Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την έναρξη διαδικασίας διαλόγου με θέμα την κοινοτική θεώρηση των συστημάτων οικολογικής επισήμανσης των αλιευτικών προϊόντων (2005/2189(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, με την οποία αρχίζει διαδικασία διαλόγου με θέμα την κοινοτική θεώρηση των συστημάτων οικολογικής επισήμανσης των αλιευτικών προϊόντων (COM(2005)0275),
– έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής,
– έχοντας υπόψη την έκθεση αριθ. 780 της 26ης περιόδου συνόδων της Επιτροπής Αλιείας του Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), που έλαβε χώρα στη Ρώμη από τις 7 ως τις 11 Μαρτίου 2005,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στην οποία παρατίθεται σχέδιο κοινοτικής δράσης που σκοπό έχει την ενσωμάτωση της αναγκαίας προστασίας του περιβάλλοντος στην κοινή πολιτική αλιείας (COM(2002)0186),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα "Το μέλλον της αγοράς των αλιευτικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση: ευθύνη, συνεργασία και ανταγωνιστικότητα" (COM(1997)0719),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2371/2002 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2002, για τη διατήρηση και βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής(1),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των τροφίμων (Α6-0219/2006),
Α. εκτιμώντας ότι η διάθεση στην αγορά αλιευτικών προϊόντων που θα συνοδεύονται από φερέγγυο πιστοποίηση του ότι αλιεύθηκαν, εξετράφησαν, συνελέγησαν ή μεταποιήθηκαν σύμφωνα με κριτήρια διατήρησης του περιβάλλοντος είναι δυνατόν να συμβάλει σημαντικά στη μεγαλύτερη δέσμευση τόσο των παραγωγών όσο και των καταναλωτών υπέρ των στόχων μιας βιώσιμης αλιείας,
Β. εκτιμώντας, αντιθέτως, ότι δεν υπάρχει ενιαία διεθνώς αποδεκτή έννοια της βιωσιμότητας όσον αφορά τα αλιευτικά προϊόντα,
Γ. εκτιμώντας ότι μια οικολογική προσέγγιση στο πλαίσιο ενός συστήματος οικολογικής επισήμανσης πρέπει πάντοτε να βασίζεται σε αξιολογήσεις ευρέος φάσματος,
Δ. εκτιμώντας ότι ένα σύστημα οικολογικής επισήμανσης και πιστοποίησης πρέπει να δίνει προτεραιότητα σε ένα σύστημα διευκρίνισης πολλαπλών κριτηρίων,
Ε. εκτιμώντας ότι ο FAO μελετά τις διάφορες πλευρές της οικολογικής επισήμανσης των αλιευτικών προϊόντων και της ιχθυοκαλλιέργειας από το 1998 και ότι η επιτροπή Αλιείας εξέδωσε τον Μάιο του 2005 οδηγίες για αυτό το θέμα,
ΣΤ. εκτιμώντας ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) μελέτησε το ζήτημα κατόπιν της συνόδου της Ντόχας το 2001, όταν εκδηλώθηκαν υποψίες των αναπτυσσομένων χωρών ότι η οικολογική επισήμανση μπορεί να καταλήξει σε ένα ακόμη μηχανισμό προστατευτισμού υπέρ των προϊόντων των πλέον ανεπτυγμένων χωρών,
Ζ. εκτιμώντας ότι η οικολογική επισήμανση των αλιευτικών προϊόντων ενδέχεται να συμβάλει στη βελτίωση της συλλογής πληροφοριών για συγκεκριμένα αλιευτικά προϊόντα (βελτίωση της ποσότητας και της αξιοπιστίας των δεδομένων),
Η. εκτιμώντας την πληθώρα των οικολογικών επισημάνσεων και των κριτηρίων της αναγνώρισής τους που εμφανίζονται, και την έλλειψη εμπιστοσύνης και τη σύγχυση που προξενείται στους καταναλωτές, πράγμα που είναι δυνατόν να καταλήξει στην απαξίωση αυτού του μέσου,
Θ. εκτιμώντας ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα υπέγραψε πρόσφατα τη συμφωνία για το Διεθνές Πρόγραμμα Διατήρησης των Δελφινιών και το συναφές σύστημα οικολογικής πιστοποίησης (Ασφαλές για τα Δελφίνια),
Ι. εκτιμώντας ότι έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει σύγχυση μεταξύ της οικολογικής και της ποιοτικής επισήμανσης,
ΙΑ. εκτιμώντας ότι, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2371/2002 όλη η αλιευτική δραστηριότητα που διενεργείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα έπρεπε εξ ορισμού να είναι βιώσιμη εφόσον υπάρχει υποχρέωση να ανταποκρίνεται στους κοινοτικούς κανόνες,
1. επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής, με την οποία αρχίζει διαδικασία διαλόγου με θέμα την κοινοτική θεώρηση των συστημάτων οικολογικής επισήμανσης των αλιευτικών προϊόντων·
2. λυπάται, αντιθέτως, για την καθυστέρηση της Επιτροπής όσον αφορά την παρουσίαση της ανακοίνωσής της, η οποία επέτρεψε στο μεταξύ να διαδοθούν οικολογικές επισημάνσεις ιδιωτικής πρωτοβουλίας, έξω από κάθε δημόσιο έλεγχο, με τα προβλήματα αξιοπιστίας και σύγχυσης που αυτό συνεπάγεται τόσο για καταναλωτές όσο και για παραγωγούς·
3. εφιστά επίσης την προσοχή στους πραγματικούς στόχους πολλών από αυτές τις επισημάνσεις που, δεδομένης της όλο και μεγαλύτερης σημασίας που οι καταναλωτές αποδίδουν στην βιώσιμη ανάπτυξη, χρησιμοποιούνται απλώς ως διαφήμιση χάριν της αύξησης των πωλήσεων, χωρίς να παρέχεται στον καταναλωτή καμία πραγματική εγγύηση για την ωφελιμότητά τους υπέρ της βιωσιμότητας·
4. εκφράζει την πεποίθηση ότι το εύρος των συστημάτων που ισχύουν επί του παρόντος αυξάνει την πολυπλοκότητα του ζητήματος και ότι οιαδήποτε μελλοντική πρόταση θα πρέπει να καταρτιστεί κατά τρόπο ώστε να μην παρέχεται εμπορικό πλεονέκτημα σε εκείνους που δραστηριοποιούνται ήδη στην αγορά·
5. εννοεί ότι στόχος της ανακοίνωσης είναι αποκλειστικά η έναρξη μιας γενικής διαδικασίας διαλόγου και όχι ακόμη η διεξοδική εξέταση των κριτηρίων που θα πρέπει να καθοδηγήσουν μια κοινοτικού χαρακτήρα οικολογική επισήμανση· εκφράζει , ωστόσο, τη λύπη του για το ότι η Επιτροπή, με αυτήν την ανακοίνωση προσφέρει ελάχιστα στο διάλογο που η ίδια ισχυρίζεται ότι αρχίζει διάλογο που εμφανίζεται τώρα υπερβολικά απροσδιόριστος και στερούμενος προηγούμενης μελέτης·
6. εκφράζει τη λύπη του για την έλλειψη φιλοδοξίας στην ανακοίνωση και φρονεί ότι η προτιμηθείσα επιλογή (η οποία συνίσταται στη θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων για προαιρετικά συστήματα οικολογικής σήμανσης) δεν ανταποκρίνεται πλήρως στις σχετικές προκλήσεις· θεωρεί ότι οιεσδήποτε σημάνσεις χρησιμοποιηθούν στην αγορά πρέπει να παρακολουθούνται ανεξάρτητα, προκειμένου να είναι απόλυτα έγκυρες και αξιόπιστες για τον καταναλωτή·
7. υποστηρίζει την ουσιαστικότερη αναγνώριση σε ευρωπαϊκό επίπεδο της αλιείας μη βιομηχανικής κλίμακας· ζητεί, πριν από την ενδεχόμενη θέσπιση ενός συστήματος οικολογικής σήμανσης, να υπάρξει διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των αντιπροσώπων του τομέα της αλιείας μη βιομηχανικής κλίμακας, και οι προτάσεις τους να ληφθούν υπόψη·
8. φρονεί ότι η σήμανση θα είναι πλήρως αποτελεσματική μόνο εάν είναι ενιαία και εύκολα κατανοητή από τους καταναλωτές, καθιστώντας έτσι δυνατό τον προσανατολισμό των επιλογών τους προς προϊόντα που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των αλιευτικών πόρων·
9. προτρέπει, για το λόγο αυτό, στην Επιτροπή να αναπτύξει περαιτέρω εκτεταμένο διάλογο, στον οποίο θα μπορούν να συμμετάσχουν όλοι οι θιγόμενοι και ο οποίος θα καταστήσει δυνατή μια εις βάθος εξέταση του αριθμού και της σημασίας των ζητημάτων που παραμένουν ανοικτά·
10. αποδέχεται κατά βάση τους στόχους της βιωσιμότητας, εναρμόνισης, ανιχνευσιμότητας, διαφάνειας, αντικειμενικότητας και αποφυγής των δυσμενών διακρίσεων, τους οποίους αναφέρει το σημείο 4 της ανακοίνωσης· θεωρεί ότι η θέσπιση μιας ενιαίας κοινοτικής επισήμανσης είναι επιβαρυντική από άποψη γραφειοκρατίας·
11. εκφράζει την πεποίθηση ότι η χρήση αξιόπιστων οικολογικών επισημάνσεων θα μπορούσε να είναι πολύ αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμηση της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας, εφόσον απαιτεί πολύ σαφή τεκμηρίωση της προέλευσης των αλιευμάτων, γεγονός το οποίο θα καταστήσει πολύ δυσκολότερη την είσοδο παράνομων αλιευμάτων στην αγορά·
12. ζητεί από την Επιτροπή να διευκρινίσει τι εννοεί ως δημόσια επισήμανση κοινοτικού χαρακτήρα, διότι οι αναλύσεις των επιλογών 2 ("Δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος οικολογικής κοινοτικής επισήμανσης για τα αλιεύματα και τα αλιευτικά προϊόντα") και 3 ("θέσπιση των ελαχίστων απαιτουμένων προϋποθέσεων εκουσίων συστημάτων οικολογικής επισήμανσης") που αναφέρονται στην ανακοίνωση προξενούν σύγχυση ως προς το αν λαμβάνονται υπ" όψη τα στοιχεία εκτίμησης, τα οποία χρησιμοποιούνται στα διεθνή πλαίσια σχετικά με τους κυρίους ενός συστήματος οικολογικής επισήμανσης·
13. εκφράζει την άποψη ότι μόλις καταρτιστεί ένα σύστημα οικολογικής επισήμανσης και πιστοποίησης, η Επιτροπή θα πρέπει να το προωθήσει και να το εξηγήσει σε όλους όσοι συμμετέχουν στη διαδικασία· εκφράζει την άποψη ότι η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι κατοχυρώνεται πλήρως η βεβαιότητα συμμόρφωσης με τους κανόνες που ορίστηκαν από τους αρμόδιους για την επισήμανση και την πιστοποίηση φορείς, προκειμένου να μην παραπλανούνται οι καταναλωτές·
14. προτρέπει την Επιτροπή να εκπονήσει εντός εξαμήνου ανακοίνωση απευθυνόμενη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο και το, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο αλλαγών κατά τη διάρκεια της ευρείας συζήτησης και θα έχει ως αντικείμενο τις ελάχιστες απαιτούμενες προϋποθέσεις και τις κατευθυντήριες γραμμές, στις οποίες θα πρέπει να ανταποκρίνεται ένα κοινοτικό σύστημα οικολογικής επισήμανσης των αλιευτικών προϊόντων·
15. προτρέπει επίσης στην Επιτροπή, κατά την εκπόνηση των βάσεων ενός συστήματος οικολογικής επισήμανσης των αλιευτικών προϊόντων στην ΕΕ, να λάβει υπ" όψη της τα σχετικά διεθνή κριτήρια, ιδιαίτερα εκείνα που έχει ορίσει ο FAO· δηλώνει ότι το σύστημα θα πρέπει να ανταποκρίνεται ιδίως στα εξής:
α)
να συνάδει τόσο με τον Κώδικα Συμπεριφοράς του FAO, όσο και με τις αποφάσεις άλλων διεθνών οργανισμών, μεταξύ αυτών, του ΟΗΕ και του ΠΟΕ,
β)
να έχει εκούσιο χαρακτήρα και να εξασφαλίζει μείζονα προστασία του περιβάλλοντος χωρίς αυτό να είναι δυνατόν να ερμηνευθεί κατά τρόπο που τα μη επισημαινόμενα προϊόντα να θεωρούνται κατώτερης ποιότητας,
γ)
να είναι διαφανές σε όλα του τα στάδια, περιλαμβανομένης της οργανικής του δομής και των δημοσιονομικών του διατάξεων,
δ)
να μην συνεπάγεται δυσμενείς διακρίσεις ούτε εμπόδια στο εμπόριο, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις αναπτυσσόμενες χώρες, εξασφαλίζοντας συγχρόνως τον θεμιτό ανταγωνισμό,
ε)
να προωθείται από την Επιτροπή, που θα πρέπει να θεσπίσει τους κανόνες λειτουργίας του, εξασφαλίζοντας την ανεξαρτησία εξειδικευμένων οργάνων διαπίστευσης και πιστοποίησης, ουσιαστικών μέσων εγγύησης της διαδικασίας, καθώς και την αξιοπιστία των όσων αναγράφονται στην επισήμανση,
στ)
να διαθέτει ορισμένα κριτήρια βιωσιμότητας που θα πρέπει να οριστούν με επίπεδο απαιτήσεων υψηλότερο από εκείνων που διέπουν το κοινοτικό σύστημα διαχείρισης πόρων και θα πρέπει να βασίζονται σε σοβαρές επιστημονικές αναλύσεις· τα εν λόγω κριτήρια θα μπορεί συνεπώς να είναι τόσο γενικά όσο και ειδικά, ανάλογα με τα επί μέρους αλιευτικά προϊόντα,
ζ)
να εξασφαλίζει ότι οι επισημάνσεις θα μεταδίδουν πληροφορίες αληθείς, το οποίο θα εγγυάται την αλυσίδα φύλαξης του προϊόντος από το αλιευτικό σκάφος μέχρι τον τελικό καταναλωτή, δηλαδή, την συνέχεια της πιστοποίησης που θα αποδεικνύει ότι το επισημαινόμενο προϊόν πληροί τις προβλεπόμενες προδιαγραφές,
η)
να περιέχει αξιόπιστες και ανεξάρτητες διαδικασίες λογιστικού ελέγχου και επαλήθευσης,
θ)
να εξασφαλίζει την απαραίτητη δημοσιότητα του συστήματος,
ι)
να τίθεται υπέρ της συμπερίληψης του τελικού αποτελέσματος της αξιολόγησης του προϊόντος στην επισήμανση κατά τρόπο που να είναι ορατός και ευνόητος από τους καταναλωτές·
16. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις Κυβερνήσεις των κρατών μελών.