Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-konklużjonijiet tal-Presidenza tal-Kunsill Ewropew ta" Tessaloniki (19-20 ta' Ġunju 2003) kif ukoll l-anness tagħhom intitolat "L-Aġenda ta" Tessaloniki għall-Balkani tal-Punent: lejn integrazzjoni Ewropea",

–   wara li kkunsidra d-deċiżjoni tal-Kunsill tas-7 ta' Novembru 2005 biex jinbdew negozjati mal-Bożnja Ħerżegovina bil-għan li tintlaħaq ftehima ta' Stabilizzazzjoni u ta' Assoċjazzjoni (FSA),

–   wara li kkunsidra l-inizjalar tal-FSA fl-4 ta" Diċembru 2007 kif ukoll l-iffirmar tagħha fis-16 ta" Ġunju 2008,

–   wara li kkunsidra l-abbozz tal-Ftehima ta" Stabilizzazzjoni u ta" Assoċjazzjoni bejn il-Komunitajiet Ewropej u l-Istati Membri tagħhom, minn naħa, u l-Bożnja Ħerżegovina, min-naħa l-oħra (8226/2008),

–   wara li kkunsidra l-Pjan Direzzjonali għal-liberalizzazzjoni tal-viżi ppreżentat mill-Kummissjoni lill-Bożnja Ħerżegovina fil-5 ta" Ġunju 2008,

–   wara li kkunsidra l-Ftehima Interim dwar il-kummerċ u l-kwistjonijiet marbuta mal-kummerċ bejn il-Komunità Ewropea, minn naħa, u l-Bożnja Ħerżegovina, min-naħa l-oħra, kif ukoll l-Annessi u l-Protokolli tagħha, u d-dikjarazzjoni konġunta u d-dikjarazzjoni mill-Komunità mehmuża mal-Att Finali,

–   wara li kkunsidra l-Artikolu 103(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi l-FSA hija l-ewwel ftehima internazzjonali komprensiva bejn il-Bożnja Ħerżegovina u l-Unjoni Ewropea li tistabbilixxi relazzjoni kuntrattwali bejn iż-żewġ partijiet li se tiffaċilita t-tranżizzjoni tal-Bożnja Ħerżegovina biex issir stat funzjonali għalkollox, stat li l-ġejjieni tiegħu, kif iddikjarat fil-Kunsill Ewropew ta" Tessaloniki imsemmi hawn fuq, huwa fl-Unjoni Ewropea,

B.   billi l-FSA għandha l-potenzjal li tagħti spinta lill-ekonomija tal-Bożnja Ħerżegovina peress li fiha dispożizzjonijiet li jimpenjaw lill-pajjiż biex jilliberalizza s-suq tiegħu, u għalhekk tiżdied il-kompetittività tan-negozji tiegħu u jiżdied l-investiment, biex jimmodernizza l-qafas legali tiegħu billi jagħmlu aktar effiċjenti u trasparenti u biex gradwalment iqarreb il-liġijiet u r-regolamenti tiegħu lejn l-acquis communautaire,

C.   billi l-Ftehima Interim, li daħlet fis-seħħ fl-1 ta" Lulju 2008, tabolixxi gradwalment il-biċċa l-kbira tar-restrizzjonijiet fuq il-kummerċ bejn iż-żewġ partijiet, u fil-futur qarib tista" titfa" piż fuq l-ekonomija tal-Bożnja Ħerżegovina minħabba l-kompetizzjoni minn prodotti tal-UE u tnaqqis fid-dħul mid-dwana,

D.   billi l-FSA fiha dispożizzjonijiet dwar it-tisħiħ tal-istituzzjonijiet, il-konsolidazzjoni tal-istat tad-dritt u r-rispett għad-drittijiet tal-bniedem, inklużi d-drittijiet tal-minoranzi,

E.   billi tistipula li l-partijiet għandhom jikkoperaw f'oqsma sensittivi bħall-viżi, il-kontrolli tal-fruntieri, il-kenn u l-migrazzjoni, il-ħasil tal-flus, il-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-ġlieda kontra l-kriminalità organizzata,

F.   billi l-implimentazzjoni tar-riforma miftiehma tal-istrutturi tal-pulizija tal-Bożnja Ħerżegovina għandha tkun parti mill-isforzi tal-pajjiż biex itejjeb il-kapaċità tiegħu li jittratta l-kwistjonijiet imsemmija hawn fuq,

G.   billi t-titjib tal-livell tal-edukazzjoni ġenerali u tal-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali fil-Bożnja Ħerżegovina kif ukoll il-politika taż-żgħażagħ u x-xogħol taż-żgħażagħ, inkluża l-edukazzjoni mhux formali, huwa wkoll objettiv tal-ftehima,

H.   billi jinħtieġu sforzi aktar qawwija sabiex tingħeleb il-firda bejn gruppi etniċi u biex ikun hemm konċiljazzjoni ġenwina bejn il-partijiet; billi dawn l-isforzi għandhom jindirizzaw, b'mod partikulari, liż-żgħażagħ permezz ta' programmi ta' edukazzjoni komuni fiż-żewġ entitajiet u permezz ta' għarfien komuni tal-avvenimenti traġiċi riċenti li seħħew fil-pajjiż,

I.   billi l-Bożnja Ħerżegovina għadha minn ħafna aspetti mifruda skont il-gruppi etniċi, u billi dan huwa ostaklu għat-trasformazzjoni tagħha fi stat u f'demokrazija li jaħdmu verament,

J.   billi l-isħubija tal-Unjoni Ewrope għall-Bożnja Ħerżegovina tikkostitwixxi prospett li jrid iseħħ unikament bħala stat wieħed, u mhux għall-entitajiet tiegħu, li m'ghandhomx sovranità awtonoma ; billi huwa għalhekk fl-interess tal-entitajiet li jiżguraw li l-Bożnja u l-Ħerżegovina huwa stat li jiffunzjona bis-sħiħ, u li huwa kapaċi jissodisfa l-kriterji u l-obbligi kollha ta' sħubija,

K.   billi għad hemm 125 072 persuna rreġistrata uffiċjalment bħala persuni spustjati internament, li minnhom, skont il-Gvern tal-Bożnja Ħerżegovina, 8 000 persuna spustjata internament għadhom qed jgħixu f'ċentri kollettivi, partikolarment minħabba n-nuqqas ta" djar, infrastruttura u impjiegi xierqa fiz-zoni tal-oriġini tagħhom,

L.   billi twettqet ħidma eċċellenti fil-post mill-NGOs bil-għan li tittejjeb is-sitwazzjoni tal-persuni spustjati internament u tar-refuġjati,

M.   billi hemm ukoll 45 000 persuna rreġistrata uffiċjalment li jeħtieġu l-għajnuna biex jerġgħu lura għar-residenzi tagħhom ta' qabel il-gwerra,

N.   billi r-reati tal-gwerra għandhom jiġu ttrattati bl-istess determinazzjoni, mezzi u effiċjenza kemm f'livell statali kif ukoll f'livell lokali,

1.  Jilqa" b'sodisfazzjon l-iffirmar ta" din il-ftehima importanti u jħeġġeġ lill-Istati Membri kollha tal-UE biex jirratifikawha malajr; huwa konvint li din il-ftehima tikkonsolida l-prospetti Ewropej tal-Bożnja Ħerżegovina u tipprovdi opportunità unika biex dan il-pajjiż jikseb il-paċi, l-istabilità u l-prosperità;

2.  Ifakkar lill-mexxejja politiċi, b'mod partikulari, li hija l-aktar ir-responsabilità tagħhom li jisfruttaw din l-opportunità billi juru biżżejjed ħsieb u determinazzjoni biex isiru riformi b'mod konġunt fil-livelli kollha - tal-Istat, tal-entitajiet u lokali - bil-għan li jimmodernizzaw il-pajjiż u jagħmluh aktar effiċjenti u kompatibbli mal-istandards tal-UE, anke billi jabolixxu l-ostakli legali u amministrattivi kollha li mhemmx bżonnhom u billi jirrazzjonalizzaw l-istrutturi amministrattivi; jemmen li l-awtoritajiet tal-Federazzjoni, b'mod partikulari, għandhom iqisu urġentement li jieħdu passi konkreti f'din id-direzzjoni;

3.  Ifakkar f'dan ir-rigward fl-obbligu tal-Bożnja Ħerżegovina, b'konformità mal-FSA u mal-Ftehima Interim, inter alia biex:

4.  Iqis li l-FSA għandha l-potenzjal li tagħti spinta lill-ekonomija tal-Bożnja Ħerżegovina peress li fiha dispożizzjonijiet li jimpenjaw lill-pajjiż biex jilliberalizza s-suq tiegħu, u għalhekk tiżdied il-kompetittività tan-negozji tiegħu u jiżdied l-investiment, u biex jimmodernizza l-qafas legali tiegħu billi jagħmlu aktar effiċjenti u trasparenti; jinkuraġġixxi lill-awtoritajiet tal-Bożnja Ħerżegovina biex jieħdu l-passi meħtieġa biex iżidu l-livell tal-investiment dirett barrani fil-pajjiż;

5.  Jemmen li l-miżuri msemmija hawn fuq ifissru li l-kapaċità amministrattiva tal-Bożnja Ħerżegovina trid tissaħħaħ fil-livelli kollha, inkluż fil-livell statali, li se jkollu r-responsabilità li jimmoniterja u jiżgura l-konformità mal-obbligi li joriġinaw mill-FSA, irrispettivament mill-korpi li jkunu responsabbli mill-implimentazzjoni tal-FSA;

6.  Ifakkar li ż-żewġ entitajiet iridu jagħmlu progress fil-proċess ta" privatizzazzjoni iżda jenfasizza li dan għandu jsir f'kundizzjonijiet ta" trasparenza u fi ħdan qafas legali u regolatorju xieraq u li d-dħul mill-privatizzazzjoni għandu jkun investit sabiex jitħeġġeġ l-iżvilupp ekonomiku dewwiemi fil-pajjiż;

7.  Jistieden lill-Parlament tal-Bożnja Ħerżegovina biex, b'koperazzjoni mill-qrib mal-parlamenti tal-entitajiet, jimmoniterja l-implimentazzjoni tal-FSA u biex jiffaċilita l-adozzjoni tal-leġiżlazzjoni marbuta mal-FSA u mal-Isħubija Ewropea;

8.  Huwa konvint li d-dispożizzjonijiet dwar il-koperazzjoni f'oqsma bħall-viżi, l-immaniġġjar tal-fruntieri, il-migrazzjoni u l-ġlieda kontra t-terroriżmu u l-kriminalità organizzata, se jipprovdu inċentiv qawwi fil-Bożnja Ħerżegovina biex titkompla r-riforma tal-pulizija adottata riċentement billi tkun imħeġġa aktar koperazzjoni bejn l-istrutturi differenti tal-pulizija u billi tinkiseb armonizzazzjoni akbar tal-proċeduri u l-prattiki; jistieden lill-Missjoni tal-Pulizija tal-UE fil-Bożnja Ħerżegovina biex tiffaċilita dan il-proċess;

9.  Jilqa" b'sodisfazzjon il-fatt li l-ftehima tirrikonoxxi wkoll il-prinċipju tal-aċċess mhux diskriminatorju għas-sistemi tal-edukazzjoni u tat-taħriġ vokazzjonali tal-Bożnja Ħerżegovina irrispettivament mis-sess, mill-oriġini etnika jew mir-reliġjon; fil-fatt jemmen li jeħtieġ li jsiru sforzi kbar sabiex jingħelbu l-istutturi segregazzjonisti li attwalment qed jitħaddmu fil-pajiż; iqis li l-edukazzjoni u l-familjarità li tinkiseb billi l-persuni jgħixu flimkien mindu jkunu tfal, huma fatturi ewlenin fil-proċess ta" rikonċiljazzjoni;

10.  Jemmen li l-UE għandha tippromwovi l-koperazzjoni akkademika u fil-qasam tar-riċerka, inklużi l-iskambji tal-istaff, bejn il-Bożnja Ħerżegovina u l-pajjizi l-oħra tar-reġjun u bejn dawn il-pajjiżi u l-Istati Membri tal-UE; ifakkar f'dan ir-rigward fil-kontribut li l-programmi tal-UE jistgħu jagħtu lil dan l-objettiv u fil-ħtieġa urġenti li titwaqqaf aġenzija nazzjonali inkarigata mill-implimentazzjoni ta' dawn il-programmi li issa huma miftuħa għall-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent;

11.  Iħeġġeġ lill-awtoritajiet edukattivi fil-Bożnja Ħerżegovina biex iwaqffu l-aġenzija nazzjonali meħtieġa biex iċ-ċittadini tal-Bożnja Ħerżegovina jkunu jistghu jieħdu sehem fil-programmi ta" mobilità tal-Komunità li, fuq ordni ta" dan il-Parlament, infetħu għall-pajjiżi tal-Balkani tal-Punent; huwa tal-fehma li, minbarra li jħeġġu l-mobilità tal-istudenti u tar-riċerkaturi, il-programmi Komunitarji rilevanti għandhom jippromwovu wkoll il-koperazzjoni bejn l-istabbilimenti edukattivi taż-żewġ entitajiet;

(1) Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 1085/2006 tas-17 ta' Lulju 2006 li jistabilixxi Strument għall-Assistenza ta' Qabel l-Adeżjoni (IPA), ĠU L 210, 31.7.2006, p. 82.