Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie szczegółowych problemów związanych z transpozycją i stosowaniem prawodawstwa dotyczącego zamówień publicznych oraz związków tego prawodawstwa z agendą lizbońską (2006/2084(INI))
– uwzględniając dyrektywę Rady 92/50/EWG z dnia 18 czerwca 1992 r. odnoszącą się do koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na usługi(1),
– uwzględniając dyrektywę Rady 93/36/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. koordynującą procedury udzielania zamówień publicznych na dostawy(2),
– uwzględniając dyrektywę Rady 93/37/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. dotyczącą koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane(3),
– uwzględniając dyrektywę Rady 93/38/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. koordynującą procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji(4),
– uwzględniając dyrektywę 97/52/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1997 r. zmieniającą dyrektywy 92/50/EWG, 93/36/EWG i 93/37/EWG dotyczące koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych, odpowiednio: na usługi, dostawy i roboty budowlane(5),
– uwzględniając dyrektywę 98/4/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 1998 r. zmieniającą dyrektywę 93/38/EWG koordynującą procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji(6),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki i transportu (COM(2000)0276),
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych na dostawy, usługi i roboty budowlane (COM(2000)0275),
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa(7),
– uwzględniając dyrektywę 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynującą procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych(8),
– uwzględniając dyrektywę 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi(9),
– uwzględniając art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów oraz opinię Komisji Prawnej (A6-0226/2007),
A. mając na uwadze, że prawo wspólnotowe w zakresie zamówień publicznych ma na celu otwarcie rynku zamówień publicznych państw członkowskich na konkurencję transgraniczną, tym samym tworząc takie same szanse dla usługodawców i wspierając rozwój rynku wewnętrznego;
B. mając na uwadze, że terminowa i właściwa transpozycja i wdrożenie prawodawstwa dotyczącego zamówień publicznych stanowi duży wkład w realizację celów unijnego programu lepszego stanowienia prawa;
C. mając na uwadze, że nowa dyrektywa dotycząca sektora publicznego (2004/18/WE) łączy trzy poprzednie dyrektywy dotyczące robót budowlanych, usług i dostaw, tym samym precyzując i modernizując poprzednie przepisy;
D. mając na uwadze, że nowe dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE wprowadzają nowe przepisy i nieobowiązkowe zasady, które zapewniają więcej elastyczności instytucjom zamawiającym, a także mając na uwadze, że ogólny wzrost efektywności w zamówieniach publicznych można osiągnąć poprzez wprowadzenie nieobowiązkowych elementów nowej dyrektywy dotyczącej sektora publicznego, które obniżają koszty transakcji;
E. mając na uwadze, że nowa dyrektywa (2004/17/WE) koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych wprowadza mechanizm wyłączenia działalności w pełni otwartej na konkurencję w całej UE;
F. mając na uwadze, że termin transpozycji nowej dyrektywy do prawodawstwa krajowego upłynął 31 stycznia 2006 r., a do chwili obecnej dokonało jej tylko 20 z 27 państw członkowskich; mając na uwadze, że opóźniająca się transpozycja stwarza nierówne szanse w UE;
G. mając na uwadze, że jeśli wszystkie nieobowiązkowe elementy nowej dyrektywy dotyczącej sektora publicznego nie zostaną konsekwentnie wdrożone przez wszystkie państwa członkowskie, to mogą pojawić się pewne bariery handlowe;
H. mając na uwadze, że Komisja może udzielać wsparcia na zasadzie dobrowolności tylko państwom członkowskim będącym w trakcie transpozycji, którż w związku z tym nie zawsze można skutecznie zapewnić;
I. mając na uwadze, że najczęściej wymienianymi barierami dla satysfakcjonującej transpozycji są brak wiedzy prawniczej lub zasobów ludzkich w kraju oraz brak woli politycznej w państwach członkowskich;
J. mając na uwadze, że tabela wyników rynku wewnętrznego z grudnia 2006 r. odnotowuje znaczną poprawę wskaźników transpozycji;
K. mając na uwadze, że większość zamówień publicznych podlegających dyrektywom jest zgodna z przepisami, tak więc bezpodstawne są zarzuty, że rynek wewnętrzny zamówień publicznych źle funkcjonuje i zagraża osiągnięciu celów agendy lizbońskiej;
L. mając jednak na uwadze problemy dotyczące gromadzenia danych na temat zamówień publicznych, związane w szczególności z dużą liczbą organów zamawiających i z niekompletnością danych dotyczących niewłaściwego zastosowania przepisów;
M. mając na uwadze, że Komisja jest zaniepokojona liczbą bezprawnie udzielanych zamówień z wolnej ręki;
N. mając na uwadze, że bezprawnie udzielane zamówienia z wolnej ręki wynikają z szeregu czynników, w tym z niezrozumienia przepisów dotyczących zamówień publicznych określonych w dyrektywach, postanowieniach traktatów i odpowiednich wyrokach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, z błędów w skomplikowanych zamówieniach, z rozszerzania rozwiązań ramowych poza ich pierwotny zakres lub czas trwania, z domniemanych praktyk korupcyjnych, z omijania długich terminów związanych z ogłoszeniami w UE oraz z niepotrzebnie rozbudowanych krajowych wymogów przetargowych, jak np. skomplikowane ustalenia dotyczące zamówień elektronicznych;
O. mając na uwadze obawy, że zawarte w nowej dyrektywie dotyczącej sektora publicznego kryteria związane z ochroną środowiska naturalnego lub kwestiami społecznymi mogą być stosowane w niewłaściwy sposób;
P. mając na uwadze, że możliwości systematycznego i natychmiastowego wniesienia powództwa przez Komisję w przypadkach niewłaściwego stosowania przepisów są ograniczone brakiem odpowiedniego personelu;
Q. mając na uwadze, że wyniki dotyczące transpozycji i wdrożenia można by poprawić, wspierając profesjonalizm i najlepsze wzorce w polityce udzielania zamówień publicznych na szczeblu państw członkowskich;
R. mając na uwadze, że w wielu państwach członkowskich najlepsze wzorce skodyfikowano w skutecznych systemach kontroli zamówień publicznych;
S. mając na uwadze, że zamówienia prekomercyjne uznano za niewykorzystaną w Europie szansę na wykorzystanie potrzeb publicznych jako siły napędowej innowacji; mając na uwadze, że zamówienia prekomercyjne można organizować w istniejących ramach prawnych określonych w porozumieniu WTO w sprawie zamówień publicznych, w dyrektywach Komisji dotyczących zamówień publicznych, w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską, w prawie konkurencji, w tym w prawodawstwie z zakresu pomocy państwa i w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości;
1. przyjmuje z zadowoleniem niedawną modernizację i uproszczenie przepisów UE dotyczących zamówień publicznych, znacznie zwiększające skuteczność procedur udzielania zamówień publicznych w UE;
Transpozycja prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie zamówień publicznych
2. uważa, że państwa członkowskie powinny w pełni wykorzystywać pomoc Komisji w procesie transpozycji;
3. uważa, że należy zapewnić Komisji personel do skuteczniejszego nadzorowania opóźniającej się i nieprawidłowej transpozycji;
4. podkreśla, że państwa członkowskie powinny aktywnie wymieniać między sobą wiedzę i najlepsze wzorce w dziedzinie transpozycji prawodawstwa dotyczącego zamówień publicznych oraz poprawić współpracę z Komisją w tym obszarze;
5. uważa, że niespójna transpozycja nieobowiązkowych elementów nowej dyrektywy dotyczącej sektora publicznego może mieć negatywny wpływ na rynek wewnętrzny, i w związku z tym zachęca państwa członkowskie do rozważenia przyjęcia wszystkich rozwiązań zapewniających elastyczność; podkreśla w szczególności, że rozwiązania te mogłyby zmniejszyć ryzyko praktyk niezgodnych z prawem;
6. w związku z tym wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny wpływu niezharmonizowanej transpozycji nieobowiązkowych elementów nowej dyrektywy dotyczącej sektora publicznego na transgraniczne przetargi w UE;
7. wzywa państwa członkowskie, które do tej pory tego nie uczyniły, aby zapewniły swoim władzom publicznym narzędzia prawne niezbędne do pozbawionej biurokracji współpracy w ramach partnerstwa publiczno-publicznego, wprowadzając tym samym konieczne zabezpieczenie prawne, umożliwiające władzom publicznym działanie zgodnie z prawem wspólnotowym, a w szczególności z dyrektywami w sprawie zamówień publicznych i orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości;
Wdrożenie prawodawstwa wspólnotowego w dziedzinie zamówień publicznych
8. jest głęboko przekonany, że liczba przypadków łamania przepisów spadłaby, gdyby państwa członkowskie i Komisja wprowadziły praktyki oparte na ściślejszej współpracy; dlatego też zachęca państwa członkowskie i Komisję do aktywnego wspierania nieformalnej wymiany doświadczeń na wczesnym etapie;
9. uważa, że ze względu na liczbę naruszeń prawa Komisja powinna dysponować odpowiednim personelem w celu skuteczniejszego nadzorowania wdrażania prawodawstwa z zakresu zamówień publicznych;
10. wzywa państwa członkowskie, aby dostarczyły Komisji wystarczające dane na temat transpozycji dyrektyw dotyczących zamówień publicznych; wzywa ponadto państwa członkowskie i Komisję do współpracy na rzecz zwiększenia możliwości lepszego gromadzenia danych i lepszej kontroli problemów związanych z transpozycją i wdrażaniem;
11. wzywa do powołania krajowych agencji doradztwa w dziedzinie zamówień publicznych, aby pomóc instytucjom zamawiającym we właściwym stosowaniu przepisów dotyczących zamówień publicznych oraz aby wspierać oferentów, zwłaszcza małe i średnie przedsiębiorstwa, w udziale w przetargach na zamówienia publiczne;
12. wzywa państwa członkowskie do koncentrowania krajowych wysiłków na wykrywaniu i karaniu praktyk niezgodnych z prawem i na dopilnowaniu przestrzegania wszystkich odpowiednich wyroków sądów krajowych i orzeczeń ETS;
13. podkreśla, że nieformalne mechanizmy rozstrzygania sporów mogą stanowić uzupełnienie formalnych procedur odwoławczych przy udzielaniu zamówień publicznych i że powinny być bardziej eksponowane;
14. gorąco zachęca państwa członkowskie do koordynacji i uproszczenia technik zakupów elektronicznych, aby ułatwić dostęp do tego typu zamówień;
15. z zadowoleniem przyjmuje przewodnik Komisji na temat stosowania kryteriów związanych z ochroną środowiska naturalnego;
16. z zadowoleniem przyjmuje prowadzoną przez Komisję analizę stosowania kryteriów społecznych, mającą na celu zapewnienie właściwego i skutecznego stosowania tych kryteriów; wzywa do opublikowania wytycznych dotyczących stosowania kryteriów społecznych po ukończeniu analizy;
Doskonalenie najlepszych wzorców w dziedzinie zamówień publicznych
17. uważa, że państwa członkowskie powinny intensywniej zająć się podnoszeniem profesjonalizmu w dziedzinie udzielania zamówień publicznych i dzieleniem się najlepszymi wzorcami na szczeblu krajowym w celu zapewnienia spójnego i jednolitego stosowania przepisów dotyczących zamówień publicznych przez wszystkie instytucje zamawiające w mniej jasnych obszarach przepisów, a zwłaszcza w zamówieniach nieobjętych pełnym zakresem dyrektyw;
18. podkreśla, że regularne szkolenia specjalistów z dziedziny zamówień w całej UE zwiększą przejrzystość krajowych środków i procedur wykonawczych w dziedzinie zamówień publicznych w całej UE;
19. podkreśla konieczność zmiany polegającej na odejściu w zamówieniach publicznych od podejścia opartego na budżecie na rzecz podejścia skoncentrowanego na wynikach, uwzględniającego wszystkie koszty projektu i wymagającego od specjalistów dokonujących zakupów solidnej znajomości zarządzania i ekonomii;
20. zachęca Komisję, by w partnerstwie z państwami członkowskimi lepiej upowszechniała na szczeblu UE wiedzę z dziedziny zamówień publicznych;
21. zachęca do przygotowywania krajowych modelowych konferencji na temat zamówień, prezentujących najlepsze projekty zamówień publicznych, oraz do rozwoju i koordynacji działania europejskich sieci wymiany najlepszych wzorców w dziedzinie zamówień publicznych;
22. zachęca państwa członkowskie do korzystania z zamówień prekomercyjnych, których podstawą jest podział ryzyka i korzyści między nabywców a dostawców, jako skutecznego środka sprzyjającego innowacjom w UE i służącego opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań w celu rozwiązania specyficznych problemów interesu publicznego;
Wnioski
23. zaleca, aby Komisja zaproponowała plan działań zachęcający państwa członkowskie do wypełnienia obowiązku, jakim jest rozwiązywanie utrzymujących się oraz nowych problemów dotyczących transpozycji i wdrażania przepisów w zakresie zamówień publicznych, koncentrując się na niezgodnych z prawem zamówieniach udzielanych z wolnej ręki oraz na opóźniającej się lub niewłaściwej transpozycji;
o o o
24. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Trybunałowi Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich i parlamentom państw członkowskich.