Parlament Europejski,

–   uwzględniając zieloną księgę Komisji "Poprawa zdrowia psychicznego ludności – Strategia zdrowia psychicznego dla Unii Europejskiej" (COM(2005)0484),

–   uwzględniając art. 2, 13 i 152 traktatu WE,

–   uwzględniając Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej(1),

–   uwzględniając dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(2)

–   uwzględniając rezolucję Rady z dnia 18 listopada 1999 r. w sprawie wspierania zdrowia psychicznego(3),

–   uwzględniając deklarację europejskiej konferencji ministerialnej WHO z dnia 15 stycznia 2005 r. w sprawie sprostania wyzwaniom związanym z ochroną zdrowia psychicznego w Europie oraz opracowania rozwiązań w tym zakresie,

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 marca 2006 r. w sprawie wyzwań demograficznych i solidarności między pokoleniami(4),

–   uwzględniając art. 45 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, a także opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A6-0249/2006),

A.   mając na uwadze, że jedna czwarta osób w Europie przynajmniej raz w życiu cierpiała na poważne zaburzenie psychiczne; mając na uwadze fakt, że choroby psychiczne dotykają wszystkich w UE bezpośrednio czy też pośrednio, a także szacunki, według których każdego roku w Unii Europejskiej 18,4 mln osób w wieku 18-65 lat cierpi na głęboką depresję; mając na uwadze, że zdrowie psychiczne umożliwia obywatelom rozwój intelektualny i emocjonalny, a także uczestnictwo w życiu społecznym, szkolnym i zawodowym; mając na uwadze z drugiej strony, że zaburzenia psychiczne są źródłem wydatków, wykluczenia społecznego i napiętnowania,

B.   mając na uwadze, że zaburzenia psychiczne znacząco pogarszają jakość życia osób bezpośrednio lub pośrednio nimi dotkniętych,

C.   mając na uwadze, że choroby psychiczne wiążą się z ogromnymi kosztami ekonomicznymi obciążającymi społeczeństwo, pochłaniając według niektórych obliczeń 3-4% PKB w państwach członkowskich Unii Europejskiej,

D.   mając na uwadze, że zaburzenia psychiczne wywierają już bardzo poważne skutki gospodarcze, zdrowotne i społeczne, których znaczenie w warunkach starzejącego się społeczeństwa i zmian społecznych będzie rosło wraz ze wzrostem liczby zachorowań,

E.   mając na uwadze, że każdego roku samobójstwo popełnia około 58 tys. obywateli Unii Europejskiej, czyli więcej niż wynosi liczba osób ginących corocznie z powodu wypadków drogowych lub HIV/AIDS, oraz mając na uwadze, że dziesięciokrotnie większa liczba osób próbuje popełnić samobójstwo,

F.   mając na uwadze, że wobec podziału kompetencji w traktacie WE wartość dodana wspólnotowej strategii w sprawie zdrowia psychicznego ludzi w Europie wiąże się głównie z zapobieganiem,

G.   mając na uwadze, że w niektórych państwach europejskich do 85% środków przeznaczonych na ochronę zdrowia psychicznego wydawanych jest na prowadzenie dużych instytucji,

H.   mając na uwadze, że brak zrozumienia istoty promowania zdrowia psychicznego oraz brak inwestycji w tej dziedzinie przyczyniły się do pogorszenia stanu zdrowia i utraty sprawności przez jednostki oraz do problemów społecznych,

I.   mając na uwadze, że około 40% wszystkich więźniów cierpi na jakąś formę zaburzeń psychicznych oraz że wśród tych osób prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa jest siedmiokrotnie wyższe niż wśród pozostałych członków społeczeństwa; mając także na uwadze, że nieodpowiednie warunki pozbawienia wolności mogą pogłębić zaburzenia oraz uniemożliwić resocjalizację,

J.   mając na uwadze, że na terytorium Unii Europejskiej nie poświęca się dostatecznej uwagi i środków na ochronę zdrowia psychicznego dzieci i ludzi młodych, mimo że choroby psychiczne wykazują silną tendencję wzrostową wśród młodych osób;

K.   mając na uwadze, że zagadnienia płci występują wyraźnie w dziedzinie zdrowia, w szczególności w przypadku zaburzeń pokarmowych, chorób neurodegeneracyjnych, schizofrenii, zaburzeń nastroju, stanów lękowych, paniki, depresji, nadużywania alkoholu i stosowania innych substancji psychotropowych, a także w odniesieniu do samobójstw i przestępczości - dziedzin wymagających bardziej systematycznych badań,

L.   mając na uwadze, że kobiety poszukujące pomocy częściej niż mężczyźni zwracają się do specjalistów i że lekarze dwa razy częściej niż mężczyznom zalecają im stosowanie leków neuroleptycznych; mając na uwadze, że – jak wynika z badań farmakokinetycznych – u kobiet występuje gorsza tolerancja tego rodzaju substancji,

M.   mając na uwadze, że zapobieganie, wczesne wykrywanie, interwencja i leczenie zaburzeń psychicznych znacznie zmniejszają reperkusje osobiste, finansowe i społeczne,

N.   mając na uwadze, że wiele ludzi cierpi na choroby neurodegeneracyjne i zgodnie z przewidywaniami ich liczba będzie rosła wskutek m.in. długowieczności i związanego z tym wzrostu liczby osób w podeszłym wieku,

O.   mając na uwadze, że w większości państw Unii Europejskiej pojawiła się tendencja do odchodzenia od długotrwałej zinstytucjonalizowanej opieki nad dziećmi z problemami rozwojowymi i behawioralnymi zagrażającymi ich normalnemu rozwojowi, szczególnie w sferze edukacyjnej, i nad dorosłymi cierpiącymi na chroniczne i poważne zaburzenia, na rzecz zapewniania im wsparcia umożliwiającego życie w społeczeństwie, jednakże w procesie tym zabrakło odpowiedniego planowania i środków na rzecz usług lokalnych,

P.   mając na uwadze, że problemy zdrowia psychicznego związane z przemocą wobec kobiet i dziewcząt są słabo rozpoznane; mając na uwadze, że zeznania o prześladowaniach często nie są brane pod uwagę i że wiele kobiet i dziewcząt nie chce świadczyć o doznanej przemocy, chyba że lekarze i personel medyczny pytają o to bezpośrednio,

Q.   mając na uwadze, że warunkiem dobrego zdrowia psychicznego jest wychowanie w zdrowej rodzinie zapewniającej nie tylko bezpieczeństwo materialne, lecz także psychiczne i miłość rodzicielską,

1.   przyjmuje z zadowoleniem zaangażowanie Komisji w promowanie zdrowia psychicznego; wzywa do przyznania tej kwestii większego priorytetu w ramach polityki ochrony zdrowia, ze szczególnym wskazaniem na zapobieganie oraz w polityce badań naukowych Unii; uważa także, że powinna ona być uwzględniona w strategiach politycznych i prawodawstwie wszystkich dyrekcji Komisji oraz ministerstw wszystkich państw członkowskich; które powinny zobowiązać się do zharmonizowania obecnych krajowych i międzynarodowych wskaźników zdrowia psychicznego, mając na celu zapewnienie na szczeblu UE porównywalnego zestawu danych;

2.   uważa, że zielona księga nie uwzględnia należycie zagadnień płci; wnioskuje zatem o systematyczne włączanie tych zagadnień do proponowanych środków dotyczących promocji zdrowia psychicznego, do działań profilaktycznych oraz do badań nad zdrowiem psychicznym, gdzie opracowania badawcze były dotychczas niewystarczające i nieodpowiednie do tego stopnia, że znacznie zmniejszyły się postępy osiągane w dziedzinie zapobiegania i leczenia tych chorób w porównaniu do postępów zarejestrowanych dla innych chorób;

3.   uznaje wybitną rolę lekarzy w monitorowaniu pacjentów;

4.   uważa, że dobry stan zdrowia psychicznego stanowi warunek wstępny ogólnego zdrowia i dobrego samopoczucia Europejczyków oraz właściwego funkcjonowania gospodarki w UE; promuje i popiera wszystkie środki mające pomóc zapobieganiu zaburzeniom psychicznym;

5.   podkreśla konieczność pobudzenia refleksji na temat lepszego wykorzystania dostępnych instrumentów wspólnotowych, takich jak VII program ramowy na rzecz badań, w celu zgromadzenia możliwości, które wspierałyby badania nad zdrowiem psychicznym w Unii;

6.   uważa, że wszelkie przyszłe propozycje Komisji w sprawie zdrowia psychicznego powinny przewidywać partnerstwo i konsultacje z osobami, które doświadczyły lub doświadczają problemów ze zdrowiem psychicznym, ich rodzinami i opiekunami oraz organizacjami pozarządowymi działającymi w ich interesie, ze stowarzyszeniami członków rodzin i innymi zainteresowanymi stronami, czyniąc tym samym proces decyzyjny bardziej reprezentatywnym i otwartym, powinny też wspierać współpracę między członkami rodzin pacjentów psychiatrycznych;

7.   zwraca uwagę na duże rozpiętości w wysokości wydatków na zdrowie psychiczne w poszczególnych państwach członkowskich, zarówno w wartościach bezwzględnych, jak i w zestawieniu z łączną kwotą wydatków na opiekę zdrowotną;

8.   uważa, że niezbędne będzie podjęcie różnych działań w celu osiągnięcia trzech celów: promowania zdrowia psychicznego, poprawy zdrowia psychicznego oraz profilaktyki zaburzeń psychicznych; uważa, że celem tych działań powinno być dostarczenie odpowiednich informacji, zdobycie odnośnej wiedzy i wypracowanie odpowiednich postaw i umiejętności, aby chronić zdrowie psychiczne i fizyczne i poprawiać jakość życia obywateli Europy;

9.   podkreśla potrzebę ostrożnego posługiwania się takimi pojęciami jak "zły stan zdrowia psychicznego", "zaburzenia psychiczne", "poważne choroby psychiczne" oraz "zaburzenia osobowości";

10.   podkreśla znaczenie potrzeby wczesnego przesiewu, wykrywania i diagnozowania oraz zintegrowanego, indywidualnie dostosowanego leczenia;

11.   podkreśla potrzebę zwalczania poprzez odpowiednie działania występujących w tym zakresie nierówności w leczeniu chorób psychicznych;

12.   wzywa do uwzględnienia w ramach wszelkich przyszłych strategii osób mających trudności z nauką, ponieważ natrafiają one na podobne problemy co osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne, łącznie z wykluczeniem społecznym, instytucjonalizacją, naruszaniem praw człowieka, dyskryminacją, napiętnowaniem oraz brakiem pomocy dla nich samych, ich rodzin i opiekunów; wzywa jednocześnie do podjęcia większych wysiłków w celu rozpoznawania poznawczo uzdolnionych dzieci i młodzieży i zapewniania im lepszego wsparcia;

13.   podkreśla znaczenie wzajemnej pomocy i wiodącą rolę odgrywaną przez własne doświadczenia ludzi w zakresie leczenia, choroby i powrotu do zdrowia;

14.   przyjmuje z zadowoleniem fakt, że dzieci, pracownicy, osoby starsze oraz dyskryminowani członkowie społeczeństwa zostali uznani przez Komisję za podstawowe grupy docelowe, jednak uważa, że należy rozszerzyć zakres tych grup, np. o osoby cierpiące na poważne choroby psychiczne, choroby przewlekłe i nieuleczalne, osoby niepełnosprawne, więźniów, członków mniejszości etnicznych i innych mniejszości, osoby bezdomne, imigrantów, osoby nieposiadające stałego miejsca pracy i bezrobotnych, jak również o szereg kwestii dotyczących zdrowia psychicznego i opieki odnoszących się szczególnie do kobiet;

15.   stwierdza, że zaburzenia osobowości stanowią szczególne wyzwanie w zakresie diagnozowania, leczenia, czy prowadzenia i opieki, wymagając więcej badań i specjalnych kierunków polityki; wzywa także Komisję do poświęcenia uwagi agresji, czynnikom powodującym agresywne zachowania i ich psychologicznym konsekwencjom

16.   uznaje, że mężczyźni i kobiety mogą mieć różne potrzeby w zakresie zdrowia psychicznego i wzywa do przeprowadzenia dalszych badań, w szczególności dotyczących zależności między przymusową opieką szpitalną a przypadkami samookaleczeń i częstszym przepisywaniem leków psychotropowych wśród kobiet;

17.   podkreśla potrzebę przeprowadzenia badań udowodnionych różnic budowy i funkcjonowania mózgu mężczyzn i kobiet w celu opracowania dla obu płci oddzielnych metod podejścia i leczenia w zakresie zdrowia psychicznego;

18.   zwraca się o przyznanie pomocy matkom, zarówno przed jak i po porodzie, w celu uniknięcia depresji lub innych objawów psychopatologicznych licznie występujących w tych sytuacjach;

19.   uważa, że dobre zdrowie psychiczne matek i rodziców pomaga dzieciom rozwijać się bez przeszkód i wyrosnąć na zdrowe osoby dorosłe;

20.   wzywa do przyjęcia multidyscyplinarnej strategii działania opartej na współdziałaniu wielu instytucji w złożonych sytuacjach związanych ze złym stanem zdrowia psychicznego, takich jak pomoc dzieciom lub młodzieży mającym problemy rozwojowe czy behawioralne lub zaburzenia łaknienia, i/lub dzieciom, których rodzice często sami cierpią na zaburzenia psychiczne (lub przebywają w placówkach opieki długoterminowej);

21.   zauważa, że określony przez społeczeństwo obraz tego, jak powinno wyglądać ciało dziewczynki i kobiety, ma wpływ na ich zdrowie psychiczne i samopoczucie i powoduje m.in. wzrost zaburzeń pokarmowych;

22.   wskazuje, że choroby psychiczne i zaburzenia psychiczne najczęściej mają podłoże we wczesnym dzieciństwie i podkreśla znaczenie badań promujących zdrowy okres wczesnego dzieciństwa;

23.   podkreśla znaczenie kształcenia ustawicznego i szkolenia w miejscu pracy dla pośredników: kadry nauczycielskiej, pracowników opieki, służb społecznych i sądowniczych oraz pracodawców;

24.   z zadowoleniem przyjmuje uznanie w zielonej księdze faktu, iż czynniki społeczne i środowiskowe, takie jak osobiste doświadczenia, rodzina i wsparcie społeczne oraz warunki bytowe, takie jak ubóstwo, życie w wielkich miastach i izolacja obszarów wiejskich oraz warunki środowiska pracy, takie jak niepewność pracy, bezrobocie i długie godziny pracy, mają znaczenie dla zdrowia psychicznego ludzi; podkreśla, że zaburzenia psychiczne stanowią główną przyczynę przechodzenia na wcześniejsze emerytury i renty inwalidzkie;

25.   uważa, że dobre warunki pracy wpływają dodatnio na zdrowie psychiczne i wzywa pracodawców do realizacji programów sprzyjających utrzymaniu dobrego stanu zdrowia psychicznego w środowisku pracy jako elementu niezbędnego do wypełnienia spoczywających na nich obowiązków w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, mając na celu zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi "możliwie najlepszych miejsc pracy" oraz możliwie najlepszego włączenia tych osób w rynek pracy; uważa także, że programy te powinny być podawane do informacji publicznej i monitorowane na podstawie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, z jednoczesnym uwzględnieniem potrzeb i opinii pracowników;

26.   z zadowoleniem wita społeczne inicjatywy pojawiające się w ramach polityki społecznej i polityki zatrudnienia, mające na celu promowanie niedyskryminacyjnego leczenia osób dotkniętych chorobami psychicznymi, społeczną integrację osób z zaburzeniami psychicznymi oraz zapobieganie stresowi w miejscu pracy;

27.   w nawiązaniu do europejskiej strategii zatrudnienia podkreśla wpływ zdrowia psychicznego na zatrudnienie, a jednocześnie wpływ bezrobocia na stan zdrowia psychicznego obywateli;

28.   uważa, że państwa członkowskie powinny współpracować ze sobą na rzecz opracowania i realizacji efektywnych strategii ograniczania liczby samobójstw, w szczególności wśród osób młodych oraz innych grup wysokiego ryzyka;

29.   wzywa do większego uznania związku istniejącego między dyskryminacją, przemocą oraz zaburzeniami zdrowia psychicznego, co podkreśla konieczność zwalczania wszelkich form przemocy i dyskryminacji w ramach strategii promowania zdrowia psychicznego poprzez prewencję;

30.   uznaje, że jedno z największych wyzwań w zakresie ochrony zdrowia psychicznego wiąże się ze zjawiskiem starzenia się ludności Europy oraz nalega na położenie większego nacisku na badania nad mechanizmami i przyczynami chorób neurodegeneracyjnych lub innych chorób psychiatrycznych u osób w podeszłym wieku i na ich profilaktykę jak również odnośną opiekę, łącznie z opracowaniem nowych terapii;

31.   uważa ponadto, że należy położyć nacisk na związek między spożywaniem alkoholu i narkotyków a zaburzeniami psychicznymi; uważa, że uzależnienie od alkoholu i narkotyków pociąga za sobą poważne problemy w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego oraz problemy dla ogółu społeczeństwa; wzywa Komisję do niezwłocznego sprawdzenia, które programy odwykowe i metody leczenia są najbardziej skuteczne;

32.   podkreśla, że osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne zasługują na godną i ludzką opiekę i traktowanie oraz że opieka medyczna i usługi wspierające powinny być skuteczne i wysokiej jakości, dostępne dla wszystkich cierpiących i powszechne; że należy zapewnić jasność co do prawa decydowania przez te osoby o poddaniu się leczeniu; że powinny być one uprawnione, we wszystkich możliwych przypadkach, do udziału w decyzjach dotyczących własnego leczenia oraz konsultowane zbiorowo w sprawie świadczonych im usług; że przepisywane im leki powinny mieć możliwie najmniej skutków ubocznych; oraz że dla osób pragnących bezpiecznie zaprzestać zażywania leków powinny być dostępne informacje i porady;

33.   uważa, że stosowanie siły przynosi efekty przeciwne do zamierzonych, podobnie jak przymusowe zażywanie leków; uważa, że wszystkie formy leczenia szpitalnego i przymusowe zażywanie leków powinny mieć ograniczony czas trwania i powinny być, w miarę możliwości, systematycznie kontrolowane i stosowane za zgodą pacjenta lub w ostateczności - w razie braku tej zgody - na podstawie upoważnienia wydanego przez odpowiednie organy;

34.   stoi na stanowisku, że należy unikać wszelkiego ograniczania wolności osobistej, szczególnie w odniesieniu do ograniczeń fizycznych, co wymaga monitorowania, sprawdzania i czujności ze strony demokratycznych instytucji odpowiedzialnych za przestrzeganie indywidualnych praw, w celu zapewnienia ochrony przed nadużyciami;

35.   wzywa, by działania na rzecz przeciwdziałania napiętnowaniu stanowiły kluczowy element wszelkich przyszłych strategii, np. poprzez organizowanie dorocznych kampanii na rzecz zdrowia psychicznego w celu zwalczania niewiedzy i niesprawiedliwości, ponieważ piętno związane ze złym stanem zdrowia psychicznego prowadzi do wykluczenia z wszystkich dziedzin życia społecznego, poczynając od życia zawodowego po rodzinne i od społeczności lokalnej po specjalistów z dziedziny ochrony zdrowia; uważa ponadto, że w celu uzyskania poprawy zdrowia psychicznego i warunków pacjentów należy zagwarantować podstawowe prawa społeczne i obywatelskie, jak prawo do mieszkania i wsparcia ekonomicznego dla osób niezdolnych do pracy oraz prawo do wchodzenia w związki małżeńskie i kierowania własnymi sprawami; uważa ponadto, że napiętnowanie stanowi w istocie rodzaj dyskryminacji i powinno podlegać ustawom antydyskryminacyjnym;

36.   uważa, że jednym z elementów napiętnowania jest szeroko rozpowszechniony pogląd, iż zaburzenia zdrowia psychicznego są poważne i trwają przez całe życie, podczas gdy należy podkreślić, że przy odpowiedniej pomocy niektórzy chorzy mogą odzyskać zdrowie, a inni osiągną remisję albo też dostateczny poziom funkcjonalności czy stabilności;

37.   podkreśla potrzebę zreformowania usług na rzecz ochrony zdrowia psychicznego i oparcia ich na wysokiej jakości lokalnej opiece zapewnianej w miejscu zamieszkania lub placówkach przeznaczonych dla osób wymagających częściowej opieki, z dostępem do odpowiedniej opieki zdrowotnej i socjalnej i przy zagwarantowaniu regularnego nadzoru i oceny; z zapewnieniem tymczasowej opieki dla osób mających problemy ze zdrowiem psychicznym i ich opiekunów, przy zastosowaniu strategii zakładającej ustanawianie pojedynczych i uniwersalnych punktów dostępu do usług zdrowotnych i socjalnych, mieszkaniowych, szkoleniowych, transportowych i świadczeń finansowych oraz innych usług; podkreśla, że towarzyszyć temu powinien szeroki wachlarz usług związanych z hospitalizacją w przypadkach dolegliwości o ostrym przebiegu, chronicznych lub wymagających zastosowania środków bezpieczeństwa, przy czym w każdym przypadku niezbędne jest zapewnienie niezależnego nadzoru wszystkich osób poddanych przymusowej hospitalizacji;

38.   mając to na uwadze, podkreśla konieczność wspierania spółdzielni zakładanych przez pacjentów psychiatrycznych i wszystkich działań zmierzających do integracji użytkowników i byłych pacjentów oraz do przeznaczania zasobów na szkolenie personelu, aby umożliwić temu personelowi uwzględnianie wszystkich potrzeb pacjentów psychiatrycznych;

39.   podkreśla potrzebę kształcenia ustawicznego z zakresu zagadnień zdrowia psychicznego dla lekarzy ogólnych i rodzinnych oraz innych specjalistów z dziedziny usług podstawowej opieki zdrowotnej;

40.   uważa, że władze lokalne mają do odegrania kluczową rolę w promowaniu dobrego stanu zdrowia psychicznego, wspieraniu osób cierpiących na choroby we własnym środowisku i łączeniu rozmaitych aspektów świadczenia usług w zakresie zdrowia psychicznego przez wiele agencji;

41.   uważa, że osoby u których zdiagnozowano zarówno problemy ze zdrowiem psychicznym, jak i uzależnienia powinny być z reguły poddawane równoczesnemu leczeniu obu tych przypadłości;

42.   podkreśla, że aspekty zdrowia psychicznego i fizycznego są ze sobą powiązane, że zaburzenia psychiczne mogą mieć podłoże biologiczne, społeczne, emocjonalne czy historyczne, którymi należy się zająć dla zapewnienia skuteczności innych podejść, i że niektóre leki psychiatryczne mogą tak naprawdę pogarszać leżące u podstaw problemu uwarunkowania biologiczne;

43.   wzywa do poświęcenia większej uwagi psychologicznym skutkom i symptomom chorób somatycznych; nalega na konieczność przywiązania jednakowej wagi do samopoczucia psychicznego i fizycznego w leczeniu szpitalnym, zwłaszcza w przypadku chorób ciężkich i/lub nieuleczalnych; uważa, że personel medyczny i paramedyczny zatrudniony w innych specjalistycznych dziedzinach powinien przechodzić ciągłe szkolenia z zakresu psychopatologii, ponieważ zaburzenia pozostają często niezdiagnozowane lub są bagatelizowane;

44.   podziela opinię Komisji zawartą w uwagach na temat deinstytucjonalizacji, ponieważ długotrwały pobyt w zakładzie psychiatrycznym może prowadzić do przedłużenia i pogorszenia stanu psychopatologicznego, większego napiętnowania i wykluczenia społecznego, równocześnie jednak uznaje, że należy poczynić większe wysiłki, by przekonać społeczeństwo o osiąganiu lepszych efektów, kiedy osoby o poważnych zaburzeniach psychicznych lub trudnościach z nauką otrzymują opiekę w ramach lokalnej społeczności;

45.   proponuje zbieranie przez Komisję w ramach programu zdrowia publicznego danych na temat chorób psychicznych, wskaźników wyzdrowień leczonych pacjentów oraz skuteczności ich ponownej integracji w społeczeństwie;

46.   zaleca Komisji ustalenie miejsc i przykładów godnych naśladowania praktyk oraz rozpowszechniania informacji na ich temat wśród wszystkich państw członkowskich – owe "miejsca demonstracyjne" powinny być porównywalne z miejscami wyznaczonymi przez WHO w ramach programu "Narody na rzecz zdrowia psychicznego"; uważa, że miejsca demonstracyjne, "kuracje demonstracyjne" i "demonstracyjne strategie profilaktyczne" mogłyby stanowić ważne sposoby zmniejszania nierówności wśród państw członkowskich w zakresie zdrowia psychicznego; wzywa Komisję do zaangażowania instytutów wiedzy we wskazanie miejsc demonstracyjnych, kuracji demonstracyjnych i demonstracyjnych strategii profilaktycznych;

47.   uważa, że ponieważ wszyscy (zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ 46/119 A/RES/46/119 z dnia 17 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony osób chorych psychicznie oraz poprawy psychiatrycznej opieki zdrowotnej) mają prawo do najlepszej dostępnej opieki nad zdrowiem psychicznym, najlepsze wzorce i odnośne informacje należy rozpowszechniać i udostępniać wszystkim obywatelom;

48.   uważa, że pojęcie "leczenie" powinno być rozumiane szeroko, z położeniem nacisku na wskazywanie i eliminowanie czynników społecznych i środowiskowych, przy czym stosowanie leków powinno stanowić rozwiązanie wybierane w ostateczności, zwłaszcza w przypadku dzieci i młodzieży; krytykuje rosnącą medykalizację i patologizację poszczególnych etapów życia bez kompleksowego dochodzenia przyczyn; wzywa do uwzględnienia takich czynników, jak osobiste doświadczenia, rodzina, wsparcie społeczne oraz warunki życia i pracy, odgrywających w przypadku choroby psychicznej pewną rolę podobnie jak czynniki genetyczne;

49.   zwraca uwagę na fakt, że w niektórych państwach członkowskich, szczególnie w niektórych nowych, duża liczba dzieci dorasta w państwowych placówkach opieki; nalega, aby Komisja skuteczniej wspierała stworzenie alternatywnych systemów, które pomogłyby rodzicom z grup ryzyka we właściwej opiece nad dziećmi; wzywa do jak najszybszego uruchomienia oraz skutecznego wdrożenia projektu "Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w rozszerzonej Unii Europejskiej - opracowanie skutecznej polityki i efektywnych rozwiązań" (ang. "Child and adolescent mental health in an enlarged Europe: development of effective policies and practices"), którego zadaniem byłaby koordynacja postępów strategii w zakresie zdrowia psychicznego dzieci w państwach członkowskich UE;

50.   uważa ponadto, że do zapobiegania problemom ze zdrowiem psychicznym oraz do poprawy i promowania dobrego stanu psychicznego, strategii terapeutycznej dla cierpiących na zaburzenia psychiczne i ich rehabilitacji potrzebne są oprócz leczenia także odpowiednie otoczenie społeczne i środowisko pracy, a także pomoc rodziny i lokalnej społeczności; podkreśla potrzebę badań nad środowiskami sprzyjającymi utrzymaniu zdrowia psychicznego i powrotu do niego;

51.   wzywa Komisję do wsparcia dalszych reform w państwach członkowskich, w których dochodziło do nadużyć w dziedzinie psychiatrii, stosowania nadmiernej ilości leków lub więzienia pacjentów, czy też nieludzkich praktyk, takich jak stosowanie "łóżek-klatek" lub zbyt częste umieszczanie w izolatkach, zwłaszcza w niektórych nowych państwach członkowskich; podkreśla, że w niektórych nowych państwach członkowskich wskaźniki zdrowia psychicznego w społeczeństwie podążają generalnie w złym kierunku, o czym świadczy duża liczba samobójstw, aktów przemocy oraz uzależnień, zwłaszcza od alkoholu; podkreśla, że kraje te otrzymały w spadku nieodpowiednie systemy opieki w zakresie zdrowia psychicznego oraz wielkie ośrodki psychiatryczne i placówki opieki, które zwiększają wykluczenie społeczne oraz napiętnowanie, podczas gdy jednocześnie brakuje usług wspólnotowych, które należy zintegrować z ogólnymi systemami ochrony zdrowia i ochrony społecznej; wzywa Komisję do umieszczenia reformy psychiatrii w porządku obrad negocjacji akcesyjnych UE; uważa, że więzienie nie jest odpowiednim środowiskiem dla osób cierpiących na zły stan zdrowia psychicznego i że należy aktywnie szukać innych rozwiązań;

52.   raca się o przeprowadzenie dalszych badań nad interwencjami terapeutycznymi i psychologicznymi, opracowaniem leków o większej skuteczności i mniejszej liczbie skutków ubocznych, ustaleniem czynników powodujących zaburzenia psychiczne oraz samobójstwa, jak również do przeprowadzenia oceny jakości świadczonych usług na potrzeby inwestycji w promowanie zdrowia psychicznego oraz badań nad metodami przyczyniającymi się do pełnego wyzdrowienia i remisji; wzywa w szczególności do poświęcenia specjalnej uwagi badaniom nad lekami lepiej nadającymi się dla dzieci; podkreśla ponadto, że badań nie można ograniczać do środków farmaceutycznych, ale należy je rozszerzyć na badania epidemiologiczne, psychologiczne i ekonomiczne nad społecznością lokalną oraz społecznymi czynnikami powodującymi choroby psychiczne; wzywa ponadto do większego angażowania usługobiorców we wszystkich aspektach badań nad zagadnieniami zdrowia psychicznego;

53.   uważa ponadto, że niezbędne są dalsze badania zjawiska napiętnowania oraz metod przeciwdziałania mu, doświadczeń indywidualnych usługobiorców i ich opiekunów, współpracy między różnymi służbami i zawodami a byłymi usługobiorcami oraz transgranicznego świadczenia usług;

54.   uważa, że aby usługi na rzecz ochrony zdrowia psychicznego były efektywne i darzone publicznym zaufaniem, należy na nie przeznaczyć wystarczające środki odzwierciedlające koszty zaburzeń psychicznych ponoszonych przez jednostki, instytucje opieki zdrowotnej i socjalnej oraz ogół społeczeństwa;

55.   uważa, że należy stosować wysokiej jakości zindywidualizowane metody promowania zdrowia psychicznego, uwzględniając szczególne potrzeby jednostek oraz grup docelowych;

56.   uznaje cenny wkład, jaki w opiekę nad osobami cierpiącymi na problemy ze zdrowiem psychicznym wnoszą członkowie rodziny i nieformalni opiekunowie; podobnie uznaje, że wielu z nich będzie miało własne problemy w zakresie opieki i potrzebować będzie informacji i wsparcia ze strony specjalistów w celu dalszego jej świadczenia; uznaje ponadto cenny wkład, jaki mogą wnieść usługobiorcy poprzez udzielanie sobie wzajemnego wsparcia;

57.   podkreśla potrzebę stosowania słownictwa i terminologii, które pomogą zwalczać napiętnowanie, jak środki zmierzające do likwidowania uprzedzeń, zmiany postaw i krytykowania stereotypów dotyczących wszystkich rodzajów zaburzeń psychicznych;

58.  58, wzywa do ustanowienia przez Komisję grupy ds. koordynacji i nadzoru w dziedzinie zdrowia psychicznego w celu gromadzenia informacji na temat zdrowia psychicznego i jego promowania w UE, oceny dostateczności (pod względem liczby i szkoleń) istniejących specjalistów z zakresu zdrowia psychicznego i infrastruktury oraz rozpowszechniania informacji na temat najlepszych wzorców wśród wszystkich państw członkowskich i wszystkich stron zaangażowanych w leczenie chorób i zaburzeń psychicznych; podkreśla, że w działania grupy ds. koordynacji i nadzoru należy zaangażować organizacje pacjentów i organizacje prowadzące leczenie oraz instytucje opieki i instytuty wiedzy;

59.   wzywa Komisję, by po opracowaniu zielonej księgi wystąpiła z wnioskiem dotyczącym dyrektywy w sprawie zdrowia psychicznego w Europie oraz obrony i poszanowania praw obywatelskich i podstawowych w przypadku osób cierpiących na zaburzenia psychiczne;

60.   zachęca UE i państwa AKP do ścisłej współpracy w zakresie inwestycji w dobry stan zdrowia psychicznego, poprzez rozwój i strategie polityczne przewidziane w porozumieniu z Kotonu;

61.   zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom państw członkowskich, krajom przystępującym i kandydującym, państwom AKP oraz europejskiemu oddziałowi WHO.

(1) Dz.U. C 364 z 18.12.2000, str. 1. (2) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, str. 16. (3) Dz.U. C 86 z 24.3.2000, str. 1. (4) Teksty przyjęte P6_TA(2006)0115.