Resolutie van het Europees Parlement van 23 oktober 2008 over zeepiraterij
Het Europees Parlement,
– onder verwijzing naar zijn resolutie van 20 mei 2008 over een geïntegreerd maritiem beleid voor de Europese Unie(1),
– onder verwijzing naar zijn resolutie van 19 juni 2008 over het banaliseren van het vermoorden van burgers in Somalië(2),
– gezien de conclusies van de Raad Algemene Zaken van 15 september 2008 (13028/2008),
– gezien de conclusies van de Raad Externe Betrekkingen van 26 mei 2008 (9868/2008),
– gezien Gemeenschappelijk Optreden 2008/749/GBVB van de Raad van 19 september 2008 inzake de militaire coördinatie door de Europese Unie ter ondersteuning van Resolutie 1816(2008) van de VN-Veiligheidsraad (EU NAVCO)(3) en gezien Resolutie 1838(2008) van de VN-Veiligheidsraad,
– gezien het Verdrag van de Verenigde Naties van 1988 ter onderdrukking van illegale handelingen tegen de veiligheid van de zeescheepvaart,
– gezien Resoluties 1814(2008) van 15 mei 2008 en 1816(2008) van 2 juni 2008 van de VN-Veiligheidsraad over de situatie in Somalië,
– gelet op artikel 103, lid 2, van zijn Reglement,
A. overwegende dat piraterij op open zee een toenemende bedreiging vormt voor het menselijk leven en de veiligheid, met name in de zee voor de kust van Somalië en de Hoorn van Afrika, onder meer voor de humanitaire hulp voor circa 3,5 miljoen hulpbehoevenden,
B. overwegende dat er verder klachten zijn over de toeneming van piraterij in andere delen van de wereld, zoals het Kanaal van Mozambique en bepaalde wateren nabij India of in het Caribische gebied;
C. overwegende dat het voortduren van de conflicten en de politieke instabiliteit in Somalië aanleiding hebben gegeven tot handelingen van piraterij en gewapende roofovervallen,
D. overwegende dat er in het afgelopen jaar criminele aanvallen hebben plaatsgevonden op communautaire vissers-, koopvaardij- en passagiersschepen en dat die in de internationale wateren nabij de kusten van Afrika in aantal en frequentie zijn toegenomen, hetgeen gevaren oplevert voor het leven van de bemanningsleden en een buitengewoon negatief effect op de internationale handel,
E. overwegende dat een ongehinderde doorvaart voor schepen die legitieme handel op de open zeeën bedrijven, een absolute voorwaarde is voor de internationale handel,
F. overwegende dat een dergelijke piraterij een onmiddellijke bedreiging vormt voor de zeelieden, wier bestaan afhankelijk is van de veilige en legale uitoefening van hun handel en beroep ter zee,
G. overwegende dat EU-vissers op open zee het doelwit zijn geweest van piraten en dat de bedreiging van piraterij ertoe geleid heeft dat een groot aantal EU-vissersschepen zich op honderden kilometers afstand van de Somalische kust heeft teruggetrokken of hun visserijactiviteit in dit gebied hebben beperkt,
H. overwegende dat een aantal slachtoffers van piraterij gewone burgers waren die vreedzame activiteiten ontplooiden aan bood van vakantieschepen voor de kust van de Hoorn van Afrika,
I. overwegende dat dergelijke piraterij ten dele voortvloeit uit het geweld en de politieke instabiliteit in Somalië en in de rest van de Hoorn van Afrika, maar daar ook aan bijdraagt, en gelet op de consequenties die dit heeft voor de burgerbevolking van Somalië, die hierdoor wordt blootgesteld aan bedreigingen, verminderde ontwikkelingskansen en de onderbreking van voedselhulp en andere humanitaire steun,
J. overwegende dat in 2007 de volgende feiten gemeld werden: 20 bemanningsleden zijn vermoord, 153 gewond of aangevallen en 194 ontvoerd,
K. overwegende dat, als reactie op de verergering van dit verschijnsel, de VN-Veiligheidsraad momenteel werkt aan een nieuwe resolutie, die gericht is op het mobiliseren van de internationale gemeenschap met het oog op een betere toepassing van de bestaande instrumenten voor het indammen en voorkomen van piraterij in het kader van het zeerecht of van de resoluties van de Veiligheidsraad,
1. doet een beroep op de federale overgangsregering van Somalië om, in samenwerking met de VN en de Afrikaanse Unie, op te treden tegen piraterij en gewapende roofovervallen voor de kust van Somalië tegen schepen die humanitaire hulp vervoeren, en deze als criminele daden te vervolgen door het arresteren van de daders in het kader van het vigerende internationale recht;
2. neemt kennis van Gemeenschappelijk Optreden 2008/749/GBVB, waarin een militaire coördinatieactie, genaamd EU NAVCO, wordt opgezet ter ondersteuning van Resolutie 1816(2008) van de VN-Veiligheidsraad;
3. verzoekt de lidstaten die zitting hebben in de VN-Veiligheidsraad de in Resolutie 1816(2008) bedoelde autorisaties te hernieuwen, zoals in Resolutie 1838(2008) was overeengekomen;
4. verzoekt de Commissie te zoeken naar manieren om vissersschepen uit de EU of onder andere vlaggen varend die vissen in internationale wateren van de noordwestelijke Indische Oceaan bescherming te bieden tegen piraterij, eventueel door samen te werken met de Commissie voor de tonijnvisserij in de Indische Oceaan;
5. betreurt het dat de Raad heeft nagelaten het Parlement te raadplegen over het besluit tot het op gang brengen van deze operatie in het kader van het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid (EVDB) en dringt er bij de Raad op aan om aan het Parlement informatie te verstrekken over de reikwijdte van deze actie en over de precieze taken die de "EU-coördinatiecel" binnen de Europese Raad zal ondernemen ter ondersteuning van de maritieme missie in het kader van het EVDB: EU NAVCO;
6. verzoekt de Raad een duidelijk onderscheid te maken tussen het toekomstige EVDB-mandaat en de piraterijbestrijdingstaken van zijn lidstaten in het kader van de operatie "Enduring Freedom-Hoorn van Afrika", die bestemd is voor het bestrijden van terroristische activiteiten; verlangt duidelijke richtsnoeren voor de inhechtenisneming en vervolging van gevangen genomen piraten; verzoekt de Raad stappen te nemen om te voorkomen dat de EU NAVCO-operatie betrokken raakt in het lopende conflict in Somalië; verzoekt om een effectieve coördinatie met andere schepen in de regio, met name Amerikaanse en Russische schepen;
7. dringt er bij de Raad en de Commissie op aan te zorgen voor een zo spoedig mogelijke herziening en actualisering van de rechtsinstrumenten van de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) op het gebied van piraterij en gewapende roofovervallen opdat de daders kunnen worden vervolgd en veroordeeld;
8. verzoekt de Raad en de Commissie om er bij de kuststaten en alle lidstaten op aan te dringen dat zij het Protocol van 2005 bij het Verdrag inzake de onderdrukking van illegale handelingen tegen de veiligheid van de zeescheepvaart ratificeren;
9. verzoekt de lidstaten die dit nog niet zouden hebben gedaan de relevante bepalingen van het VN-Verdrag inzake het recht van de zee en het VN-Verdrag ter onderdrukking van illegale handelingen tegen de veiligheid van de zeescheepvaart, op grond waarvan de rechtsbevoegdheid duidelijk kan worden vastgesteld en bijgevolg met volstrekte rechtszekerheid strafrechtelijke vervolging kan worden ingesteld tegen gearresteerde piraten of daders van gewapende overvallen op zee, zo spoedig mogelijk in hun nationale wetgeving om te zetten;
10. is ingenomen met het voornemen van de Commissie tot verbetering van de coördinatie met de Europese agentschappen die verantwoordelijkheid zijn voor toezicht op het maritieme verkeer, en onderstreept daarbij in het bijzonder de preventie van illegale activiteiten (mensen- en drugssmokkel en illegale immigratie) met speciale nadruk op de internationale wateren; dringt er bij de Raad op aan de dreiging van terrorisme niet op een hoop te gooien met de kwestie van illegale immigratie en mensen- en drugssmokkel;
11. is ingenomen met het initiatief van de Commissie tot bevordering van onderhandelingen over een beter beheer van de maritieme ruimte met derde landen en spreekt zijn krachtige steun uit voor de toegenomen samenwerking met de buurlanden in het belang van de bescherming van de zeegebieden welke zich buiten de nationale territoriale wateren bevinden;
12. veroordeelt categorisch de handel in wapens en munitie met georganiseerde bendes die zich schuldig maken aan piraterij; verzoekt de bevoegde internationale organisaties te streven naar passende preventieve maatregelen, zodat de wapens niet in handen komen van die bendes;
13. doet een beroep op de Commissie om het Parlement informatie te verstrekken over eventuele besluiten die zij zou nemen met betrekking tot de financiering van projecten die samenhangen met zeer belangrijke zeeroutes rondom de Hoorn van Afrika, de Straat van Bab al Mandeb en de Golf van Aden;
14. dringt er bij de Commissie op aan te overwegen hoe praktische steun kan worden gegeven aan de agenda's van Sana en Dar es Salaam van de IMO, en met name aan de oprichting van een regionaal maritiem informatiecentrum of -systeem dat hiermee in verbinding staat;
15. spreekt zijn tevredenheid uit over de vooruitgang die de Europese Raad heeft geboekt bij de voorbereiding van een EU-actie van de zeemacht tegen de piraterij, met als doel de veiligheid van de vrachtschepen die een corridor in de Golf van Aden volgen, te waarborgen;
16. betreurt het dat de actie van de Raad niet gericht is op de visgronden in de regio en dringt erop aan dat snel maatregelen in die zin worden genomen;
17. verzoekt de Commissie in het kader van het nieuwe geïntegreerde maritieme beleid een communautair systeem op te zetten voor de wederzijdse samenwerking en coördinatie, dat het marineschepen die onder de vlag van een lidstaat varen in internationale wateren mogelijk maakt om de visserij- en koopvaardijschepen van andere lidstaten te beschermen, en wel bij een zo spoedig mogelijke gelegenheid;
18. juicht daarom de aanneming door het Parlement toe van een amendement tijdens de eerste lezing van de algemene begroting van de Unie voor 2009, teneinde een nieuwe begrotingslijn te creëren ter financiering van een pilootproject om de mogelijkheden te onderzoeken voor de financiering, het beheer en de coördinatie van een communautair actieplan ter bescherming van de communautaire schepen die door wateren varen welke door de internationale piraterij worden bedreigd;
19. dringt er bij de Commissie en de lidstaten op aan in het kader van de VN en de IMO actieve steun te geven aan het door diverse lidstaten geopperde initiatief om het recht van achtervolging ter zee en in de lucht uit te breiden tot de territoriale wateren van de kuststaten, op voorwaarde dat de betrokken landen daarmee instemmen, en ook om een mechanisme te ontwikkelen voor de gecoördineerde bijstand tegen gevallen van piraterij op zee; verzoekt de Commissie en de lidstaten daarnaast zich op actieve wijze in te zetten voor de goedkeuring van een nieuwe resolutie van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, aangezien de geldigheid van Resolutie 1816(2008) op 2 december 2008 zal verstrijken;
20. verzoekt de Commissie en de Verenigde Naties om, naast het beveiligen van de konvooien en het uitoefenen van het recht op vervolging van de agressors, aandacht te blijven besteden aan de politieke samenwerking en normalisatie met de landen in de regio, teneinde hen in staat te stellen de misdaad op zee beter te voorkomen en te bestrijden en de verschillende achtergronden ervan aan te pakken;
21. verzoekt de Raad en de lidstaten de doelstellingen van de militaire mariene operatie van de EU uit te leggen in het kader van Resolutie 1816(2008) van de VN-Veiligheidsraad tot onderdrukking van gewapende roofovervallen voor de kust van Somalië; erkent dat Resoluties 1816(2008) en 1838(2008) van de Veiligheidsraad van de VN zijn opgesteld onder hoofdstuk VII van het VN-Handvest als enige manier om het gebruik van geweld te legitimeren; benadrukt echter dat piraterij noch het optreden daartegen beschouwd mogen worden als oorlogshandelingen te behandelen; verzoekt de Europese Raad om de piraterij aan te pakken als een criminele handeling in het kader van het vigerende internationale recht;
22. verzoekt de Raad niets onverlet te laten om ervoor te zorgen dat de netwerken van misdaadorganisaties die van deze acties profiteren worden geïdentificeerd en ontmanteld;
23. dringt erop aan dat de Commissie en de internationale gemeenschap de vereiste menselijke en financiële middelen inzetten om bij te dragen aan de totstandbrenging van een democratisch en stabiel bestel in Somalië om doeltreffend en op lange termijn de piraterij op zee te bestrijden;
24. verzoekt de Raad en de lidstaten duidelijke en juridisch onaanvechtbare regels op te stellen voor het inzetten van de zeemacht in het kader van deze militaire acties;
25. verzoekt zijn Voorzitter deze resolutie te doen toekomen aan de Raad en de Commissie.