Solidarności zachował możliwość wspierania walki z lokalnymi sytuacjami kryzysowymi (sytuacje o charakterze regionalnym) oraz aby istniała możliwość finansowania szkód publicznych i prywatnych z Funduszu Solidarności;

14.   zachęca Komisję do powołania europejskiego obserwatorium susz, pustynnienia, powodzi oraz innych skutków zmian klimatycznych w celu gromadzenia informacji i zapewnienia bardziej skutecznego reagowania;

15.   zaleca, aby wdrażano prewencyjne środki zarządzania ryzykiem związanym z wystepowaniem suszy, w tym strategie na rzecz minimalizacji jej skutków, włączone do strategii zarządzania dorzeczami;

16.   uznaje konieczność zbadania i opracowania nowych form zapobiegania i wykrywania pożarów oraz pomocy w ich gaszeniu z wykorzystaniem satelitów oraz innych najnowszych technologii; wyraża przekonanie, że nowe technologie informacyjne (np. system informacji geograficznej) są bardzo ważne w walce z pożarami oraz powodziami; podkreśla istotną rolę nowych technologii wykrywania w zapobieganiu katastrofom naturalnym;

17.   zaleca działania na rzecz ochrony lasów przed pożarami, szczególnie pozyskiwanie i przetwarzanie produktów leśnej biomasy, zakaz zmiany przeznaczenia pogorzeliska i zaostrzenie kar za przestępstwa przeciwko środowisku, a w szczególności za przestępstwa powodujące pożary lasów; uważa, że zbieranie produktów leśnej biomasy powinno zostać prawnie uregulowane w celu zapobieżenia postępującemu pustynnieniu na skutek wyczerpania materii organicznej i wyjałowienia gleby, co czyni ją bardziej wrażliwą na zagrożenie suszą i powodzie spowodowane ulewnymi deszczami;

18.   wzywa Komisję do przedłożenia wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie zapobiegania pożarom i zarządzaniem ryzykiem związanym z nimi, do regularnego gromadzenia danych, opracowania map i wyszczególnienia stref zagrożonych, przygotowania planów zarządzania ryzykiem pożarowym, wskazania przez państwa członkowskie przeznaczonych na ten cel zasobów i dostępnych środków, skoordynowania różnych urzędów, minimalnych wymogów w zakresie szkolenia zespołów oraz ustanowienia odpowiedzialności i kar w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego;

19.   wzywa Komisję do zalecenia państwom członkowskim sporządzenia map ryzyka pożarowego i powodziowego, uwzględnianych w planach zagospodarowania przestrzennego;

20.   zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Dz.U. C 272 E z 13.11.2003, str. 471. (2) Dz.U. C 33 E z 9.2.2006, str. 599. (3) Dz.U. C 92 E z 20.4.2006, str. 414. (4) Teksty przyjęte w tym dniu, P6_TA(2005)0334. (5) Teksty przyjęte w tym dniu, P6_TA(2005)0433. (6) Teksty przyjęte w tym dniu, P6_TA(2006)0019. (7) Dz.U. L 324 z 11.12.2003, str. 1. (8) Teksty przyjęte w tym dniu, P6_TA(2006)0068. (9) Dz.U. L 311 z 14.11.2002, str. 3. (10) Dz.U. L 297 z 15.11.2001, str. 7. (11) http://www.europarl.eu.int/intcoop/empa/committee_cult/wg_tsunami_res26mars_en.pdf (12) http://ies.jrc.cec.eu.int/fileadmin/Documentation/Reports/Inland_and_Marine_Waters/Pubs/Climate_Change_and_the_European_Water_Dimension_2005.pdf