Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς το Συμβούλιο της 24ης Απριλίου 2009 σχετικά με τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και το μέλλον της συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών Όπλων (NPT) (2008/2324(INI))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την πρόταση σύστασης προς το Συμβούλιο που υπέβαλε η Annemie Neyts-Uyttebroeck εξ ονόματος της Ομάδας ALDE και η Angelika Beer εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE, σχετικά με τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων και το μέλλον της συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT) (B6-0421/2008),
– έχοντας υπόψη την προσεχή διάσκεψη αναθεώρησης του 2010 των συμβαλλόμενων μερών της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του, της 26ης Φεβρουαρίου 2004(1), της 10ης Μαρτίου 2005(2), της 17ης Νοεμβρίου 2005(3) και της 14ης Μαρτίου 2007(4) σχετικά με τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και τον πυρηνικό αφοπλισμό,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 5ης Ιουνίου 2008, σχετικά με την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Ασφάλειας και της ΕΠΑΑ(5),
– έχοντας υπόψη τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής (ΟΜΚ) που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 12 Δεκεμβρίου 2003,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2008 για τη λήψη αυστηρότερων μέτρων για τη διεθνή ασφάλεια, ιδίως τα σημεία 6, 8 και 9 αυτής, όπου εκφράζεται η αποφασιστικότητα της ΕΕ "να καταπολεμήσει τη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και των μέσων διανομής τους",
– έχοντας υπόψη τον καίριο ρόλο που διαδραματίζει η Ομάδα προμηθευτών πυρηνικών υλικών στο πλαίσιο της μη διάδοσης,
– έχοντας υπόψη τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με ζητήματα μη διάδοσης και πυρηνικού αφοπλισμού, ιδίως το ψήφισμα 1540 (2004),
– έχοντας υπόψη τη συνθήκη για την καθολική απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών, τις γενικές συμφωνίες διασφαλίσεων του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) και τα πρόσθετα πρωτόκολλα, τη σύμβαση για τη φυσική προστασία του πυρηνικού υλικού, τη διεθνή σύμβαση για την εξάλειψη των πράξεων πυρηνικής τρομοκρατίας, τον κώδικα συμπεριφοράς της Χάγης κατά της διάδοσης των βαλλιστικών πυραύλων, τη συνθήκη μείωσης των στρατηγικών όπλων (START I), η ισχύς της οποίας λήγει το 2009, και τη συνθήκη μείωσης των στρατηγικών επιθετικών όπλων (SORT),
– έχοντας υπόψη την έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής στρατηγικής ασφάλειας, που συμφωνήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 11 Δεκεμβρίου 2008,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 114, παράγραφος 3, και το άρθρο 90 του Κανονισμού του,
– έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A6-0234/2009),
Α. τονίζοντας την ανάγκη να ενισχυθούν περαιτέρω και οι τρεις πυλώνες της NPT, και συγκεκριμένα η μη διάδοση, ο αφοπλισμός και η συνεργασία στον τομέα της μη στρατιωτικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας,
Β. εκφράζει την έντονη ανησυχία του για την έλλειψη προόδου ως προς την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων (όπως τα αποκαλούμενα "13 βήματα"(6)) στο πλαίσιο των επιδιώξεων της NPT, όπως συμφωνήθηκε κατά τις προηγούμενες διασκέψεις αναθεώρησης, ιδίως στο σημερινό πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από την ανάδυση απειλών από διάφορες πηγές, περιλαμβανομένης της αυξανόμενης διάδοσης της πυρηνικής τεχνολογίας, τις πιθανότητες να πέσει η πυρηνική τεχνολογία και τα ραδιενεργά υλικά στα χέρια εγκληματικών οργανώσεων και τρομοκρατών, και την απροθυμία των κρατών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και έχουν προσχωρήσει στη NPT να μειώσουν ή να εξαλείψουν τα πυρηνικά οπλοστάσιά τους και να απομακρυνθούν από την πιστή τήρηση ενός στρατιωτικού δόγματος της πυρηνικής αποτροπής,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάδοση των ΟΜΚ και των φορέων τους, τόσο από κρατικούς όσο και μη κρατικούς παράγοντες, αποτελεί μία από τις σοβαρότερες απειλές κατά της διεθνούς σταθερότητας και ασφάλειας,
Δ. υπενθυμίζοντας τη δέσμευση της ΕΕ να αξιοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει για την πρόληψη, την αποτροπή, τη διακοπή και, εάν καταστεί εφικτό, την εξάλειψη των προγραμμάτων διάδοσης που εγείρουν ανησυχίες σε διεθνές επίπεδο, όπως εκφράζεται ρητά στη στρατηγική της ΕΕ κατά της διάδοσης των ΟΜΚ, η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 12 Δεκεμβρίου 2003,
Ε. τονίζοντας την ανάγκη να εντείνει η ΕΕ τις προσπάθειες με στόχο την καταπολέμηση των ροών και της χρηματοδότησης που σχετίζονται με τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, την επιβολή κυρώσεων για ενέργειες που προωθούν τη διάδοση και την ανάπτυξη μέτρων για την αποτροπή της άυλης μεταφοράς γνώσεων και τεχνογνωσίας με όλα τα διαθέσιμα μέσα, περιλαμβανομένων πολυμερών συνθηκών και μηχανισμών ελέγχου, εθνικώς και διεθνώς συντονισμένων ελέγχων των εξαγωγών, συνεργατικών προγραμμάτων μείωσης των απειλών και πολιτικών και οικονομικών μέσων,
ΣΤ. θεωρώντας ενθαρρυντικές ορισμένες νέες προτάσεις αφοπλισμού, όπως οι προτάσεις που παρουσίασαν οι Henry Kissinger, George P. Shultz, William J. Perry και Sam Nunn τον Ιανουάριο του 2007 και τον Ιανουάριο του 2008, την πρότυπη σύμβαση για τα πυρηνικά όπλα και το πρωτόκολλο Χιροσίμα-Ναγκασάκι που τυγχάνουν παγκόσμιας στήριξης από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και πολιτικούς ηγέτες, και εκστρατείες όπως η "Global Zero", που προάγουν την άποψη ότι βασικός τρόπος διασφάλισης της αποτροπής της διάδοσης των πυρηνικών όπλων και της επίτευξης παγκόσμιας ασφάλειας είναι η στροφή προς την εξάλειψη των πυρηνικών όπλων,
Ζ. επικροτώντας, εν προκειμένω, τις πρωτοβουλίες της γαλλικής και της βρετανικής κυβέρνησης να μειώσουν τα πυρηνικά οπλοστάσιά τους,
H. ειδικότερα, θεωρώντας ιδιαίτερα ενθαρρυντικές τις αντιλήψεις περί πυρηνικών ζητημάτων του Πρόεδρου των ΗΠΑ Barack Obama όπως τις εξέθεσε με σαφήνεια στην Πράγα στις 5 Απριλίου 2009, την δέσμευσή του να προωθήσει τον πυρηνικό αφοπλισμό και το όραμά του για έναν κόσμο όπου δεν υπάρχουν πυρηνικά όπλα· χαιρετίζοντας δε την εποικοδομητική συνεργασία ΗΠΑ-Ρωσίας προκειμένου να ανανεώσουν την συμφωνία START να θέσουν τέρμα στην κατάσταση άκρας επιφυλακής των βαλλιστικών πυραύλων και να μειώσουν δραματικά τα αποθέματα αμερικανικών πυρηνικών όπλων και υλικών· χαιρετίζοντας επίσης την απόφαση των ΗΠΑ να συμμετάσχουν πλήρως στην διαδικασία Ε3+3 με το Ιράν· επικροτώντας την επικύρωση εκ μέρους των ΗΠΑ του πρόσθετου πρωτοκόλλου στις συμφωνίες διασφαλίσεων του ΔΟΑΕ ως θετικό βήμα οικοδόμησης εμπιστοσύνης· χαιρετίζοντας θερμά την πρόθεση του Προέδρου Obama να ολοκληρώσει την επικύρωση της Συνθήκης για την καθολική απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών (CTBT) από τις ΗΠΑ, και να αναλάβει πρωτοβουλία για την έναρξη διαπραγματεύσεων σχετικά με την Συνθήκη απαγόρευσης παραγωγής σχάσιμου υλικού,
Θ. υπογραμμίζοντας την ανάγκη για στενή συνεργασία και συντονισμό μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εταίρων της, περιλαμβανομένων ειδικότερα των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας, με στόχο την αναζωογόνηση και την ενίσχυση του καθεστώτος μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων,
Ι. τονίζοντας ότι η ενίσχυση της NPT ως θεμέλιου λίθου του παγκόσμιου καθεστώτος μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων είναι ζωτικής σημασίας, και αναγνωρίζοντας ότι απαιτούνται επειγόντως γενναία πολιτική ηγεσία και μια σειρά προοδευτικών, διαδοχικών βημάτων προκειμένου να επιβεβαιωθεί η ισχύς της NPT και να ενισχυθούν οι συμφωνίες, οι συμβάσεις και οι οργανισμοί που συγκροτούν το υφιστάμενο πλαίσιο μη διάδοσης και αφοπλισμού, περιλαμβανομένης, συγκεκριμένα, της CTBT και του ΔΟΑΕ,
ΙΑ. επικροτώντας, εν προκειμένω, την κοινή πρωτοβουλία Βρετανίας-Νορβηγίας με στόχο την εκτίμηση της δυνατότητας ανάληψης και τον καθορισμό σαφών διαδικαστικών μέτρων για την τελική διάλυση των πυρηνικών όπλων και τις διαδικασίες ελέγχου που σχετίζονται με αυτήν, θεωρώντας ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία είναι πολύ θετική για την ΕΕ, για το ΝΑΤΟ, και για άλλους σχετικούς φορείς,
ΙΒ. χαιρετίζοντας την από 5 Δεκεμβρίου 2008 επιστολή της Γαλλικής Προεδρίας της ΕΕ προς τον Ban Ki-moon, Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ με την οποία διατυπώνονται οι προτάσεις της ΕΕ περί αφοπλισμού που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2008,
ΙΓ. επιδοκιμάζοντας την ομιλία που εκφώνησε στις 9 Δεκεμβρίου 2008 ο Javier Solana, Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την ΚΕΠΠΑ, κατά τη διάρκεια διάσκεψης με τίτλο "Ειρήνη και αφοπλισμός: Ο κόσμος χωρίς πυρηνικά όπλα", στο πλαίσιο της οποίας επιδοκίμασε το γεγονός ότι το ζήτημα του πυρηνικού αφοπλισμού έχει τεθεί εκ νέου ως θέμα προτεραιότητας της παγκόσμιας ατζέντας και υπογράμμισε την ανάγκη να ενσωματώσει η ΕΕ τη διάσταση της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων στις γενικές πολιτικές της,
ΙΔ. εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τον λόγο που εκφώνησε στην Πράγα στις 5 Απριλίου 2009 ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Barack Obama, στο πλαίσιο του οποίου δήλωσε ότι οι ΗΠΑ έχουν την ηθική υποχρέωση να ηγηθούν της εκστρατείας που θα απαλλάξει τον κόσμο από όλα τα πυρηνικά όπλα - μολονότι ενδέχεται να μην προλάβει ο ίδιος να δει τον στόχο αυτό να πραγματοποιείται στη διάρκεια της ζωής του και τόνισε την αναγκαιότητα ενίσχυσης της Συνθήκης NPT ως βάσης συνεργασίας και αφετηρίας σε μια σταδιακή διαδικασία λύσης· εκτιμώντας ότι η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ οφείλει να εντάξει πλήρως την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτή την προσπάθεια, ιδίως στο πλαίσιο της παγκόσμιας συνάντησης που έχει προγραμματιστεί για το 2009 με θέμα την απειλή που συνιστούν τα πυρηνικά όπλα.
ΙΕ. εστιάζοντας στη γενίκευση της εισαγωγής "ρητρών μη διάδοσης" στις συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ της ΕΕ και τρίτων κρατών από το 2003 και εξής,
ΙΖ. έχοντας υπόψη τις πρωτοβουλίες για τη μη διάδοση και τον αφοπλισμό εκτός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών τις οποίες στήριξε η ΕΕ, όπως η Πρωτοβουλία Ασφάλειας κατά της Διάδοσης και η παγκόσμια εταιρική σχέση των μελών της G8,
ΙΗ. επικροτώντας το γεγονός ότι η Επιτροπή έχει καθεστώς παρατηρητή στην Ομάδα προμηθευτών πυρηνικών υλικών και στη διάσκεψη αναθεώρησης της NPT, και ότι η Γραμματεία του Συμβουλίου συμμετέχει επίσης στη διάσκεψη της NPT, είτε ως μέλος της αντιπροσωπείας της ΕΚ είτε μαζί με την Προεδρία της ΕΕ,
1. απευθύνει προς το Συμβούλιο τις εξής συστάσεις:
α)
να αναθεωρήσει και να ενημερώσει την κοινή θέση 2005/329/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου, της 25ης Απριλίου 2005, σχετικά με τη διάσκεψη αναθεώρησης του 2005 των συμβαλλομένων μερών της συνθήκης περί μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων(7), στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την επιτυχημένη έκβαση της διάσκεψης αναθεώρησης της NPT του 2010, η οποία θα ενισχύσει περαιτέρω και τους τρεις υφιστάμενους πυλώνες της NPT· να δεσμευτεί ότι θα εργαστεί προς τον απώτερο σκοπό του πλήρους πυρηνικού αφοπλισμού σύμφωνα με την πρόταση περί σύμβασης για τα πυρηνικά όπλα·
β)
να εντείνει τις προσπάθειες προκειμένου να διασφαλιστεί η καθολική ισχύς και η αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων και των μέσων μη διάδοσης, βελτιώνοντας ιδίως τα μέσα ελέγχου·
γ)
να στηρίξει ενεργά, σε συνεργασία με τους εταίρους του, συγκεκριμένες προτάσεις με στόχο να τεθούν η παραγωγή, η χρήση και η επανεπεξεργασία όλων των πυρηνικών καυσίμων υπό τον έλεγχο του ΔΟΑΕ, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας διεθνούς τράπεζας καυσίμων· να στηρίξει, επιπροσθέτως, άλλες πρωτοβουλίες ώστε να καταστεί πολυμερής ο κύκλος πυρηνικών καυσίμων, με στόχο την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενεργείας, λαμβάνοντας υπόψη, συναφώς, ότι το Κοινοβούλιο επικροτεί την ετοιμότητα του Συμβουλίου και της Επιτροπής να συμβάλουν μέχρι ποσού 25 εκατομμυρίων ευρώ στη δημιουργία τράπεζας πυρηνικών καυσίμων υπό τον έλεγχο του ΔΟΑΕ και προσδοκεί την ταχεία έγκριση της κοινής δράσης στο θέμα αυτό·
δ)
να στηρίξει περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση της εντολής του ΔΟΑΕ, στις οποίες περιλαμβάνεται και η γενίκευση των πρόσθετων πρωτοκόλλων στις συμφωνίες διασφαλίσεων του ΔΟΑΕ, και άλλες ενέργειες που θα αποσκοπούν στην ανάπτυξη μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης· να διασφαλίσει ότι διατίθενται επαρκείς πόροι στον οργανισμό αυτό, προκειμένου να εκπληρώσει τη ζωτικής σημασίας αποστολή του στο να καταστήσει ασφαλείς τις πυρηνικές δραστηριότητες·
ε)
να σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την πρωτοβουλία εταιρικής σχέσης των μελών της G8, την πρωτοβουλία ασφάλειας κατά της διάδοσης και την παγκόσμια πρωτοβουλία μείωσης των απειλών, και να ασκήσει πιέσεις προκειμένου να τεθεί γρήγορα σε ισχύ η CTBT·
στ)
να εμβαθύνει τον διάλογό του με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση και όλες τις δυνάμεις που διαθέτουν πυρηνικά όπλα, με σκοπό την επιδίωξη κοινής ημερήσιας διάταξης για την προοδευτική μείωση των αποθεμάτων πυρηνικών κεφαλών· συγκεκριμένα, να στηρίξει τις ενέργειες που αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία προς την ουσιαστική μείωση των πυρηνικών τους όπλων, όπως συμφωνήθηκε με τη START I και τη SORT· να ασκήσει πίεση για την επικύρωση της CTBT και την ανανέωση της συμφωνίας START·
ζ)
να αναπτύξει στρατηγικές κατά τη διάσκεψη αναθεώρησης της NPT του 2010 με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας για σύμβαση που θα τερματίζει την παραγωγή σχάσιμου υλικού για την κατασκευή όπλων κατά τρόπο που δεν θα συνιστά διάκριση, γεγονός που σημαίνει ότι η υπό διαπραγμάτευση Συνθήκη θα έπρεπε να απαιτεί όχι μόνο από τα κράτη που δεν διαθέτουν πυρηνικά όπλα ή τα κράτη που βρίσκονται σήμερα εκτός της NPT αλλά και από τα πέντε κράτη μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, τα οποία διαθέτουν στο σύνολό τους πυρηνικά όπλα, να σταματήσουν την παραγωγή σχάσιμου υλικού για όπλα και να διαλύσουν όλες τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις τους παραγωγής σχάσιμου υλικού για τέτοιου είδους όπλα·
η)
να στηρίξει πλήρως την ενίσχυση και τη βελτίωση των μέσων ελέγχου της συμμόρφωσης με όλα τα διαθέσιμα μέσα μη διάδοσης·
θ)
να ζητήσει αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της χρήσης ρητρών σχετικά με τη μη διάδοση των ΟΜΚ στις συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ της ΕΕ και τρίτων κρατών·
ι)
να ενημερώνει τακτικά το Κοινοβούλιο σχετικά με όλες τις προπαρασκευαστικές συνεδριάσεις πριν από τη διάσκεψη αναθεώρησης της NPT του 2010 και να λαμβάνει δεόντως υπόψη τις απόψεις του σχετικά με ζητήματα μη διάδοσης και αφοπλισμού όσον αφορά τη συγκεκριμένη διάσκεψη·
2. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει την παρούσα σύσταση στο Συμβούλιο και, προς ενημέρωση, στην Επιτροπή, καθώς και στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, στον πρόεδρο της διάσκεψης αναθεώρησης της NPT του 2010, στα εθνικά κοινοβούλια των κρατών μελών της ΕΕ, στους βουλευτές υπέρ της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων και του αφοπλισμού, καθώς και στους δημάρχους για την ειρήνη.