(Διαδικασία συναπόφασης: δεύτερη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την κοινή θέση του Συμβουλίου (9751/7/2006 – C6-0317/2006)(1),

–   έχοντας υπόψη τη θέση του κατά την πρώτη ανάγνωση(2) σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2003)0427)(3),

–   έχοντας υπόψη την τροποποιημένη πρόταση της Επιτροπής (COM(2006)0083)(4),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 251, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 62 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων (A6-0481/2006),

1.   εγκρίνει την κοινή θέση όπως τροποποιήθηκε·

2.   αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) ΕΕ C 289 Ε, 28.11.2006, σ. 68. (2) ΕΕ C 157 E, 6.7.2006, σ. 370. (3) Δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα. (4) Δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα.

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 61, στοιχείο γ), και το άρθρο 67,

έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής,

έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(1),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της Συνθήκης(2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)  Η Κοινότητα έχει θέσει ως στόχο τη διατήρηση και ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης. Για την προοδευτική δημιουργία του χώρου αυτού, η Κοινότητα πρέπει να θεσπίσει μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές συνέπειες, στο μέτρο που είναι αναγκαίο για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

(2)  Σύμφωνα με το άρθρο 65, στοιχείο β), της Συνθήκης, στα μέτρα αυτά συγκαταλέγονται και όσα ευνοούν τη συμβατότητα των κανόνων που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη όσον αφορά τη σύγκρουση νόμων και δικαιοδοσίας.

(3)  Κατά τη σύνοδό του στο Τάμπερε, στις 15 και 16 Οκτωβρίου 1999, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών και άλλων αποφάσεων οργάνων της δικαστικής εξουσίας, ως ακρογωνιαίο λίθο της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις, και κάλεσε το Συμβούλιο και την Επιτροπή να υιοθετήσουν πρόγραμμα μέτρων για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης.

(4)  Στις 30 Νοεμβρίου 2000 το Συμβούλιο υιοθέτησε κοινό πρόγραμμα μέτρων της Επιτροπής και του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις(3). Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, τα μέτρα εναρμόνισης των κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων μπορούν να συμβάλλουν στην προώθηση της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων.

(5)  Το Πρόγραμμα της Χάγης(4), το οποίο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 5 Νοεμβρίου 2004, κάλεσε τα κράτη μέλη να συνεχίσουν δυναμικά τις εργασίες σχετικά με τους κανόνες περί σύγκρουσης νόμων όσον αφορά εξωσυμβατικές ενοχές ("Ρώμη ΙΙ").

(6)  Η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς προϋποθέτει, για τη βελτίωση της δυνατότητας πρόβλεψης της έκβασης των διαφορών, της ασφάλειας του εφαρμοστέου δικαίου και της ελεύθερης κυκλοφορίας των δικαστικών αποφάσεων, ότι οι κανόνες περί σύγκρουσης δικαίων που ισχύουν στα κράτη μέλη ορίζουν ως εφαρμοστέο το αυτό εθνικό δίκαιο ανεξαρτήτως του κράτους ενώπιον των δικαστηρίων του οποίου ασκείται η αγωγή.

(7)  Το καθ" ύλην πεδίο εφαρμογής και οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συνάδουν προς τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 44/2001 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2000, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις(5) ("Βρυξέλλες Ι"), τη Σύμβαση της Ρώμης σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές(6) ("Σύμβαση της Ρώμης"), και τον μελλοντικό κανονισμό σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές ("Ρώμη Ι").

(8)  Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται ασχέτως του είδους του επιληφθέντος δικαστηρίου.

(9)  Στις αξιώσεις που απορρέουν από πράξεις τελούμενες κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας "acta iure imperii" θα πρέπει να περιλαμβάνονται αξιώσεις κατά υπαλλήλων που ενεργούν εξ ονόματος του κράτους καθώς και η ευθύνη για πράξεις δημοσίων αρχών, συμπεριλαμβανομένης της ευθύνης δημοσίων λειτουργών. Τα θέματα αυτά θα πρέπει, επομένως, να εξαιρεθούν του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(10)  Οι οικογενειακές σχέσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις συγγενικές σχέσεις εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, σε ευθεία ή πλάγια γραμμή καθώς και τις σχέσεις των συζύγων. Η μνεία του άρθρου 1, παράγραφος 2, σε σχέσεις που παράγουν παρόμοια αποτελέσματα με τον γάμο και άλλες οικογενειακές σχέσεις θα πρέπει να ερμηνεύεται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους του επιληφθέντος δικαστηρίου.

(11)  Οι κανόνες σύγκρουσης νόμων που θεσπίζει ο παρών κανονισμός διέπουν επίσης ενοχές από αντικειμενική ευθύνη, οι δε εναρμονισμένοι κανόνες σύνδεσης εφαρμόζονται επίσης στο ζήτημα του καταλογισμού σε περίπτωση αδικοπραξίας.

(12)  Η έννοια της εξωσυμβατικής ενοχής ποικίλλει ανάλογα στα κράτη μέλη. Επομένως, για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού οι εξωσυμβατικές ενοχές θα πρέπει να νοηθούν ως αυτοτελής έννοια.

(13)  Ο κίνδυνος στρεβλώσεων του ανταγωνισμού μεταξύ διαδίκων στην Κοινότητα μπορεί να αποφευχθεί με τη θέσπιση ενιαίων κανόνων, οι οποίοι εφαρμόζονται ανεξαρτήτως του δικαίου το οποίο ορίζουν ως εφαρμοστέο.

(14)  Ωστόσο, η ανάγκη αποφυγής των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και η απαίτηση ασφάλειας δικαίου πρέπει να μετριάζονται από την ανάγκη απονομής της δικαιοσύνης σε μεμονωμένες περιπτώσεις και, κατά συνέπεια, τα δικαστήρια πρέπει να διαθέτουν διακριτική ευχέρεια.

(15)  Παρά το γεγονός ότι η αρχή lex loci delicti commissi αποτελεί τη βασική λύση όσον αφορά τις εξωσυμβατικές ενοχές στο σύνολο σχεδόν των κρατών μελών, η αρχή αυτή δεν εφαρμόζεται πάντα με τον ίδιο τρόπο σε περίπτωση διασποράς των στοιχείων της υπόθεσης σε περισσότερες χώρες. Αυτή η κατάσταση αποτελεί πηγή αβεβαιότητας για το εφαρμοστέο δίκαιο.

(16)  Η ύπαρξη ενιαίων κανόνων θα πρέπει να βελτιώσει την προβλεψιμότητα των δικαστικών αποφάσεων και να εξασφαλίσει εύλογη ισορροπία μεταξύ των συμφερόντων του φερομένου ως υπαιτίου και του ζημιωθέντος. Η σύνδεση με τη χώρα στην οποία επήλθε η άμεση ζημία (lex loci damni) εξισορροπεί κατά δίκαιο τρόπο τα συμφέροντα του φερομένου ως υπαιτίου και του ζημιωθέντος, και επίσης αντικατοπτρίζει τον σύγχρονο τρόπο προσέγγισης του ζητήματος της αστικής ευθύνης καθώς και την ανάπτυξη των συστημάτων αντικειμενικής ευθύνης.

(17)  Το εφαρμοστέο δίκαιο θα πρέπει να ορίζεται βάσει του τόπου επέλευσης της ζημίας, ασχέτως της χώρας ή των χωρών όπου θα μπορούσαν να επέλθουν οι έμμεσες συνέπειες. Συνεπώς, σε περιπτώσεις προσωπικής ή περιουσιακής ζημίας, η χώρα επέλευσης της ζημίας θα πρέπει να είναι η χώρα στην οποία επήλθε η προσωπική ή η περιουσιακή ζημία, αντιστοίχως.

(18)  Ο γενικός κανόνας του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να είναι η αρχή "lex loci damni" που προβλέπει το άρθρο 4, παράγραφος 1. Το άρθρο 4, παράγραφος 2, θα πρέπει να νοείται ως παρέκκλιση από τη γενική αυτή αρχή. Στο πλαίσιο της διάταξης αυτής, καθιερώνεται ως ειδικό συνδετικό στοιχείο η συνήθης διαμονή των μερών στην αυτή χώρα. Το άρθρο 4, παράγραφος 3, θα πρέπει να νοείται ως "ρήτρα διαφυγής" από το άρθρο 4, παράγραφοι 1 και 2, όταν από όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης συνάγεται σαφώς ότι η αδικοπραξία έχει προδήλως στενότερη σύνδεση με άλλη χώρα.

(19)  Θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικοί κανόνες για ειδικές αδικοπραξίες για τις οποίες ο γενικός κανόνας αδυνατεί να διασφαλίσει την εύλογη ισορροπία μεταξύ των σχετικών συμφερόντων.

(20)  Όσον αφορά την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων, ο κανόνας σύγκρουσης θα πρέπει να ανταποκρίνεται στους στόχους της δίκαιης κατανομής των κινδύνων που ενυπάρχουν σε μία σύγχρονη κοινωνία υψηλής τεχνολογίας, της προστασίας της υγείας των καταναλωτών, της προώθησης της καινοτομίας, της εξασφάλισης ανταγωνισμού χωρίς στρεβλώσεις και της διευκόλυνσης των εμπορικών συναλλαγών. Η δημιουργία μιας ιεραρχικής κλίμακας συνδετικών στοιχείων, σε συνδυασμό με ρήτρα προβλεψιμότητας, αποτελεί ισορροπημένη λύση σε σχέση με τους στόχους αυτούς. Το πρώτο στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία ο ζημιωθείς είχε τη συνήθη κατοικία του κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημίας, εφόσον το προϊόν διετίθετο στην αγορά της εν λόγω χώρας. Τα λοιπά στοιχεία προβλεπόμενης ιεραρχικής κλίμακας ενεργοποιούνται αν το προϊόν δεν διετίθετο στην αγορά της χώρας αυτής, με την επιφύλαξη του άρθρου 4, παράγραφος 2, και της ενδεχόμενης, προδήλως στενότερης σύνδεσης με άλλη χώρα.

(21)  Όσον αφορά τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, ο κανόνας σύγκρουσης θα πρέπει να προστατεύει τους ανταγωνιστές, τους καταναλωτές και το ευρύ κοινό και να εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της οικονομίας της αγοράς. Η καθιέρωση ως εφαρμοστέου δικαίου του δικαίου της χώρας, στην οποία θίγεται ή ενδέχεται να θιγεί η αγορά πληροί γενικώς αυτούς τους στόχους.

(22)  Στις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από περιορισμούς του ανταγωνισμού θα πρέπει να εμπίπτουν παραβάσεις τόσο του εθνικού όσο και του κοινοτικού δικαίου περί ανταγωνισμού. Το εφαρμοστέο δίκαιο στις εν λόγω εξωσυμβατικές ενοχές θα πρέπει να είναι το δίκαιο της χώρας στης οποίας την αγορά ενδέχεται να έχει αποτέλεσμα ο περιορισμός, εφόσον το αποτέλεσμα αυτό είναι άμεσο και ουσιαστικό. Όταν η ζημία επέρχεται σε περισσότερες από μία χώρες, η εφαρμογή του δικαίου οποιασδήποτε από τις χώρες αυτές θα πρέπει να περιορίζεται στη ζημία που επήλθε στη χώρα αυτή.

(23)  Στην έννοια των αθεμίτων εμπορικών πρακτικών στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, εμπίπτουν απαγορεύσεις συμφωνιών μεταξύ επιχειρήσεων, αποφάσεων περί ενώσεων επιχειρήσεων και εναρμονισμένων πρακτικών οι οποίες ενδέχεται να επηρεάσουν τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών και έχουν ως αντικείμενό τους την πρόληψη, τον περιορισμό ή τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στο εσωτερικό κράτους μέλους ή εντός της εσωτερικής αγοράς, καθώς και τις απαγορεύσεις της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στο εσωτερικό κράτους μέλους ή εντός της εσωτερικής αγοράς κατά την έννοια των άρθρων 81 και 82 της Συνθήκης.

(24)  Η "περιβαλλοντική ζημία" θα πρέπει να περιλαμβάνει τη ζημία προστατευομένων ειδών και φυσικών οικοτόπων, τη ζημία των υδάτων και τη ζημία του εδάφους, κατά το άρθρο 2 της οδηγίας 2004/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Απριλίου 2004, σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημίας(7).

(25)  Όσον αφορά τις προσβολές του περιβάλλοντος, το άρθρο 174 της Συνθήκης, το οποίο προβλέπει υψηλό επίπεδο προστασίας και θεμελιώνεται στις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης, στην αρχή της επανόρθωσης κατά προτεραιότητα στην πηγή, και στην αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει", δικαιολογεί πλήρως την προσφυγή στην αρχή της εύνοιας του ζημιωθέντος. Το χρονικό σημείο κατά το οποίο το πρόσωπο που ζητά αποζημίωση μπορεί να επιλέγει το εφαρμοστέο δίκαιο θα πρέπει να καθορίζεται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους του επιληφθέντος δικαστηρίου.

(26)  Όσον αφορά τις προσβολές των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, θα πρέπει να τηρείται η αρχή "lex loci protectionis" η οποία αναγνωρίζεται παγκοσμίως. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ο όρος "δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας" θα πρέπει να ερμηνεύεται, παραδείγματος χάριν, ως το δικαίωμα του δημιουργού, τα συγγενικά δικαιώματα, το sui generis δικαίωμα για την προστασία των βάσεων δεδομένων καθώς και τα δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

(27)  Η ακριβής έννοια της συλλογικής δράσης, όπως η απεργία ή η ανταπεργία, διαφέρει από κράτος σε κράτος και διέπεται από τους εσωτερικούς κανόνες του κάθε κράτους. Για τον λόγο αυτό και προς προστασία των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των εργοδοτών και των εργαζομένων, ο παρών κανονισμός προβλέπει την εφαρμογή του δικαίου της χώρας στην οποία έλαβε χώρα η συλλογική δράση.

(28)  Ο ειδικός κανόνας περί συλλογικής δράσης του άρθρου 9 δεν θίγει τις προϋποθέσεις άσκησης της εν λόγω δράσης σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο ούτε το νομικό καθεστώς των συνδικαλιστικών οργανώσεων ή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των εργαζομένων όπως προβλέπεται στο δίκαιο των κρατών μελών.

(29)  Όσον αφορά τις προσβολές του ιδιωτικού βίου ή του δικαιώματος στην προσωπικότητα, ο παρών κανονισμός δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τους συνταγματικούς τους κανόνες σχετικά με την ελευθερία του Τύπου και την ελευθερία έκφρασης των μέσων ενημέρωσης. Η χώρα στην οποία επέρχεται ή πιθανολογείται ότι θα επέλθει το σημαντικότερο στοιχείο ή στοιχεία της ζημίας πρέπει να θεωρείται η χώρα στην οποία απευθύνεται κυρίως η δημοσίευση ή η ραδιοτηλεοπτική μετάδοση ή, εάν τούτο δεν είναι σαφές, η χώρα στην οποία ασκείται εκδοτικός έλεγχος, και εφαρμοστέο είναι το δίκαιο της χώρας αυτής. Η χώρα προς την οποία απευθύνεται δημοσίευση ή ραδιοτηλεοπτική μετάδοση θα πρέπει να καθορίζεται ιδίως από τη γλώσσα της δημοσίευσης ή ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης ή από τις πωλήσεις ή το μέγεθος του κοινού σε δεδομένη χώρα σε σχέση με τις συνολικές πωλήσεις ή το μέγεθος του κοινού ή από συνδυασμό των παραγόντων αυτών. Ανάλογα κριτήρια θα πρέπει να εφαρμοσθούν όσον αφορά τη δημοσίευση στο Διαδίκτυο ή σε άλλα ηλεκτρονικά δίκτυα.

(30)  Θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικοί κανόνες όταν η ζημία προκαλείται από πράξη η κατάσταση που δεν συνιστά αδικοπραξία, όπως ο αδικαιολόγητος πλουτισμός, η διοίκηση αλλοτρίων ή η ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo).

(31)  Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, η ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo) είναι αυτοτελής έννοια και δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται κατ'ανάγκην σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Η έννοια αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει την αθέτηση της υποχρέωσης γνωστοποίησης και τη διακοπή των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη της σύμβασης. Το άρθρο 12 περικλείει μόνον τις εξωσυμβατικές ενοχές που συνδέονται άμεσα με τις συζητήσεις που πραγματοποιούνται πριν από τη σύναψη της σύμβασης. Τούτο σημαίνει ότι, εάν κατά τις διαπραγματεύσεις επέλθει προσωπική ζημία, θα πρέπει να εφαρμοσθεί το άρθρο 4 ή άλλες συναφείς διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

(32)  Προκειμένου να γίνει σεβαστή η βούληση των μερών και να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου, τα μέρη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα ρητής επιλογής του εφαρμοστέου στην εξωσυμβατική ενοχή δικαίου. Η προστασία των ασθενέστερων συμβαλλομένων θα πρέπει να εξασφαλισθεί με την καθιέρωση ορισμένων προϋποθέσεων υπό τις οποίες θα είναι δυνατή η επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να γίνονται σεβαστές οι προθέσεις των μερών όταν το δικαστήριο δύναται ευλόγως να συναγάγει την επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου σε υπόθεση αδικοπραξίας.

(33)  Λόγοι δημοσίου συμφέροντος δικαιολογούν την αναγνώριση στα δικαστήρια των κρατών μελών της δυνατότητας να κάνουν χρήση, σε εξαιρετικές περιστάσεις, της επιφυλάξεως της δημόσιας τάξεως και του μηχανισμού των διατάξεων αμέσου εφαρμογής.

(34)  Επιβάλλεται να καταστεί σαφές ότι κατά τον υπολογισμό του ύψους της αποζημίωσης σε περιπτώσεις σωματικής βλάβης προσώπων, το επιληφθέν δικαστήριο θα πρέπει να εφαρμόζει την αρχή της εις ακέραιον αποκατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές συνθήκες του θύματος στη χώρα της συνήθους κατοικίας του. Εδώ θα πρέπει να περιλαμβάνεται, συγκεκριμένα, το πραγματικό κόστος της μεταγενέστερης φροντίδας και ιατρικής περίθαλψης.

(35)  Κάθε διάδικος που ασκεί ενώπιον εθνικού δικαστηρίου αγωγή ή ανταγωγή που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού δύναται να επισημάνει τα τυχόν ζητήματα εφαρμοστέου δικαίου που εγείρει η αγωγή ή ανταγωγή του και, αντιστοίχως, να γνωστοποιήσει, εφόσον απαιτείται, στο δικαστήριο και στους λοιπούς διαδίκους το δίκαιο ή τα δίκαια που ο διάδικος αυτός θεωρεί εφαρμοστέα στο σύνολο της αξίωσής του ή σε ορισμένα τμήματά της.

(36)  Προκειμένου να επιτευχθεί εύλογη ισορροπία μεταξύ των μερών, επιβάλλεται να λαμβάνονται προσηκόντως υπόψη οι κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ισχύουν στη χώρα στην οποία διεπράχθη η ζημιογόνος πράξη, ακόμα και στην περίπτωση που η εξωσυμβατική ενοχή διέπεται από το δίκαιο άλλης χώρας. Ο όρος "κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς" θα πρέπει να ερμηνεύεται ως αναφερόμενος σε όλες τις ρυθμίσεις που αφορούν θέματα ασφάλειας και συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων, παραδείγματος χάριν, των κανόνων οδικής ασφάλειας σε περίπτωση ατυχήματος.

(37)  Όπως και στη Συμφωνία της Ρώμης, ισχύει ο κανόνας iura novit curia. Το δικαστήριο θα πρέπει να καθορίζει αυτεπαγγέλτως το αλλοδαπό δίκαιο. Προς τον σκοπό του καθορισμού του αλλοδαπού δικαίου, οι διάδικοι θα πρέπει να επιτρέπεται να επικουρούν το δικαστήριο και το δικαστήριο θα πρέπει επίσης να δύναται να ζητεί τη συνδρομή των διαδίκων.

(38)  Θα πρέπει να αποφεύγεται η διασπορά των κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων μεταξύ διαφόρων νομικών πράξεων καθώς και οι διαφορές μεταξύ των κανόνων αυτών. Ωστόσο, ο παρών κανονισμός δεν αποκλείει τη δυνατότητα συμπερίληψης, στο πλαίσιο διατάξεων κοινοτικού δικαίου, κανόνων περί σύγκρουσης δικαίων που αφορούν ειδικά θέματα.

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την εφαρμογή άλλων πράξεων που θεσπίζουν διατάξεις οι οποίες σκοπό έχουν να συμβάλουν στην ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς κατά τον βαθμό που δεν μπορούν να εφαρμοσθούν σε συνδυασμό με το δίκαιο που ορίζεται δυνάμει των κανόνων τού παρόντος κανονισμού.

(39)  Η τήρηση διεθνών δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη συνεπάγεται ότι ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την ισχύ διεθνών συμβάσεων στις οποίες συμμετέχουν, ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, κατά τον χρόνο έκδοσης του παρόντος κανονισμού. Για να καταστούν οι κανόνες αυτοί πιο προσπελάσιμοι, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί στη δημοσίευση σχετικού καταλόγου στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βασιζόμενη στα στοιχεία που θα τις διαβιβάσουν τα κράτη μέλη.

(40)  Η Επιτροπή θα υποβάλει πρόταση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο όσον αφορά τις διαδικασίες και τους όρους σύμφωνα με τους οποίους τα κράτη μέλη θα δικαιούνται να διαπραγματεύονται και να συνάπτουν για ίδιον λογαριασμό συμφωνίες με τρίτες χώρες σε μεμονωμένες και εξαιρετικές περιπτώσεις, για τομεακά θέματα, οι οποίες θα περιέχουν διατάξεις περί του εφαρμοστέου στις εξωσυμβατικές ενοχές δικαίου.

(41)  Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, και μπορεί κατά συνέπεια, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του, να επιτευχθεί καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα μπορεί να θεσπίσει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας που ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαραίτητα για την επίτευξη του στόχου αυτού όρια.

(42)  Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Πρωτοκόλλου για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, ανακοίνωσαν την επιθυμία τους να συμμετάσχουν στην έκδοση και εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(43)  Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του Πρωτοκόλλου για τη θέση της Δανίας που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Δανία δεν συμμετέχει στην υιοθέτηση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Κεφάλαιο Ι

Πεδίο εφαρμογής

Άρθρο 1

Καθ" ύλην πεδίο εφαρμογής

1.  Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις εξωσυμβατικές ενοχές αστικού και εμπορικού δικαίου, εφόσον περιλαμβάνουν σύγκρουση δικαίων. Δεν εφαρμόζεται, ιδίως, σε φορολογικές, τελωνειακές ή διοικητικές υποθέσεις ούτε στην ευθύνη του κράτους για πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση κρατικής εξουσίας ("acta iure imperii").

2.  Εξαιρούνται του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού:

3.  Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε ζητήματα σχετικά με την απόδειξη και τη διεξαγωγή δίκης, με την επιφύλαξη των άρθρων 21, 22 και 23.

4.  Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, με τον όρο "κράτος μέλος" νοούνται όλα τα κράτη μέλη με εξαίρεση τη Δανία.

Άρθρο 2

Εξωσυμβατικές ενοχές

1.  Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, η έννοια της ζημίας περικλείει όλες τις συνέπειες των αδικοπραξιών, του αδικαιολογήτου πλουτισμού, της διοίκησης αλλοτρίων ή της ευθύνης κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo).

2.  Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται επίσης σε εξωσυμβατικές ενοχές που ενδέχεται να προκύψουν.

3.  Τυχόν αναφορά στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού σε:

Άρθρο 3

Οικουμενικός χαρακτήρας

Το καθοριζόμενο από τον παρόντα κανονισμό δίκαιο εφαρμόζεται ακόμη και αν δεν είναι το δίκαιο κράτους μέλους.

Κεφάλαιο II

Αδικοπραξίες

Άρθρο 4

Γενικός κανόνας

1.  Το εφαρμοστέο δίκαιο επί εξωσυμβατικής ενοχής η οποία απορρέει από αδικοπραξία, είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία επέρχεται η ζημία, ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία έλαβε χώρα το ζημιογόνο γεγονός καθώς και της χώρας ή των χωρών στις οποίες το εν λόγω γεγονός παράγει έμμεσα αποτελέσματα, εκτός αν ορίζεται άλλως στον παρόντα κανονισμό.

2.  Ωστόσο, αν ο φερόμενος ως υπαίτιος και ο ζημιωθείς έχουν, κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημίας, τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής.

3.  Εάν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται ότι η αδικοπραξία εμφανίζει προδήλως στενότερο δεσμό με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζουν οι παράγραφοι 1 ή 2, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής. Ο προδήλως στενότερος δεσμός με άλλη χώρα μπορεί να βασίζεται ιδίως σε προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση, η οποία συνδέεται στενά με την εν λόγω αδικοπραξία.

Άρθρο 5

Ευθύνη λόγω ελαττωματικού προϊόντος

1.  Με την επιφύλαξη του άρθρου 4, παράγραφος 2, οι εξωσυμβατικές ενοχές οι οποίες οφείλονται σε ζημία λόγω ελαττωματικού προϊόντος διέπονται από:

Πάντως, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας της συνήθους διαμονής του φερομένου ως υπαιτίου, εφόσον αυτός δεν μπορούσε ευλόγως να προβλέψει τη διάθεση στην αγορά του συγκεκριμένου προϊόντος, ή προϊόντος του αυτού τύπου, στη χώρα της οποίας το δίκαιο είναι εφαρμοστέο δυνάμει των στοιχείων α), β) ή γ).

2.  Εάν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται ότι η αδικοπραξία εμφανίζει προδήλως στενότερο σύνδεσμο με άλλη χώρα, από εκείνη που ορίζεται στην παράγραφο 1, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας. Ο προδήλως στενότερος δεσμός με άλλη χώρα θα μπορούσε να βασίζεται ιδίως σε προϋπάρχουσα σχέση μεταξύ των μερών, όπως σύμβαση, η οποία συνδέεται στενά με την εν λόγω αδικοπραξία.

Άρθρο 6

Περιβαλλοντική ζημία

Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από περιβαλλοντική ζημία ή ζημία σε βάρος προσώπων ή περιουσιακών στοιχείων συνεπεία της περιβαλλοντικής ζημίας, είναι το δίκαιο που καθορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, εκτός εάν το πρόσωπο που ζητεί αποζημίωση επιλέξει να θεμελιώσει τις αξιώσεις του στο δίκαιο της χώρας στην οποία έλαβε χώρα το ζημιογόνο γεγονός.

Άρθρο 7

Προσβολές του ιδιωτικού βίου και του δικαιώματος στην προσωπικότητα

1.  Tο εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από προσβολή του ιδιωτικού βίου και του δικαιώματος στην προσωπικότητα, είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία επήλθε ή πιθανολογείται ότι θα επέλθει το σημαντικότερο στοιχείο ή στοιχεία της βλάβης ή ζημίας.

Εφόσον η παραβίαση προκαλείται από τη δημοσίευση εντύπου ή ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, η χώρα στην οποία επήλθε ή πιθανολογείται ότι θα επέλθει το σημαντικότερο στοιχείο ή στοιχεία της ζημίας μπορεί να θεωρηθεί η χώρα προς την οποία απευθύνεται κυρίως η δημοσίευση ή ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, και εφόσον τούτο δεν είναι προφανές, η χώρα στην οποία ασκείται εκδοτικός έλεγχος, και εφαρμοστέο είναι το δίκαιο της χώρας αυτής. Η χώρα προς την οποία απευθύνεται η δημοσίευση ή η ραδιοτηλεοπτική μετάδοση καθορίζεται ιδίως από τη γλώσσα της δημοσίευσης ή της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης ή από τις πωλήσεις ή το μέγεθος του κοινού σε δεδομένη χώρα σε σχέση με τις συνολικές πωλήσεις ή το μέγεθος του κοινού ή από συνδυασμό των δύο αυτών παραγόντων.

Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται κατ" αναλογίαν για δημοσιεύσεις στο Διαδίκτυο ή σε άλλα ηλεκτρονικά δίκτυα.

2.  Το εφαρμοστέο δίκαιο στο δικαίωμα απάντησης ή στα ισοδύναμα μέτρα και σε κάθε απαγορευτικό ή ασφαλιστικό μέτρο εις βάρος εκδότη ή οργανισμού ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης όσον αφορά το περιεχόμενο δημοσίευσης ή ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία έχει τη συνήθη διαμονή του ο εκδότης ή οργανισμός ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης.

3.  Η παράγραφος 2 εφαρμόζεται επίσης σε περίπτωση προσβολής του ιδιωτικού βίου ή του δικαιώματος στην προσωπικότητα που απορρέει από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Άρθρο 8

Προσβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

1.  Το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από προσβολή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας, είναι το δίκαιο της χώρας για την οποία ζητείται η προστασία.

2.  Σε περίπτωση εξωσυμβατικής ενοχής που απορρέει από προσβολή κοινοτικού δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας ενιαίου χαρακτήρα, εφαρμοστέο δίκαιο για κάθε ζήτημα που δεν διέπεται από σχετική κοινοτική πράξη είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία διαπράχθηκε η προσβολή.

3.  Δεν χωρεί παρέκκλιση από το εφαρμοστέο σύμφωνα με το παρόν άρθρο δίκαιο δυνάμει συμφωνίας κατ" εφαρμογήν του άρθρου 14.

Άρθρο 9

Συλλογική δράση

Με την επιφύλαξη του άρθρου 4, παράγραφος 2, το εφαρμοστέο δίκαιο σε εξωσυμβατική ενοχή σχετική με την ευθύνη προσώπου υπό την ιδιότητά του ως εργαζομένου ή ως εργοδότη ή με την ευθύνη των οργανώσεων που εκπροσωπούν τα επαγγελματικά τους συμφέροντα για ζημία προκληθείσα από επικείμενη ή πραγματοποιηθείσα συλλογική δράση, είναι το δίκαιο της χώρας στην οποία πρόκειται να λάβει ή έλαβε χώρα η δράση.

Κεφάλαιο ΙΙΙ

Αδικαιολόγητος πλουτισμός, διοίκηση αλλοτρίων και ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (culpa in contrahendo)

Άρθρο 10

Αδικαιολόγητος πλουτισμός

1.  Αν εξωσυμβατική ενοχή, η οποία απορρέει από αδικαιολόγητο πλουτισμό, συμπεριλαμβανομένης της καταβολής αχρεωστήτου, συνδέεται με υφιστάμενη σχέση μεταξύ των μερών, όπως εξωσυμβατική ενοχή απορρέουσα από σύμβαση ή αδικοπραξία, που εμφανίζει στενό σύνδεσμο με αυτόν τον αδικαιολόγητο πλουτισμό, εφαρμόζεται το δίκαιο που διέπει την εν λόγω σχέση.

2.  Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει της παραγράφου 1 και τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα κατά τη στιγμή που λαμβάνει χώρα το γεγονός το οποίο στοιχειοθετεί αδικαιολόγητο πλουτισμό, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής.

3.  Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει των παραγράφων 1 ή 2, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας στην οποία επήλθε ο αδικαιολόγητος πλουτισμός.

4.  Όταν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται σαφώς ότι η εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από αδικαιολόγητο πλουτισμό, συνδέεται προδήλως στενότερα με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζεται στις παραγράφους 1, 2 και 3, εφαρμόζεται το δίκαιο της άλλης αυτής χώρας.

Άρθρο 11

Διοίκηση αλλοτρίων

1.  Αν εξωσυμβατική ενοχή, η οποία απορρέει από πράξη διοίκησης αλλοτρίων άνευ εντολής, συνδέεται με υφιστάμενη σχέση μεταξύ των μερών, όπως εξωσυμβατική ενοχή πηγάζουσα από σύμβαση ή αδικοπραξία, που εμφανίζει στενό σύνδεσμο με την εξωσυμβατική αυτήν ενοχή, εφαρμόζεται το δίκαιο που διέπει την εν λόγω σχέση.

2.  Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει της παραγράφου 1 και τα μέρη έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην ίδια χώρα κατά τη στιγμή που λαμβάνει χώρα το ζημιογόνο γεγονός, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας αυτής.

3.  Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει των παραγράφων 1 ή 2, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας στην οποία τελείται η συγκεκριμένη πράξη.

4.  Όταν, από το σύνολο των περιστάσεων, συνάγεται σαφώς ότι η εξωσυμβατική ενοχή που απορρέει από πράξη διοίκησης αλλοτρίων άνευ εντολής, συνδέεται προδήλως στενότερα με χώρα άλλη από εκείνη που ορίζεται με τις παραγράφους 1, 2 και 3, εφαρμόζεται το δίκαιο αυτής της άλλης χώρας.

Άρθρο 12

Ευθύνη κατά τις διαπραγματεύσεις (Culpa in contrahendo)

1.  Το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από συζητήσεις πριν από τη σύναψη σύμβασης, ανεξαρτήτως του εάν συνήφθη τελικά η σύμβαση, είναι το δίκαιο που είναι, ή που θα ήταν, εφαρμοστέο στη σύμβαση, εάν αυτή είχε συναφθεί.

2.  Όταν το εφαρμοστέο δίκαιο δεν μπορεί να καθορισθεί βάσει της παραγράφου 1, εφαρμόζεται:

Άρθρο 13

Εφαρμοσιμότητα του άρθρου 8

Για τους σκοπούς του παρόντος κεφαλαίου, το άρθρο 8 διέπει τις εξωσυμβατικές ενοχές που απορρέουν από προσβολή δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας.

Κεφάλαιο ΙV

Ελευθερία επιλογής

Άρθρο 14

Ελευθερία επιλογής δικαίου

1.  Τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν την υπαγωγή της εξωσυμβατικής ενοχής στο δίκαιο που αυτά επιλέγουν:

Η επιλογή αυτή πρέπει να είναι ρητή ή να συνάγεται με βεβαιότητα από τα δεδομένα της υπόθεσης και δεν θίγει δικαιώματα τρίτων.

2.  Εφόσον, κατά τον χρόνο επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος, όλα τα σχετικά με την περίπτωση δεδομένα εντοπίζονται σε χώρα διαφορετική από εκείνη της οποίας το δίκαιο επελέγη, η επιλογή των μερών δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων του δικαίου αυτής της χώρας από τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση με συμφωνία.

3.  Εφόσον, κατά τον χρόνο επέλευσης του ζημιογόνου γεγονότος, όλα τα σχετικά με την περίπτωση δεδομένα εντοπίζονται σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, η επιλογή από τα μέρη εφαρμοστέου δικαίου άλλου από εκείνο κράτους μέλους δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου, από τις οποίες δεν επιτρέπεται παρέκκλιση με συμφωνία, ενδεχομένως όπως αυτές εφαρμόζονται στο κράτος μέλος του δικάζοντος δικαστή.

Κεφάλαιο V

Κοινοί κανόνες

Άρθρο 15

Περιεχόμενο του εφαρμοστέου δικαίου

Άρθρο 16

Διατάξεις αμέσου εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός δεν περιορίζει την εφαρμογή των διατάξεων αναγκαστικού δικαίου της χώρας του δικάζοντος δικαστή, οι οποίες εφαρμόζονται ανεξαρτήτως του δικαίου που διέπει κατά τα άλλα την εξωσυμβατική ενοχή.

Άρθρο 17

Κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς

Κατά την αξιολόγηση της συμπεριφοράς του φερομένου ως υπαιτίου, λαμβάνονται υπόψη, ως πραγματικό στοιχείο και στο μέτρο που είναι αναγκαίο, οι κανόνες ασφάλειας και συμπεριφοράς που ίσχυαν στον τόπο και κατά τον χρόνο επέλευσης του γεγονότος που θεμελιώνει την ευθύνη.

Άρθρο 18

Ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή του υπευθύνου

Ο ζημιωθείς δύναται να στραφεί απευθείας κατά του ασφαλιστή του υποχρέου για την καταβολή αποζημίωσης, εφόσον αυτό προβλέπεται από το δίκαιο που εφαρμόζεται στην εξωσυμβατική ενοχή ή το δίκαιο που διέπει τη σύμβαση ασφαλίσεως.

Άρθρο 19

Υποκατάσταση

Σε περίπτωση που ένα πρόσωπο ("ο δανειστής") έχει αξίωση βασιζόμενη σε εξωσυμβατική ενοχή έναντι άλλου προσώπου ("ο οφειλέτης"), και ένας τρίτος έχει την υποχρέωση να ικανοποιήσει τον δανειστή, ή τον έχει όντως ικανοποιήσει εκπληρώνοντας την υποχρέωση αυτή, το εφαρμοστέο δίκαιο στην υποχρέωση αυτή του τρίτου καθορίζει εάν και σε ποιόν βαθμό αυτός ο τρίτος δικαιούται να ασκήσει τα δικαιώματα που έχει ο δανειστής κατά του οφειλέτη σύμφωνα με το δίκαιο που διέπει τη σχέση τους.

Άρθρο 20

Παθητική ενοχή εις ολόκληρον

Αν ο δανειστής έχει αξιώσεις κατά πολλών οφειλετών οι οποίοι ευθύνονται για την αυτή αξίωση, και ένας από τους οφειλέτες τον έχει ήδη ικανοποιήσει εν όλω ή εν μέρει, το δικαίωμα του συγκεκριμένου οφειλέτη να στραφεί κατά των υπολοίπων διέπεται από το εφαρμοστέο δίκαιο στην εξωσυμβατική σχέση αυτού προς τον δανειστή.

Άρθρο 21

Τύπος

Μονομερής δικαιοπραξία σχετική με εξωσυμβατική ενοχή είναι έγκυρη ως προς τον τύπο αν πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις είτε του δικαίου που διέπει την εν λόγω εξωσυμβατική ενοχή είτε του δικαίου της χώρας όπου καταρτίστηκε η δικαιοπραξία αυτή.

Άρθρο 22

Αποζημίωση

Κατά τον υπολογισμό του ύψους της αποζημίωσης για σωματική βλάβη σε πρόσωπο, το επιληφθέν δικαστήριο εφαρμόζει την αρχή της αποκατάστασης εις το ακέραιο, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές συνθήκες του θύματος στη χώρα της συνήθους κατοικίας του.

Άρθρο 23

Βάρος αποδείξεως

1.  Το δίκαιο το οποίο, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, διέπει την εξωσυμβατική ενοχή εφαρμόζεται στο μέτρο που καθιερώνει νόμιμα τεκμήρια ή κατανέμει το βάρος αποδείξεως σε θέματα εξωσυμβατικών ενοχών.

2.  Οι δικαιοπραξίες αποδεικνύονται με κάθε αποδεικτικό μέσο παραδεκτό σύμφωνα είτε με το δίκαιο του δικάζοντος δικαστή είτε με ένα από τα δίκαια περί των οποίων το άρθρο 21, κατά το οποίο η δικαιοπραξία είναι έγκυρη ως προς τον τύπο, εφόσον η απόδειξη μπορεί να διεξαχθεί με το μέσο αυτό ενώπιον του δικάζοντος δικαστή.

Κεφάλαιο VΙ

Λοιπές διατάξεις

Άρθρο 24

Συνήθης διαμονή

1.  Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως συνήθη διαμονή εταιριών και άλλων ενώσεων ή νομικών προσώπων νοείται ο τόπος στον οποίο βρίσκεται η κεντρική τους διοίκηση.

Όταν το ζημιογόνο γεγονός ή η ίδια η ζημία επέρχεται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων υποκαταστήματος, αντιπροσωπίας ή οποιασδήποτε άλλης εγκατάστασης, ως συνήθης διαμονή νοείται ο τόπος στον οποίο βρίσκεται το υποκατάστημα, η αντιπροσωπία ή η οποιαδήποτε άλλη εγκατάσταση.

2.  Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως συνήθης διαμονή φυσικού προσώπου το οποίο ενεργεί στο πλαίσιο της επαγγελματικής του δραστηριότητας, νοείται ο τόπος στον οποίο το πρόσωπο αυτό έχει την κύρια εγκατάστασή του.

Άρθρο 25

Αποκλεισμός της αναπαραπομπής

Ως δίκαιο μιας χώρας που ορίζεται ως εφαρμοστέο από τον παρόντα κανονισμό, νοούνται οι ισχύοντες στη χώρα αυτή κανόνες δικαίου, εκτός από τους κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου.

Άρθρο 26

Κράτη με πλείονα συστήματα δικαίου

1.  Σε περίπτωση που ένα κράτος αποτελείται από περισσότερες εδαφικές ενότητες, η κάθε μία από τις οποίες έχει τους δικούς της κανόνες για τις εξωσυμβατικές ενοχές, κάθε εδαφική ενότητα θεωρείται ως χώρα για τον σκοπό του καθορισμού του εφαρμοστέου δικαίου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

2.  Τα κράτη μέλη, στα οποία διάφορες εδαφικές ενότητες έχουν τους δικούς τους κανόνες δικαίου για τις εξωσυμβατικές ενοχές, δεν υποχρεούνται να εφαρμόζουν τον παρόντα κανονισμό στις συγκρούσεις νόμων που αφορούν αποκλειστικά τις εδαφικές αυτές ενότητες.

Άρθρο 27

Δημόσια τάξη του δικάζοντος δικαστή

1.  Η εφαρμογή διάταξης του δικαίου που ορίζεται ως εφαρμοστέο με τον παρόντα κανονισμό δεν μπορεί να αποκλεισθεί παρά μόνον εάν η εφαρμογή αυτή είναι προδήλως ασυμβίβαστη με τη δημόσια τάξη του δικάζοντος δικαστηρίου.

2.  Επιπλέον, η εφαρμογή διάταξης του δικαίου που ορίζεται εφαρμοστέο με τον παρόντα κανονισμό, η οποία θα οδηγούσε στη χορήγηση μη αντισταθμιστικών αποζημιώσεων, όπως οι αποζημιώσεις παραδειγματικού ή ποινικού χαρακτήρα, μπορεί να θεωρηθεί αντίθετη προς τη δημόσια τάξη του δικάζοντος δικαστηρίου.

Άρθρο 28

Σχέση με άλλες διατάξεις κοινοτικού δικαίου

Άρθρο 29

Σχέση με τις ισχύουσες διεθνείς συμβάσεις

1.  Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή διεθνών συμβάσεων των οποίων ένα ή περισσότερα κράτη μέλη είναι μέρη κατά τον χρόνο έκδοσης του παρόντος κανονισμού και οι οποίες θεσπίζουν κανόνες περί σύγκρουσης δικαίων στον τομέα των εξωσυμβατικών ενοχών.

2.  Ωστόσο, μεταξύ κρατών μελών, ο παρών κανονισμός υπερισχύει των συμβάσεων που έχουν συναφθεί αποκλειστικά μεταξύ δύο ή περισσότερων εξ αυτών στο μέτρο που οι εν λόγω συμβάσεις διέπουν θέματα τα οποία ρυθμίζονται με τον παρόντα κανονισμό.

Κεφάλαιο VΙΙ

Τελικές διατάξεις

Άρθρο 30

Κατάλογος συμβάσεων

1.  Έως τις …(8), τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τις συμβάσεις του άρθρου 29, παράγραφος 1. Μετά την παρέλευση της ημερομηνίας αυτής, τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή όλες τις καταγγελίες αυτών των συμβάσεων.

2.  Η Επιτροπή δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός έξι μηνών από την παραλαβή τους:

Άρθρο 31

Ρήτρα αναθεώρησης

Μέχρι τις …(9)* το αργότερο, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, έκθεση ως προς την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Η έκθεση αυτή συνοδεύεται, ενδεχομένως, από προτάσεις προσαρμογής του παρόντος κανονισμού.

Η Επιτροπή, κατά την υποβολή της έκθεσής της, αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στις συνέπειες του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται το αλλοδαπό δίκαιο στις επί μέρους έννομες τάξεις και στο ζήτημα των αποζημιώσεων, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας επιβολής αποζημιώσεων παραδειγματικού ή ποινικού χαρακτήρα σε ορισμένες έννομες τάξεις.

Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης αναλυτική επισκόπηση της έκτασης στην οποία τα δικαστήρια στα κράτη μέλη εφαρμόζουν στην πράξη το αλλοδαπό δίκαιο, διατυπώνοντας συστάσεις για το ευκταίο της κοινής προσέγγισης στην εφαρμογή του αλλοδαπού δικαίου.

Το αργότερο στις ...(10), η Επιτροπή, κατόπιν εντατικής διαβούλευσης με τους ενδιαφερομένους, συμπεριλαμβανομένης της Διάσκεψης της Χάγης για το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο, υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή έκθεση σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στον τομέα των τροχαίων ατυχημάτων. Η έκθεση συνοδεύεται από εμπεριστατωμένη μελέτη της κλίμακας του φαινομένου, των προβλημάτων, καθώς και από λεπτομερή αξιολόγηση επιπτώσεων. Εφόσον απαιτείται, η έκθεση προτείνει τροποποιήσεις στον παρόντα κανονισμό ή/και τη θέσπιση ειδικής νομοθεσίας.

Άρθρο 32

Χρονική εφαρμογή

Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στα ζημιογόνα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα μετά την έναρξη της ισχύος του.

Άρθρο 33

Ημερομηνία εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται από τις …(11)*, εκτός από το άρθρο 30, το οποίο εφαρμόζεται από τις …(12)**.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα στα κράτη μέλη σύμφωνα με τη Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.

Έγινε ,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

(1) ΕΕ C 241, 28.9.2004, σ. 1. (2) Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 6ης Ιουλίου 2005 (ΕΕ C 157 Ε, 6.7.2006, σ. 371), κοινή θέση του Συμβουλίου της 25ης Σεπτεμβρίου 2006 (ΕΕ C 289 Ε, 28.11.2006, σ. 68) και θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 18ης Ιανουαρίου 2007. (3) ΕΕ C 12, 15.1.2001, σ. 1. (4) ΕΕ C 53, 3.3.2005, σ. 1. (5) ΕΕ L 12, 16.1.2001, σ. 1. Κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2245/2004 της Επιτροπής (ΕΕ L 381, 28.12.2004, σ. 10). (6) ΕΕ C 27, 26.1.1998, σ. 34. (7) ΕΕ L 143, 30.4.2004, σ. 56. Οδηγία όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2006/21/ΕΚ (ΕΕ L 102, 11.4.2006, σ. 15). (8) * 12 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος κανονισμού. (9) ** Τέσσερα έτη από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού. (10) * (11) ** 18 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος κανονισμού. (12) *** 12 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος κανονισμού.