Zalecenie Parlamentu Europejskiego z dnia 12 lipca 2007 r. dla Rady w sprawie mandatu negocjacyjnego dotyczącego nowego, rozszerzonego porozumienia między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi a Ukrainą (2007/2015(INI))
Parlament Europejski,
- uwzględniając projekt zalecenia dla Rady, który złożył Michał Tomasz Kamiński w imieniu grupy politycznej UEN w sprawie mandatu negocjacyjnego dotyczącego nowego, rozszerzonego porozumienia między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi a Ukrainą (B6-0022/2007),
- uwzględniając decyzję Rady z dnia 22 stycznia 2007 r. o rozpoczęciu z Ukrainą negocjacji w sprawie nowego, rozszerzonego partnerstwa,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Ukrainy, zwłaszcza rezolucję z dnia 13 stycznia 2005 r. w sprawie wyników wyborów prezydenckich(1), rezolucję z dnia 6 kwietnia 2006 r. w sprawie wyborów parlamentarnych(2), oraz rezolucję z dnia 19 stycznia 2006 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa(3),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 12 maja 2004 r. w sprawie europejskiej polityki sąsiedztwa (COM (2004)0373) oraz najnowszy komunikat Komisji z dnia 4 grudnia 2006 r. w sprawie wzmocnienia europejskiej polityki sąsiedztwa (COM(2006)0726),
- uwzględniając program działania UE i Ukrainy przyjęty wspólnie w dniu 21 lutego 2005 r. oraz ostatnie sprawozdanie Komisji z postępu prac w zakresie europejskiej polityki sąsiedztwa z dnia 4 grudnia 2006 r. dotyczące Ukrainy (SEC(2006)1505/2),
- uwzględniając wspólne oświadczenie przyjęte na szczycie UE-Ukraina w dniu 1 grudnia 2005 r. oraz wspólne oświadczenie przyjęte na szczycie UE-Ukraina w dniu 27 października 2006 r.,
- uwzględniając pomoc, która ma zostać udzielona Ukrainie w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa(4), aby wesprzeć program reform na Ukrainie,
- uwzględniając art. 49 Traktatu UE,
– uwzględniając podpisanie w dniu 18 czerwca 2007 r. umów między Unią Europejską i Ukrainą o ułatwieniach wizowych i o readmisji nielegalnych imigrantów,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A6-0217/2007),
A. mając na uwadze, że Ukrainę łączą z Unią Europejską silne więzi historyczne, kulturalne i gospodarcze; mając na uwadze, że Ukraina jest głównym partnerem UE w jej wschodnim sąsiedztwie i wywiera znaczny wpływ na bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt całego kontynentu,
B. mając na uwadze, że Ukraina przyjęła znaczący pakiet ustaw i zmian prawnych niezbędnych do jej członkostwa w Światowej Organizacji Handlu,
C. mając na uwadze, że w ww. sprawozdaniu Komisji z postępu prac w zakresie europejskiej polityki sąsiedztwa za rok 2006 Komisja uznała, że Ukraina poczyniła znaczne kroki w kierunku umocnienia poszanowania praw człowieka i praworządności, jednak stwierdziła, że należy zwiększyć wysiłki na rzecz reform,
D. mając na uwadze, że Ukraina zadeklarowała wolę podążania drogą integracji europejskiej i dołączenia do grona państw członkowskich UE; mając na uwadze, że dążenie do tego celu trwa przy zgodzie wszystkich uczestników sceny politycznej,
E. mając na uwadze, że Parlament wezwał Radę, Komisję i państwa członkowskie, aby rozważyły przedstawienie Ukrainie jasnej perspektywy europejskiej,
F. mając na uwadze, że Unia Europejska uznała europejskie aspiracje Ukrainy i w konkluzjach Rady z dnia 21 lutego 2005 r. oraz w planie działań UE-Ukraina z zadowoleniem przyjęła europejski wybór Ukrainy, co w przyszłości nie wyklucza jasnej perspektywy europejskiej,
G. mając na uwadze, że w swojej decyzji w sprawie mandatu negocjacyjnego Rada przewidziała umacnianie relacji z Ukrainą; mając jednak na uwadze, że pożądane byłoby włączenie konkretnej perspektywy i określenie formy stosunków, jakie wprowadzi porozumienie;
H. mając na uwadze, że nowe porozumienie powinno stanowić dla Ukrainy motywację do przeprowadzenia dalszych reform politycznych, gospodarczych i społecznych oraz wzmocnić współpracę między obydwoma partnerami,
1. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady dotyczącą rozpoczęcia negocjacji w sprawie nowego porozumienia, mającego na celu pogłębienie współpracy politycznej i stopniową integrację gospodarczą Ukrainy z rynkiem wewnętrznym UE;
2. wyraża zaniepokojenie obecnymi napięciami politycznymi i wzywa wszystkie zaangażowane podmioty do przestrzegania porozumienia osiągniętego w dniu 27 maja 2007 r. i do opracowania szerokiego i trwałego kompromisu politycznego z udziałem wszystkich stron przy jednoczesnym prowadzeniu Ukrainy ku integracji europejskiej;
3. wzywa ukraińskich przywódców, a także Radę i Komisję do podjęcia wszelkich możliwych kroków w celu dopilnowania, by rozpoczęte w marcu 2007 r. negocjacje mogły być kontynuowane; wyraża jednak przekonanie, że przed zakończeniem negocjacji i nawiązaniem nowych, bliższych stosunków między UE a Ukrainą, trzeba pokojowo rozwiązać obecny kryzys, przywrócić system gwarantujący równowagę i zapewnić egzekwowanie prawa;
4. uznaje, że Ukraina i UE zrealizowały zadania przewidziane w Umowie o partnerstwie i współpracy (PCA) i skorzystały z możliwości, jakie stwarza ta forma współpracy; wyraża przekonanie, że zakres współpracy pomiędzy Ukrainą a UE i rola, jaką Ukraina odgrywa we współczesnych sprawach europejskich, wymagają nowej formy współpracy, znacznie wykraczającej poza zobowiązania w ramach PCA;
5. jest świadomy kluczowego znaczenia symboli i perspektyw w zapewnieniu społecznego poparcia dla realizacji ambitnego planu reform; jest zdania, że negocjacje powinny doprowadzić do zawarcia układu o stowarzyszeniu, który stanowi skuteczny i wiarygodny wkład na rzecz europejskich perspektyw Ukrainy oraz rozpoczyna odpowiedni proces, obejmujący możliwość członkostwa;
6. uważa, że tempo i głębia tego wspólnego europejskiego procesu muszą ściśle odpowiadać zdolności do przeprowadzenia reform na Ukrainie i w UE;
7. jest zdania, że podstawą zawarcia nowego porozumienia powinien być art. 310 Traktatu WE;
8. jest zdania, że w porozumieniu należy przewidzieć stopniowe kształtowanie relacji, określając konkretne warunki i terminy, jakie powinny zostać spełnione; wzywa do dokonania przeglądu porozumienia, w celu uwzględnienia dynamicznych zmian na Ukrainie i w relacjach dwustronnych;
9. wzywa ukraińskich przywódców politycznych, aby zobowiązali się do energicznego wdrażania reform, i apeluje do wszystkich uczestników sceny politycznej i społeczeństwa obywatelskiego na Ukrainie, aby podejmowali działania mające na celu wypracowanie szerokiego konsensusu politycznego na rzecz stabilnego porządku konstytucyjnego oraz reform, które muszą leżeć u podstaw europejskich aspiracji ich kraju; zaleca uchwalenie i wykonanie nowej ukraińskiej ustawy o partiach politycznych i finansowaniu kampanii politycznych, pozostającej w zgodzie z praktyką UE, a także jasnych przepisów wprowadzających rozdział działalności gospodarczej od władzy oraz regulujących kwestie konfliktu interesów;
10. zachęca ukraińskich przywódców do wierności ich zaangażowaniu na rzecz zasad wolności, demokracji, rządów prawa oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, których obywatele Ukrainy bronili w grudniu 2004 r.;
11. wzywa rząd ukraiński do podkreślenia znaczenia, jakie ma zaostrzenie walki z korupcją, oraz do podkreślenia potrzeby kontynuacji reformy służby cywilnej w świetle standardów europejskich, tak aby wspierać przejrzystość i zwiększać odpowiedzialność organów administracji państwowej w drodze uchwalania odpowiednich ram prawnych;
12. w odniesieniu do wyzwań, z którymi Ukraina będzie musiała się zmierzyć, realizując swoje zobowiązania wynikające z porozumienia, podkreśla, że należy skorzystać z przeglądu perspektywy finansowej na lata 2007-2013 i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa zaplanowanego na lata 2008-2009, w celu zwiększenia pomocy finansowej UE dla Ukrainy, która obecnie jest dość skromna w przeliczeniu na mieszkańca; zachęca Ukrainę do skuteczniejszego uczestnictwa w projektach europejskich;
13. podkreśla znaczenie wielostronnej współpracy w regionie Morza Czarnego; wzywa do ustanowienia wspólnoty UE-Morze Czarne w ramach wymiaru północnego w celu wzmacniania i rozszerzania dialogu zmierzającego do ustanowienia stabilniejszego, bezpieczniejszego i bardziej demokratycznego sąsiedztwa oraz uznaje, że Ukraina powinna odgrywać istotną rolę w takich inicjatywach, w szczególności w dziedzinie współpracy gospodarczej, bezpieczeństwa energetycznego, migracji i środowiska naturalnego;
14. z zadowoleniem przyjmuje decyzję UEFA o powierzeniu Polsce i Ukrainie wspólnej organizacji Mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 r.; widzi w tym kroku znaczący wyraz zaufania pokładanego w Ukrainie jako wartościowym członku europejskiej wspólnoty demokratycznej i uważa, że dostarczy to ukraińskim przywódcom dalszej motywacji do dalszych reform;
15. podkreśla, że Komisja Współpracy Parlamentarnej UE-Ukraina ma duże znaczenie we wzmacnianiu współpracy między UE i Ukrainą, oraz nalega na dalsze umacnianie parlamentarnego wymiaru stosunków UE-Ukraina; wzywa różne instytucje UE do polepszenia koordynacji ich polityki wobec Ukrainy;
16. kieruje następujące zalecenia do Rady i zwraca się do niej, aby zaleciła Komisji ich uwzględnienie w negocjacjach:
a)
zwrócić uwagę partnerów ukraińskich na potrzebę dalszego umacniania podstaw demokracji liberalnej, w szczególności w odniesieniu do kwestii takich jak stabilny system konstytucyjny, ochrona praw człowieka i wolności jednostki, w tym praw mniejszości, wzmocnienie mechanizmów kontroli demokratycznej, w tym silnego społeczeństwa obywatelskiego i solidne ugruntowanie praworządności; przypomina w tym względzie zalecenia zawarte w opiniach Komisji Weneckiej w sprawie Ukrainy, z których wiele wciąż należy zastosować;
b)
wezwać władze ukraińskie do wywiązania się ze zobowiązań wynikających z międzynarodowego systemu praw człowieka oraz do zagwarantowania z należytą starannością praw kobiet do równości, życia, wolności i bezpieczeństwa, jak również stosowania zerowej tolerancji wobec dyskryminacji, tortur i okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania;
c)
zaznaczyć, że kluczem do stabilizacji na Ukrainie jest oddzielenie władzy politycznej od władzy gospodarczej, wyeliminowanie korupcji, nadanie przejrzystości procedurom zamówień publicznych i zapewnienie niezawisłości sądownictwa; nalegać na wdrożenie i egzekwowanie przez Ukrainę środków antykorupcyjnych; podkreślić potrzebę zagwarantowania pewności prawnej i zapobiegania konfliktowi właściwości sądów w prawie ukraińskim; wspierać przyjęcie i wdrażanie wszechstronnej reformy administracji; podkreślić potrzebę sprawnej realizacji zmienionego planu działań w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;
d)
wyrazić zaniepokojenie doniesieniami o poniżającym traktowaniu i torturowaniu przez policję zatrzymanych w celu wymuszenia zeznań oraz wezwać władze ukraińskie do pełnego stosowania Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;
e)
pogłębić regularny dialog polityczny na temat zagadnień o wymiarze dwustronnym, regionalnym i międzynarodowym w zgodzie ze zobowiązaniami przyjętymi przez Ukrainę na szczeblu regionalnym i międzynarodowym; zapewnić ścisłe zaangażowanie Ukrainy we wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa, jak również w rozwój współpracy regionalnej w basenie Morza Czarnego; dążyć do wzmocnienia roli Ukrainy w Europie Wschodniej oraz zachęcać ją do kontynuowania działań mających na celu wspieranie stabilności, bezpieczeństwa i demokracji, jak również trwałego rozwoju we wspólnym sąsiedztwie ze szczególnym naciskiem na rozwiązanie zamrożonych konfliktów w tym regionie; wykorzystać doświadczenia wynikające ze współpracy Ukrainy z misją doradczo-szkoleniową Unii Europejskiej na jej granicy z Mołdawią mając na uwadze, że Parlament akceptuje inicjatywę w sprawie przedłużenia mandatu misji na następne dwa lata;
f)
wspierać wolną przedsiębiorczość i umacnianie ukraińskiej gospodarki rynkowej i podejmować działania mające na celu zbliżenie ustawodawstwa do dorobku wspólnotowego, aby poprawić klimat inwestycyjny, ze szczególnym uwzględnieniem dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynującej procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych(5) oraz dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi(6), jak również przez przyjęcie ustawy o finansowaniu projektów, i przyczynić się do podniesienia potencjału wzrostu gospodarczego; podkreślić, że sposobem na przyciągnięcie na Ukrainę zagranicznych inwestycji jest zdrowy, stabilny i przewidywalny klimat inwestycyjny, i nalegać na rząd Ukrainy, aby w pierwszej kolejności kontynuował wdrażanie planowanych reform prawa i wymiaru sprawiedliwości oraz zajął się poważnymi problemami związanymi ze zwrotem podatku VAT i kontrolą eksportu; wezwać państwa członkowskie mające doświadczonych pracowników służby cywilnej władających odpowiednimi językami do zawierania umów partnerskich mających na celu lepsze doradzanie ukraińskim partnerom w kwestii dorobku wspólnotowego UE;
g)
wskazać na potrzebę ustanowienia stabilnych ram prawnych, które zapewniłyby stworzenie konkurencyjnej gospodarki rynkowej opartej na zasadzie praw własności, jako na czynniku nierozerwalnie związanym z europejską perspektywą Ukrainy;
h)
z zadowoleniem przyjąć powołanie międzyinstytucjonalnej Komisji ds. zwalczania bezprawnych nabyć i przejęć przedsiębiorstw; zachęcić rząd do podjęcia konkretnych działań w drodze niezbędnych reform prawa spółek i wymiaru sprawiedliwości, do usunięcia zagrożenia bezprawnych nabyć i przejęć przedsiębiorstw;
i)
opracować konkretny plan stopniowego tworzenia przekrojowej i kompleksowej strefy wolnego handlu, w oparciu o wspólne ramy regulacyjne, obejmującej obrót prawie wszystkimi towarami, usługami i kapitałem pomiędzy UE a Ukrainą; wezwać wszystkie strony do włączenia w miarę możliwości produktów rolnych; podkreślić w tym względzie znaczenie, jakie ma dokonywanie dalszych postępów w procesie reformy prawa, w szczególności w dziedzinie polityki konkurencji, pomocy państwa, zamówień publicznych, opodatkowania i praw własności intelektualnej;
j)
w pełni uwzględnić kluczową rolę, jaką Ukraina odgrywa w zapewnianiu bezpieczeństwa energetycznego UE, i zwrócić należytą uwagę na fakt, że posiadanie przez Ukrainę pełnej kontroli nad jej bezpieczeństwem energetycznym jest bezpośrednio związane z jej stabilnością polityczną i dobrobytem;
k)
w związku z tym zaapelować, aby sektor energetyczny na Ukrainie całkowicie spełniał zasady gospodarki rynkowej i przejrzystości, zwłaszcza w odniesieniu do cen, dostępu do sieci i efektywności; wspierać szybką integrację Ukrainy z Europejską Wspólnotą Energii; odnotować znaczenie podpisania przez Ukrainę Traktatu o Wspólnocie Energetycznej; nalega w tym względzie na przyspieszenie procedury oceny bezpieczeństwa jądrowego we wszystkich działających elektrowniach jądrowych na Ukrainie zgodnie z programem pracy Wspólnej Grupy Roboczej ds. Bezpieczeństwa Jądrowego; wspierać dywersyfikację zasobów na Ukrainie, np. poprzez dostęp do bezpośrednich dostaw z Azji Środkowej; wzmacniać strategiczną rolę Ukrainy jako kraju tranzytu dostaw ropy i gazu dla UE, np. poprzez wsparcie zmiany kierunku rurociągu Odessa-Brody i działanie na rzecz przedłużenia go na terytorium UE; podkreślić potrzebę włączenia Ukrainy do projektu budowy gazociągu Nabucco, dokończenia korytarza energetycznego Morze Kaspijskie-Morze Czarne-UE i podłączenia ukraińskiej sieci elektrycznej do sieci UCTE; nalegać na wzmocnienie współpracy energetycznej w ramach współpracy Gruzji, Ukrainy, Azerbejdżanu i Mołdawii (GUAM);
l)
podkreślić znaczenie strategii na rzecz zrównoważonej energii na Ukrainie; zaznaczyć, że Ukraina powinna podjąć poważny wysiłek w dziedzinie oszczędności energii, wydajności energetycznej i energii odnawialnej, w następstwie doświadczeń katastrofy nuklearnej w Czarnobylu i w obliczu rosnącego uzależnienia od importu i wyzwania w postaci zmian klimatycznych; zaznaczyć, że Ukraina jest jednym z najmniej wydajnych energetycznie krajów na świecie i że dzięki osiągnięciu średnich standardów wydajności energetycznej kraj ten mógłby zaspokoić swoje wewnętrzne zapotrzebowanie na energię; wezwać do współpracy technicznej w tej dziedzinie między UE i Ukrainą i do ujęcia tej współpracy w nowym, rozszerzonym porozumieniu;
m)
wzmocnić potencjał Ukrainy jako kluczowego partnera w zarządzaniu przepływem migracyjnym i granicami; zaplanować podjęcie dalszych wspólnych działań mających na celu walkę z przestępczością zorganizowaną, w tym ewentualne przyznanie Ukrainie "uprzywilejowanego statusu" w stosunkach z Europolem; zapewnić skuteczne wdrażanie ułatwień wizowych i umów o readmisji; zaplanować cel, jakim jest wprowadzenie systemu bezwizowego i przewidzieć kroki, jakie są do tego niezbędne;
n)
pogłębić współpracę w sprawach środowiska naturalnego między UE i Ukrainą oraz zwiększyć zdolność Ukrainy do zmierzenia się z problemami dotyczącymi jakości powietrza i wody, gospodarki odpadami, ochrony środowiska naturalnego i skażenia radioaktywnego, przy czym niektóre z nich mają poważne skutki transgraniczne; udzielić Ukrainie technicznej i finansowej pomocy w procesie stopniowego zbliżania do dorobku UE w dziedzinie środowiska naturalnego i standardów w tym zakresie, opartych na międzynarodowym prawie ochrony środowiska, w tym konwencji z Espoo z 1991 r. o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym i konwencji berneńskiej z 1979 r. o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz siedlisk przyrodniczych; rozważyć ustanowienie w pełni operacyjnego i zrównoważonego mechanizmu mającego na celu promocję świadomości ekologicznej i ochrony środowiska dzięki stworzeniu płaszczyzny współpracy między rządami, społeczeństwem obywatelskim/organizacjami pozarządowymi i sektorem prywatnym na terenach wschodnich sąsiadów UE;
o)
wezwać politycznych przywódców Ukrainy do wdrożenia odpowiednich przepisów Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu, mając w szczególności na uwadze otwarcie dla Ukrainy istotnych możliwości skorzystania z elastycznych mechanizmów tego protokołu; poprzeć wspólne działanie UE i Ukrainy w sprawie przyszłości Protokołu z Kioto;
p)
zapewnić udział Ukrainy we wspólnotowych agencjach i programach, tak aby zwiększyć dostęp jej decydentów politycznych i ekspertów do sieci europejskich; zwiększyć i rozszerzyć możliwości kontaktów międzyludzkich, zwłaszcza dla uczestników społeczeństwa obywatelskiego, studentów i naukowców; wzmocnić współpracę w kontekście siódmego ramowego programu badań i dalej prowadzić prace nad ustanowieniem/rozwojem opartego na pewnej strukturze dialogu UE-Ukraina na temat nauki, technologii i badań przestrzeni kosmicznej;
q)
zaznaczyć, że państwa członkowskie, które przystąpiły do UE w 2004 i 2007 r. powinny odgrywać aktywną rolę na ukraińskiej drodze ku Unii Europejskiej, co umożliwiłoby Ukrainie skorzystanie z nabytych przez nie doświadczeń w zakresie reform;
17. zwraca się do Rady i Komisji o regularne i wyczerpujące informowanie jego właściwych organów o postępach w negocjacjach;
18. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszego zalecenia Radzie i Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, a także Radzie Najwyższej Ukrainy oraz rządowi i prezydentowi Ukrainy.
Rozporządzenie (WE) nr 1638/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 2006 określające przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (Dz.U. L 310 z 9.11.2006, str. 1).