Index 
 Vorige 
 Volgende 
 Volledige tekst 
Procedure : 2007/0195(COD)
Stadium plenaire behandeling
Documentencyclus : A6-0191/2008

Ingediende teksten :

A6-0191/2008

Debatten :

PV 17/06/2008 - 11
CRE 17/06/2008 - 11

Stemmingen :

PV 18/06/2008 - 6.1
CRE 18/06/2008 - 6.1
Stemverklaringen
Stemverklaringen

Aangenomen teksten :

P6_TA(2008)0294

Aangenomen teksten
PDF 674kWORD 262k
Woensdag 18 juni 2008 - Straatsburg
Interne markt voor electriciteit ***I
P6_TA(2008)0294A6-0191/2008
Resolutie
 Geconsolideerde tekst

Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 18 juni 2008 over het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit (COM(2007)0528 – C6-0316/2007 – 2007/0195(COD))

(Medebeslissingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–   gezien het voorstel van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad (COM(2007)0528),

–   gelet op artikel 251, lid 2, artikel 47, lid 2, en de artikelen 55 en 95 van het EG­Verdrag, op grond waarvan het voorstel door de Commissie bij het Parlement is ingediend (C6-0316/2007),

–   gelet op artikel 51 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en de adviezen van de Commissie economische en monetaire zaken en de Commissie interne markt en consumentenbescherming (A6-0191/2008),

1.   hecht zijn goedkeuring aan het Commissievoorstel, als geamendeerd door het Parlement;

2.   verzoekt om hernieuwde voorlegging indien de Commissie voornemens is ingrijpende wijzigingen in dit voorstel aan te brengen of dit door een nieuwe tekst te vervangen;

3.   verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.


Standpunt van het Europees Parlement in eerste lezing vastgesteld op 18 juni 2008 met het oog op de aanneming van Richtlijn 2008/…/EG van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit
P6_TC1-COD(2007)0195

(Voor de EER relevante tekst)

HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, en met name op artikel 47, lid 2, artikel 55 en artikel 95,

Gezien het voorstel van de Commissie║,

Gezien het advies van het Economisch en Sociaal Comité(1),

Gezien het advies van het Comité van de Regio's(2),

Handelend volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag(3),

Overwegende hetgeen volgt:

(1)  De interne markt voor elektriciteit, die sinds 1999 geleidelijk is ingevoerd in het geheel van de Europese Unie, heeft tot doel een echte keuzevrijheid te bieden aan alle consumenten in de Europese Unie, zowel particulieren als ondernemingen, nieuwe mogelijkheden voor economische groei te creëren en de grensoverschrijdende handel te bevorderen en zo efficiëntieverbeteringen, concurrerende tarieven en een betere dienstverlening te bewerkstelligen, alsmede bij te dragen tot de veiligheid van de energievoorziening en de duurzaamheid van de economie.

(2)  Richtlijn 2003/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2003 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit ║(4) heeft aanzienlijk bijgedragen tot de totstandbrenging van een dergelijke interne markt voor elektriciteit.

(3)  Momenteel kan het recht om elektriciteit te verkopen in een andere lidstaat onder gelijke voorwaarden en zonder discriminatie of achterstelling echter niet worden gewaarborgd voor alle bedrijven in alle lidstaten. Met name bestaat een niet-discriminerende netwerktoegang en een gelijk effectief niveau van regelgevend toezicht nog niet in elke lidstaat aangezien het huidige wetgevingskader niet volstaat.

(4)  De continuïteit van de elektriciteitsvoorziening is van vitaal belang voor de ontwikkeling van een Europese maatschappij, voor de uitvoering van een duurzaam beleid inzake klimaatverandering en voor de bevordering van het concurrentievermogen op de interne markt. Daarom moeten de grensoverschrijdende interconnecties verder worden uitgebouwd om de voorziening van alle energiebronnen tegen de laagst mogelijke prijzen veilig te stellen voor zowel de consumenten als het bedrijfsleven in de Europese Unie.

(5)  Een goed functionerende interne markt voor elektriciteit moet producenten ertoe aanzetten te investeren in nieuwe vormen van stroomopwekking en consumenten aanzetten maatregelen te nemen om efficiënter gebruik te maken van energie; dit kan alleen als de continuïteit van de elektriciteitsvoorziening verzekerd is.

(6)  Aangezien hernieuwbare energiebronnen voortdurend zijn, dient de koppeling van de elektriciteitsnetten in de Gemeenschap versterkt te worden, waarbij speciale aandacht moet uitgaan naar de meest afgelegen landen en regio's van de elektriciteitsmarkt van de Gemeenschap, zodat de lidstaten de middelen krijgen om het streefcijfer van 20% hernieuwbare energie in 2020 te halen.

(7)  Handel in en de stroom van elektriciteit over de grenzen moet in de interne markt versterkt worden om te zorgen dat optimaal gebruik wordt gemaakt van het beschikbare productievermogen tegen de laagst mogelijk tarieven. Dit mag de lidstaten en de producenten er echter niet van weerhouden te investeren in nieuwe en moderne technologie voor stroomopwekking.

(8)  In de mededeling van de Commissie van 10 januari 2007 "Een energiebeleid voor Europa'║ wordt het belang onderstreept van de voltooiing van de interne markt voor elektriciteit en de totstandbrenging van een gelijk speelveld voor alle in de Gemeenschap gevestigde elektriciteitsbedrijven. Uit de mededelingen van de Commissie van dezelfde datum over de vooruitzichten voor de interne gas- en elektriciteitsmarkt en met betrekking tot haar eindverslag over het onderzoek op grond van artikel 17 van Verordening (EG) nr. 1/2003 naar de Europese gas- en elektriciteitssectoren blijkt dat de huidige regels en maatregelen niet het vereiste kader leveren om de doelstelling van een goed functionerende interne markt te verwezenlijken.

(9)  Om de mededinging en de levering van elektriciteit tegen de laagst mogelijk prijs te verzekeren en tegelijk marktdominantie door de grote spelers te voorkomen, moeten de lidstaten en de nationale regelgevende instanties grensoverschrijdende toegang voor nieuwe leveranciers van diverse energiebronnen en van nieuwe stroomopwekking makkelijker maken.

(10)  Zonder een effectieve scheiding van netwerken van de productie- en leveringsactiviteiten blijft het inherente risico van discriminatie bestaan, niet alleen bij de exploitatie van de netwerken, maar ook wat de stimulansen voor verticaal geïntegreerde bedrijven betreft om op toereikende wijze in hun netwerken te investeren.

(11)  De momenteel geldende juridische en functionele ontvlechtingsregels hebben niet geleid tot een effectieve ontvlechting van de transportnetbeheerders. Op zijn vergadering van 8 en 9 maart 2007 in Brussel heeft de Europese Raad de Commissie verzocht om wetgevingsvoorstellen uit te werken voor een daadwerkelijke scheiding tussen leverings- en productiediensten, enerzijds, en de netwerkexploitatie, anderzijds.

(12)  Uitsluitend het wegwerken van inherente stimulansen voor verticaal geïntegreerde bedrijven om hun concurrenten qua netwerktoegang en -investeringen te discrimineren, kan een effectieve ontvlechting waarborgen. Ontvlechting van de eigendom, wat inhoudt dat de netwerkeigenaar is aangewezen als de netwerkbeheerder en dat de netwerkbeheerder onafhankelijk is van belangen in de productie- en leveringssector, is duidelijk de meest effectieve en stabiele manier om het inherente belangenconflict op te lossen en de continuïteit van de voorziening te waarborgen. Om deze reden heeft het Europees Parlement in zijn resolutie van 10 juli 2007 inzake de vooruitzichten voor de interne gas- en elektriciteitsmarkt gesteld dat het ontvlechting van de eigendom op het niveau van de transmissie ziet als het efficiëntste middel om investeringen in infrastructuur op niet-discriminerende wijze te bevorderen en te zorgen voor eerlijke toegang tot het netwerk voor nieuwkomers en transparantie op de markt. Van de lidstaten moet derhalve worden geëist dat wordt gewaarborgd dat eenzelfde persoon geen zeggenschap kan uitoefenen, inclusief via blokkeringsrechten van minderheidsaandeelhouders over beslissingen van strategisch belang, over een productie- of leveringsbedrijf en tezelfdertijd belangen heeft in of rechten uitoefent over een transportnetbeheerder of een transportnet. Omgekeerd moet zeggenschap over een transportnetbeheerder de mogelijkheid uitsluiten een belang te hebben in of rechten uit te oefenen over een leveringsbedrijf.

(13)  Elk systeem voor ontvlechting moet eventuele belangenconflicten tussen bedrijven die energie opwekken en transmissiesysteembeheerders ongedaan maken, en mag voor nationale regelgevende instanties niet leiden tot belastende of omslachtige regelgevingsvereisten, waarvan de uitvoering moeilijk en kostbaar zou zijn.

(14)  Aangezien ontvlechting van de eigendom in sommige gevallen een herstructurering van de bedrijven vergt, moeten de lidstaten extra tijd krijgen om de relevante bepalingen toe te passen. Gezien de verticale kruisverbanden tussen de elektriciteits- en de gassector gelden de ontvlechtingsbepalingen bovendien voor beide sectoren samen.

(15)  Om de volledige onafhankelijkheid van de netwerkexploitatie van productie- en leveringsbelangen te waarborgen en de uitwisseling van vertrouwelijke informatie te voorkomen, mag eenzelfde persoon geen lid zijn van de raad van bestuur van zowel een transmissienetbeheerder als een bedrijf dat een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoert. Om dezelfde reden mag eenzelfde persoon niet over de bevoegdheid beschikken om leden van de raad van bestuur van een transmissienetbeheerder aan te wijzen, én belangen hebben in een leveringsbedrijf.▌

(16)  Wanneer een bedrijf dat eigenaar is van een elektriciteitstransmissiesysteem deel uitmaakt van een verticaal geïntegreerd bedrijf, moeten de lidstaten ║ de keuze krijgen tussen, hetzij ontvlechting van de eigendom, hetzij, als afwijking, het aanwijzen van systeembeheerders die onafhankelijk zijn van productie- en leveringsbelangen. De volledige doeltreffendheid van de oplossing van een onafhankelijke systeembeheerder moet worden gewaarborgd met behulp van specifieke aanvullende regels. Teneinde de belangen van de aandeelhouders van verticaal geïntegreerde bedrijven te vrijwaren, moeten de lidstaten de keuze hebben ontvlechting van de eigendom in te voeren, hetzij via directe desinvestering, hetzij via splitsing van de aandelen van het geïntegreerde bedrijf in aandelen in het netwerkbedrijf en aandelen in de resterende productie- en leveringsactiviteiten, mits wordt voldaan aan de eisen ten gevolge van ontvlechting van de eigendom.

(17)  Bij de tenuitvoerlegging van daadwerkelijke ontvlechting moet het beginsel van niet-discriminatie tussen de openbare en de particuliere sector in acht worden genomen. Daartoe mag eenzelfde persoon niet over de mogelijkheid beschikken om enige invloed uit te oefenen, alleen dan wel gezamenlijk, op de samenstelling, stemming of besluitvorming in de organen van zowel de transportnetbeheerders als de leveringsbedrijven. Mits de lidstaten in kwestie kunnen aantonen dat aan deze eis is voldaan, moeten twee afzonderlijke overheidsinstanties zeggenschap kunnen hebben over enerzijds productie- en leveringsactiviteiten en anderzijds transmissieactiviteiten.

(18)  Een volledige scheiding van netwerk- en leveringsactiviteiten moet gelden in het geheel van de Gemeenschap, zodat wordt voorkomen dat ongeacht welke netwerkbeheerder in de Gemeenschap of daarmee gelieerde ondernemingen productie- of leveringsactiviteiten heeft in een lidstaat. Dit moet gelden voor zowel in de Europese Unie gevestigde bedrijven als voor bedrijven in derde landen. Om te waarborgen dat netwerk- en leveringsactiviteiten in het geheel van de Europese Unie gescheiden worden gehouden, moeten de regelgevende instanties de bevoegdheid krijgen de certificatie te weigeren van transportnetbeheerders die niet in overeenstemming zijn met de ontvlechtingsregels. Om een samenhangende toepassing in het geheel van de Gemeenschap en de naleving van de internationale verplichtingen van de Gemeenschap te waarborgen, moet het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers ("het Agentschap") opgericht bij Verordening (EG) nr. .../2008 van het Europees Parlement en de Raad(5) het recht krijgen de door de nationale regelgevende instanties genomen certificeringsbesluiten te herzien.

(19)  Het veilig stellen van de energievoorziening is een essentieel element voor de openbare veiligheid en is daarom inherent verbonden met de efficiënte functionering van de elektriciteitsmarkt in de Europese Unie en de opheffing van het geografische isolement van de markt. Elektriciteit kan de ║burgers van de Unie slechts bereiken via netwerken. Functionerende elektriciteitsmarkten en met name de netwerken en andere activa die met de levering van elektriciteit verbonden zijn, zijn essentieel voor de openbare veiligheid, het concurrentievermogen van de economie en het welzijn van de burgers van de Unie. Onverlet haar internationale verplichtingen is de Gemeenschap van oordeel dat de sector van het elektriciteitstransport van groot belang is voor de Gemeenschap en dat dus extra vrijwaringsmaatregelen vereist zijn met betrekking tot de invloed van derde landen teneinde alle bedreigingen voor de openbare orde in de Gemeenschap en het welzijn van de burgers van de Unie te voorkomen. Dergelijke maatregelen zijn ook noodzakelijk, met name om de naleving van de regels met het oog op effectieve ontvlechting te waarborgen.

(20)  Niet-discriminerende toegang tot de distributienetten is bepalend voor de toegang tot gebruikers op kleinhandelsniveau. De ruimte voor discriminatie wat toegang voor derden en investeringen betreft, is echter kleiner op distributieniveau dan op transmissieniveau omdat de congestieproblemen en de invloed van de productiebelangen op het distributieniveau doorgaans minder groot zijn dan op het transmissieniveau. Bovendien is de functionele ontvlechting van de distributienetbeheerders overeenkomstig Richtlijn 2003/54/EG pas verplicht vanaf 1 juli 2007 en moeten de effecten daarvan op de interne markt nog worden geëvalueerd. De momenteel geldende juridische en functionele ontvlechtingsregels kunnen resulteren in effectieve ontvlechting op voorwaarde dat zij duidelijker worden geformuleerd, goed ten uitvoer worden gelegd en nauwlettend worden gemonitord. Om een gelijk speelveld op kleinhandelsniveau te creëren, moeten de activiteiten van de distributienetbeheerders daarom worden gemonitord om te voorkomen dat zij profiteren van hun verticale integratie ten gunste van hun concurrentiepositie op de markt, met name in verband met kleine huishoudelijke en niet-huishoudelijke klanten.

(21)  Om de mededinging op de interne markt voor elektriciteit verder uit te breiden, moeten niet-huishoudelijke afnemers hun leveranciers kunnen uitkiezen, alsmede, teneinde hun elektriciteitsbehoeften veilig te stellen, contracten kunnen sluiten met verschillende leveranciers. Zulke afnemers moeten worden beschermd tegen exclusiviteitsbepalingen in overeenkomsten die tot gevolg hebben dat concurrerende en/of aanvullende aanbiedingen worden uitgesloten.

(22)  Bij Richtlijn 2003/54/EG is voor de lidstaten de eis ingevoerd om regelgevende instanties met specifieke bevoegdheden op te zetten. De ervaring heeft echter uitgewezen dat de doeltreffendheid van regelgeving vaak wordt belemmerd door het gebrek aan onafhankelijkheid van de regelgevende instanties van hun regeringen en door de ontoereikendheid van hun bevoegdheden en beslissingsmacht. Om deze reden heeft de Europese Raad op zijn bovenvernoemde vergadering ║ te Brussel de Commissie verzocht wetgevingsvoorstellen uit te werken om te zorgen voor een verdere harmonisering van de bevoegdheden en een grotere onafhankelijkheid van de nationale regelgevende instanties ║.

(23)  Elke harmonisatie van de bevoegdheden van nationale regelgevende autoriteiten dient ook prikkels voor en sancties tegen elektriciteitsmaatschappijen te omvatten. Het Agentschap dient de nodige bevoegdheden te krijgen om het voortouw te nemen bij het streven te zorgen voor gelijke prikkels en gelijke sancties in alle lidstaten, en dient richtsnoeren met betrekking tot dergelijke maatregelen aan te reiken.

(24)  Om de interne markt goed te laten functioneren, moeten de nationale regelgevende instanties ║ besluiten kunnen nemen over alle relevante regelgevingskwesties en moeten zij volledig onafhankelijk zijn van alle andere publieke of particuliere belangen.

(25)  De nationale regelgevende instanties ║ moeten de bevoegdheid krijgen om bindende besluiten vast te stellen voor elektriciteitsmaatschappijen en effectieve, passende en afschrikwekkende sancties op te leggen aan elektriciteitsmaatschappijen die hun verplichtingen niet nakomen. Zij moeten ook de bevoegdheid krijgen om besluiten te nemen, ongeacht de toepassing van de mededingingsregels, over passende maatregelen die de consument voordeel opleveren doordat zij een daadwerkelijke mededinging bevorderen die noodzakelijk is voor een goede werking van de interne markt, alsmede ║ om een hoog niveau van universele en openbare dienstverlening te waarborgen, met inachtneming van marktopenstelling en bescherming van de kwetsbare consument, alsook om te waarborgen dat de maatregelen ter bescherming van de consument daadwerkelijk ten uitvoer worden gelegd. Deze bepalingen laten de bevoegdheden van de Commissie op het gebied van de toepassing van de mededingingsregels, inclusief het onderzoek naar fusies met een communautaire dimensie, en de regels betreffende de interne markt, zoals het vrije verkeer van kapitaal, onverlet.

(26)  De interne elektriciteitsmarkt lijdt onder een gebrek aan liquiditeit en transparantie, wat de efficiënte toewijzing van middelen, indekking van risico's en toetreding van nieuwkomers belemmert. Het marktvertrouwen, de liquiditeit van de markt en het aantal marktdeelnemers moeten worden opgetrokken ▌.

(27)  Regelgevende instanties op energiegebied en voor de financiële markten moeten samenwerken ten einde elkaar in staat te stellen toezicht te houden op hun respectieve markten. Zij dienen de bevoegdheid te krijgen om bij elektriciteitsbedrijven relevante informatie in te winnen, adequate en toereikende onderzoeken te doen, geschillen te regelen en doeltreffende sancties op te leggen.

(28)  Voordat de Commissie richtsnoeren aanneemt waarin voorts de eisen met betrekking tot het bijhouden van gegevens worden omschreven, moeten het Agentschap ║ en het Comité van Europese effectenregelgevers (CESR) gezamenlijk de kwestie bestuderen en de Commissie van advies dienen over de inhoud van die richtsnoeren. Het Agentschap en het CESR moeten ook verder samenwerken om ║ onderzoek te verrichten en advies te verlenen over de vraag of transacties in elektriciteitsleveringscontracten en elektriciteitsderivaten vóór en/of na de transactie moeten worden onderworpen aan transparantie-eisen en, wanneer dat het geval is, wat dan de inhoud van die eisen moet zijn.

(29)  Om te voorkomen dat dominante gevestigde leveranciers met een machtspositie de opening van de markt tegenwerken is het zaak de ontwikkeling van nieuwe marktmodellen te ontwikkelen, bijvoorbeeld de mogelijkheid om tegelijkertijd met verschillende leveranciers te contracteren.

(30)  De universele- en openbaredienstverplichtingen en de gemeenschappelijke minimumnormen die daaruit voortvloeien, moeten verder worden versterkt om te waarborgen dat alle consumenten, met name de kwetsbaren onder hen, hun voordeel doen bij de vrije mededinging en bij billijkere prijzen. De openbaredienstverplichtingen worden op nationaal niveau gedefinieerd, met inachtneming van nationale omstandigheden. De lidstaten dienen echter het Gemeenschapsrecht en de gemeenschappelijke minimumnormen in acht te nemen. De burgers van de Unie en kleine en middelgrote ondernemingen dienen aanspraak te hebben op openbaredienstgaranties, vooral waar het gaat om voorzieningszekerheid en redelijke tarieven. Toegang tot objectieve en transparante verbruiksgegevens is bij de levering aan consumenten een belangrijk aspect; en de consumenten moeten over hun verbruiksgegevens kunnen beschikken en de bijbehorende prijzen en servicekosten, zodat zij concurrenten kunnen uitnodigen een op deze gegevens gebaseerd aanbod te doen. De consument moet ook het recht hebben om naar behoren te worden geïnformeerd over zijn energieverbruik en de vooruitbetalingen moeten passend zijn en een weerspiegeling vormen van het werkelijke elektriciteitsverbruik. Ten minste per kwartaal aan de consumenten verstrekte informatie over de energiekosten aan de hand van gemeenschappelijke criteria zullen een stimulans zijn voor energiebesparing aangezien de consument hierdoor feedback krijgt over het effect van investeringen in energie-efficiëntie en het effect van gedragswijziging.

(31)  De consumentenbelangen moeten in deze richtlijn centraal staan. Bestaande rechten van consumenten moeten worden versterkt en gewaarborgd, en dienen meer transparantie en behartiging van belangen te omvatten. Consumentenbescherming moet waarborgen dat alle consumenten profiteren van een concurrerende markt. De rechten van consumenten dienen door nationale regelgevende instanties te worden gehandhaafd door het creëren van prikkels voor en het opleggen van sancties tegen ondernemingen die niet voldoen aan de regelgeving op het gebied van consumentenbescherming en mededinging.

(32)  De afnemers van elektriciteit moeten kunnen beschikken over duidelijke en begrijpelijke informatie over hun rechten ten aanzien van de energiesector. In vervolg op haar mededeling van 5 juli 2007 met als titel "Naar een Europees Handvest betreffende de rechten van de energieconsument" moet de Commissie na raadpleging van relevante belanghebbenden, waaronder de nationale regelgevende instanties, consumentenorganisaties en de sociale partners, een toegankelijk en gebruiksvriendelijk handvest voorleggen met een opsomming van de rechten die de energieconsument reeds heeft in de bestaande Gemeenschapswetgeving, waaronder deze richtlijn. Energieleveranciers moeten ervoor zorgen dat alle consumenten een exemplaar van dat handvest ontvangen en dat het beschikbaar is voor het publiek.

(33)  Energiearmoede wordt in de Gemeenschap een steeds groter probleem. De lidstaten moeten nationale actieplannen ontwikkelen om dit probleem aan te pakken en moeten zorgen voor de nodige continuïteit van de levering aan kwetsbare consumenten. Daarbij is een geïntegreerde aanpak nodig en moeten maatregelen worden genomen zoals sociaal beleid, tariefbeleid en verbetering van de energie-efficiëntie voor huizen. Op zijn minst moet op grond van deze richtlijn nationale beleidsmaatregelen in de zin van prijsdifferentiatie ten behoeve van kwetsbare consumenten mogelijk zijn.

(34)  Efficiënte en voor iedereen toegankelijke verhaalmiddelen zijn een garantie voor een grotere bescherming van de consumenten. De lidstaten moeten voorzien in procedures voor snelle en doeltreffende beslechting van geschillen.

(35)  De marktprijzen moeten de juiste prikkel geven voor de ontwikkeling van het net en voor investering in nieuwe stroomopwekking.

(36)  De bevordering van eerlijke concurrentie en gemakkelijke toegang voor verschillende leveranciers alsmede schepping van capaciteit voor nieuwe stroomopwekking zijn voor de lidstaten zaken van het grootste belang, willen de consumenten ten volle kunnen profiteren van de voordelen van een geliberaliseerde interne elektriciteitsmarkt. Tegelijkertijd moeten de lidstaten verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van nationale actieplannen en van sociaal beleid.

(37)  Bij de totstandbrenging van een interne markt voor elektriciteit kunnen regionale energiemarkten als eerste stap dienen. De lidstaten moeten daarom op communautair niveau, en waar mogelijk ook op regionaal niveau, de integratie van hun nationale markten en de samenwerking van de netwerkbeheerders op communautair en nationaal niveau bevorderen. Initiatieven tot regionale integratie vormen een onmisbare opstap naar de integratie van communautaire energiemarkten, wat het uiteindelijke doel uitmaakt. Het regionaal niveau draagt bij aan versnelling van het integratieproces doordat de betrokken actoren, met name de lidstaten, de nationale regelgevende instanties en de transmissiesysteembeheerders, hier de mogelijkheid hebben om op specifieke gebieden samen te werken.

(38)  De ontwikkeling van een echt geheel communautair net dient een van de doelstellingen van deze richtlijn te zijn en regelgevingsvraagstukken met betrekking tot grensoverschrijdende koppelingen en regionale markten moeten bijgevolg onder de verantwoordelijkheid van het Agentschap vallen.

(39)  De Commissie moet in overleg met de belanghebbenden, en met name de transmissiesysteembeheerders en het Agentschap, onderzoeken of het haalbaar is één enkele Europese transmissiesysteembeheerder te creëren en de kosten en voordelen ervan analyseren met betrekking tot de marktintegratie en de efficiënte en zekere werking van het transmissienetwerk.

(40)  Tot gemeenschappelijke regels komen voor een goed functionerende interne markt en een ruime en voor iedereen toegankelijke energievoorziening moet ook een van de belangrijkste doelstellingen van deze richtlijn uitmaken. Te dien einde vormen onvervalste marktprijzen de beste prikkel voor grensoverschrijdende interconnecties en voor investeringen in nieuwe energieopwekking, terwijl ze op langere termijn tot prijsconvergentie leiden.

(41)  Meer regionale samenwerking dient de eerste stap te zijn in de ontwikkeling van een volledig geïntegreerd Europees elektriciteitsnetwerk, waarin uiteindelijk ook de elektriciteitseilanden opgaan die thans in de Europese Unie nog bestaan.

(42)  De regelgevende instanties moeten informatie aan de markt verstrekken ook om het voor de Commissie mogelijk te maken haar taak op zich te nemen van observatie en monitoring van de Europese elektriciteitsmarkt en de ontwikkeling daarvan op korte, middellange en lange termijn, met inbegrip van aspecten zoals opwekkingscapaciteit, verschillende bronnen van elektriciteitsproductie, transport- en distributie-infrastructuur, kwaliteit van de dienst en de voorziening, grensoverschrijdende handel, congestiebeheer, investeringen, groothandels- en consumententarieven, marktliquiditeit, milieueffecten en efficiëntieverbeteringen.

(43)  Aangezien de doelstellingen van deze richtlijn, namelijk de totstandbrenging van een volledig operationele interne elektriciteitsmarkt, niet voldoende door de lidstaten kunnen worden verwezenlijkt en derhalve vanwege de omvang of de gevolgen van de actie beter door de Gemeenschap kunnen worden verwezenlijkt, kan de Gemeenschap maatregelen vaststellen, in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel als uiteengezet in artikel 5 van het EG-Verdrag. Overeenkomstig het evenredigheidsbeginsel, zoals vervat in dit artikel, gaat deze richtlijn niet verder dan wat nodig is om die doelstelling te verwezenlijken.

(44)  Krachtens Verordening (EG) nr. 1228/2003 van het Europees Parlement en de Raad van 26 juni 2003 betreffende de voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit(6) kan de Commissie richtsnoeren vaststellen om het vereiste niveau van harmonisatie te bewerkstelligen. Dergelijke richtsnoeren, die ║ bindende tenuitvoerleggingsmaatregelen zijn, zijn een nuttig instrument dat wanneer nodig snel kan worden aangepast.

(45)  Richtlijn 2003/54/EG moet dienovereenkomstig worden gewijzigd.

HEBBEN DE VOLGENDE RICHTLIJN VASTGESTELD:

Artikel 1

Wijziging van Richtlijn 2003/54/EG

Richtlijn 2003/54/EG wordt als volgt gewijzigd:

(1)  Artikel 1 wordt vervangen door:"

Bij deze richtlijn worden met het oog op het verbeteren en integreren van concurrerende en door een gemeenschappelijk net aaneengesloten energiemarkten in de Europese Unie gemeenschappelijke regels vastgesteld voor de productie, de transmissie, de distributie en de levering van elektriciteit, alsook regels voor de bescherming van de consumenten. De richtlijn stelt de regels vast met betrekking tot de organisatie en de werking van de elektriciteitssector, de open toegang tot de markt, de criteria en procedures voor aanbestedingen, de verlening van vergunningen en het beheer van netten. Ook worden verplichtingen op het gebied van universele diensten en de rechten voor elektriciteitsconsumenten vastgesteld, en worden de verplichtingen op het gebied van mededinging verduidelijkt.

"

(2)  Artikel 2 wordt als volgt gewijzigd:

a)  Punt 12 wordt vervangen door:"

   12. "in aanmerking komende afnemers": afnemers die vrij zijn om elektriciteit te kopen bij de leverancier van hun keuze, in de zin van artikel 21 van deze richtlijn, en om met meerdere leveranciers tegelijk te contracteren;
"

b)   punt 21 wordt vervangen door:"

   21. "verticaal geïntegreerd bedrijf": een elektriciteitsbedrijf of een groep van elektriciteitsbedrijven waarin dezelfde persoon of ║ personen, direct of indirect, zeggenschap uitoefent of uitoefenen in de zin van artikel 3, lid 2, van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad van 20 januari 2004 betreffende de controle op concentraties van ondernemingen (ede EG-Fusieverordening)*, en waarbij het betrokken bedrijf/de betrokken groep ten minste een van de taken in de vorm van transmissie of distributie en ten minste een van de taken in de vorm van productie of levering van elektriciteit uitvoert; ║
  

_____________

  

* PB L 24 van 29.1.2004, blz. 1.

"

c)   de volgende punten 32, 33 en 34 worden toegevoegd:"

   32. "elektriciteitsleveringscontract": een contract voor de levering van elektriciteit, met uitzondering van een elektriciteitsderivaat;
   33. "elektriciteitsderivaat": een financieel instrument, als gespecificeerd in deel C5, C6 of C7 van bijlage I bij Richtlijn 2004/39/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 april 2004 betreffende markten voor financiële instrumenten*, met betrekking tot elektriciteit;
  34. "zeggenschap": rechten, overeenkomsten of andere middelen die, afzonderlijk of gezamenlijk, met inachtneming van alle feitelijke en juridische omstandigheden, het mogelijk maken een beslissende invloed uit te oefenen op de activiteiten van een onderneming, met name:
   a) eigendoms- of gebruiksrechten op alle vermogensbestanddelen van een onderneming of delen daarvan;
   b) rechten of overeenkomsten die een beslissende invloed verschaffen op de samenstelling, het stemgedrag of de besluiten van de ondernemingsorganen;
   35. 35. "bedrijventerrein": een privaat geografisch gebied met een energienet dat hoofdzakelijk is bestemd om te leveren aan de industriële verbruikers in dit gebied;
   36. 36. "eerlijke en onvervalste mededinging in een open markt": gelijke kansen en gelijke toegang voor alle aanbieders in de Europese Unie. De lidstaten, de nationale regelgevende instanties en het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers ("het Agentschap"), opgericht bij Verordening (EG) nr. .../2008 van het Europees Parlement en de Raad**, zijn hiervoor verantwoordelijk;
   37. "elektriciteitsbedrijf": elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die ten minste een van de volgende functies vervult: productie, transmissie, distributie, levering of aankoop van elektriciteit; en ook verantwoordelijk is voor de commerciële, technische, en/of onderhoudstaken die aan die functies zijn verbonden; hieronder vallen niet de eindafnemers;
   38. "energiearmoede": de omstandigheden waarin de leden van een huishouden zich geen huisverwarming kan veroorloven tot een aanvaardbare temperatuur op het door de Wereldgezondheidsorganisatie aanbevolen niveau;
   39. 39. "virtuele elektriciteitscentrale": een programma voor het vrijgeven van elektriciteit, waarbij een onderneming die elektriciteit opwekt wordt verplicht om gedurende een bepaalde periode aan geïnteresseerde leveranciers een bepaald volume elektriciteit te verkopen of ter beschikking te stellen, dan wel hen toegang te verlenen tot een deel van haar productiecapaciteit.
  

____________

  

* PB L 145 van 30.4.2004, blz. 1.

  

** PB L ...

"

(3)  Artikel 3, lid 2, wordt vervangen door:

   a) lid 2 wordt vervangen door:"
2.  Met volledige inachtneming van de toepasselijke bepalingen van het Verdrag, met name artikel 86, mogen de lidstaten in het algemeen economisch belang aan elektriciteitsbedrijven openbaredienst-verplichtingen opleggen, die betrekking kunnen hebben op de zekerheid, waaronder de leverings- en voorzieningszekerheid, de regelmaat, de kwaliteit en de prijs van de leveringen zijn begrepen, alsmede op de bescherming van het milieu, met inbegrip van energie-efficiëntie, hernieuwbare energie en bescherming van het klimaat. Deze verplichtingen moeten duidelijk gedefinieerd, transparant, niet-discriminerend en controleerbaar zijn en voor EU-elektriciteitsbedrijven een gelijke toegang tot nationale consumenten waarborgen. Met betrekking tot leverings- en voorzieningszekerheid en energiebesparing en vraagsturing, alsmede ter verwezenlijking van milieudoelstellingen en doelstellingen op het gebied van hernieuwbare energie in de zin van dit lid, kunnen de lidstaten gebruik maken van planning op lange termijn, daarbij rekening houdend met de mogelijkheid dat derden toegang tot het systeem wensen."

b)   in lid 3 wordt de eerste alinea vervangen door :"

3.  De lidstaten waarborgen dat alle huishoudelijke afnemers en kleine ondernemingen, zoals gedefinieerd in Aanbeveling 2003/361/EG van de Commissie van 6 mei 2003 betreffende de definitie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen* (ondernemingen die minder dan 50 personen in dienst hebben en een jaaromzet of een financiële balans van ten hoogste 10 miljoen EUR), aanspraak kunnen maken op universeledienstverlening, dat wil zeggen het recht op levering van elektriciteit van een bepaalde kwaliteit tegen kostengebaseerde, eenvoudig en duidelijk vergelijkbare, doorzichtige en niet-discriminerende prijzen op hun grondgebied. Deze afnemers hebben toegang tot vrije keuze, eerlijke behandeling, belangenbehartiging en recht van beroep. Kwaliteit van de dienstverlening moet een centrale verantwoordelijkheid zijn van de elektriciteitsbedrijven. Om de universeledienstverlening te waarborgen, kunnen de lidstaten een noodleverancier aanwijzen. De lidstaten verplichten distributiebedrijven om afnemers op hun netwerk aan te sluiten overeenkomstig de voorwaarden en tarieven die zijn vastgesteld volgens de procedure van artikel 22 quater. Niets in deze richtlijn mag de lidstaten er geenszins van weerhouden om de marktpositie van de huishoudelijke, kleine en middelgrote verbruikers te versterken door de mogelijkheden van vrijwillige gezamenlijke vertegenwoordiging voor deze groep consumenten te verbeteren.

____________

* PB L 124 van 20.5.2003, blz. 36.

"

c)   na artikel 3 worden de volgende leden ingevoegd:"

3 bis.  De lidstaten zorgen ervoor dat alle afnemers aanspraak hebben op elektriciteitsvoorziening door een leverancier, mits akkoord van de leverancier, ongeacht de lidstaat waar de leverancier is geregistreerd. De lidstaten dienen in dit verband alle maatregelen te nemen om te bewerkstelligen dat de op hun grondgebied geregistreerd ondernemingen zonder enige nadere voorwaarden aan hun afnemers kunnen leveren.

3 ter.  De lidstaten zorgen ervoor dat:

   a) wanneer een afnemer van leverancier wenst te veranderen, dit binnen een termijn van twee weken wordt geregeld door de betrokken beheerder(s), en dat
   b) de afnemers gerechtigd zijn alle relevante gegevens omtrent het verbruik te ontvangen.

De lidstaten zorgen ervoor dat de rechten vermeld onder a) en b) gelden voor alle afnemers, zonder discriminatie op vlak van kosten, moeite of tijd.

"

d)   artikel 3, lid 5 wordt vervangen door:"

5.  De lidstaten nemen passende maatregelen om eindafnemers te beschermen en voorzien met name in adequate waarborgen voor de bescherming van kwetsbare afnemers, met inbegrip van een verbod op het afsluiten van gepensioneerden en gehandicapten in de winter. In dit verband erkennen de lidstaten energiearmoede als bepaald in artikel 2, punt 38, en geven zij definities van kwetsbare afnemers. De lidstaten zorgen ervoor dat de rechten en verplichtingen ten aanzien van kwetsbare afnemers worden toegepast en nemen met name maatregelen om eindafnemers in afgelegen gebieden te beschermen. Zij waarborgen een hoog niveau van consumentenbescherming, met name met betrekking tot de transparantie van contractvoorwaarden, algemene informatie en mechanismen voor geschillenbeslechting. De lidstaten zorgen ervoor dat een in aanmerking komende afnemer daadwerkelijk de mogelijkheid heeft gemakkelijk op een nieuwe leverancier over te stappen. Wat ten minste de huishoudelijke afnemers betreft, omvatten deze maatregelen de in bijlage A beschreven maatregelen.

"

e)   in lid 5 wordt het volgende lid ingevoegd:"

5 bis.  De lidstaten nemen passende maatregelen om energiearmoede in het kader van nationale energieactieplannen aan te pakken om te waarborgen dat het aantal mensen dat te maken heeft met energiearmoede in reële termen daalt, en delen dergelijke maatregelen mee aan de Commissie. Alle lidstaten zijn er, in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel, verantwoordelijk voor op nationaal niveau een definitie van energiearmoede op te stellen, in overleg met nationale regelgevende instanties en belanghebbenden, onder verwijzing naar artikel 2, punt 38. Dergelijke maatregelen kunnen voordelen op het vlak van sociale zekerheid, steun voor verbeteringen op het vlak van energie-efficiëntie en energieproductie aan de laagst mogelijke prijzen omvatten. Deze maatregelen vormen geen belemmering voor de opening van de markt als uiteengezet in artikel 21. De Commissie zorgt voor indicatoren om toezicht te houden op de gevolgen van dergelijke maatregelen voor energiearmoede en voor de werking van de markt.

"

f)   lid 6 wordt als volgt gewijzigd:

i)   in de eerste alinea wordt letter a) vervangen door:"

   a) het aandeel van elke energiebron in de totale brandstofmix van de leverancier in het voorgaande jaar en wel op een op het niveau van de lidstaten geharmoniseerde en begrijpelijke manier zodat deze gegevens gemakkelijk kunnen worden vergeleken;
"

ii)   in de eerste alinea wordt de volgende letter toegevoegd:"

(b bis) informatie betreffende hun rechten en de verhaalmiddelen waarover zij in geval van een geschil beschikken.

"

iii)   alinea 3 wordt vervangen door:"

De nationale regelgevende instanties nemen de noodzakelijke maatregelen om ervoor te zorgen dat de overeenkomstig dit artikel door leveranciers aan hun klanten verstrekte informatie, betrouwbaar is. De regels met betrekking tot de verstrekking van informatie worden tussen de lidstaten en de relevante markten geharmoniseerd.

"

g)   artikel 3, lid 7, wordt vervangen door:"

7.  De lidstaten nemen passende maatregelen ter verwezenlijking van de doelstellingen inzake sociale en economische cohesie teneinde de kosten voor energie voor huishoudens met lage inkomens te verminderen en te zorgen voor dezelfde voorwaarden voor degenen die in afgelegen gebieden wonen en van de doelstelling van milieubescherming. Dergelijke maatregelen omvatten energiebesparings- en vraagsturingsmaatregelen en maatregelen ter bestrijding van klimaatverandering, alsmede inzake leverings- en voorzieningszekerheid. Bij deze maatregelen kan het met name ook gaan om het verstrekken van toereikende economische stimulansen, in voorkomend geval met gebruikmaking van alle bestaande nationale en communautaire instrumenten, voor onderhoud en aanleg van de noodzakelijke netinfrastructuur, inclusief interconnectiecapaciteit.

"

h)   na lid 7 worden de volgende leden ingevoegd:"

7 bis.  Ter bevordering van energie-efficiëntie moeten de nationale regelgevende instanties de elektriciteitsbedrijven opdracht geven tot de invoering van prijsstellingsformules die stijgen naarmate de consumptie toeneemt en waarborgen dat de consumenten en de distributiesysteembeheerders actief deelnemen aan het systeembeheer door de invoering van maatregelen te steunen om het energiegebruik te optimaliseren, met name tijdens piekuren. Dergelijke prijsstellingsformules bevorderen, in combinatie met de invoering van slimme meters en netwerken, energie-efficiënt gedrag en de laagst mogelijke kosten voor huishoudelijke afnemers, met name huishoudelijke afnemers die onder energiearmoede te lijden hebben.

7 ter.  Elke lidstaat voorziet in één enkel contactpunt waar de consumenten alle nodige informatie kunnen krijgen over hun rechten, de vigerende wetgeving en de verhaalmogelijkheden in geval van een geschil.

"

i)   de volgende leden worden toegevoegd::"

9 bis.  De Commissie stelt in overleg met relevante belanghebbenden, waaronder de nationale regelgevende instanties, consumentenorganisaties en de sociale partners, een op met een opsomming van de rechten die de energieconsument heeft in de bestaande Gemeenschapswetgeving, waaronder deze richtlijn. De lidstaten nemen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat alle consumenten een exemplaar van dit handvest ontvangen en dat het handvest beschikbaar is voor het publiek. De nationale regelgevende instanties zorgen ervoor dat de energieleveranciers aan deze verplichtingen voldoen en de rechten van de consument als uiteengezet in dit handvest naleven.

9 ter.  Om de consument te helpen zijn energiekosten terug te dringen, mogen de lidstaten vereisen dat energie-inkomsten afkomstig van huishoudelijke afnemers worden uitgegeven aan de financiering van energie-efficiëntie/vraagzijdebeheer-programma's ten bate van huishoudelijke afnemers.

"

(4)  Artikel 4 wordt vervangen door:"

De lidstaten zorgen ervoor dat aangelegenheden betreffende de leverings- en voorzieningszekerheid worden gemonitord. Wanneer de lidstaten zulke nodig achten, kunnen zij deze taak toevertrouwen aan de in artikel 22 bis bedoelde nationale regelgevende instanties. Met name zullen het evenwicht tussen vraag en aanbod op de nationale markt, waaronder gedetailleerde ramingen van de toekomstige vraag en beschikbare voorraden, geplande of in aanbouw zijnde extra capaciteit die wordt overwogen, en de kwaliteit en staat van onderhoud van de netten, de toegang voor gedecentraliseerde en plaatstelijke stroomopwekking, alsmede maatregelen ter dekking van de piekvraag of bij het in gebreke blijven van een of meer leveranciers gemonitord worden. De bevoegde autoriteiten publiceren jaarlijks uiterlijk op 31 juli een rapport over de bevindingen die het monitoren van deze aangelegenheden heeft opgeleverd, alsmede de getroffen of overwogen maatregelen met betrekking tot deze aangelegenheden en zenden dit verslag onverwijld naar de Commissie.

"

(5)  In artikel 5 wordt het volgende lid ingevoegd voor het bestaande lid:"

De nationale regelgevende instanties zorgen ervoor dat er technische operationele criteria worden opgesteld en dat er technische voorschriften worden opgesteld ter invoering van geschikte betrouwbaarheid, beveiligingsniveaus en operationele eisen voor de exploitatie van productie-installaties, distributiesystemen, apparatuur van direct aangesloten verbruikers, interconnectorcircuits en directe lijnen, en dat deze openbaar worden gemaakt. Die technische voorschriften moeten de interoperabiliteit van de systemen garanderen en objectief en niet-discriminerend zijn. Wanneer het Agentschap van oordeel is dat harmonisering van deze voorschriften nodig is, doet het daartoe strekkende aanbevelingen aan de respectieve nationale regelgevende instanties.

"

(6)  Het volgende artikel 5 bis wordt ingevoegd:"

Artikel 5 bis

Bevordering van regionale samenwerking

1.  De nationale regelgevende instanties werken onderling samen met het doel de structuur van de markten te harmoniseren en hun nationale markten, ten minste op één of meer regionale niveaus, te integreren, als eerste stap op weg naar een volledig geliberaliseerde interne markt voor elektriciteit. Met name moedigen ze de samenwerking van netwerkbeheerders op regionaal niveau aan en vergemakkelijken ze hun integratie op dat niveau met het doel een concurrerende Europese markt tot stand te brengen, de harmonisatie van hun wettelijk, regelgevings- en technisch kader te vergemakkelijken en, bovenal, de elektriciteitseilanden die in de Europese Unie blijven bestaan, te integreren. De lidstaten bevorderen daarom de grensoverschrijdende en regionale samenwerking tussen nationale regelgevende instanties.

2.  Het Agentschap werkt overeenkomstig Hoofdstuk IV van deze richtlijn samen met de nationale regelgevende instanties en transmissiesysteembeheerders ter waarborging van de convergentie van de regelgevingskaders tussen de regio's met het oog op de totstandbrenging van een concurrerende Europese markt. Wanneer het Agentschap bindende voorschriften voor een dergelijke samenwerking nodig acht, doet het aanbevelingen ter zake. Op regionale markten wordt het Agentschap geacht de bevoegde autoriteit te worden, voor wat de domeinen vastgelegd in artikel 22 quinquies betreft.

"

(7)  Artikel 6, lid 2 wordt als volgt gewijzigd:

   a) de inleidende formule van artikel 6, lid 2, wordt vervangen door:"
2.  De lidstaten stellen de criteria voor de verlening van vergunningen voor de constructie van productiecapaciteit op hun grondgebied vast. Deze criteria hebben betrekking op:"
   b) de volgende letters worden toegevoegd:"
i bis) de bijdrage van de lidstaten aan het bereiken van het streefcijfer van 20% voor hernieuwbare energiebronnen vóór 2020;
i ter) de noodzaak dat elektriciteitsproducenten rekening houden met de regeling voor de handel in emissierechten."

(8)  Artikel 6, lid 3, wordt vervangen door:"

3.  De lidstaten zorgen ervoor dat kleine en/of plaatselijke elektriciteitsproducenten van vereenvoudigde vergunningsprocedures gebruik kunnen maken. Deze vereenvoudigde procedures gelden voor alle installaties die minder dan 50 MW opwekken en alle geïncorporeerde elektriciteitsproducenten.

"

(9)  Artikel 7, lid 5 wordt vervangen door:"

5.  De lidstaten wijzen een autoriteit of een openbare instantie, dan wel een van de elektriciteitsproductie-, -transmissie-, -distributie- en -leveringsactiviteiten onafhankelijke privaatrechtelijke instantie aan, die een in artikel 22 bis, lid 1 bedoelde nationale regelgevende instantie kan zijn, die verantwoordelijk is voor de organisatie van en het toezicht en de controle op de aanbestedingsprocedure, bedoeld in de leden 1 tot en met 4. Die autoriteit of instantie treft de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat de vertrouwelijkheid van de gegevens in de inschrijvingen gewaarborgd is.

"

(10)  Artikel 8 wordt vervangen door:"

Artikel 8

Ontvlechting van transmissiesystemen en transmissiesysteembeheerders

1.  De lidstaten zorgen ervoor dat per [datum van omzetting plus één jaar]:

   a) ieder bedrijf dat een transmissiesysteem bezit, handelt als een transmissiesysteembeheerder;
  b) dezelfde persoon niet het recht heeft om individueel of gezamenlijk:

of
   i) direct of indirect zeggenschap uit te oefenen over een bedrijf dat een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoert en direct of indirect zeggenschap uit te oefenen of een belang te hebben in of rechten uit te oefenen over een transmissiesysteembeheerder, ▌
   ii) direct of indirect zeggenschap uit te oefenen over een transmissiesysteembeheerder ▌en direct of indirect zeggenschap uit te oefenen of een belang te hebben in of rechten uit te oefenen over een bedrijf dat een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoert;
   c) dezelfde persoon niet het recht heeft om leden aan te wijzen van de raad van toezicht, van de raad van bestuur of van organen die het bedrijf juridisch vertegenwoordigen, van een transmissiesysteembeheerder ▌, en op directe of indirecte wijze zeggenschap uit te oefenen over of een belang te hebben in of rechten uit te oefenen over een bedrijf dat een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoert;
   d) dezelfde persoon niet het recht heeft om lid te zijn van de raad van toezicht, van de raad van bestuur of van organen die het bedrijf juridisch vertegenwoordigen, van zowel een bedrijf dat een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoert, als een transmissiesysteembeheerder of een transmissiesysteem;
   e) dezelfde persoon niet het recht heeft om het transmissiesysteem door middel van een beheerscontract te beheren of op om het even welke andere manier als niet-eigenaar te beïnvloeden, noch op directe of indirecte wijze zeggenschap uit te oefenen over of een belang te hebben in of rechten uit te oefenen over een bedrijf dat een taak van productie of levering uitvoert.

2.  De in lid 1, onder b), bedoelde belangen en rechten omvatten met name:

   a) de eigendom van een deel van het kapitaal of van de activa, of
   b) het recht om stemrechten uit te oefenen, ║
   c) de bevoegdheid om leden aan te wijzen van de raad van toezicht, van de raad van bestuur of van organen die het bedrijf juridisch vertegenwoordigen, ║
   d) het recht om dividenden of andere participaties in de winst uitgekeerd te krijgen.

3.  In de zin van lid 1, onder b), omvat het begrip "bedrijf dat een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoert" de productie en levering in de zin van Richtlijn 2003/55/EG ║ en omvatten de begrippen "transmissie-systeembeheerder" en "transmissiesysteem" de begrippen "transmissiesysteem-beheerder", respectievelijk "transmissiesysteem" in de zin van Richtlijn 2003/55/EG.║

4.  De lidstaten houden toezicht op het proces van de ontvlechting van verticaal geïntegreerde bedrijven en doen de Commissie een verslag toekomen over de geboekte vooruitgang.

5.  De lidstaten mogen afwijkingen van lid 1, onder b) en c), toestaan tot uiterlijk [datum van omzetting plus twee jaar], op voorwaarde dat de transmissiesysteembeheerders geen onderdeel vormen van een verticaal geïntegreerd bedrijf.

6.  De in lid 1, onder a), vervatte verplichting wordt geacht te zijn vervuld in een situatie waarin verschillende bedrijven die transmissiesystemen bezitten, een joint venture hebben opgericht die in verscheidene lidstaten optreedt als beheerder van de betrokken transmissiesystemen. ▌

7.  Wanneer de in lid 1, onder b) tot en met e), bedoelde persoon de lidstaat of een overheidsorgaan is, worden voor de toepassing van dit artikel twee afzonderlijke overheidsorganen die zeggenschap uitoefenen over een transmissiesysteembeheerder of over een transmissiesysteem en over een onderneming die de functie van productie of levering uitvoert, niet als dezelfde persoon of dezelfde personen beschouwd.

8.  De lidstaten waken erover dat de in artikel 12 bedoelde commercieel gevoelige informatie in de handen van een transmissiesysteembeheerder die deel heeft uitgemaakt van een verticaal geïntegreerd bedrijf en het personeel van die beheerder niet worden overgedragen aan ondernemingen die een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoeren.

"

(11)  De volgende artikelen ║ worden ingevoegd:"

Artikel 8 bis

Zeggenschap over transmissiesysteemeigenaars en transmissiesysteembeheerders

1.  Onverlet de internationale verplichtingen van de Gemeenschap mag een persoon of mogen personen uit derde landen geen zeggenschap hebben over transmissiesysteemeigenaars en transmissiesysteembeheerders.

2.  Van lid 1 kan worden afgeweken wanneer met één of verscheidene derde landen een overeenkomst is gesloten waarbij de Gemeenschap partij is.

Artikel 8 ter

Aanwijzing en certificatie van transmissiesysteembeheerders

1.  Ondernemingen die eigenaar zijn van een transmissiesysteem en die overeenkomstig de in dit artikel beschreven certificatieprocedure gecertificeerd zijn door een nationale regelgevende instantie als zijnde in overeenstemming met de eisen van artikel 8, lid 1, en artikel 8 bis, worden door de lidstaten goedgekeurd en aangewezen als transmissiesysteembeheerders. De aanwijzing van transmissiesysteembeheerders wordt aangemeld aan de Commissie en bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie.

2.  Onverlet de internationale verplichtingen van de Gemeenschap wordt, wanneer om certificatie wordt verzocht door de eigenaar van een transmissiesysteem of door een transmissiesysteembeheerder waarover een persoon uit een derde land zeggenschap heeft in de zin van artikel 8 bis, deze certificatie geweigerd tenzij de eigenaar van het transmissiesysteem of de transmissiesysteembeheerder aantoont dat de betrokken entiteit onmogelijk direct of indirect kan worden beïnvloed, in overtreding van artikel 8, lid 1, door een beheerder die actief is op het gebied van de productie of levering van gas of elektriciteit of door een derde land.

3.  De transmissiesysteembeheerders stellen de nationale regelgevende instantie in kennis van elke geplande transactie die een herevaluatie van hun overeenstemming met artikel 8, lid 1, of artikel 8 bis kan vergen.

4.  De nationale regelgevende instanties zien toe op de blijvende naleving door de transmissiesysteembeheerders van artikel 8, lid 1, en artikel 8 bis. Zij starten een certificatieprocedure op om bedoelde naleving te waarborgen:

   a) wanneer zij overeenkomstig lid 3 een kennisgeving van de transmissiesysteembeheerder ontvangen;
   b) op eigen initiatief wanneer zij er kennis van hebben dat een geplande wijziging van rechten of invloed over transmissiesysteemeigenaars of -beheerders kan leiden tot een inbreuk op artikel 8, lid 1, of artikel 8 bis, of wanneer zij redenen hebben om te geloven dat een dergelijke inbreuk heeft plaatsgevonden; of
   c) na een met redenen omkleed verzoek van de Commissie.

5.  De nationale regelgevende instanties nemen een besluit betreffende de certificatie van een transportnetbeheerder binnen vier maanden na de datum van kennisgeving door de transportnetbeheerder of de datum van het verzoek van de Commissie. Na het verstrijken van deze periode wordt de certificatie geacht te zijn toegekend. Het expliciete of stilzwijgende besluit van de nationale regelgevende instantie wordt pas van kracht na de afronding van de procedure van lid 6 tot en met 9 en uitsluitend wanneer de Commissie geen bezwaar aantekent.

6.  Het expliciete of stilzwijgende besluit betreffende de certificatie van een transmissiesysteembeheerder wordt door de regelgevende instantie onverwijld ter kennis gebracht van de Commissie, samen met alle relevante informatie in verband met dit besluit.

7.  De Commissie onderzoekt de kennisgeving zodra zij die heeft ontvangen. Wanneer zij van oordeel is dat het besluit van de nationale regelgevende instantie ernstige twijfels doet rijzen wat de verenigbaarheid betreft met artikel 8, lid 1, artikel 8 bis of artikel 8 ter, lid 2, besluit de Commissie binnen twee maanden na ontvangst van de kennisgeving over het inleiden van een procedure. In een dergelijk geval nodigt zij de nationale regelgevende instantie en de betrokken transmissiesysteembeheerder uit om hun opmerkingen te maken. Wanneer de Commissie aanvullende informatie opvraagt, kan de periode van twee maanden worden verlengd met twee extra maanden, die ingaan vanaf de ontvangst van de volledige informatie.

8.  Wanneer de Commissie besluit een procedure in te leiden neemt zij binnen ║ vier maanden na dat besluit het definitieve besluit:

   a) geen opmerkingen te maken tegen het besluit van de regelgevende instantie;
  

of

   b) wanneer zij van oordeel is dat niet is voldaan aan artikel 8, lid 1, artikel 8 bis of artikel 8 ter, lid 2, de betrokken nationale regelgevende instantie te verzoeken haar besluit te wijzigen of in te trekken.

9.  Wanneer de Commissie niet heeft besloten een procedure in te leiden of geen definitief besluit heeft genomen binnen de in lid 7, respectievelijk lid 8 bedoelde termijn, wordt zij geacht geen bezwaar te hebben gemaakt tegen het besluit van de nationale regelgevende instantie.

10.  De nationale regelgevende instantie maakt dat zij binnen een termijn van vier weken het besluit van de Commissie naleeft door haar certificatiebesluit te wijzigen of in te trekken en stelt de Commissie daarvan in kennis.

11.  De nationale regelgevende instanties en de Commissie kunnen bij de transmissiesysteembeheerders en bedrijven die een van de taken in de vorm van productie of levering uitvoeren, alle informatie opvragen die relevant is voor de uitvoering van haar taken overeenkomstig dit artikel.

12.  De nationale regelgevende instanties en de Commissie bewaren de vertrouwelijkheid van commercieel gevoelige informatie.

"

(12)  Artikel 9 ║ wordt als volgt gewijzigd:

a)   letter a), wordt vervangen door:"

   a) ervoor te zorgen dat het net op lange termijn kan voldoen aan een redelijke vraag naar transmissie van elektriciteit; veilige, betrouwbare en efficiënte transmissienetten te exploiteren, onderhouden en ontwikkelen met inachtneming van het milieu, met het oog op de integratie van hernieuwbare energiebronnen, ingebedde opwekking en technologieën met lage koolstofinhoud in het netwerksysteem; energie-efficiëntie en onderzoek en ontwikkeling te bevorderen. ▌;
"

b)   letter c) wordt vervangen door:"

   c) het beheer van de energiestromen op het systeem, waarbij hij rekening moet houden met het elektriciteitsverkeer van en naar andere stelsel van systemen en gemeenschappelijke normen die worden gecoördineerd op Europees niveau. Daartoe moet de transmissiesysteembeheerder zorgen voor een veilig, betrouwbaar en efficiënt elektriciteitssysteem en er in dit verband op toezien dat de nodige ondersteunende diensten beschikbaar zijn, inclusief de diensten die worden verleend om te beantwoorden aan de vraag gebaseerd op gemeenschappelijke normen, voor zover die beschikbaarheid onafhankelijk is van ieder ander transmissiesysteem waaraan zijn systeem gekoppeld is;
"

c)   letter d) wordt vervangen door:"

   d) het aan de beheerder van een ander systeem waaraan zijn systeem is gekoppeld, voldoende gegevens verschaffen om een zekere en efficiënte exploitatie [...] en de interoperabiliteit van het stelsel van systemen te waarborgen, waarbij gemeenschappelijk gebruik moet worden gemaakt van deze gegevens;
"

d)   letter f) wordt vervangen door:"

   f) het aan de systeemgebruikers verstrekken van de informatie die zij voor een efficiënte toegang tot het systeem nodig hebben, op basis van gemeenschappelijke standaarden.
"

e)   de volgende letter wordt toegevoegd:"

f bis) het innen van congestielasten en betalingen in het kader van het vergoedingsmechanisme tussen transmissiesysteembeheerders overeenkomstig artikel 3 van Verordening (EG) nr. 1228/2003, het verlenen en beheren van toegang van derden en het motiveren van besluiten tot een weigering van dergelijke toegang, onder toezicht van de nationale regelgevende instanties; bij de uitvoering van hun werkzaamheden uit hoofde van dit artikel vergemakkelijken transmissiesysteembeheerders in de eerste plaats de integratie van de markt en optimaliseren ze sociaal-economische welvaartsvoordelen.

"

(13)  Artikel 10 wordt geschrapt.

(14)  Artikel 11 wordt als volgt gewijzigd:

a)   lid 2 wordt vervangen door:"

2.  De inschakeling van de stroomproductie-eenheden en het gebruik van interconnectoren geschieden op basis van criteria waaraan de nationale regelgevende instanties hun goedkeuring hechten en die objectief moeten zijn, bekendgemaakt moeten worden en op een niet-discriminerende wijze moeten worden toegepast om een goede werking van de interne markt voor elektriciteit te waarborgen. De criteria houden rekening met de economische rangorde van de elektriciteit uit beschikbare productie-eenheden of uit overdracht via connectoren en met de voor het systeem geldende technische beperkingen.

"

b)   lid 3 wordt vervangen door:"

3.  Een nationale regelgevende instantie kan de transmissiesysteembeheerder ertoe verplichten om bij het inschakelen van stroomproductie-eenheden prioriteit te geven aan productie-installaties die gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen, afvalstoffen of warmtekrachtkoppeling, behalve wanneer technische balanceringsvereisten of de veiligheid en betrouwbaarheid van het netwerk in het geding zouden zijn.

"

c)   lid 5 wordt vervangen door:"

5.  De lidstaten verlangen via de nationale regelgevende instanties dat transmissiesysteembeheerders voldoen aan minimumnormen voor het beheer, het onderhoud en de ontwikkeling van het transmissiesysteem, inclusief interconnectiecapaciteit. Nationale regelgevende instanties zouden ruimere bevoegdheden moeten krijgen teneinde de consumentenbescherming in de Europese Unie te waarborgen.

"

d)   het volgende lid wordt toegevoegd:"

7 bis.  Transmissiesysteembeheerders vergemakkelijken de deelname van grote eindafnemers en groepen eindafnemers op reserve- en balanceringsmarkten. Indien de offertes voor de productie en de vraag dezelfde prijs hebben, wordt voorrang gegeven aan de vraag.

7 ter.  7 ter. De nationale regelgevende instanties zorgen ervoor dat de balanceringsvoorschriften en de tarieven uiterlijk ...* in alle lidstaten naar behoren zijn geharmoniseerd. Zij zorgen er met name voor dat grote eindafnemers, groepen eindafnemers en plaatselijke elektriciteitsproducenten effectief kunnen bijdragen aan balancerings- en andere relevante ondersteunende diensten.

____________

* Twee jaar na de inwerkingtreding van Richtlijn .../.../EG [tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit].

"

(15)  Artikel 12 wordt vervangen door:"

Artikel 12

Vertrouwelijkheid voor transmissiesysteembeheerders en -eigenaars

1.  Onverlet het bepaalde in artikel 18 of een andere wettelijke verplichting om informatie vrij te geven, bewaart elke transmissiesysteembeheerder en transportneteigenaar de vertrouwelijkheid van de bij de bedrijfsvoering verworven commercieel gevoelige informatie en voorkomt hij dat informatie over zijn eigen activiteit die commercieel voordelig kan zijn, op een discriminerende wijze wordt vrijgegeven; met name geeft hij geen commercieel gevoelige informatie vrij aan de andere onderdelen van het bedrijf, tenzij dat noodzakelijk is voor de uitvoering van een zakelijke transactie. Om de volledige inachtneming van de regels betreffende de ontvlechting van informatie te verzekeren, moet ook worden gewaarborgd dat de eigenaar van het transmissiesysteem en de overige onderdelen van het bedrijf niet van gezamenlijke diensten gebruik maken, afgezien van zuiver administratieve en IT-functies (bv. geen gezamenlijke juridische dienst).

2.  In de context van verkoop of aankoop van elektriciteit door gelieerde ondernemingen, maken de transmissiesysteembeheerders geen misbruik van commercieel gevoelige informatie die van derden is verkregen in het kader van de levering van toegang tot het systeem of van toegangsonderhandelingen.

3.  Bedrijfsinformatie die van essentieel belang is voor de mededinging op de markt, met name gegevens aan de hand waarvan de plaats van levering kan worden geïdentificeerd, gegevens met betrekking tot de geïnstalleerde capaciteit en gegevens over de capaciteitsafname, wordt toegankelijk gemaakt voor alle leveranciers van elektriciteit op de markt. Waar nodig verplicht de nationale regelgevende instantie de gevestigde beheerders ertoe dergelijke informatie aan de betrokkenen te verstrekken.

"

(16)  Artikel 14 wordt als volgt gewijzigd:

a)   lid 1 wordt vervangen door:"

1.  De distributiesysteembeheerder is verantwoordelijk voor het waarborgen van het vermogen van het systeem op lange termijn om te voorzien in de redelijke vraag naar de distributie van elektriciteit, voor het zorgen voor de exploitatie, het onderhoud en de ontwikkeling onder economische voorwaarden van een zeker, betrouwbaar en efficiënt elektriciteitsdistributiesysteem in zijn gebied, met inachtneming van het milieu en voor de bevordering van energie-efficiëntie.

"

b)   lid 3 wordt vervangen door:"

3.  De distributiesysteembeheerder verstrekt de systeemgebruikers de informatie die zij nodig hebben voor een efficiënte toegang tot en een efficiënt gebruik van het systeem.

"

c)   na lid 3 worden de volgende leden ingevoegd:"

3 bis.  De distributiesysteembeheerder dient bij de bevoegde nationale regelgevende instantie binnen ...* een voorstel in waarin geëigende informatie- en communicatiesystemen worden beschreven die worden toegepast om de informatie bedoeld in lid 3 te verstrekken. Dat voorstel bevordert onder meer het gebruik van bidirectionele elektronische meters, die binnen ...** onder alle consumenten worden verspreid, de actieve participatie van de eindafnemers en plaatselijke producenten in de exploitatie van het systeem en real time-informatiestromen tussen distributiesysteem- en transmissiesysteembeheerders, met het doel om het gebruik van alle beschikbare middelen voor de opwekking van elektriciteit, het netwerk en de vraagzijde te optimaliseren.

3 ter.  Binnen ...*** keuren de nationale regelgevende instanties de in lid 3 bis bedoelde voorstellen goed of verwerpen ze deze. De nationale regelgevende instanties dragen zorg voor de volledige interoperabiliteit van de ten uitvoer te leggen informatie- en communicatiesystemen. Daartoe kunnen zij richtsnoeren bekend maken en verzoeken om wijziging van de in lid 3 bis bedoelde voorstellen.

3 quater.  Voordat de distributiesysteembeheerder in kennis wordt gesteld van de beslissing van de nationale regelgevende instantie over het in lid 3 bis bedoelde voorstel, verwittigt deze het Agentschap of, indien dit zijn werkzaamheden nog niet heeft aangevangen, de Commissie van haar beslissing. Het Agentschap of de Commissie ziet erop toe dat de ten uitvoer te leggen informatie- en communicatiesystemen de ontwikkeling van de interne elektriciteitsmarkt bevorderen en geen nieuwe technische belemmeringen opwerpen.

"

_____________

* Één jaar na de inwerkingtreding van Richtlijn .../.../EG [tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit].

** Één jaar na de inwerkingtreding van Richtlijn .../.../EG [tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit].

*** Één jaar na de inwerkingtreding van Richtlijn .../.../EG [tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit].

d)   na lid 4 wordt het volgende lid ingevoegd:"

4 bis.  De lidstaten bevorderen de modernisering van distributienetwerken, die op een zodanige wijze worden aangelegd dat gedecentraliseerde stroomopwekking wordt gestimuleerd en energie-efficiëntie wordt gewaarborgd.

"

(17)  Artikel 15 wordt als volgt gewijzigd:

a)  In lid 2, onder c), wordt na de eerste zin de volgende zin toegevoegd:"

Om deze taken te vervullen beschikt de distributiesysteembeheerder over de nodige middelen, inclusief personele, technische, financiële en fysieke middelen.

"

b)  Lid 2, onder d), wordt als volgt gewijzigd:

i)   de laatste zin wordt als volgt gelezen:"

De persoon of instantie die verantwoordelijk is voor het toezicht op het nalevingsprogramma, hierna de 'toezichthouder', dient bij de in artikel 22 bis, lid 1, bedoelde nationale regelgevende instantie jaarlijks een verslag in waarin de genomen maatregelen worden uiteengezet; dit verslag wordt gepubliceerd;

"

ii)   de volgende zin wordt toegevoegd:"

De toezichthouder is volledig onafhankelijk en heeft toegang tot alle informatie van de distributiesysteembeheerder en eventuele gelieerde ondernemingen die hij nodig heeft om zijn taken te vervullen.

"

c)  De volgende leden 3 en 4 worden toegevoegd:"

3.  Wanneer de distributiesysteembeheerder deel uitmaakt van een verticaal geïntegreerd bedrijf zien de nationale regelgevende instanties erop toe dat de activiteit van de distributiesysteembeheerder wordt gemonitord om erover te waken dat hij die verticale integratie niet benut om de mededinging te vervalsen. Met name vermijden verticaal geïntegreerde distributiesysteembeheerders om via communicatie en merknamen verwarring te scheppen wat de afzonderlijke identiteit betreft van de leveringstak van het verticaal geïntegreerde bedrijf.

"

(18)  Artikel 17 wordt vervangen door het volgende:"

Deze richtlijn vormt geen beletsel voor een gecombineerd beheer van transport- en distributienetten op voorwaarde dat bij elke activiteit van dit gecombineerde systeem wordt voldaan aan de relevante bepalingen van artikel 8, artikel 10 ter en artikel 15, lid 1.

"

(19)  Artikel 19, lid 3, wordt vervangen door:"

3.  Om discriminatie, kruissubsidiëring en concurrentievervalsing te voorkomen voeren elektriciteitsbedrijven intern een afzonderlijke boekhouding voor al hun transmissie- en distributieactiviteiten, zoals zij zouden moeten doen indien die activiteiten door verschillende ondernemingen werden uitgevoerd. Zij stellen ook al dan niet geconsolideerde jaarrekeningen op voor elke activiteit op het gebied van elektriciteit, die geen verband houden met transmissie en distributie. Wat de leveringsactiviteiten betreft, worden voor in aanmerking komende en niet in aanmerking komende afnemers, tot 1 juli 2007 afzonderlijke boekhoudingen gevoerd. Inkomsten die voortvloeien uit de eigendom van het transmissie/distributiesysteem worden in de boekhouding gespecificeerd. In voorkomend geval voeren zij een boekhouding op geconsolideerde basis voor hun andere, niet op elektriciteitsgebied liggende activiteiten. Deze interne boekhoudingen bevatten per activiteit een balans en een winst- en verliesrekening.

"

(20)  Artikel 20, lid 2, wordt vervangen door:"

2.  De beheerder van een transmissie- of distributiesysteem kan de toegang weigeren wanneer hij niet over de nodige fysiek beschikbare capaciteit beschikt. De weigering moet naar behoren met redenen worden omkleed, op basis van objectieve, technisch en economisch onderbouwde criteria. De nationale regelgevende instantie zorgt ervoor dat deze criteria op coherente wijze worden toegepast en dat de systeemgebruiker aan wie toegang is geweigerd, recht heeft op beroep. Wanneer de toegang wordt geweigerd, zorgt de nationale regelgevende instantie er zo nodig voor dat de transmissie- of distributiesysteembeheerder relevante informatie verstrekt over de voor de versterking van het net vereiste maatregelen. Aan degene die om dergelijke informatie verzoekt kan een redelijke vergoeding in rekening worden gebracht voor de aan de verstrekking van die informatie verbonden kosten.

"

(21)  Aan artikel 21 worden de volgende leden toegevoegd:"

2 bis.  In aanmerking komende afnemers hebben het recht om met meerdere leveranciers gelijktijdig contracten af te sluiten.

2 ter.  Het Agentschap voert een monitoring in real time uit van alle georganiseerde groothandelsmarkten voor elektriciteit in de Europese Unie, de Europese Economische Ruimte en de buurlanden, teneinde misbruik van een dominante positie op de markt of tekortkomingen in de marktstructuur op te sporen en de efficiënte werking van de interne markt te bevorderen.

"

(22)  Het volgende hoofdstuk ║ wordt ingevoegd na artikel 22:"

HOOFDSTUK VII bis

NATIONALE REGELGEVENDE INSTANTIES

Artikel 22 bis

Aanwijzing en onafhankelijkheid van nationale regelgevende instanties

1.  Iedere lidstaat wijst één enkele nationale regelgevende instantie aan.

2.  De lidstaten waarborgen de onafhankelijkheid van de nationale regelgevende instantie en zorgen ervoor dat zij haar bevoegdheid op onpartijdige en transparante wijze uitoefent. Te dien einde waken de lidstaten erover dat de regelgevende instantie, bij de uitvoering van de regelgevingstaken die haar bij deze richtsnoeren en andere terzake doende wetgeving zijn opgelegd:

   a) juridisch gescheiden is en onafhankelijk functioneert van alle andere publieke of particuliere entiteiten, en
   b) ║ haar personeel en de personen die belast zijn met het beheer onafhankelijk zijn van marktbelangen en
   c) bij de uitvoering van haar regelgevingstaken geen rechtstreekse instructies verlangen of ontvangen van regeringen of andere openbare of particuliere entiteiten.

3.  Om de onafhankelijkheid van de nationale regelgevende instantie te beschermen, waken de lidstaten er met name over dat:

   a) de nationale regelgevende instantie over rechtspersoonlijkheid en financiële autonomie beschikt en de adequate personele en financiële middelen heeft om haar taken uit te voeren;
   b) de leden van de raad van bestuur van de nationale regelgevende instantie worden aangewezen voor een niet-hernieuwbare vaste termijn van minimaal vijf en maximaal zeven jaar. De eerste ambtstermijn bedraagt voor de helft van de leden evenwel tweeënhalf jaar. De leden mogen in die termijn uitsluitend van hun ambt worden ontheven als ze niet langer voldoen aan de in dit artikel omschreven voorwaarden of volgens de nationale wetgeving schuldig zijn geweest aan ernstig wangedrag; en
   c) de begroting van de nationale regelgevende instantie wordt gedekt door rechtstreekse inkomsten uit de werking van de energiemarkten.

Artikel 22 ter

Beleidsdoelstellingen van de nationale regelgevende instantie

Bij de uitvoering van haar in deze richtlijn omschreven regelgevingstaken neemt de nationale regelgevende instantie alle redelijke maatregelen om de volgende doelstellingen te verwezenlijken:

   a) de bevordering, in nauwe samenwerking met de Commissie, het Agentschap en de regelgevende instanties van andere lidstaten ║, van een concurrerende, veiliggestelde en milieuvriendelijke interne elektriciteitsmarkt binnen de Gemeenschap, van een daadwerkelijke openstelling van de markt voor alle consumenten en leveranciers in de Gemeenschap, en de waarborging dat energievoorzieningsnetten op een doeltreffende en betrouwbare manier werken, rekening houdend met doelstellingen op lange termijn;
   b) de ontwikkeling van concurrerende en goed functionerende ▌markten binnen de Gemeenschap met het oog op het bereiken van de onder a) genoemde doelstelling;
   c) het opheffen van alle beperkingen voor handel in elektriciteit tussen de lidstaten, inclusief de ontwikkeling van afdoende grensoverschrijdende transportcapaciteit om aan de vraag te voldoen en de integratie van nationale markten te versterken om zo een ongeremde stroom van elektriciteit in de Gemeenschap te vergemakkelijken;
   d) het op een zo kosteneffectief mogelijke manier waarborgen van de ontwikkeling van consumentgerichte veilige, betrouwbare en efficiënte elektriciteitsnetten, de bevordering van de aangepastheid van het systeem onder waarborging van energie-efficiëntie en van de integratie van groot- en kleinschalige beheerder die gebruik maken van hernieuwbare energie en van plaatselijke productie in de transmissie- en de distributienetten;
   e) het vergemakkelijken van de toegang van nieuwe opwekkingscapaciteit tot het net en met name het wegnemen van belemmeringen voor de toegang van nieuwe marktdeelnemers en hernieuwbare energiebronnen;
   f) het waarborgen dat de netwerkbeheerders adequate stimulansen krijgen, zowel op korte als op lange termijn, om de efficiëntie van netwerkprestaties te verbeteren en de marktintegratie te versterken;
   g) het waarborgen dat afnemers baat hebben bij een efficiënte functionering van hun nationale markt, en het waarborgen van consumentenbescherming, het bevorderen van daadwerkelijke mededinging in samenwerking met de mededingingsautoriteiten;
   h) het helpen bereiken van een hoog niveau van universele en openbare dienstverlening voor elektriciteitslevering, het bijdragen aan de bescherming van kwetsbare klanten, en het helpen waarborgen van de effectiviteit van de in bijlage A genoemde maatregelen ter bescherming van de consument; en
   i) het harmoniseren van de nodige gegevensuitwisselingsprocessen.

Artikel 22 quater

Taken en bevoegdheden van de nationale regelgevende instantie

1.  De regelgevende instantie heeft de volgende taken, die zij, waar nodig, uitvoert in nauwe samenwerking met andere relevante communautaire of nationale organen, transmissiesysteembeheerders en marktdeelnemers, onverlet hun specifieke bevoegdheden:

   a) op onpartijdige wijze en op basis van transparante criteria vaststellen of goedkeuren van gereguleerde netwerktarieven en netwerktariefcomponenten;
   b) waarborgen van de naleving door de transmissie- en distributiesysteembeheerders en waar relevant de desbetreffende eigenaars, alsmede door alle elektriciteitsmaatschappijen, van hun verplichtingen overeenkomstig deze richtlijn en de andere relevante communautaire wetgeving, inclusief bij grensoverschrijdende kwesties;
   c) samenwerken in verband met grensoverschrijdende kwesties met de regelgevende instantie of instanties van de andere lidstaten en met het Agentschap, evenals waarborgen dat voldoende capaciteit beschikbaar is voor de interconnectie van transmissie-infrastructuren om te kunnen voldoen aan een globale en efficiënte beoordeling van de markt en het criterium van de voorzieningszekerheid, zonder daarbij te discrimineren tussen leveranciers uit verschillende lidstaten;
   d) naleven van alle toepasselijke bindende besluiten van de Commissie en het Agentschap ║ en toezien op de uitvoering ervan;
   e) op jaarlijkse basis verslag uitbrengen over haar activiteiten en de uitvoering van haar taken aan de Commissie de relevante autoriteiten van de lidstaten en het Agentschap ║. Het verslag heeft betrekking op de genomen maatregelen en behaalde resultaten wat elk van de in dit artikel genoemde taken betreft;
   f) erop toezien dat de ontvlechtingsverplichtingen krachtens deze richtlijn en andere toepasselijke communautaire wetgeving nageleefd worden en erover waken dat er geen kruissubsidies zijn tussen activiteiten met betrekking tot transport, distributie en levering, alsmede ervoor zorgen dat de distributie- en de transmissietarieven ruim voor het begin van de perioden gedurende welke zij van toepassing zullen zijn, worden vastgesteld;
   g) evalueren van de investeringsplannen van de transportnetbeheerders en in haar jaarverslag een beoordeling geven van het investeringsplan van de transmissiesysteembeheerders wat de samenhang daarvan betreft met het over 10 jaar lopende netwerkinvesteringsplan op Europese schaal als bedoeld in artikel 2 quater, punt 1, van Verordening (EG) nr. 1228/2003; dit over 10 jaar lopende investeringsplan schept stimulansen voor de bevordering van investeringen, en zorgt ervoor dat de kwaliteit en de omvang van het personeelsbestand voldoende zijn om te zorgen voor de verplichte dienstverlening; niet-uitvoering van het tienjarige investeringsplan door de betrokken beheerder leidt tot de oplegging aan de beheerder door de nationale regelgevende instantie, overeenkomstig de door het Agentschap vastgestelde aanbevelingen, van evenredige sancties;
   h) goedkeuren van de jaarlijkse investeringsplannen van de transmissiesysteembeheerders;
   i) monitoring van de naleving van de vereisten op het vlak van netwerkbeveiliging en –betrouwbaarheid, vaststelling en goedkeuring van normen en vereisten voor de kwaliteit van de dienstverlening en de voorziening en evaluatie van de in het verleden geleverde kwaliteit van de dienstverlening en de voorziening, alsmede netwerkbeveiliging- en -betrouwbaarheidsregels;
   j) monitoring van het niveau van transparantie, waken over de naleving van de transparantieverplichtingen van de elektriciteitsbedrijven;
   k) stimuleren van de ontwikkeling van Europese onderbreekbare leveringscontracten;
   l) monitoring van het niveau van de daadwerkelijke marktopening en mededinging op groot- en kleinhandelsniveau, inclusief op elektriciteitsbeurzen, tarieven voor huishoudens, overstappercentages, adequate vooruitbetalingsvoorwaarden die het werkelijke verbruik weerspiegelen, aansluitings- en afsluitingspercentages, onderhoudskosten en klachten van particulieren in een overeengekomen formaat, alsook toezicht op vervalsing of beperking van de mededinging in samenwerking met de mededingingsautoriteiten, waarbij relevante gevallen worden voorgelegd aan de relevante mededingingsautoriteiten;
   m) toezicht houden op het vóórkomen van restrictieve contractuele praktijken, met inbegrip van exclusiviteitsbepalingen, die niet-huishoudelijke afnemers kunnen weerhouden van, of hen beperkingen kunnen opleggen met betrekking tot een keuze, voor het gelijktijdig sluiten van overeenkomsten met meer dan een leverancier en in voorkomende gevallen het in kennis stellen van nationale mededingingsautoriteiten van dergelijke praktijken;
   n) met inachtneming van de bepalingen van het Verdrag, het bevorderen van langetermijncontracten tussen energieverbruikers en leveranciers die bijdragen tot een verbetering van de energieproductie en -distributie en tegelijkertijd de consumenten laten delen in de daaruit voortvloeiende voordelen, mits dergelijke contracten ook kunnen bijdragen tot een optimaal investeringsniveau in de energiesector;
   o) erkennen van de contractuele vrijheid met betrekking tot contracten voor de lange termijn en de mogelijkheid om op activa gebaseerde overeenkomsten te sluiten, mits deze verenigbaar zijn met het communautaire recht;
   p) monitoring van de tijd die transport- en distributiebedrijven nodig hebben om aansluitingen te maken en herstellingen uit te voeren en de oplegging van sancties overeenkomstige de richtsnoeren van het Agentschap, wanneer deze aansluitingen en herstellingen zonder aanwijsbare oorzaak vertraging oplopen;
   q) monitoring, onverlet de bevoegdheden van andere nationale regelgevende instanties, van een hoog niveau van universele en openbare dienstverlening voor elektriciteit en van de bescherming van kwetsbare klanten ▌;
   r) ervoor zorgen dat de in bijlage A genoemde maatregelen ter bescherming van de consument doeltreffend zijn en gehandhaafd worden;
   s) publiceren van aanbevelingen, ten minste op jaarbasis, betreffende de overeenstemming van de leveringstarieven met artikel 3, naar behoren rekening houdend in deze aanbevelingen met het effect van gereguleerde prijzen namelijk groothandels- en eindgebruikersprijzen, op het functioneren van de markt;
   t) rapporteren aan de nationale mededingsautoriteiten en de Commissie in welke lidstaten de gereguleerde tarieven onder de marktprijs liggen;
   u) vaststellen van gestandaardiseerde regels voor de betrekkingen tussen de eindafnemers en de leveranciers, distributeurs en meetsysteembeheerders, die ten minste betrekking hebben op de toegang ║ tot verbruiksgegevens van de afnemer, inclusief inzake prijzen en daaraan verbonden uitgaven, het gebruik van een gemakkelijk te begrijpen geharmoniseerd formaat voor dergelijke gegevens, een adequate vooruitbetaling die een weerspiegeling is van het werkelijke gebruik en een prompte toegang tot dergelijke gegevens overeenkomstig punt h) van bijlage A;
   v) monitoring van de tenuitvoerlegging van regels met betrekking tot de rol en verantwoordelijkheden van de transmissiesysteembeheerders, distributiesysteembeheerders, leveranciers en afnemers en andere marktpartijen overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1228/2003;
   w) monitoring van de investeringen in opwekkingscapaciteit met het oog op de continuïteit van de voorziening;
   x) het zo nodig uitoefenen van een vetorecht bij beslissingen over de benoeming of het ontslag van personen die verantwoordelijk zijn voor het algemeen bestuur van een transmissiesysteembeheerder;
   y) vaststellen of goedkeuren van tarieven voor netwerktoegang en publiceren van de voor de vaststelling van deze tarieven toegepaste methodologie;
   z) vaststellen of goedkeuren van normen voor de kwaliteit van de dienstverlening, monitoring van hun tenuitvoerlegging en het opleggen van sancties in het geval van niet-naleving daarvan;
   aa) monitoring van de tenuitvoerlegging van de beschermingsmaatregelen als bedoeld in artikel 24;
   ab) harmoniseren van gegevensuitwisselingsprocessen voor de belangrijkste marktprocessen op regionaal niveau;

"

   ac) opleggen van maximumprijzen op niet-concurrerende markten gedurende een bepaalde en beperkte periode ten einde afnemers te beschermen tegen marktmisbruik, en vaststellen van deze maximumprijzen zodat zij hoog genoeg zijn om nieuwe marktdeelnemers of de groei van bestaande concurrenten niet te ontmoedigen;
   ad) voeren van een audit van het onderhoudsbeleid van transmissienetbeheerders;
   ae) ontwikkelen, in samenwerking met de relevante planningsinstanties, van richtsnoeren met betrekking tot een aan termijnen gebonden vergunningsprocedure ten einde nieuwe marktdeelnemers aan te moedigen actief te worden op het gebied van de opwekking van en handel in elektriciteit; en
   af) verzekeren dat de schommelingen van de prijzen op het niveau van de groothandel transparant zijn.

2.  Indien een lidstaat daartoe besluit kunnen de in lid 1 genoemde monitoringtaken door een andere instantie dan de nationale regelgevende instantie worden uitgevoerd. In dit geval wordt de uit zulke monitoring verkregen informatie op zo kort mogelijke termijn ter beschikking gesteld aan de regelgevende instantie.

Bij de uitvoering van de in lid 1 genoemde taken voert de nationale regelgevende instantie, overeenkomstig de beginselen van betere regelgeving, waar nodig overleg met de transmissiesysteembeheerders en werkt zij nauw samen met andere relevante nationale autoriteiten, onder behoud van hun onafhankelijkheid en onverlet hun eigen specifieke bevoegdheden.

3.  Wanneer een onafhankelijke systeembeheerder is aangewezen overeenkomstig artikel 10 ║, heeft de nationale regelgevende instantie bovenop de haar overeenkomstig lid 1 toevertrouwde taken de volgende taken:

   a) monitoring van de inachtneming door de transmissiesysteemeigenaar en de onafhankelijke systeembeheerder van hun verplichtingen overeenkomstig dit artikel, en oplegging van sancties bij niet-naleving overeenkomstig lid 5, onder d);
   b) monitoring van de relaties en communicatie tussen de onafhankelijke systeembeheerder en de transportneteigenaar teneinde te waken over de inachtneming door de onafhankelijke systeembeheerder van zijn verplichtingen, en met name goedkeuring van contracten en geschillenbeslechting tussen de onafhankelijke systeembeheerder en de eigenaar van het transportnet na klacht die door één van beide is ingediend overeenkomstig lid 10;
   c) onverlet de procedure van artikel 10, lid 2, onder c), voor het eerste over tien jaar lopende netwerkontwikkelingsplan, de investeringsplanning en het jaarlijks door de onafhankelijke systeembeheerder ingediende meerjaren-netwerkontwikkelingsplan goedkeuren;
   d) ervoor zorgen dat de door de onafhankelijke systeembeheerders geïnde tarieven voor toegang tot het netwerk een vergoeding omvatten voor de netwerkeigenaar(s) die een adequate vergoeding inhouden voor de netwerkactiva en de nieuwe investeringen daarin;
   e) uitvoeren van inspecties in de faciliteiten van de transmissiesysteemeigenaar en de onafhankelijke systeembeheerder; en
   f) monitoring van het gebruik van congestielasten, door de onafhankelijke systeembeheerder geïnd overeenkomstig artikel 6, lid 6, van Verordening (EG) nr. 1228/2003 ║.

4.  Bij haar monitoring van de nationale elektriciteitsmarkten overeenkomstig lid 1, onder l), met inbegrip van de monitoring van groothandels- en consumentenprijzen, passen de nationale regelgevende instanties geharmoniseerde methodologieën toe die met het Agentschap zijn overeengekomen en waaraan het zijn goedkeuring heeft gehecht.

5.  De lidstaten waken erover dat de nationale regelgevende instanties de bevoegdheden krijgen waardoor zij in staat zijn de hen overeenkomstig leden 1 en 2 toevertrouwde taken op een efficiënte en snelle wijze uit te voeren. Daartoe beschikt de nationale regelgevende instantie onder meer over de volgende bevoegdheden:

   a) vaststellen van bindende besluiten voor elektriciteitsbedrijven;
   b) in samenwerking met de nationale mededingingsautoriteit onderzoeken opzetten over de functionering van de elektriciteitsmarkten en ▌beslissen over passende, noodzakelijke en evenredige maatregelen om een daadwerkelijke mededinging te bevorderen en de goede functionering van de markt te waarborgen;
   c) verkrijgen bij elektriciteitsbedrijven van informatie die relevant is voor de uitvoering van haar taken, met inbegrip van motiveringen voor elke weigering om derden toegang te verlenen, en van informatie over maatregelen die nodig zijn om het netwerk te versterken, en zo nodig samenwerken met regelgevende instanties van de financiële markten;
   d) opleggen van effectieve, passende en afschrikwekkende sancties aan elektriciteitsbedrijven die hun verplichtingen overeenkomstig deze richtlijn of de besluiten van de regelgevende instantie of het Agentschap niet naleven;
   e) ║ onderzoeken op te zetten met relevante onderzoeksbevoegdheden voor het beslechten van geschillen overeenkomstig de leden 10 en 11;
   f) vaststellen van vrijwaringsmaatregelen als bedoeld in artikel 24.

6.  De nationale regelgevende instanties zijn verantwoordelijk voor de vaststelling of goedkeuring, alvorens zij in werking treden, van de voorwaarden voor:

   a) de verbinding met en toegang tot nationale netwerken, inclusief de transmissie- en distributietarieven alsmede hun methodologieën of eventueel de methodologieën voor en monitoring van de vaststelling of goedkeuring van de transmissie- en distributietarieven. Deze tarieven weerspiegelen de werkelijk gemaakte kosten, voor zover deze kosten overeenkomen met die van een efficiënte beheerder, en zijn transparant. Ze maken de vereiste investeringen in de netwerken mogelijk waardoor hun levensvatbaarheid kan worden gewaarborgd. Deze tarieven zijn niet discriminerend voor nieuwkomers op de markt;
   b) de levering van balanceringsdiensten, die zoveel mogelijk de reële kosten weerspiegelen en inkomstenneutraal zijn, terwijl ze passende stimulansen bieden voor netwerkgebruikers om hun input en afname op elkaar af te stemmen; ze zijn eerlijk en niet-discriminerend, en ze berusten op objectieve criteria.
   c) de toegang tot grensoverschrijdende infrastructuren, inclusief de procedures voor de toewijzing van capaciteit en congestiebeheer.

De nationale regelgevende instanties hebben de bevoegdheid om transmissiesysteembeheerders te verplichten deze voorwaarden te wijzigen.

7.  Bij de vaststelling of goedkeuring van de voorwaarden of methodologieën van de tarieven en de balanceringsdiensten waken de nationale regelgevende instanties erover dat de netwerkbeheerders afdoende stimulansen krijgen, zowel op korte als op lange termijn, om de efficiëntie te verbeteren, de marktintegratie te versterken, de voorzieningszekerheid te verzekeren en verwante onderzoeksactiviteiten te ondersteunen.

8.  De nationale regelgevende instanties monitoren het congestiebeheer binnen de nationale elektriciteitssystemen en -interconnectoren.

De transmissiesysteembeheerders leggen ter goedkeuring hun congestiebeheersprocedures over, inclusief de toewijzing van capaciteit, aan de nationale regelgevende instanties. De nationale regelgevende instanties mogen voorafgaand aan hun goedkeuring verzoeken om wijzigingen in deze procedures.

9.  De nationale regelgevende instanties zijn bevoegd om zo nodig van de transmissie- en distributiesysteembeheerders te verlangen dat zij hun in dit artikel bedoelde voorwaarden ▌wijzigen om te waarborgen dat zij evenredig zijn en op niet-discriminerende wijze worden toegepast. In geval van vertraging bij de vaststelling van transmissie- en distributietarieven hebben de nationale regelgevende instanties de bevoegdheid om transmissie- en distributietarieven voorlopig vast te stellen en een besluit te nemen over passende compensatiemaatregelen indien de definitieve tarieven afwijken van deze voorlopige tarieven.

10.  Een partij die een klacht heeft tegen een transmissie- of distributiesysteembeheerder met betrekking tot diens verplichtingen uit hoofde van deze richtlijn, kan deze klacht voorleggen aan de nationale regelgevende instantie die fungeert als geschillenbeslechtingsinstantie en een besluit neemt binnen twee maanden na ontvangst van de klacht. Deze periode kan met twee maanden worden verlengd wanneer de regelgevende instantie aanvullende informatie opvraagt. Deze periode kan met instemming van de klager ook worden verlengd. Het uiteindelijke besluit van de regelgevende instantie is bindend tenzij en totdat het in beroep nietig wordt verklaard.

11.  Een partij die getroffen wordt door en het recht heeft klacht in te dienen tegen een besluit betreffende methodologieën overeenkomstig dit artikel of, wanneer de nationale regelgevende instantie verplicht is tot raadpleging over de voorgestelde tarieven of methodologieën, kan binnen een periode van maximaal twee maanden - of korter als dit zo door de lidstaten is beslist - na publicatie van dit besluit of voorstel voor een besluit, een klacht indienen en om herziening verzoeken. Een dergelijke klacht heeft geen opschortend effect.

12.  De lidstaten voeren passende en efficiënte mechanismen voor regulering, toezicht en transparantie in om misbruik van een machtspositie op de markt, met name ten nadele van de consument, en eventueel marktondermijnend gedrag te voorkomen. Deze mechanismen moeten de bepalingen van het Verdrag, met name artikel 82 daarvan, in acht nemen.

13.  De nationale regelgevende instanties voorzien in de opzet van een onafhankelijke klachtendienst of een alternatieve beroepsregeling zoals een onafhankelijke energieombudsman of een consumentenorganisatie. Deze dienst en regeling staan in voor een efficiënte behandeling van klachten en voldoen aan criteria van beste praktijken. De nationale regelgevende instanties stellen normen en richtsnoeren op voor de behandeling van klachten door producenten en netbeheerders.

14.  De lidstaten dragen er zorg voor dat passende maatregelen, waaronder bestuursrechtelijke of strafrechtelijke procedures in overeenstemming met hun nationale wetgeving, tegen de verantwoordelijke natuurlijke of rechtspersonen worden genomen wanneer door deze richtlijn opgelegde vertrouwelijkheidsregels niet in acht zijn genomen.

15.  De in leden 10 en 11 bedoelde klachten laten het recht op beroep overeenkomstig het gemeenschapsrecht en het nationale recht onverlet.

16.  De door de nationale regelgevende instantie genomen besluiten zijn volledig onderbouwd en publiek toegankelijk om juridische toetsing mogelijk te maken.

17.  De lidstaten waken erover dat er geschikte mechanismen op nationaal niveau bestaan krachtens welke een partij die getroffen wordt door een besluit van de nationale regelgevende instantie beroep kan aantekenen bij een nationale rechterlijke instantie of andere autonome nationale instantie die onafhankelijk is van de beide betrokken partijen en van een regering.

Artikel 22 quinquies

Regelgevingsstelsel voor grensoverschrijdende kwesties

1.  De nationale regelgevende instanties werken onderling nauw samen en raadplegen elkaar, en zij voorzien elkaar en het Agentschap van alle informatie die zij nodig hebben voor de uitvoering van hun taken overeenkomstig deze richtlijn. Wat de ontvangen informatie betreft, waarborgt de ontvangende instantie hetzelfde niveau van vertrouwelijkheid als van de verzendende instantie wordt geëist.

2.  Teneinde ervoor te zorgen dat, wanneer er sprake is van regionale elektriciteitsmarkten, hun integratie wordt weerspiegeld door afdoende wettelijke structuren, verzekeren de nationale regelgevende instanties, in nauwe samenwerking met en onder begeleiding van het Agentschap, dat in elk geval de volgende regelgevende taken worden uitgevoerd met betrekking tot hun regionale markten:

   a) samenwerking, ten minste op regionaal niveau, om de invoering van operationele regelingen te bevorderen teneinde een optimaal beheer van het netwerk te waarborgen, gemeenschappelijke elektriciteitsbeurzen uit te bouwen, grensoverschrijdende capaciteit toe te wijzen en een adequaat niveau van interconnectiecapaciteit mede door nieuwe interconnectie binnen de regio en tussen regio's te waarborgen om de ontwikkeling van een effectieve mededinging en de verbetering van de voorzieningszekerheid mogelijk te maken;
   b) harmonisatie ten minste op relevant regionaal niveau van alle markt- en technische codes voor de desbetreffende transmissiesysteem-beheerders en andere marktdeelnemers;
   c) harmonisatie van de regels inzake het congestiebeheer en de eerlijke herverdeling van inkomsten en/of kosten van het congestiebeheer over alle marktdeelnemers;
   d) vaststelling van regels ter verzekering dat de eigenaars en/of managers van de elektriciteitsbeurzen die op de desbetreffende gezamenlijke regionale markt opereren volledig onafhankelijk zijn van de eigenaars en/of managers van de activa voor elektriciteitsproductie;

3.  De nationale regelgevende instanties hebben het recht onderlinge overeenkomsten te sluiten ter bevordering van de samenwerking op regelgevend gebied, en de in leden 1 en 2 genoemde taken worden waar nodig uitgevoerd in nauw overleg met andere relevante nationale instanties, onverminderd hun specifieke bevoegdheden.

4.  Het Agentschap neemt een besluit inzake het regelgevingsstelsel voor infrastructuur die ten minste twee lidstaten verbindt:

   a) in reactie op een gezamenlijk verzoek van de bevoegde nationale regelgevende instanties, of,
   b) wanneer de bevoegde nationale regelgevende instanties niet in staat zijn gebleken over het passende regelgevingsstelsel overeenstemming te bereiken binnen een periode van zes maanden na de datum dat het dossier aan de laatste van deze regelgevende instanties is voorgelegd.
  

Artikel 22 sexies

Overeenstemming met de richtsnoeren

1.  De Commissie en de regelgevende instanties ║ kunnen het Agentschap verzoeken na te gaan of een door een regelgevende instantie genomen besluit strookt met de in deze richtlijn of in Verordening (EG) nr. 1228/2003 bedoelde richtsnoeren.

2.  Het Agentschap geeft binnen een termijn van vier maanden na het verzoek zijn advies aan de regelgevende instantie die hierom heeft verzocht of aan de Commissie, alsook aan de nationale regelgevende instantie die het besluit in kwestie heeft genomen.

3.  Wanneer de nationale regelgevende instantie die het betwiste besluit heeft genomen niet binnen een termijn van vier maanden volgende op de datum van ontvangst van het advies daaraan voldoet, meldt het Agentschap dit zo de Commissie ║.

4.  Elke nationale regelgevende instantie kan de Commissie binnen een termijn van twee maanden nadat een regelgevende instantie een besluit heeft genomen melden dat zij van oordeel is dat dit besluit niet in overeenstemming is met de in deze richtlijn of de in Verordening (EG) nr. 1228/2003 bedoelde richtsnoeren.

5.  Wanneer de Commissie binnen een termijn van twee maanden na de in lid 3 bedoelde melding door het Agentschap of na de in lid 4 bedoelde melding door een regelgevende instantie, dan wel op eigen initiatief binnen een termijn van drie maanden nadat het betwiste besluit is genomen, van oordeel is dat er ernstige twijfels bestaan over de overeenstemming van dit besluit met de in deze richtlijn of de in Verordening (EG) nr. 1228/2003 bedoelde richtsnoeren, kan de Commissie besluiten een procedure in te leiden. In een dergelijk geval verzoekt zij de relevante nationale regelgevende instantie en de betrokken partijen hun opmerkingen in te dienen.

6.  Wanneer de Commissie heeft besloten een procedure in te leiden, neemt zij binnen een termijn van maximaal vier maanden na de datum van haar besluit het definitieve besluit:

   a) geen bezwaar te maken tegen het besluit van de nationale regelgevende instantie; of
   b) de desbetreffende nationale regelgevende instantie te verzoeken haar besluit te wijzigen, dan wel in te trekken, wanneer zij van oordeel is dat het niet in overeenstemming is met de richtsnoeren.

7.  Wanneer de Commissie niet binnen de in lid 5 of 6 gestelde termijn heeft besloten een procedure in te leiden, respectievelijk een definitief besluit heeft genomen, wordt zij geacht geen bezwaar te hebben gemaakt tegen het besluit van de nationale regelgevende instantie.

8.  De nationale regelgevende instantie neemt het besluit van de Commissie om haar besluit te wijzigen dan wel in te trekken binnen een termijn van twee maanden in acht en stelt de Commissie daarvan in kennis.

Artikel 22 septies

Bijhouden van gegevens

1.  De lidstaten eisen van hun elektriciteitsleveranciers dat zij gedurende ten minste vijf jaar de relevante gegevens met betrekking tot al hun transacties in elektriciteitsleveringscontracten en elektriciteitsderivaten met grootafnemers en transmissiesysteembeheerders ter beschikking houden van hun nationale regelgevende instantie, de nationale mededingingsautoriteit en de Commissie.

2.  Deze gegevens omvatten bijzonderheden betreffende de kenmerken van de relevante transacties, zoals looptijd, leverings- en betalingsregels, de hoeveelheden, de uitvoeringsdatums en -tijdstippen, de transactieprijzen en middelen om de grootafnemer te identificeren, alsmede gespecificeerde nadere gegevens over alle openstaande posities in elektriciteitsleveringscontracten en elektriciteitsderivaten.

3.  De nationale regelgevende instantie brengt verslag uit over de resultaten van haar onderzoeken of haar verzoek aan marktdeelnemers zonder dat commercieel gevoelige informatie inzake afzonderlijke marktspelers of afzonderlijke transacties wordt vrijgegeven.

4.  De bepalingen van dit artikel doen voor de onder het toepassingsgebied van Richtlijn 2004/39/EG vallende entiteiten geen extra verplichtingen ontstaan ten opzichte van de in lid 1 genoemde autoriteiten.

5.  Ingeval de in lid 1 genoemde autoriteiten toegang moeten hebben tot gegevens die door de onder het toepassingsgebied van Richtlijn 2004/39/EG vallende entiteiten worden bijgehouden, verstrekken de onder die richtlijn vallende verantwoordelijke autoriteiten de in lid 1 genoemde autoriteiten de opgevraagde gegevens.".

(23)  Artikel 23 wordt geschrapt.

(24)  Artikel 26 wordt als volgt gewijzigd:

a)   lid 2 wordt vervangen door:"

2.  Een lidstaat die na de inwerkingtreding van deze richtlijn om redenen van technische aard wezenlijke problemen heeft met het openstellen van zijn markt voor bepaalde beperkte groepen van de in artikel 21, lid 1, onder b), bedoelde niet-huishoudelijke afnemers, kan om een ontheffing van deze bepaling vragen, die de Commissie hem kan verlenen voor een periode van ten hoogste 12 maanden na de in artikel 30, lid 1, bedoelde datum. De afwijking eindigt in elk geval op de in artikel 21, lid 1, onder c), genoemde datum.

"

b)   het volgende lid wordt toegevoegd:"

2 bis.  De lidstaten mogen bedrdijventerrein ontheffen van de bepalingen in hoofdstukken III, IV, V, VI en VII. Deze ontheffingen hebben geen gevolg voor het beginsel van de toegang van derden. De ontheffingen mogen bovendien de openbare distributienetten bij de uitvoering van hun taak niet hinderen.".

"

(25)  Bijlage A wordt als volgt gewijzigd:

a)   letter a) wordt vervangen door: "

   a) "a) recht hebben op een contract met hun elektriciteitsleverancier waarin zijn opgenomen:
   de identiteit en het adres van de leverancier;
   de verstrekte diensten, de kwaliteitsniveaus van de geboden diensten en de benodigde tijd bij eerste aansluiting;
   de soorten onderhoudsdiensten;
   de wijze waarop de meest recente informatie over alle geldende tarieven en onderhoudskosten kan worden verkregen;
   de duur van het contract, de voorwaarden voor verlenging en beëindiging van de diensten en van het contract, het bestaan van een recht op kosteloze opzegging;
   alle vergoedingen en terugbetalingsregelingen die gelden indien de contractuele kwaliteitsniveaus van de diensten niet worden gehaald met inbegrip van onnauwkeurige en te late facturering;
   de methode voor het inleiden van procedures voor de beslechting van geschillen overeenkomstig punt f);
   informatie over consumentenrechten, met inbegrip van alle bovenstaande informatie, welke duidelijk wordt meegedeeld door middel van de facturen en via de websites van de elektriciteitsbedrijven; en
   de gegevens van de bevoegde beroepsinstantie alsook de details van de procedure die de consumenten kunnen volgen in geval van geschil.

De contractuele voorwaarden zijn eerlijk en vooraf bekend. In ieder geval wordt de in dit punt genoemde informatie voorafgaand aan de ondertekening of bevestiging van het contract verstrekt. Indien contracten door middel van tussenpersonen worden gesloten, wordt die informatie eveneens voorafgaand aan de ondertekening van het contract verstrekt;

"

b)   letter b) vervangen door:"

   b) op toereikende wijze in kennis worden gesteld van ieder voornemen de contractvoorwaarden te wijzigen en op de hoogte worden gesteld van hun recht op opzegging wanneer zij van een dergelijk voornemen in kennis worden gesteld. Dienstverleners zullen hun abonnees op een transparante en begrijpelijke manier rechtstreeks in kennis stellen van tariefstijgingen en doen dit binnen een redelijke termijn die een normale factureringsperiode na het invoeren van de stijging niet overschrijdt. De lidstaten zullen ervoor zorgen dat afnemers de mogelijkheid krijgen contracten op te zeggen indien zij de hun door de elektriciteitsleverancier aangemelde nieuwe voorwaarden niet aanvaarden;
"

c)   letter d) wordt vervangen door:"

   d) een ruime keuze van betalingswijzen wordt geboden die afnemers niet discrimineren. Ieder verschil in voorwaarden komt overeen met de kosten die de verschillende betalingswijzen voor de leverancier meebrengen. De algemene voorwaarden van de contracten dienen eerlijk en transparant te zijn. Zij zijn gesteld in duidelijke en begrijpelijke taal. Afnemers worden beschermd tegen oneerlijke of misleidende verkoopmethoden met inbegrip van door de handelaar opgelegde niet-contractuele belemmeringen, zoals een buitensporige hoeveelheid contractuele documentatie;
"

d)   letter f) wordt vervangen door:"

   f) transparante, eenvoudige en goedkope procedures ter beschikking krijgen voor het afhandelen van hun klachten. Met name hebben alle consumenten het recht op dienstverlening en klachtenbehandeling door hun elektriciteitsleverancier. Door middel van dergelijke procedures moeten geschillen billijk en snel kunnen worden beslecht, binnen drie maanden, zo nodig via een systeem van terugbetaling en/of vergoeding. Hierbij worden zoveel mogelijk de beginselen van Aanbeveling 98/257/EG van de Commissie te worden gevolgd*;
  

_____________

  

* PB L 115 van 17.4.1998, blz. 31.

"


____________
*10 jaar na de inwerkingtreding van Richtlijn .../.../EG [tot wijziging van Richtlijn 2003/54/EG betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit].
   e) ║ de volgende punten worden toegevoegd:"
   h) makkelijk kunnen overschakelen op een nieuwe leverancier en de beschikking krijgen over hun verbruiksgegevens en in staat zijn om, met uitdrukkelijke toestemming en kosteloos, erkende leveranciers toegang te geven tot hun geregistreerde verbruiksgegevens. De partij die verantwoordelijk is voor het gegevensbeheer is verplicht deze gegevens aan het bedrijf te verstrekken. De lidstaten leggen een gegevensformaat vast, alsook een procedure voor leveranciers en consumenten om toegang te krijgen tot die gegevens. Voor deze dienst mogen de afnemers geen extra kosten worden aangerekend;
   i) ten minste per kwartaal naar behoren worden geïnformeerd over hun effectief elektriciteitsverbruik en de desbetreffende kosten. Voor deze dienst mogen de afnemers geen extra kosten worden aangerekend. De lidstaten zorgen ervoor dat de intelligente meters met een minimum aan hinder voor de consumenten binnen ...* worden verspreid. Hiervoor zijn de elektriciteitsdistributiebedrijven en leveringsbedrijven verantwoordelijk. De nationale regelgevende instanties zijn verantwoordelijk voor het monitoren van de vooruitgang van dergelijke ontwikkeling en voor het voor dit doel vastleggen van gemeenschappelijke normen. De lidstaten zorgen ervoor dat de normen voor de minimumeisen voor het technisch ontwerp en de werking van elektriciteitsmeters rekening houden met de interoperabiliteit, zodat de consumenten maximaal voordeel kunnen halen aan een zo laag mogelijke prijs;
   j) nadat ze van elektriciteitsleverancier zijn veranderd ten laatste een maand na het op de hoogte brengen van de relevante leverancier een definitieve sluitingsrekening ontvangen.
"

Artikel 2

Omzetting

1.  De lidstaten doen de nodige wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in werking treden om uiterlijk ...(7) aan deze richtlijn te voldoen. Zij delen de Commissie de tekst van die bepalingen onverwijld mede, alsmede een tabel ter weergave van het verband tussen die bepalingen en deze richtlijn.

Deze bepalingen worden toegepast vanaf ...*

Wanneer de lidstaten deze bepalingen aannemen, wordt in die bepalingen zelf of bij de officiële bekendmaking daarvan naar deze richtlijn verwezen. De regels voor deze verwijzing worden vastgesteld door de lidstaten.

2.  De lidstaten delen de Commissie de tekst van de belangrijkste bepalingen van intern recht mede die zij op het onder deze richtlijn vallende gebied vaststellen.

Artikel 3

Inwerkingtreding

Deze richtlijn treedt in werking op de […] dag volgende op die van haar bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Artikel 4

Deze richtlijn is gericht tot de lidstaten.

Gedaan te ║

Voor het Europees Parlement Voor de Raad

De Voorzitter De Voorzitter

(1) PB C 211 van 19.8.2008, blz. 23.
(2) PB C 172 van 5.7.2008, blz. 55.
(3) Standpunt van het Europees Parlement van 18 juni 2008.
(4) PB L 176 van 15.7.2003, blz. 37.
(5) PB L ...
(6) PB L 176 van 15.7.2003, blz. 1.
(7)* 18 maanden na de inwerkingtreding van deze richtlijn.

Juridische mededeling - Privacybeleid