Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego sytuacji w strefie euro w 2006 r. (2006/2239(INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany "Roczny przegląd sytuacji w strefie euro" (COM(2006)0392),
– uwzględniając tymczasową prognozę Komisji z września 2006 r.,
– uwzględniając rezolucję z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie międzynarodowej roli strefy euro oraz pierwszej oceny wprowadzenia banknotów i monet euro(1),
– uwzględniając rezolucję z dnia 4 kwietnia 2006 r. na temat sytuacji gospodarki europejskiej: wstępne sprawozdanie na temat głównych kierunków polityk gospodarczych na rok 2006(2),
– uwzględniając rezolucję z dnia 14 marca 2006 r. w sprawie przeglądu strategicznego Międzynarodowego Funduszu Walutowego(3),
– uwzględniając rezolucję z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie finansów publicznych w Unii Gospodarczej i Walutowej (UGW)(4),
– uwzględniając rezolucję z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie rozszerzenia strefy euro(5),
– uwzględniając rezolucję z dnia 26 października 2006 r. na temat rocznego sprawozdania Europejskiego Banku Centralnego za rok 2005(6),
– uwzględniając sprawozdania Europejskiego Banku Centralnego (EBC)w sprawie międzynarodowej roli euro oraz integracji finansowej w strefie euro,
– uwzględniając rezolucję z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie opodatkowania przedsiębiorstw w Unii Europejskiej: wspólna ujednolicona podstawa opodatkowania(7),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej (A6-0381/2006),
A. mając na uwadze, że przynależność do strefy euro zwiększa stopień wzajemnych powiązań gospodarczych między państwami członkowskimi oraz wymaga ściślejszej koordynacji polityki gospodarczej w celu przezwyciężenia słabości strukturalnych, sprostania nadchodzącym wyzwaniom i osiągnięcia większego dobrobytu i większej konkurencyjności, co ma na celu przygotowanie do funkcjonowania w ramach coraz bardziej zglobalizowanej gospodarki,
B. mając na uwadze, że w 2006 r. wzrost gospodarczy w strefie euro jest szybszy i wydaje się opierać na szerszych podstawach, a popyt krajowy – w szczególności tempo inwestycji – rośnie; mając jednak na uwadze, że wzrost ten może ulec spowolnieniu w 2007 r. ze względu na wysokie ceny ropy, opóźnione skutki wzmocnienia euro oraz spadek wzrostu gospodarczego w Stanach Zjednoczonych,
C. mając na uwadze, że potencjalny wzrost gospodarczy w strefie euro szacowany jest zwykle na około 2% i należy go zwiększyć do 3% i utrzymać na tym poziomie, aby zapewnić pracę ponad dwunastu milionom bezrobotnych Europejczyków, zwiększyć ich dochody rozporządzalne oraz przyznać środki potrzebne na modernizację niepowtarzalnego europejskiego modelu państwa opiekuńczego,
D. mając na uwadze, że w odniesieniu do kryterium stopy inflacji stosowane są dwie różne definicje "stabilności cen"; mając na uwadze, że EBC wyjaśnił, że dążąc do stabilizacji cen ma on na celu utrzymanie stopy inflacji na poziomie niewiele poniżej 2% w perspektywie średniookresowej, podczas gdy w swoich raportach o konwergencji, EBC i Komisja wykorzystują wartość referencyjną obliczoną jako średnia stopa inflacji w okresie kolejnych 12 miesięcy w trzech państwach członkowskich o najlepszych wynikach powiększona o 1,5 punktu procentowego, na podstawie protokołu w sprawie kryteriów konwergencji przywołanego w art. 121 ust. 1 Traktatu WE, który przewiduje, że najlepsze wyniki w znaczeniu stabilności cen oznaczają w praktyce możliwie najniższą inflację,
E. mając na uwadze, że od dnia 1 stycznia 2007 r. strefa euro obejmować będzie jedynie 13 państw członkowskich, natomiast koordynacja polityki makroekonomicznej oraz rynek wewnętrzny dotyczył będzie wszystkich 27 państw członkowskich,
F. mając na uwadze, że zewnętrzne reprezentowanie krajów strefy euro w instytucjach i na forach międzynarodowych nie jest proporcjonalne do ich znaczenia ekonomicznego w światowej gospodarce; mając na uwadze, że od momentu wprowadzenia euro osiągnięto ograniczony postęp w celu zagwarantowania, że strefa euro przyjmuje spójne stanowisko w międzynarodowych instytucjach finansowych i na międzynarodowych forach oraz mając na uwadze, że braki te utrudniają strefie euro promowanie swych interesów, a także zajmowanie czołowej pozycji w procesie podejmowania wyzwań stojących przed światową gospodarką,
G. mając na uwadze, że EBC oraz Rada ponoszą wspólną odpowiedzialność za zagadnienia dotyczące kursu walutowego oraz reprezentacji strefy euro na arenie międzynarodowej,
H. mając na uwadze, że Eurogrupa jest uprawniona do prowadzenia nieformalnego dialogu z EBC oraz że jej głównym zadaniem jest wypracowanie wspólnych poglądów w sprawie ogólnego funkcjonowania gospodarki w strefie euro, a także badanie zmian kursu euro wobec innych walut,
Polityka makroekonomiczna
1. z zadowoleniem przyjmuje fakt przedstawienia przez Komisję jej pierwszego rocznego sprawozdania w sprawie strefy euro, odzwierciedlającego ewolucję systemów gospodarczych krajów strefy euro w 2006 roku i stanowiącego użyteczny przyczynek do debaty nad wspólnymi wyzwaniami polityki gospodarczej, przed którymi stoją te państwa;
2. uważa, że jasne i przejrzyste zasady dotyczące wpływu dwóch głównych filarów – podaży pieniądza z jednej strony i wszystkich innych istotnych informacji na temat przyszłej sytuacji inflacyjnej z drugiej strony – na decyzje operacyjne w sprawie polityki pieniężnej sprawiłyby, że polityka ta stałaby się bardziej przewidywalna i skuteczna; uważa również, że protokoły z posiedzeń zarządu EBC powinny być publikowane i zawierać jasno sprecyzowane argumenty przemawiające za podjętymi decyzjami i przeciw nim oraz powody, dla których zostały one podjęte; jest zdania, że przejrzystość taka jest ważna, ponieważ w ten sposób rynek będzie w stanie uzyskać jaśniejszy obraz polityki monetarnej EBC;
3. biorąc pod uwagę, że impulsy pochodzące w ostatnich latach ze strony polityki monetarnej są stopniowo ograniczane, wzywa Komisję do przestrzegania jasnej wykładni odnowionego paktu na rzecz stabilności a państwa członkowskie do kontynuowania corocznej poprawy w zakresie ograniczenia cyklicznie korygowanego deficytu budżetowego o 0,5% PKB jako wartości docelowej, co pomoże zmniejszyć presję inflacyjną i utrzymać stopy procentowe na poziomie niezagrażającym obecnemu ożywieniu gospodarczemu; zwraca w tym kontekście uwagę na wartość dodaną oferowaną przez lepszą koordynację państw członkowskich pod względem podatkowym, a zwłaszcza budżetowym, zmierzającą do spójniejszej i bardziej zrównoważonej polityki makroekonomicznej na wzór dobrze rozwijniętej polityki monetarnej UGW;
4. jest zdania, że ważne jest, aby wszystkie państwa członkowskie, a przynajmniej te należące do strefy euro, nie podważając stosowania zasady pomocniczości w polityce podatkowej oraz przestrzegając prerogatyw rządów krajowych w określaniu swej polityki strukturalnej i budżetowej, koordynowały różniące się od siebie krajowe kalendarze podatkowe i opierały swoje prognozy budżetowe na podobnych kryteriach w celu uniknięcia różnic wynikających ze stosowania różnych prognoz makroekonomicznych (światowy wzrost, wzrost w UE, cena baryłki ropy, stopy procentowe), a także innych parametrów; wyraża przekonanie, że Komisja może w dużej mierze przyczynić się do realizacji tego zadania;
5. wzywa państwa członkowskie do przeznaczenia znacznej części dodatkowych wpływów z podatków, uzyskanych wskutek obecnego wzrostu gospodarczego, na zmniejszenie długu publicznego, dzięki czemu uwolnione zostaną środki, które będzie można zainwestować w edukację, szkolenia zawodowe, infrastrukturę, badania i innowacje, zgodnie z celami strategii lizbońskiej i göteborskiej, i które pomogą sprostać wyzwaniom, jakie stawia starzejące się społeczeństwo i zmiany klimatyczne;
6. przypomina Komisji, że we wspomnianej wyżej rezolucji z dnia 4 kwietnia 2006 r. Parlament wezwał do dokonania ogólnego przeglądu systemów podatkowych państw członkowskich, który stanowi kluczową metodę zwiększającą konkurencyjność gospodarki i stabilność finansów publicznych;
7. zachęca Komisję do przygotowania analizy korzyści dla strefy euro oraz całej Unii wynikających z lepszego funkcjonowania filaru ekonomicznego UGW stosowanego w strefie euro w kategoriach wzrostu gospodarczego i zatrudnienia;
Reformy gospodarcze
8. przypomina w tym kontekście znaczenie aktywnego i pilnego wdrożenia strategii lizbońskiej, w równym stopniu na wszystkich szczeblach i we wszystkich obszarach polityki objętych kompleksowymi reformami polityki gospodarczej, zatrudnienia, społecznej i środowiskowej;
9. zdaje sobie sprawę, że gospodarka strefy euro bardzo powoli dostosowała się do ożywienia światowego wzrostu gospodarczego , głównie z powodu braku popytu na rynkach krajowych, oraz że reformy na rynku produkcyjnym, rynku pracy i rynku kapitałowym pozwolą na szybsze dostosowanie cen i wynagrodzeń do zmieniających się okoliczności gospodarczych, co z kolei ma zasadnicze znaczenie dla podniesienia potencjału wzrostu gospodarczego, radzenia sobie z nieuzasadnionymi różnicami w zakresie inflacji i tempa wzrostu gospodarczego między państwami członkowskimi należącymi do strefy euro oraz dla dostosowywania się do potencjalnie niekorzystnych wydarzeń na świecie;
10. bierze pod uwagę, że niektóre państwa członkowskie wykazały się zaangażowaniem w przeprowadzaniu krajowych programów reform, ma jednakże świadomość, że jest ono niewystarczające i nalega na państwa członkowskie, aby podjęły działania; przypomina, że wyniki gospodarcze uległyby poprawie poprzez przyjęcie kodeksu postępowania, który umożliwiłby wspólne monitorowanie krajowych programów reform przez państwa członkowskie za pomocą wymiany najlepszych praktyk oraz publikacji przez Komisję corocznego "rankingu", pokazującego kraje o najlepszych i najgorszych wynikach, zgodnie z propozycją zawartą w sprawozdaniu z listopada 2004 r. grupy wysokiego szczebla Komisji pod przewodnictwem Wima Koka, zatytułowanym "Sprostać wyzwaniom – Strategia Lizbońska na rzecz wzrostu i zatrudnienia";
11. uważa, że państwa członkowskie należące do strefy euro powinny nadal dokonywać jednoczesnych postępów w zakresie trzech celów modelu lizbońsko-göteborskiego (wzrost gospodarczy, spójność społeczna i ochrona środowiska) i podkreśla potencjał koncepcji elastyczności i bezpieczeństwa (flexicurity) dla zwiększania udziału w rynku pracy, szczególnie kobiet, starszych pracowników, ludzi młodych, długotrwale bezrobotnych i immigrantów;
12. przypomina, że cel polegający na wprowadzeniu wspólnej skonsolidowanej podstawy wymiaru podatku dochodowego od osób prawnych w Europie może również zostać zrealizowany w drodze mechanizmu ściślejszej współpracy, jeżeli państwa członkowskie nie będą w stanie osiągnąć jednomyślnego porozumienia; podkreśla, że mechanizm ściślejszej współpracy, choć mniej pożądany niż jednomyślne porozumienie państw członkowskich, pozwoliłby znakomitej większości państw członkowskich na dokonanie postępów w dziedzinie wspólnych ram opodatkowania przedsiębiorstw na rynku wewnętrznym, zarazem umożliwiając pozostałym państwom członkowskim dołączenie się na późniejszym etapie; wierzy, że kwestia ta jest niezwykle istotna dla strefy euro i nalega na państwa członkowskie należące do strefy euro, aby nasiliły swoje wysiłki w celu dokonania postępu w tym obszarze;
Rynek wewnętrzny
13. uważa, że realizacja rynku wewnętrznego, szczególnie w zakresie usług, jest czynnikiem decydującym o przyspieszeniu wzrostu gospodarczego oraz tworzeniu miejsc pracy w obrębie UGW; w związku z tym wzywa do dalszego i lepszego wdrażania dyrektyw; potępia politykę niektórych państw członkowskich, polegającą na ochronie głównych gałęzi przemysłu i usług przed konkurencją transgraniczną i ponawia swe zobowiązanie do stosowania zasad swobodnego przepływu osób, towarów, usług i kapitału;
14. zgadza się z Komisją co do konieczności usunięcia barier stojących na przeszkodzie utworzeniu jednolitego europejskiego obszaru płatniczego oraz podjęcia dalszych działań w celu otwarcia podzielonych rynków detalicznych usług finansowych (programy oszczędnościowe, kredyty hipoteczne, ubezpieczenia i programy emerytalne) z jednoczesnym zagwarantowaniem ochrony interesów konsumentów; podkreśla istotną rolę stworzenia paneuropejskiego podejścia do regulacji rynku finansowego oraz nadzoru nad nim i przypomina, że konieczny jest przegląd zasad wypłacalności ubezpieczeniowej (Solvency II), a także przepisów dotyczących uprawnień dyskrecjonalnych organów nadzorujących w przypadku fuzji transgranicznych, w celu uniknięcia konfliktów między organami nadzoru w państwie macierzystym i przyjmującym;
15. wyraża przekonanie, że ambitna polityka UE w zakresie innowacji jest jednym z głównych czynników wspomagających trwały rozwój i tworzenie miejsc pracy i powinna zostać włączona jako priorytet w ramy podejścia dotyczącego poprawy koordynacji gospodarczej; ubolewa, że wydatki przeznaczane w strefie euro na badania naukowe i rozwój wynoszą ok. 2% PKB, a zatem znacznie mniej niż ogólnounijny cel 3 %; wzywa Komisję do przedstawienia konkretnych propozycji dotyczących finansowania badań i rozwoju w ramach UE oraz skutecznych ram w zakresie praw własności intelektualnej; wzywa państwa członkowskie do przeznaczania większej ilości środków na badania naukowe i innowacje, a także do wprowadzenia zachęt podatkowych dla firm i uniwersytetów inwestujących w badania i rozwój, uwzględniając fakt, że w porównaniu z dotacjami bezpośrednimi zachęty takie stanowią lepszą gwarancję, że środki publiczne zostaną wykorzystane do wspierania udanych przedsięwzięć;
16. uważa, że rynki pracy powinny stać się bardziej elastyczne oraz że należy usunąć niektóre aspekty prawodawstwa dotyczące stałego zatrudnienia, które mogą stanowić barierę dla dostosowania rynku pracy; przyznaje, że w wieloletniej perspektywie realne płace powinny wzrastać wraz z wydajnością; wyraża żal z powodu nieuwzględnienia wielu wniosków złożonych przez Parlament, szczególnie tych dotyczących poprawy systemu opieki nad dziećmi, równowagi między życiem zawodowym i prywatnym, wprowadzenia bodźców zachęcających pracowników do późniejszego przejścia na emeryturę, a także stworzenia polityki mającej na celu integrację legalnych imigrantów na rynku pracy i zwalczanie nielegalnej imigracji;
17. wyraża ubolewanie, że obecny poziom edukacji i kształcenia ustawicznego, które powinny zostać włączone jako priorytety w ramy podejścia dotyczącego poprawy koordynacji gospodarczej, jest wyraźnie niewystarczający i zgadza się z większością proponowanych przez Komisję środków w tym zakresie; wyraża jednak żal z powodu nieuwzględnienia niektórych wniosków zatwierdzonych przez Parlament, szczególnie tych mających na celu poprawę znajomości języków obcych, matematyki i przedmiotów ścisłych na poziomie szkoły podstawowej i średniej, stworzenie zintegrowanego modelu szkolenia zawodowego, zachęcenie większej liczby studentów do wyboru kariery naukowej, wzmocnienie współpracy między uniwersytetami i sektorami przemysłu i handlu, wspieranie działań edukacyjnych uwzględniających potrzeb rynku pracy, zagwarantowanie wszystkim dostępu do wykształcenia wyższego, odpowiednie zajęcie się kwestią bezrobocia długoterminowego i bezrobocia ludzi młodych oraz zapewnienie lepszego przekazywania i rozpowszechniania informacji o wynikach badań naukowych, a także wykorzystywania tych wyników;
18. wzywa państwa członkowskie i Komisję do włączenia do głównych priorytetów następujących elementów: realizacji rynku wewnętrznego w sektorze energetycznym, poprawy polityki w zakresie badań i rozwoju alternatywnych źródeł energii oraz bardziej przyjaznej dla środowiska i czystszej energii, w tym dążenia do zwiększonego wykorzystania energii odnawialnej, większego zaangażowania na rzecz stopniowych zmian w zakresie oszczędzania energii i wydajności, jak również wzmocnienia związków politycznych i gospodarczych z możliwie jak największą liczbą państw-dostawców w celu zróżnicowania źródeł energii oraz lepszego radzenia sobie z ryzykiem niedostatku energii lub braku jej dostaw;
Funkcjonowanie Unii Gospodarczej i Walutowej
19. zgadza się z Komisją co do faktu, że różnice we wskaźnikach wzrostu i stopach procentowych w ramach strefy euro, które w 2005 r. sięgały 4,5 % w przypadku wzrostu i 2,7 % w przypadku inflacji, mają coraz częściej podłoże strukturalne; wyraża ubolewanie, że odchylenie stopy inflacji w państwach członkowskich o wysokiej stopie inflacji ma negatywny wpływ na konkurencyjność i stabilność monetarną strefy euro jako całości; zauważa, że różnice te są czasami częścią pozytywnego procesu konwergencji dochodów i poziomu cen, spowodowanego zjawiskiem "doganiania"; wzywa ponownie państwa członkowskie należące do strefy euro do zwiększenia wysiłków zmierzających do skutecznej koordynacji polityki gospodarczej i monetarnej, zwłaszcza poprzez wzmocnienie wspólnej strategii w obrębie Eurogrupy w celu zwiększenia stopnia prawdziwej konwergencji gospodarek oraz obniżenia ryzyka wystąpienia szoku asymetrycznego w unii walutowej;
20. przyjmuje z zadowoleniem wejście Słowenii do strefy euro z dniem 1 stycznia 2007 r.; wzywa nowe państwa członkowskie do podjęcia niezbędnych działań w celu spełnienia kryteriów konwergencji z Maastricht i zwraca uwagę na fakt, że EBC i Komisja muszą stosować kryterium stabilności cenowej określone w Traktacie WE, które różni się od kryterium stosowanego przez EBC w polityce pieniężnej; sugeruje również, aby EBC i Komisja oceniły zasadność zachowania tej różnicy w podejściu;
21. przyznaje, że zgodnie z kryteriami konwergencji z Maastricht stopa inflacji nie może przekraczać o więcej niż 1,5 % inflacji trzech państw członkowskich osiągających najlepsze wyniki w kategorii stabilności cen; podkreśla, że zarówno definicja trzech najlepszych państw członkowskich w kategoriach stabilności cen, jak i metoda obliczania wartości odniesienia wymagają dokładnego rozpatrzenia w celu odzwierciedlenia faktu, że obecnie dwanaście państw członkowskich tworzy UGW i używa wspólnej waluty, sterowanej wspólną polityką monetarną oraz że różnice w poziomie inflacji w tych krajach świadczą raczej o czynnikach strukturalnych niż o różnicach stanowisk co do polityki makroekonomicznej;
22. wzywa Komisję i Eurostat do poprawy jakości danych statystycznych makro (zwłaszcza dotyczących deficytu budżetowego oraz zadłużenia państwa) oraz do wykorzystywania wszystkich swoich narzędzi pozwalających uniknąć nierównowagi podatkowej w którymkolwiek państwie członkowskim; wzywa do dalszego zwiększenia uprawnień Komisji w zakresie weryfikacji jakości przesyłanych danych;
23. zachęca Komisję do zwrócenia baczniejszej uwagi na wpływ zachowania się rynków finansowych na sytuację makroekonomiczną w strefie euro;
24. nalega, aby właściwe organy nadzorcze zwiększyły wysiłki mające na celu efektywniejszą ocenę działania funduszy podwyższonego ryzyka w odniesieniu do ryzyka systemowego, które mogą spowodować, a także zachęca Eurogrupę do zbadania tej kwestii;
Przedstawicielstwo zewnętrzne
25. z zadowoleniem przyjmuje porozumienie osiągnięte z Radą dotyczące zajęcia wspólnego stanowiska na rocznym posiedzeniu instytucji Bretton Woods w Singapurze w dniach 19 - 20 września 2006 r.; podkreśla, że stanowiska przedstawicieli państw członkowskich w MFW muszą być lepiej skoordynowane; ponownie wzywa państwa członkowskie do pracy na rzecz utworzenia jednej grupy wyborczej – o ile to możliwe początkowo w ramach strefy euro, z myślą o zapewnieniu, w dalszej perspektywie, jednolitej reprezentacji UE, obejmującej prezydencję Rady Ecofin i Komisję i podlegającej kontroli Parlamentu;
Koordynacja
26. przyjmuje z zadowoleniem ponowny wybór Jean-Claude'a Junckera na przewodniczącego Eurogrupy; wyraża przekonanie, że Eurogrupa powinna dojść do porozumienia w sprawie wytycznych dotyczących zadań dla strefy euro na najbliższe dwa lata;
27. Wskazuje na fakt, że Traktat WE nie określa w sposób jasny sposobu prowadzenia przez Radę działań z zakresu odpowiedzialności związanej z polityką kursu wymiany; zwraca się do Eurogrupy, Rady oraz EBC o usprawnienie koordynacji ich działań we wspomnianej dziedzinie;
28. podkreśla konieczność zintensyfikowania współpracy w strefie euro w celu wzmocnienia sterowania gospodarczego oraz procesu integracji europejskiej, aby umożliwić stawienie czoła światowym wyzwaniom gospodarczym; wzywa zatem Komisję do zagwarantowania, że sprawozdanie roczne na temat strefy euro będzie dostarczać w przyszłości zestawu konkretniejszych narzędzi umożliwiających pogłębiony dialog pomiędzy poszczególnymi instytucjami UE troszczącymi się o poprawę sterowania gospodarczego Unią; zachęca Komisję do okazania zdecydowanego wsparcia dla działań Eurogrupy i jej przewodniczącego;
29. uważa, że korzystne dla wszystkich zainteresowanych stron byłoby zainicjowanie bardziej regularnego i ustrukturyzowanego dialogu na tematy makroekonomiczne między Eurogrupą, Komisją i Parlamentem, podobnego do dialogu w kwestiach walutowych pomiędzy Parlamentem i EBC, który miałby miejsce przynajmniej raz na kwartał i którego celem byłoby pogłębienie istniejących ram oraz debata na temat wyzwań stojących przed gospodarką strefy euro oraz sposobów sprostania tym wyzwaniom;
30. wyraża przekonanie, że regularne posiedzenia Parlamentu Europejskiego i parlamentów państw członkowskich ewidentnie mogłyby mieć znaczący wpływ na lepsze opanowywanie przez parlamenty państw członkowskich sposobów niezbędnej koordynacji obszarów polityki gospodarczej;
o o o
31. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Eurogrupy, Radzie, Komisji i Europejskiemu Bankowi Centralnemu.