Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 2ας Σεπτεμβρίου 2008 σχετικά με την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παρακτίων ζωνών στην Ευρώπη (2008/2014(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την σύσταση 2002/413/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2002 σχετικά με την εφαρμογή στην Ευρώπη της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών(1),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Ιουνίου 2007 προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, με τίτλο "Αξιολόγηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών στην Ευρώπη" (COM(2007)0308),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1198/2006 του Συμβουλίου, της 27ης Ιουλίου 2006, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας(2),
– έχοντας υπόψη την οδηγία αριθ. 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2008, περί θεσπίσεως πλαισίου για κοινοτική δράση στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον (Οδηγία για τη θαλάσσια στρατηγική)(3) και την ανακοίνωση της Επιτροπής της 24ης Οκτωβρίου 2005 με τίτλο "Θεματική στρατηγική για την προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος" (COM(2005)0504),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 2007 με τίτλο "Μία ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση" (COM(2007)0575),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιουνίου 2006 σχετικά με την παράκτια αλιεία και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κοινότητες αλιέων της παράκτιας αλιείας(4),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Μαρτίου 2006, με τίτλο "Βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του κλάδου της αλιείας" (COM(2006)0103) καθώς και το σχετικό ψήφισμά του της 28ης Σεπτεμβρίου 2006(5),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Σεπτεμβρίου 2002 με τίτλο "Μία στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας" (COM(2002)0511),
– έχοντας υπόψη τη μελέτη για το Κοινοβούλιο, σχετικά με την εξάρτηση των περιφερειών από την αλιεία(6),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Αλιείας (A6-0286/2008),
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ολοκληρωμένη διαχείριση παράκτιων ζωνών (OΔΠZ) δεν συνιστά μόνον περιβαλλοντική πολιτική αλλά και εν εξελίξει διαδικασία με σκοπό τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών των παράκτιων περιοχών, και την εξασφάλιση αειφόρου ανάπτυξης όλων των δραστηριοτήτων που ασκούνται σε αυτές, όπως η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υλοποίηση της OΔΠZ αποτελεί μακρόχρονη διαδικασία και ότι οι περισσότερες εθνικές στρατηγικές που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της προαναφερόμενης σύστασης άρχισαν να εφαρμόζονται μόλις το 2006,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαχείριση των παράκτιων ζωνών γινόταν ως τώρα μεσοπρόθεσμα, αγνοώντας το γεγονός ότι πρόκειται για πολύπλοκα φυσικά οικοσυστήματα που μεταβάλλονται με το πέρασμα του χρόνου,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αποφάσεις και τα μέτρα που ελαμβάνοντο αφορούσαν μία μεμονωμένη δραστηριότητα και δεν αντιμετώπιζαν το πρόβλημα της υποβάθμισης των παράκτιων ζωνών συνολικά,
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός εστιαζόταν έως τώρα στη γη, και δεν λάμβανε υπόψη τις επιπτώσεις ορισμένων παράκτιων δραστηριοτήτων εις βάρος άλλων που ασκούνται στην ίδια περιοχή,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εθνικές στρατηγικές ΟΔΠΖ αναμένεται να έχουν χαμηλό κόστος εφαρμογής προσφέροντας όμως σημαντική οικονομική απόδοση,
Z. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπήρξε επαρκής συμμετοχή εκπροσώπων όλων των κλάδων στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των παράκτιων ζωνών με αποτέλεσμα να θιγούν τα συμφέροντα ορισμένων κλάδων,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή πολιτικών ολοκληρωμένης διαχείρισης προϋποθέτει σχεδιασμό, στις παράκτιες περιοχές, των συνήθως εφαρμοζόμενων οικιστικών, τουριστικών και οικονομικών πρακτικών, καθώς και των πρακτικών που αφορούν την προστασία του τοπίου και του περιβάλλοντος,
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αποτελεσματικός συντονισμός των φορέων διαχείρισης των ΟΔΠΖ δεν είχε καταστεί ως τώρα δυνατός παρά μόνο σε μεμονωμένες περιπτώσεις,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υλοποίηση πολιτικών για την ΟΔΠΖ μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να απαιτεί τη δαπάνη μεγάλων κονδυλίων τα οποία είναι αδύνατο να καλυφθούν από τις τοπικές κοινότητες με αποτέλεσμα την προσφυγή σε ανώτερες διοικητικές βαθμίδες και καθυστερήσεις στην υλοποίησή τους,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, λόγω της διασυνοριακής φύσης πολλών παράκτιων διεργασιών, είναι αναγκαίος ο συντονισμός και η συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο, ακόμα και με τρίτες χώρες,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια είναι δύο κατ' εξοχήν παράκτιες δραστηριότητες που εξαρτώνται από την ποιότητα των παράκτιων υδάτων,
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υδατοκαλλιέργεια δεν έχει ακόμη φθάσει σε επίπεδα τεχνολογικής ανάπτυξης που να επιτρέπει την άσκηση της εντατικής αυτής δραστηριότητας μακριά από τις παράκτιες περιοχές,
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να συνυπολογισθεί ο θεμελιώδης και μέχρι σήμερα ελάχιστα αναγνωρισμένος ρόλος των γυναικών στις περιοχές που εξαρτώνται από την αλιεία,
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράκτια αλιεία αποτελεί το 80% του κοινοτικού αλιευτικού στόλου και συμβάλλει στην οικονομική και κοινωνική συνοχή των παράκτιων κοινοτήτων καθώς και στην διατήρηση των πολιτιστικών τους παραδόσεων,
P. ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλιεία, αν και η ίδια δεν αποτελεί πηγή ρύπανσης, υφίσταται τις συνέπειες από τη ρύπανση που προκαλούν άλλες δραστηριότητες που ασκούνται στις παράκτιες ζώνες με αποτέλεσμα την περαιτέρω υποβάθμιση της βιωσιμότητάς της,
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια έχουν μεγάλη οικονομική και κοινωνική σημασία διότι αναπτύσσονται κυρίως σε παράκτιες περιοχές με εύθραυστη οικονομία, πολλές εκ των οποίων είναι μειονεκτούσες και δεν παρέχουν στους κατοίκους τους εναλλακτικές δυνατότητες απασχόλησης,
ΙΗ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύπαρξη ενός καθαρού και υγιούς θαλάσσιου περιβάλλοντος θα συμβάλλει στη μελλοντική αύξηση της αλιευτικής παραγωγής και κατά συνέπεια στη βελτίωση των προοπτικών του εν λόγω κλάδου,
ΙΘ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υδατοκαλλιέργεια βασίζεται πλήρως στην αρχή της αειφόρου ανάπτυξης, και ότι τυχόν περιβαλλοντικές επιπτώσεις αντισταθμίζονται βάσει των κοινοτικών ρυθμίσεων,
Κ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ένα περιβάλλον όπου οι αλιευτικοί πόροι μειώνονται και όπου η παγκόσμια ζήτηση σε ψάρια και οστρακοειδή αυξάνεται, η υδατοκαλλιέργεια στην Ευρώπη αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία,
ΚΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα σε όλα τα κράτη μέλη ο χωροταξικός σχεδιασμός που να ανταποκρίνεται στις αρχές της ΟΔΠΖ για την ισόρροπη ανάπτυξη των δραστηριοτήτων που ασκούνται σε αυτές,
ΚΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υφίσταται σκληρός ανταγωνισμός για την εξεύρεση χώρου στις παράκτιες ζώνες και ότι οι υδατοκαλλιεργητές και οι αλιείς έχουν τα ίδια δικαιώματα και τις ίδιες υποχρεώσεις με τους υπόλοιπους χρήστες,
ΚΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, όπως αυτές ορίζονται από το άρθρο 299, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ και το άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορούν να ζητήσουν την εφαρμογή ειδικών ολοκληρωμένων εθνικών στρατηγικών επί θεμάτων ΟΔΠΖ και την κατάλληλη προσαρμογή της ΟΔΠΖ στο επίπεδο της ΕΈ,
1. τονίζει την οικονομική και κοινωνική σημασία της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας για τις παράκτιες περιφέρειες και ζητεί την ενίσχυσή τους στο πλαίσιο της OΔΠZ·
2. τονίζει την ανάγκη να εξασφαλισθεί η συμμετοχή και η επαρκής εκπροσώπηση του κλάδου της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στις διασυνοριακές ομάδες με κεντρικό αντικείμενο τη θάλασσα, και προτρέπει την Επιτροπή να ενθαρρύνει τη διαδικασία αυτή·
3. τονίζει ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας μπορεί να συμβάλλει στη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση μέτρων στο πλαίσιο της ΟΔΠΖ καθώς υποστηρίζει δράσεις που συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη των αλιευτικών περιοχών·
4. επισημαίνει την ανάγκη να αποσαφηνισθούν οι αρμοδιότητες των διοικητικών φορέων των παράκτιων ζωνών και να θεσπισθούν συντονισμένες στρατηγικές ώστε να καταστούν αποτελεσματικότεροι·
5. αναγνωρίζει τις δυσκολίες συντονισμού μεταξύ των φορέων διαχείρισης των παράκτιων ζωνών και καλεί την Επιτροπή, στο πλαίσιο του ελέγχου της εφαρμογής της OΔΠZ, να επανεξετάσει, κατόπιν διαβούλευσης με τα κράτη μέλη, την αναγκαιότητα ή όχι σύστασης συντονιστικού οργάνου·
6. τονίζει την ανάγκη συμμετοχής εκπροσώπων του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας σε δραστηριότητες που συνδέονται με τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη της ΟΔΠΖ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή τους σε στρατηγικές αειφόρου ανάπτυξης θα αυξήσει την προστιθέμενη αξία των προϊόντων τους, και υπενθυμίζει ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας μπορεί ενδεχομένως να στηρίξει τέτοιες συλλογικές δράσεις·
7. αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο των γυναικών στις περιοχές που εξαρτώνται από την αλιεία και ως εκ τούτου καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να συνεργασθούν για την εξασφάλιση της προώθησης και της ενσωμάτωσης της αρχής των ίσων ευκαιριών κατά τις διάφορες φάσεις της ενεργοποίησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας, μεταξύ των οποίων οι φάσεις του σχεδιασμού, της εφαρμογής, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης, όπως προβλέπεται από το άρθρο 11 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1198/2006·
8. ζητεί την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων φορέων σε περιφερειακό επίπεδο μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση των παράκτιων ζωνών, και τη λήψη κοινών μέτρων για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής κατάστασης των τοπικών θαλάσσιων οικοσυστημάτων·
9. καλεί τις εθνικές και περιφερειακές κυβερνήσεις των εξόχως απόκεντρων περιοχών να προετοιμάσουν στρατηγικές ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών με σκοπό την εξασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης των παράκτιων περιοχών·
10. υπογραμμίζει, εντός του ανωτέρω πλαισίου, την ιδιαίτερη σημασία της ορθής χωροταξίας·
11. τονίζει ότι η υδατοκαλλιέργεια για σκοπούς αποκατάστασης του πληθυσμού των αλιευτικών ειδών αποτελεί βασικό εργαλείο για την επίτευξη οικολογικής διατήρησης σε ορισμένες παράκτιες ζώνες και, επομένως, χρειάζεται προώθηση, ανάπτυξη και οικονομική στήριξη·
12. τονίζει τη σημασία της υδατοκαλλιέργειας για τη βιομηχανία τροφίμων με στόχο την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη σε ορισμένες παράκτιες κοινότητες της ΕΕ·
13. φρονεί ότι οι κλάδοι της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας πρέπει αμφότεροι να ενταχθούν σε μια εγκάρσια προσέγγιση σχετικά με όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες που ασκούνται στις παράκτιες ζώνες, προκειμένου να επιτευχθεί αειφόρος ανάπτυξη σύμφωνα με τις νέες κατευθύνσεις για την πολιτική της θάλασσας·
14. τονίζει την ανάγκη να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές προσαρμογής στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι παράκτιες ζώνες, συμπεριλαμβανομένων των κλιματικών αλλαγών, συνεκτιμώντας πλήρως τις επιπτώσεις στην αλιεία και στην υδατοκαλλιέργεια·
15. πιστεύει ότι πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια συγκέντρωσης σχετικών δεδομένων κατά τρόπο που θα συμβάλλει στην ανταλλαγή και χρήση πληροφοριών για την πραγματοποίηση συγκριτικών μελετών, συμπεριλαμβάνοντας στοιχεία για την κατάσταση της βιοποικιλότητας και των αλιευτικών πόρων·
16. εκτιμά ότι πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες όσον αφορά την έρευνα στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας για την δημιουργία συστημάτων καλλιέργειας με βάση την εντατική παραγωγή σε κλειστά κυκλώματα·
17. προτείνει να δοθεί προτεραιότητα, στο πλαίσιο της ΟΔΠΖ, στα προγράμματα υδατοκαλλιέργειας που κάνουν χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που σέβονται τις περιοχές που προστατεύονται δυνάμει της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ·
18. ζητεί από την Επιτροπή να καθορίσει, κατόπιν διαβούλευσης με τα κράτη μέλη, σαφές χρονοδιάγραμμα βάσει του οποίου θα εξετάζεται η πρόοδος εφαρμογής της ΟΔΠΖ στην Ευρωπαϊκή Ένωση·
19. αναθέτει στον Πρόεδρο του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.