Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της 25ης Οκτωβρίου 2007 της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών "Για την ανταπόκριση της ΕΕ σε ευαίσθητες καταστάσεις - δέσμευση σε περιβάλλοντα δυσμενή για τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη σταθερότητα και την ειρήνη" (COM(2007)0643) και το έγγραφο συνημμένο εργασίας προσωπικού της Επιτροπής (SEC(2007)1417),

–   έχοντας υπόψη τη δήλωση του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Η ευρωπαϊκή κοινή αντίληψη" που υπεγράφη στις 20 Δεκεμβρίου 2005(1),

–   έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1905/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 για τη θέσπιση μηχανισμού χρηματοδότησης της αναπτυξιακής συνεργασίας (Μηχανισμού Αναπτυξιακής Συνεργασίας)(2),

–   έχοντας υπόψη τη συμφωνία εταιρικής σχέσης μεταξύ των μελών της ομάδας των κρατών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού, αφενός, και της ευρωπαϊκής κοινότητας και των κρατών μελών αυτής, αφετέρου, που υπογράφηκε στην Κοτονού στις 23 Ιουνίου 2000(3), όπως τροποποιήθηκε με τη συμφωνία εταιρικής σχέσης που υπογράφηκε στο Λουξεμβούργο στις 25 Ιουνίου 2005(4) (Συμφωνία Κοτονού),

–   έχοντας υπόψη την "Πολιτική της Αφρικανικής Ένωσης για την ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη μετά από συγκρούσεις" (PCRD), που εγκρίθηκε από 52 κράτη μέλη στη Σύνοδο Κορυφής της ΑΕ στις 25 Ιουνίου - 2 Ιουλίου 2006 στο Banjul,

–   έχοντας υπόψη τις "δέκα αρχές για την ορθή δέσμευση των χορηγών βοήθειας σε ευαίσθητα κράτη και ευαίσθητες καταστάσεις" που εκπόνησε η Ομάδα για τα Ευάλωτα Κράτη της Επιτροπής Αναπτυξιακής Βοήθειας (ΕΑΒ) του ΟΟΣΑ, που εγκρίθηκαν κατά τη Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου της ΕΑΒ στις 3-4 Απριλίου 2007 στο Παρίσι,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμα 60/1 της 24ης Οκτωβρίου 2005 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την έκβαση της Παγκόσμιας Διάσκεψης Κορυφής, και ιδίως τις παραγράφους 138-140 του ψηφίσματος αυτού όσον αφορά την ευθύνη προστασίας,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 103, παράγραφος 2, του Κανονισμού του,

A.   λαμβάνοντας υπόψη ότι από τη δεκαετία του 1990, τα κράτη που δεν διαθέτουν τις δυνατότητες να εκπληρώνουν τις "παραδοσιακές" λειτουργίες τους και να προωθούν την ανάπτυξη και τα οποία έχουν ασθενή θεσμικά όργανα έχουν χαρακτηριστεί από την Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ) και τη διεθνή αναπτυξιακή κοινότητα "ευάλωτα κράτη",

Β.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευαισθησία των κρατών συνιστά μάλλον εμπειρική και όχι κανονιστική έννοια και αποτελεί μεταβλητό συντελεστή και όχι αρχική προϋπόθεση· λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη ότι μια ευαίσθητη κατάσταση υπάρχει είτε πριν είτε μετά από μια κρίση και ότι οι πολίτες θα έπρεπε να είναι αρμόδιοι να καθορίζουν πότε τα κράτη τους δεν είναι πλέον "ευάλωτα",

Γ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής λειτουργικός ορισμός της έννοιας αυτής, είναι δυνατό να εντοπίζονται κράτη που βιώνουν ευαίσθητες καταστάσεις και ότι ο αριθμός των κρατών που έχουν θεωρηθεί "ευάλωτα" από την ΠΤ έχει σχεδόν διπλασιασθεί από 14 σε 26 στην περίοδο 2000-2006, 14 από τα οποία ευρίσκονται στην Αφρική νοτίως της Σαχάρας,

Δ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό να κατανοηθούν οι εξωτερικοί και εσωτερικοί παράγοντες που συμβάλλουν στον "ευάλωτο χαρακτήρα" ενός κράτους για να παρασχεθεί βοήθεια και ενίσχυση στα κράτη αυτά, προκειμένου να επωφεληθούν άμεσα οι πολίτες τους και για να υπάρχει σε περιφερειακή και παγκόσμια κλίμακα ειρήνη και ευημερία,

Ε.   λαμβάνοντας υπόψη ότι σε διάφορα είδη ευαίσθητων καταστάσεων (λ.χ.: ευάλωτες σε συγκρούσεις, η αποκαλούμενη "κατάρα των άφθονων πόρων", η κακή διακυβέρνηση, ο ηπειρωτικός χαρακτήρας) απαιτούν διάφορες μορφές παρεμβάσεων, και ότι μια χώρα μπορεί να εμπίπτει σε διάφορους τύπους ευαισθησίας, δυσχεραίνοντας με τον τρόπο αυτό την κατηγοριοποίησή τους και την ανάληψη ειδικής δράσης,

ΣΤ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντιμετώπιση ευαίσθητων καταστάσεων συνιστά μακροπρόθεσμη διαδικασία και απαιτεί βιώσιμη και μακροπρόθεσμη δέσμευση τόσο από τις θιγόμενες χώρες όσο και από τη διεθνή κοινότητα,

Ζ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η Αφρικανική Ένωση (ΑΕ) αναγνωρίζει ότι η ανασυγκρότηση συνιστά κατά κύριο λόγο πολιτικό και όχι τεχνικό ζήτημα· τονίζοντας, συνεπώς, την ανάγκη να δημιουργηθούν νόμιμες κρατικές αρχές, να βασίζεται η διακυβέρνηση στην αρχή της συναίνεσης, να αναληφθεί θετική δράση για ευάλωτες ομάδες και για την οικοδόμηση τοπικού δυναμικού στο πλαίσιο της δίκαιης κατανομής εξουσίας και της αμοιβαίας λογοδοσίας όπως υπογράμμισε το πλαίσιο πολιτικής της ΑΕ για την PCRD,

Η.   λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευαίσθητες καταστάσεις οφείλονται συχνά στη φτώχεια και σε δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης, πράγμα που οδηγεί, στις πιο ακραίες περιπτώσεις, στην κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού και σε διαρκή ανασφάλεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη προστασίας και δικαιωμάτων των πολιτών των θιγόμενων χωρών απαιτεί - και πρέπει να συνιστά το επίκεντρο κατά - την ανάληψη δράσεων εκ μέρους της ΕΕ και της διεθνούς κοινότητας,

Θ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να μην ανταλλάσσονται αρκετές εμπειρίες μεταξύ των χωρών και των χορηγών βοήθειας σε ό,τι αφορά την οικοδόμηση του κράτους, με αποτέλεσμα να παρεμποδίζονται οι διαδικασίες συναγωγής συμπερασμάτων,

Ι.   λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτείται ένας διπλός μηχανισμός λογοδοσίας: μεταξύ των χορηγών και των δικαιούχων χωρών και μεταξύ των χωρών αυτών και των πολιτών τους,

ΙΑ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι με την ύπαρξη πολλαπλών χρηματοδοτικών μηχανισμών υπάρχει κίνδυνος επικάλυψης ή ανεπαρκούς διάθεσης των πόρων και δυσχεραίνεται ακόμη περισσότερο η ήδη ελλιπής λογοδοσία και συμμετοχή των κοινωνιών,

1.   πιστεύει ότι η ευαισθησία συνιστά περίπλοκη αναπτυξιακή πρόκληση και τονίζει την ανάγκη για μια σαφώς καθορισμένη και συνεκτική ατζέντα για την ευαισθησία, με βάση την αρχή της "μη προξένησης βλάβης", δηλαδή με την προσαρμογή της στη δεδομένη κατάσταση και λαμβάνοντας υπόψη μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις καθώς και συντονίζοντας τους πολλαπλούς στόχους και τις προσεγγίσεις των διάφορων ενδιαφερομένων υπό το πρίσμα του βασικού και πρωταρχικού στόχου της μείωσης της φτώχειας και της επίτευξης των αναπτυξιακών στόχων της χιλιετηρίδας·

2.   επιδοκιμάζει την προετοιμασία μιας ανταπόκρισης της ΕΕ για ευαίσθητες καταστάσεις και τονίζει την ανάγκη συμμετοχής των κοινοβουλίων σε όλα τα στάδια της στρατηγικής αυτής·

3.   επιβεβαιώνει ότι ένα σταθερό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα που θα συμβάλει στην ανάπτυξη, στην εδραίωση του κράτους δικαίου, στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στη χρηστή διακυβέρνηση και στην ειρηνική πρόληψη των συρράξεων, συνιστά τον καλύτερο τρόπο για να ξεπεραστούν ευαίσθητες καταστάσεις και να δημιουργηθούν λειτουργικοί και διαφανείς θεσμοί καθώς και αποτελεσματικές και δίκαιες διαδικασίες χάραξης πολιτικής·

4.   τονίζει ότι ο προγραμματισμός και η ανάληψη δράσης σε ευαίσθητες καταστάσεις πρέπει να έχουν συλλογικό και συνεκτικό χαρακτήρα και να εστιάζονται στη βιώσιμη ανάπτυξη των θιγόμενων χωρών και στους πολίτες τους· πιστεύει ότι τα υφιστάμενα μέσα και οι ισχύοντες μηχανισμοί πρέπει να προωθούν μια προσέγγιση με γνώμονα την ευαισθησία, και συμφωνεί απόλυτα ως προς το ότι το δυναμικό των εθνικών στρατηγικών εγγράφων και των θεματικών προγραμμάτων, που καταρτίζονται στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης, πρέπει να ενισχυθεί για να προλαμβάνονται προβλήματα ευαισθησίας·

5.   τονίζει ότι τα κύρια στοιχεία της ατζέντας για τις ευαίσθητες καταστάσεις πρέπει να είναι τριμερή, δίδοντας έμφαση στην προστασία και την πρόληψη της φτώχειας: προώθηση της ανθρώπινης ασφάλειας, βελτίωση της ανάπτυξης και διασφάλιση της ειρήνης· τονίζει επίσης την ανάγκη της συνεπούς έμπρακτης εφαρμογής των στοιχείων αυτών·

6.   πιστεύει ότι η μακροπρόθεσμη χάραξη στρατηγικής πρέπει να συντονίζεται με την εφαρμογή προγραμμάτων σε τοπικό επίπεδο που πρέπει να παραμείνουν ευέλικτα και ευπροσάρμοστα, και είναι ανάγκη να μπορεί να ανταποκρίνεται στο πλαίσιο κάθε χώρας· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή τόσο να προωθεί τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη όσο και να παρέχει βασικές υπηρεσίες όπως στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης σε βραχυπρόθεσμη βάση·

7.   τονίζει ότι τα αναπτυξιακά προγράμματα σε ευαίσθητες καταστάσεις θα πρέπει να συμμορφούνται στις ίδιες αρχές που ισχύουν για τα αναπτυξιακά προγράμματα κάθε τομέα, δηλαδή στις αρχές της ιδιοκτησίας, της εταιρικής σχέσης, της αμοιβαίας ευθύνης και της βιωσιμότητας·

8.   καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει πλήρεις διαδικασίες για την ειρήνη και τον πολιτικό διάλογο καθώς και τη συμφιλίωση και να ενισχύσει τη συμμετοχή των κοινοτήτων και της κοινωνίας των πολιτών σε όλα τα στάδια του κύκλου ανάκαμψης και των αναπτυξιακών στρατηγικών·

9.   τονίζει ότι η βιώσιμη ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον υπάρχει δικαιοσύνη και μάλιστα αποδεδειγμένα, ιδίως όσον αφορά εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας· καλεί, στο πλαίσιο αυτό, την Επιτροπή να υποστηρίξει την ενίσχυση των νομικών και δικαστικών συστημάτων ευάλωτων κρατών, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι δράστες σοβαρών εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας θα προσάγονται ενώπιον της δικαιοσύνης, και επίσης να επιτρέπεται η παράλληλη προώθηση πρωτοβουλιών στους τομείς της δικαιοσύνης και της συμφιλίωσης·

10.   ζητεί την ενίσχυση των ατομικών νομικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου των δικαιωμάτων των πτωχότερων ατόμων να έχουν στην κατοχή τους γεωργικές εκμεταλλεύσεις· καλεί, επίσης, την Επιτροπή να υποστηρίξει προσπάθειες που καταβάλλονται σε αναπτυσσόμενες χώρες για τη διαφοροποίηση της γεωργικής παραγωγής τους, ούτως ώστε να μπορέσουν να ξεπεράσουν καταστάσεις που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα ευαίσθητες οικονομίες μονοκαλλιεργειών και να αποφεύγονται, με τον τρόπο αυτό, ευαίσθητες καταστάσεις που προκαλούνται από την κατάρρευση της οικονομίας·

11.   επαναλαμβάνει ότι είναι ανάγκη να προσδώσει μεγαλύτερη έμφαση η αναπτυξιακή και ανθρωπιστική δράση της ΕΕ σε προληπτικά μέτρα, σε μηχανισμούς έγκαιρης προειδοποίησης και σε αναλύσεις κινδύνου ώστε να αποφεύγονται τόσο οι προκαλούμενες από τον άνθρωπο όσο και οι φυσικές καταστροφές που καταλήγουν σε ευαίσθητες καταστάσεις·

12.   επιβεβαιώνει ότι ένα συνεκτικό μοντέλο για την ευαισθησία και την ανάπτυξη πρέπει να λαμβάνει υπόψη πρωτοβουλίες σε τοπικό, περιφερειακό καθώς και σε επίπεδο κάθε ηπείρου, όπως είναι η πρόσφατη "Πολιτική της Αφρικανικής Ένωσης για την ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη μετά από συρράξεις" (PCRD), η Νέα Εταιρική Σχέση για την Ανάπτυξη της Αφρικής (ΝΕΡΑD), ο Αφρικανικός Μηχανισμός Αξιολόγησης των Εταίρων και ο Χάρτης για τη Δημοκρατία, τις Εκλογές και τη Διακυβέρνηση στην Αφρική· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να υποστηρίξει προσπάθειες για την ενίσχυση της συνεργασίας Νότου-Νότου στον τομέα αυτό·

13.   καλεί, επίσης, την Επιτροπή να εξασφαλίσει τόσο την πλήρη συμμετοχή των τοπικών παραγόντων στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση ευαίσθητων καταστάσεων, όσο και τη συνεκτίμηση των αντιλήψεών τους και του ορισμού τους για την οικοδόμηση κράτους καθώς και του κρατικού μοντέλου τους, και τη χρησιμοποίηση της τοπικής εμπειρογνωμοσύνης·

14.   τονίζει το ρόλο καθοριστικής σπουδαιότητας που διαδραματίζουν οι γυναίκες και οι ευάλωτες ομάδες στην προώθηση της ανάπτυξης και της ειρήνης, και ζητεί από την Επιτροπή να προωθήσει την ενδυνάμωσή τους, και συγκεκριμένα λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές ανάγκες τους και την κατάσταση σε ευαίσθητα περιβάλλοντα·

15.   επιδοκιμάζει το γεγονός ότι, στο πλαίσιο της κοινής στρατηγικής ΕΕ-Αφρικής, η ΕΕ και η Αφρική θα αναπτύξουν διάλογο σχετικά με "ευαίσθητες καταστάσεις" προκειμένου να καταλήξουν σε κοινή αντίληψη και συμφωνία ως προς τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν, καθώς και ότι ο διάλογος αυτός προβλέπεται ήδη στο Σχέδιο Δράσης·

16.   υπενθυμίζει ότι κάθε μεμονωμένο κράτος φέρει την ευθύνη να προστατεύει τον πληθυσμό του από τη γενοκτονία, εγκλήματα πολέμου, την εθνοτική κάθαρση και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας καθώς και ότι η ΕΕ υποστηρίζει επίμονα την ευθύνη προστασίας, σύμφωνα με το ψήφισμα 60/1 της 24ης Οκτωβρίου 2005 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών· τονίζει ότι η ευθύνη προστασίας περιλαμβάνει την άσκηση επίμονων διπλωματικών, οικονομικών και νομικών πιέσεων και απειλών, ενώ η αναγκαστική στρατιωτική παρέμβαση θα αποτελούσε μόνον την τελευταία λύση και θα έπρεπε να ελέγχεται αυστηρά·

17.   υπογραμμίζει ότι η αντιμετώπιση ευαίσθητων καταστάσεων συνιστά περίπλοκο ζήτημα και απαιτεί σημαντικούς χρηματοδοτικούς και ανθρώπινους πόρους καθώς και μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις· ζητεί, συνεπώς, από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι πόροι αυτοί θα διατίθενται με επαρκή, κατάλληλο και προβλέψιμο τρόπο και ότι θα υπάρχει συντονισμός μεταξύ των κέντρων χορηγίας βοήθειας·

18.   τονίζει ότι η τακτική της στήριξης του προϋπολογισμού δεν ενδείκνυται σε ευαίσθητες καταστάσεις στις οποίες οι δυνατότητες λογιστικού ελέγχου και παρακολούθησης είναι ανεπαρκείς ή ανύπαρκτες· καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει άλλες μορφές χρηματοδότησης σε τέτοιες περιστάσεις, εκτός εάν μπορεί να παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες ως προς τον τρόπο χρησιμοποίησης των χρημάτων·

19.   καλεί την Επιτροπή να παράσχει στο Κοινοβούλιο πληροφορίες σχετικά με τους χορηγούς βοήθειας και τους διεθνείς παράγοντες καθώς και ως προς τη μορφή των εργασιών τους, ούτως ώστε να επιτραπεί η παρακολούθηση της βέλτιστης αξιοποίησης των διαθέσιμων μέσων και πόρων·

20.   αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις των κρατών μελών, στους Συμπροέδρους της Μικτής Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης ΑΚΕ-ΕΕ και στην Αφρικανική Ένωση.

(1) ΕΕ C 46, 24.2.2006, σ. 1. (2) ΕΕ L 378, 27.12.2006, σ. 41. (3) ΕΕ L 317, 15.12.2000, σ. 3. (4) ΕΕ L 209, 11.8.2005, σ. 27.