Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 10ης Μαρτίου 2009 σχετικά με την ισότητα μεταχείρισης και πρόσβασης ανδρών και γυναικών στις τέχνες του θεάματος (2008/2182(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
- έχοντας υπόψη την οδηγία 2002/73/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Σεπτεμβρίου 2002, για την τροποποίηση της οδηγίας 76/207/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας(1),
- έχοντας υπόψη την οδηγία 97/80/ΕΚ του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 1997, σχετικά με το βάρος απόδειξης σε περιπτώσεις διακριτικής μεταχείρισης λόγω φύλου(2),
- έχοντας υπόψη τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα της 7ης Ιουνίου 2007 σχετικά με το κοινωνικό καθεστώς των καλλιτεχνών(3) και της 3ης Σεπτεμβρίου 2008 σχετικά με την ισότητα γυναικών και ανδρών - 2008(4),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 45 του Κανονισμού,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A6-0003/2009),
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανισότητες στις δυνατότητες απασχόλησης και στις ευκαιρίες μεταξύ γυναικών και ανδρών έχουν έντονη και μόνιμη παρουσία στις τέχνες του θεάματος,
B. εκτιμώντας ότι πρέπει να γίνει σοβαρή ανάλυση των μηχανισμών που παράγουν αυτές τις ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών,
Γ. εκτιμώντας ότι η αρχή της ισότητας ανδρών και γυναικών πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολο των καλλιτεχνών του τομέα του θεάματος, σε όλους τους κλάδους, σε κάθε τύπου δομές (παραγωγή, μετάδοση και διδασκαλία) και σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων (καλλιτεχνικό, τεχνικό, διοικητικό),
Δ. εκτιμώντας ότι η αναλογία ανδρών και γυναικών δεν είναι η αυτή στα διάφορα επαγγέλματα των τεχνών του θεάματος και ότι σε αυτή την πρώτη μορφή ανισότητας έρχονται να προστεθούν η ανισότητα όρων εργασίας και απασχόλησης και η ανισότητα εισοδημάτων,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι ανισότητες πρόσβασης σε θέσεις λήψης αποφάσεων, στα μέσα παραγωγής και στα δίκτυα μετάδοσης παρατηρούνται σε διαφόρους βαθμούς σε όλους τους κλάδους των τεχνών του θεάματος,
ΣΤ. εκτιμώντας ότι ο στόχος της ισότητας στα επαγγέλματα των τεχνών του θεάματος προϋποθέτει τη συστηματική εγκαθίδρυση της ανάμειξης των δύο φύλων,
Ζ. εκτιμώντας ότι το ταλέντο δεν αρκεί από μόνο του για να εξηγήσει την καλλιτεχνική ποιότητα ενός επιτεύγματος ή την επιτυχία μιας επαγγελματικής σταδιοδρομίας κι ότι εάν ληφθεί καλύτερα υπόψη η εκπροσώπηση μεταξύ γυναικών και ανδρών στα επαγγέλματα των τεχνών του θεάματος τούτο θα μπορούσε να δώσει νέο δυναμισμό στο σύνολο του τομέα,
Η. εκτιμώντας, συνεπώς, ότι πρέπει να αλλάξουν οι σημερινές καταστάσεις διαχωρισμού που εξακολουθούν να επιμένουν στις τέχνες του θεάματος και όχι μόνο μέσω του εκσυγχρονισμού και του εκδημοκρατισμού του τομέα αλλά, επίσης, με τον καθορισμό ρεαλιστικών στόχων ισότητας που προωθούν την κοινωνική δικαιοσύνη,
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι παρατηρούμενες ανισότητες αφήνουν ανεκμετάλλευτα προσόντα και ταλέντα και βλάπτουν τον καλλιτεχνικό δυναμισμό, την ακτινοβολία και την οικονομική ανάπτυξη αυτού του τομέα δραστηριοτήτων,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εμμένουσες προκαταλήψεις επιφέρουν πολύ συχνά συμπεριφορές εις βάρος των γυναικών στις διαδικασίες επιλογής και διορισμού καθώς και στις εργασιακές σχέσεις και ότι οι γυναίκες, παρά την ύπαρξη υψηλότερου επιπέδου κατάρτισης, ενδιαφέροντος για περαιτέρω επιμόρφωση καθώς και ισχυρότερης διαδικτύωσης, έχουν συχνά μικρότερες απολαβές από τους άνδρες,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εμπόδια στην ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι, σε αυτόν τον τομέα δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα σταθερά και δικαιολογούν την ανάληψη ειδικών δράσεων για τη μείωση των παρατηρούμενων ανισοτήτων, λαμβάνοντας υπόψη τη μόχλευση που μπορεί να έχει στο σύνολο της κοινωνίας,
ΙΒ. εκτιμώντας ότι υφίστανται μεγάλες ελλείψεις στον τομέα της κοινωνικής προστασίας των καλλιτεχνών και ότι ως εκ τούτου προκύπτει, κυρίως για τις γυναίκες, μια μειονεκτικότερη κατάσταση όσον αφορά το εισόδημα,
1. υπογραμμίζει την έκταση και την εμμονή των ανισοτήτων μεταξύ γυναικών και ανδρών στις τέχνες του θεάματος και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει ο άνισος τύπος οργάνωσης του τομέα αυτού σε ολόκληρη την κοινωνία, δεδομένης της ιδιαίτερης φύσης των δραστηριοτήτων του·
2. επιμένει ότι είναι απόλυτη ανάγκη να προωθηθεί και να ενθαρρυνθεί η πρόσβαση των γυναικών σε όλα τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα στα οποία εξακολουθούν να αποτελούν μειοψηφία·
3. υπενθυμίζει ότι το ποσοστό των γυναικών σε καλλιτεχνικά επαγγέλματα που κατέχουν επίσημες θέσεις στον πολιτιστικό τομέα είναι ιδιαίτερα χαμηλό και ότι η εκπροσώπηση των γυναικών σε υπεύθυνες θέσεις στους πολιτιστικούς οργανισμούς ή στις ακαδημίες και στα πανεπιστήμια είναι χαμηλή·
4. αναγνωρίζει ότι είναι απαραίτητο να αναληφθούν ειδικές ενέργειες σε αυτόν τον τομέα δραστηριοτήτων για να εξηγηθούν οι μηχανισμοί και οι συμπεριφορές που προξενούν τις ανισότητες αυτές·
5. υπενθυμίζει ότι μόνον η ανάμειξη των δύο φύλων αλλάζει τις συμπεριφορές, καθώς οδηγεί σε συμπληρωματικότητα απόψεων, ευαισθησιών, μεθόδων και ενδιαφερόντων·
6. επιμένει στην ανάγκη προώθησης της πρόσβασης των γυναικών σε όλα τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα και σε όλα τα επαγγέλματα του θεάματος, όπου αποτελούν μειοψηφία, και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να άρουν κάθε εμπόδιο στην πρόσβαση των γυναικών στις διευθυντικές θέσεις των πολιτιστικών ιδρυμάτων καθώς και ακαδημιών και πανεπιστημίων·
7. υπογραμμίζει ότι οι διακρίσεις εις βάρος των γυναικών βλάπτουν την ανάπτυξη του πολιτιστικού τομέα, καθώς τον αποστερούν από ταλέντα και προσόντα και επισημαίνει ότι τα ταλέντα για να αναγνωρισθούν έχουν ανάγκη επαφών με το κοινό·
8. ζητεί να καθιερωθούν μέτρα που θα αποσκοπούν στη βελτίωση της παρουσίας των γυναικών στις διευθυντικές θέσεις των ιδρυμάτων, ιδίως μέσω της προώθησης της ισότητας εντός των πολιτιστικών επιχειρήσεων και ιδρυμάτων και των επαγγελματικών οργανώσεων·
9. καλεί τους πολιτιστικούς φορείς να βελτιώσουν την παρουσία των γυναικών δημιουργών και των έργων τους στον προγραμματισμό, τις συλλογές, τις εκδόσεις ή τις διαβουλεύσεις·
10. σημειώνει ότι η πρόοδος που επετεύχθη στον τομέα της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών θα καταστήσει δυνατή την προοδευτική εγκαθίδρυση της ανάμειξης των δύο φύλων στις ομάδες εργασίας, τους προγραμματισμούς και τις επαγγελματικές συνεδριάσεις οι οποίες σήμερα συχνά λειτουργούν με ένα σύστημα διαχωρισμού των φύλων που ελάχιστα συμβιβάζεται με τις απαιτήσεις της κοινωνίας μας·
11. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να εξασφαλίζεται, κάθε φορά που τούτο είναι δυνατό, η ανωνυμία των υποψηφιοτήτων και επιμένει στην ανάγκη να διατηρηθεί για την πρόσληψη μουσικών ορχήστρας η πρακτική της ακρόασης πίσω από παραπέτασμα, σύστημα χάρη στο οποίο οι γυναίκες θα μπορούν να εισέρχονται σε αυτά τα σχήματα·
12. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να σχεδιάσουν άνευ χρονοτριβής ένα πρώτο ρεαλιστικό στάδιο στον αγώνα για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στις τέχνες του θεάματος, που θα συνίσταται στην εξασφάλιση, σε όλους τους κλάδους του τομέα, παρουσίας, κατά το ένα τρίτο τουλάχιστον, ατόμων εκ του μειοψηφούντος φύλου·
13. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη:
α)
να συσκεφθούν με τα πολιτιστικά τους ιδρύματα σχετικά με τον καλύτερο τρόπο εντοπισμού των μηχανισμών που δημιουργούν τις ανισότητες, ούτως ώστε να αποφεύγεται στο μέτρο του δυνατού κάθε ανισότητα συνδεόμενη με το φύλο,
β)
να άρουν κάθε εμπόδιο για την πρόσβαση των γυναικών στις διευθυντικές θέσεις των πιο φημισμένων πολιτιστικών ιδρυμάτων και οργανώσεων,
γ)
να εγκαθιδρύσουν στον τομέα αυτό νέους τρόπους οργάνωσης της εργασίας, εκχώρησης αρμοδιοτήτων και διαχείρισης του χρόνου, που θα λαμβάνουν υπόψη τους περιορισμούς που θέτει η προσωπική ζωή των γυναικών και ανδρών,
δ)
να συνειδητοποιήσουν ότι στον τομέα αυτόν, όπου τα ακανόνιστα ωράρια, η υψηλή κινητικότητα και ο ευάλωτος χαρακτήρας των θέσεων απασχόλησης αποτελούν τον κανόνα και καθιστούν ακόμη πιο εύθραυστη τη θέση των γυναικών, θα πρέπει να εξευρεθούν συλλογικές λύσεις για την εξασφάλιση της φύλαξης των παιδιών (δημιουργία παιδικών σταθμών στις πολιτιστικές επιχειρήσεις με ωράρια προσαρμοσμένα στις ώρες δοκιμών και παραστάσεων)·
14. υπενθυμίζει στα πολιτιστικά ιδρύματα ότι είναι απόλυτη ανάγκη να γίνει πράξη ο δημοκρατικός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο ίση εργασία σημαίνει και ίση αμοιβή, για άντρες και γυναίκες, κανόνας ο οποίος στον καλλιτεχνικό τομέα, όπως και σε πολλούς άλλους, δεν εφαρμόζεται πάντοτε·
15. ενθαρρύνει, τέλος, τα κράτη μέλη να καθιερώσουν στον τομέα των τεχνών του θεάματος συγκριτικές αναλύσεις των υφιστάμενων καταστάσεων στις διάφορες χώρες της Ένωσης, ώστε να διευκολύνεται ο σχεδιασμός και η εφαρμογή κοινών πολιτικών, να εκπονούνται στατιστικές και να καθίστανται συγκρίσιμες και μετρήσιμες οι επιτευχθείσες πρόοδοι·
16. καλεί τα κράτη μέλη να βελτιώσουν την κοινωνική κατάσταση στον καλλιτεχνικό και πολιτιστικό τομέα, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές συνθήκες απασχόλησης, και να εγγυηθούν μια καλύτερη κοινωνική προστασία·
17. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.