Νομοθετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 29ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με την πρόταση απόφασης-πλαισίου του Συμβουλίου για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου (11522/2007 – C6-0246/2007 – 2001/0270(CNS))
(Διαδικασία διαβούλευσης - Εκ νέου διαβούλευση)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την πρόταση του Συμβουλίου (11522/2007),
– έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο (COM(2001)0664)(1),
– έχοντας υπόψη τη θέση του της 4ης Ιουλίου 2002(2),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 34, παράγραφος 2, στοιχείο β), της Συνθήκης ΕΕ,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 39, παράγραφος 1, της Συνθήκης ΕΕ, σύμφωνα με το οποίο το Κοινοβούλιο κλήθηκε από το Συμβούλιο να γνωμοδοτήσει εκ νέου (C6-0246/2007),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 93, το άρθρο 51 και το άρθρο 55, παράγραφος 3, του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (A6-0444/2007),
1. εγκρίνει την πρόταση του Συμβουλίου όπως τροποποιήθηκε·
2. καλεί το Συμβούλιο να τροποποιήσει αναλόγως την πρότασή του·
3. καλεί το Συμβούλιο, σε περίπτωση που προτίθεται να απομακρυνθεί από το κείμενο που ενέκρινε το Κοινοβούλιο, να το ενημερώσει σχετικά·
4. ζητεί να κληθεί εκ νέου να γνωμοδοτήσει σε περίπτωση που το Συμβούλιο προτίθεται να επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις στην πρόταση ή να την αντικαταστήσει με άλλο κείμενο·
5. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή
Τροπολογίες του Κοινοβουλίου
Τροπολογία 1 Αιτιολογική σκέψη 6
(6) Τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν ότι η καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας απαιτεί τη λήψη ποικίλων μέτρων εντός συνολικού πλαισίου και μπορεί να μην περιορίζεται σε ποινικά ζητήματα. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο περιορίζεται στην καταπολέμηση ιδιαίτερα σοβαρών μορφών ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου. Επειδή οι πολιτιστικές και νομικές παραδόσεις των κρατών μελών είναι, μέχρι κάποιο βαθμό, διαφορετικές, ιδίως στον τομέα αυτόν, δεν είναι δυνατή επί του παρόντος η πλήρης εναρμόνιση του ποινικού δικαίου.
(6) Τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν ότι η καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας απαιτεί τη λήψη ποικίλων μέτρων εντός συνολικού πλαισίου και μπορεί να μην περιορίζεται σε ποινικά ζητήματα. Επιβάλλεται νοοτροπία ανοχής κοινή στους θεσμούς του κράτους και στην κοινωνία. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο περιορίζεται στην καταπολέμηση ιδιαίτερα σοβαρών μορφών ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου. Επειδή οι πολιτιστικές και νομικές παραδόσεις των κρατών μελών είναι, μέχρι κάποιο βαθμό, διαφορετικές, ιδίως στον τομέα αυτόν, δεν είναι δυνατή επί του παρόντος η πλήρης εναρμόνιση του ποινικού δικαίου.
Τροπολογία 2 Αιτιολογική σκέψη 6α (νέα)
(6α) Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο θεσπίζει ελάχιστο επίπεδο εναρμόνισης και οι συνέπειές της περιορίζονται από τις παρεκκλίσεις που προβλέπει, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του άρθρου 1, παράγραφος 2.
Τροπολογία 3 Αιτιολογική σκέψη 6β (νέα)
(6β) Η νομοθετική πολιτική πρέπει να αντανακλά το γεγονός ότι σε μια δημοκρατική κοινωνία το ποινικό δίκαιο είναι πάντοτε το τελευταίο μέσο. Πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις αξίες που τίθενται υπό αίρεση, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ελεύθερη έκφραση και του δικαιώματος κάθε ατόμου για ίση αντιμετώπιση και σεβασμό.
Τροπολογία 4 Αιτιολογική σκέψη 9α (νέα)
(9α) Η διάπραξη εγκλήματος ρατσιστικού ή ξενοφοβικού χαρακτήρα από ιεραρχικά ανώτερο πρέπει να εκλαμβάνεται πάντοτε ως επιβαρυντικό στοιχείο·
Τροπολογία 5 Άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο β)
β) η τέλεση πράξης που αναφέρεται στο σημείο α) με δημόσια διάδοση ή διανομή φυλλαδίων, εικόνων ή άλλου υλικού,
β) η διάδοση ή διανομή φυλλαδίων, εικόνων ή άλλου υλικού με περιεχόμενο που συνιστά τέλεση πράξης κατά την έννοια των στοιχείων α), γ) ή δ),
Τροπολογία 6 Άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο ε)
ε) Για τους σκοπούς της παραγράφου 1, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέγουν να τιμωρούν μόνον πράξεις οι οποίες είτε τελούνται κατά τρόπο που διαταράσσει τη δημόσια τάξη είτε έχουν απειλητικό, υβριστικό ή προσβλητικό χαρακτήρα.
ε) Για τους σκοπούς της παρούσας παραγράφου, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέγουν να τιμωρούν μόνον πράξεις οι οποίες τελούνται κατά τρόπο απειλητικό, υβριστικό ή προσβλητικό.
Τροπολογία 7 Άρθρο 1, παράγραφος 1, στοιχείο στ)
στ) Για τους σκοπούς της παραγράφου 1, η αναφορά στη θρησκεία θεωρείται ότι καλύπτει, τουλάχιστον, συμπεριφορά η οποία συνιστά πρόσχημα για να κατευθύνονται οι πράξεις κατά ομάδας προσώπων ή μέλους τέτοιας ομάδας που προσδιορίζεται βάσει φυλής, χρώματος, γενεαλογικών καταβολών, ή εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής.
στ) Για τους σκοπούς της παρούσας παραγράφου, η αναφορά στη θρησκεία θεωρείται ότι καλύπτει, τουλάχιστον, συμπεριφορά η οποία συνιστά πρόσχημα για να κατευθύνονται οι πράξεις κατά ομάδας προσώπων ή μέλους τέτοιας ομάδας που προσδιορίζεται βάσει φυλής, χρώματος, γενεαλογικών καταβολών, ή εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής. Ένα κράτος μέλος δεν δύναται ωστόσο να αποκλείσει από την ποινική ευθύνη καμία έκφραση ή καμία συμπεριφορά ατόμου που προκαλεί ρατσιστικό μίσος. Ο σεβασμός της ελευθερίας της θρησκείας δεν παρεμποδίζει την αποτελεσματικότητα αυτής της απόφασης-πλαισίου.
Τροπολογία 8 Άρθρο 1, παράγραφος 2
2. Κατά τη στιγμή της έκδοσης της παρούσας απόφασης-πλαισίου από το Συμβούλιο, οιοδήποτε κράτος μέλος έχει τη δυνατότητα να δηλώσει ότι θα τιμωρεί την άρνηση ή τη χονδροειδή υποτίμηση της σοβαρότητας των εγκλημάτων που προβλέπονται στα σημεία γ) ή/και δ) της παραγράφου 1 μόνον εφόσον τα εγκλήματα αυτά έχουν αναγνωρισθεί με τελεσίδικη απόφαση εθνικού δικαστηρίου αυτού του κράτους μέλους ή/και διεθνούς δικαστηρίου ή με τελεσίδικη απόφαση μόνον διεθνούς δικαστηρίου.
2. Κατά τη στιγμή της έκδοσης της παρούσας απόφασης-πλαισίου από το Συμβούλιο, οιοδήποτε κράτος μέλος έχει τη δυνατότητα να δηλώσει ότι θα τιμωρεί την άρνηση ή τη χονδροειδή υποτίμηση της σοβαρότητας των εγκλημάτων που προβλέπονται στα στοιχεία γ) ή/και δ) της παραγράφου 1 μόνον εφόσον τα εγκλήματα αυτά έχουν αναγνωρισθεί με τελεσίδικη απόφαση εθνικού δικαστηρίου αυτού του κράτους μέλους ή/και διεθνούς δικαστηρίου.
Τροπολογία 9 Άρθρο 2, παράγραφος 2
2. Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι η ηθική αυτουργία στην τέλεση των πράξεων που αναφέρονται στο άρθρο 1, στοιχεία γ) και δ) τιμωρείται.
2. Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι η ηθική αυτουργία στην τέλεση των πράξεων που αναφέρονται στο άρθρο 1, τιμωρείται.
Τροπολογία 10 Άρθρο 5, παράγραφος 1
1. Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα νομικά πρόσωπα μπορούν να θεωρούνται υπεύθυνα για τις πράξεις που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2, εφόσον διαπράττονται προς όφελός τους από οιοδήποτε άτομο, το οποίο δρα είτε σε ατομική βάση είτε ως μέλος οργάνου του νομικού προσώπου και το οποίο κατέχει διευθυντική θέση στο πλαίσιο του νομικού προσώπου, με βάση τα ακόλουθα:
1. Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα νομικά πρόσωπα μπορούν να θεωρούνται υπεύθυνα για τις πράξεις που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2, εφόσον διαπράττονται από οιοδήποτε άτομο, το οποίο κατέχει διευθυντική θέση στο πλαίσιο του νομικού προσώπου, με βάση τα ακόλουθα:
α) εξουσία αντιπροσώπευσης του νομικού προσώπου, ή
α) εξουσία αντιπροσώπευσης του νομικού προσώπου, ή
β) εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις εξ ονόματος του νομικού προσώπου, ή
β) εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις εξ ονόματος του νομικού προσώπου, ή
γ) εξουσία να ασκεί έλεγχο στο πλαίσιο του νομικού προσώπου.
γ) εξουσία να ασκεί έλεγχο στο πλαίσιο του νομικού προσώπου και δρα υπό αυτήν την ιδιότητα
Τροπολογία 11 Άρθρο 5, παράγραφος 2
2. Εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται ήδη στην παράγραφο 1, κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο όταν η έλλειψη εποπτείας ή ελέγχου εκ μέρους του προβλεπομένου στην παράγραφο 1 ατόμου καθιστά εφικτή την τέλεση των πράξεων που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2 προς όφελος του συγκεκριμένου νομικού προσώπου από άτομο που τελεί υπό την εξουσία του.
2. Εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται ήδη στην παράγραφο 1, κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο όταν η έλλειψη εποπτείας ή ελέγχου εκ μέρους του προβλεπομένου στην παράγραφο 1 ατόμου καθιστά εφικτή την τέλεση των πράξεων που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2 από άτομο που τελεί υπό την εξουσία του και που βάσει του εθνικού δικαίου μπορούν να καταλογιστούν στο συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο.
Τροπολογία 12 Άρθρο 5, παράγραφος 3
3. Η ευθύνη του νομικού προσώπου δυνάμει των παραγράφων 1 και 2 δεν αποκλείει την άσκηση ποινικής δίωξης κατά φυσικών προσώπων τα οποία είναι αυτουργοί ή συνεργοί σε πράξεις που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2.
3. Η ευθύνη του νομικού προσώπου δυνάμει των παραγράφων 1 και 2 δεν αποκλείει την άσκηση ποινικής δίωξης κατά φυσικών προσώπων τα οποία είναι αυτουργοί, υποκινητές ή συνεργοί σε πράξεις που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2.
Τροπολογία 13 Άρθρο 7α (νέο)
Άρθρο 7α Ελάχιστες υποχρεώσεις
1.Τα κράτη μέλη μπορούν να υιοθετούν ή να διατηρούν επίπεδο προστασίας όσον αφορά την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας ανώτερο από αυτό που ορίζεται στην παρούσα απόφαση-πλαίσιο.
2.Η εφαρμογή της παρούσας απόφασης-πλαισίου δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει παράγοντα υποβάθμισης του επιπέδου προστασίας που παρέχεται ήδη από τα κράτη μέλη στους τομείς που διέπονται από την παρούσα απόφαση-πλαίσιο.
3.Καμία διάταξη της παρούσας απόφασης-πλαισίου δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως θίγουσa υποχρέωση που αναλογεί στα κράτη μέλη δυνάμει της Διεθνούς Σύμβασης για την εξάλειψη όλων των μορφών ρατσιστικών διακρίσεων της 7ης Μαρτίου 1966. Τα κράτη μέλη θέτουν σε εφαρμογή την παρούσα απόφαση-πλαίσιο, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις αυτές.
Τροπολογία 15 Άρθρο 7, παράγραφος 2
2. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν μέτρα που αντιβαίνουν προς τις θεμελιώδεις αρχές τους σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την ελευθερία της έκφρασης, ιδίως δε την ελευθερία του τύπου και την ελευθερία της έκφρασης σε άλλα μέσα ενημέρωσης όπως προκύπτουν από τις συνταγματικές παραδόσεις ή τους κανόνες που διέπουν τα δικαιώματα, τις ευθύνες και τις διαδικαστικές εγγυήσεις για τον τύπο ή άλλα μέσα ενημέρωσης, όταν οι κανόνες αυτοί αναφέρονται στον καθορισμό ή τον περιορισμό της ευθύνης.
2. Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο δεν συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να λαμβάνουν μέτρα που αντιβαίνουν προς τις κοινές θεμελιώδεις αρχές τους σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και την ελευθερία της έκφρασης, ιδίως δε την ελευθερία του τύπου και την ελευθερία της έκφρασης σε άλλα μέσα ενημέρωσης όπως προκύπτουν από τις συνταγματικές παραδόσεις ή τους κανόνες που διέπουν τα δικαιώματα, τις ευθύνες και τις διαδικαστικές εγγυήσεις για τον τύπο ή άλλα μέσα ενημέρωσης, όταν οι κανόνες αυτοί αναφέρονται στον καθορισμό ή τον περιορισμό της ευθύνης.
Τροπολογία 16 Άρθρο 9, παράγραφος 1
1. Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να θεμελιώσει τη δικαιοδοσία του σε σχέση με τις πράξεις που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2 όταν οι πράξεις έχουν τελεσθεί:
1. Κάθε κράτος μέλος λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να θεμελιώσει τη δικαιοδοσία του σε σχέση με τις πράξεις που αναφέρονται στα άρθρα 1 και 2:
α) εν όλω ή εν μέρει στην επικράτειά του, ή
α) όταν οι πράξεις έχουν τελεσθεί εν όλω ή εν μέρει στην επικράτειά του, ή
β) από υπήκοό του, ή
β) όταν οι πράξεις έχουν τελεσθεί από υπήκοό του, ή
γ) προς όφελος νομικού προσώπου το οποίο έχει την έδρα του στην επικράτεια αυτού του κράτους μέλους.
γ) όταν το νομικό πρόσωπο που καθίσταται υπεύθυνο για την πράξη αυτή έχει την έδρα του στην επικράτεια αυτού του κράτους μέλους.
Τροπολογία 17 Άρθρο 10, παράγραφος 3
3. Εντός τριών ετών από την εκπνοή της τασσόμενης στο άρθρο 10 παράγραφος 1 προθεσμίας, το Συμβούλιο επανεξετάζει την παρούσα απόφαση-πλαίσιο. Για την προετοιμασία της επανεξέτασης αυτής, το Συμβούλιο ερωτά τα κράτη μέλη εάν αντιμετώπισαν δυσκολίες κατά τη δικαστική συνεργασία σχετικά με τα αδικήματα που αναφέρονται στο άρθρο 1 παράγραφος 1. Επιπλέον, το Συμβούλιο μπορεί να ζητήσει από την Eurojust να υποβάλει έκθεση σχετικά με το εάν οι διαφορές μεταξύ εθνικών νομοθεσιών οδήγησαν σε προβλήματα δικαστικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα αυτόν.
3. Εντός τριών ετών από την εκπνοή της τασσόμενης στο άρθρο 10, παράγραφος 1, προθεσμίας, το Συμβούλιο επανεξετάζει την παρούσα απόφαση-πλαίσιο. Για την προετοιμασία της επανεξέτασης αυτής, το Συμβούλιο ερωτά τα κράτη μέλη εάν αντιμετώπισαν δυσκολίες κατά τη δικαστική συνεργασία σχετικά με τα αδικήματα που αναφέρονται στο άρθρο 1, παράγραφος 1, και ζητεί τη γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη, κατά την επανεξέταση, τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και των μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, το Συμβούλιο μπορεί να ζητήσει από την Eurojust να υποβάλει έκθεση σχετικά με το εάν οι διαφορές μεταξύ εθνικών νομοθεσιών οδήγησαν σε προβλήματα δικαστικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα αυτόν.
Τροπολογία 18 Άρθρο 12
Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο εφαρμόζεται στο Γιβραλτάρ.
Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο εφαρμόζεται και στο Γιβραλτάρ.