Il-Parlament Ewropew,

–   wara li kkunsidra l-r-Rapport Dinji dwar l-Alzheimer 2009) maħruġ mill-organizzazzjoni Alzheimer's Disease International (ADI) fl-okkażjoni tal-Jum Dinji tal-Alzheimer, il-21 ta' Settembru 2009,

–   wara li kkunsidra l-proposta tal-Kummissjoni tat-22 ta' Lulju 2009 għal Rakkomandazzjoni tal-Kunsill dwar miżuri għall-ġlieda kontra l-mard newrodeġenerattiv, b'mod partikulari l-marda ta" Alzheimer, permezz ta" programmazzjoni konġunta tal-attivitajiet tar-riċerka (COM(2009)0379 finali),

–   wara li kkunsidra l-Artikoli 115 (5) u 110(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.   billi l-mard newrodeġenerattiv bħall-Alzheimer u l-Parkinson hu kontributur ewlenin għad-diżabbiltà fit-tul, u jaffettwa lil aktar minn seba' miljun taċ-ċittadini tal-Unjoni Ewropeja, għadd li probabbilment ser jirdoppja fis-snin li ġejjin minħabba li l-popolazzjoni qed tixjieħ,

B.   billi attwalment ma hemm l-ebda kura disponibbli għall-mard newrodiġenerattiv, u l-għarfien dwar il-prevenzjoni, it-trattament, u l-identifikazzjoni tal-fatturi ta' riskju huwa limitat ħafna,

C.   billi l-ispiża tal-mard għad-disturbi tad-dimenzja fl-UE25 fl-2005 kienet stmata li tilħaq EUR 130 biljun, jiġifieri medja ta' madwar EUR 21,000 kull sena għal kull persuna affettwata mid-dimenzja; billi dak it-total medju jinkludi l-ispejjeż diretti u l-ispejjeż li jintefqu f'kura informali,

D.   billi l-mard tal-Alzheimer u tal-Parkinson u forom relatati ta' dimenzja huma studjati minn perspettivi multipli u minn oqsma differenti ta' riċerka, u dan jista' jikkontribwixxi għal frammentazzjoni ulterjuri tal-attivitajiet ta' riċerka,

E.   billi ħafna mill-isforzi tar-riċerka fil-qasam tal-mard newrodeġenerattiv jitwettqu mill-Istati Membri, b'livell relattivament baxx ta' koordinazzjoni transnazzjonali, u dan iwassal għal frammentazzjoni u l-qsim limitat tal-għarfien u tal-aħjar prattika bejn l-Istati Membri,

1.  Jilqa' b'sodisfazzjon il-proġett pilota propost għall-programmazzjoni konġunta tal-attivitajiet ta' riċerka fil-qasam tal-mard newrodeġenerattiv; jemmen li l-programmazzjoni konġunta jista' jkun ta' siwi kbir fit-tnaqqis tal-frammentazzjoni tal-isforz ta' riċerka, u dan iwassal għal ġbir flimkien ta' massa kritika ta' ħiliet, għarfien u riżorsi finanzjarji;

2.  Jikkunsidra il-mard newrodeġenerattiv bħall-Alzheimer u l-Parkinson bħala waħda mill-akbar sfidi tal-Unjoni Ewropea mil-lat ta' saħħa mentali, u hu tal-fehma li l-ġlieda kontra l-Alzheimer u Parkinson għandhom għalhekk jindirizzaw sfida doppja: li jipprovdu kura għal numru dejjem jikber ta' pazjenti fuq bażi ta' minn jum għall-ieħor u li jiżguraw aktar riżorsi b'tali mod li l-għadd ta' pazjenti fil-ġejjieni dejjem jonqos; għalhekk jappoġġja l-adozzjoni tal-proposta fir-Rakkomandazzjoni tal-Kunsill;

3.  Jenfasizza l-ħtieġa li jiżdiedu l-isforzi urġentement biex jindirizzaw l-effetti tal-mard newrodeġenerattiv, b' mod partikolari tal-Alzheimer u tal-Parkinson, fil-livell soċjali u fil-livell ta' saħħa pubblika, fil-kuntest ta' popolazzjoni Ewropea li qed tixjieħ u wkoll bil-ħsieb li tiġi żgurata s-sostenibbiltà ġejjiena tas-sistemi tas-saħħa nazzjonali;

4.  Jinkoraġġixxi lill-Istati Membri kollha sabiex jinvolvu ruħhom b'mod attiv fid-definizzjoni, l-iżvilupp u l-implimentazzjoni ta' aġenda ta' riċerka komuni fil-qasam tal-mard newrodeġenerattiv;

5.  Jistieden lill-Istati Membri sabiex itejbu d-data epidemoloġika dwar il-mard tal-Alzheimer u tal-Parkinson u forom oħra ta' dimenzja, b'mod partikolari fil-fażijiet li ma jurux sintomi u qabel il-bidu tal-istat ta' inċapaċità;

6.  Jiġbed l-attenzjoni għall-importanza ta' approċċ multidixxiplinarju għall-riċerka f'dan il-qasam, li jinkludi fih dijanjosi, trattament, prevenzjoni u riċerka soċjali fil-benesseri tal-pazjenti u l-familji tagħhom u dawk li jieħdu ħsiebhom; jemmen li t-testijiet dijanjostiċi bikrija, ir-riċerka fil-fatturi ta' riskju (bħall-ambjent), u l-kriterji għal dijanjosi bikrija huma kollha kruċjali; f'dan ir-rigward jikkunsidra li hemm valur miżjud ċar fit-twettiq ta' studji epidemjoloġiċi u kliniċi fuq skala kbira b' kollaborazzjoni transnazzjonali;

7.  Jemmen li l-programmi ta' riċerka għandhom jikkonċentraw, bħala prijorità, fuq il-prevenzjoni, il-bijomarkaturi (inkluża s-suxxettibilità ġenetika), il-metodi tat-teħid ta' immaġnijiet dijanjostiċi, il-metodi ta' dijanjosi bikrija bbażati fuq approċċ multidixxiplinarju, l-istandardizzazzjoni tal-kriterji u tal-għodod dijanjostiċi u l-ħolqien ta' bażijiet tad-wiesgħa li jistgħu jintużaw għal studji dwar il-popolazzjoni, l-istrateġiji tat-trattamenti u studji kliniċi dwar sustanzi ġodda kimiċi u bijoloġiċi, vaċċini u teknoloġiji;

8.  Jirrimarka dwar l-importanza tar-riċerka dwar il-konnessjoni bejn il-proċess tax-xjuħija u dimenzja u bejn id-dimenzja u d-dipressjoni fil-fażi tax-xjuħija; barra minn hekk, iħeġġeġ lill-Istati Membri biex jippromwovu programmi ta' riċerka li jagħtu importanza kbira lill-għażla u lill-perspettiva tal-pazjent;

9.  Iħeġġeġ lill-Kunsill sabiex jibni fuq l-istrutturi eżistenti għall-istabbiliment tal-proġett pilota ta" programmazzjoni konġunta tal-attivitajiet tar-riċerka, filwaqt li jiġi evitat il-ħolqien ta' strutturi burokratiċi ġodda, u li fejn huwa possibbli jikkollabora mal-industrija sabiex jibbenefika mir-riżorsi u mill-esperjenza disponibbli, filwaqt li tiġi żgurata l-indipendenza u l-awtonomija;

10.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni u lill-Kunsill sabiex jinkludu l-problemi tad-dimenzja fl-inizjattivi kollha eżistenti u ġejjieni tal-Unjoni Ewropea relatati mal-prevenzjoni tal-mard, b'mod partikolari d-dijanjosi bikrija, is-saħħa kardjovaskulari u l-attività fiżika;

11.  Jikkunsidra li huwa importanti li l-Kummissjoni Ewropea tadotta rakkomandazzjoni li tistieden lill-Istati Membri biex jinfurmaw l-opinjoni pubblika dwar il-bidliet fl-istil tal-ħajja li jistgħu jipposponu jew jevitaw li jibda l-mard newrodeġenerattiv, b' mod partikolari l-Alzheimer u l-Parkinson, u li jippromwovu 'stili ta' ħajja tajbin għas-saħħa tal-moħħ';

12.  Jissuġġerixxi lill-Kunsill u lill-Kummissjoni biex tikkunsidra t-tnedija ta' Sena Ewropea tal-Moħħ sabiex titqajjem kuxjenza dwar il-mard newrodeġenerattivassoċjat max-xjuħija u l-miżuri biex dan jiġi evitat;

13.  Jistieden lill-Kunsill biex jinvolvi kif jixraq lir-rappreżentanti tal-organizzazzjonijiet tal-pazjenti u ta' dawk li jieħu ħsiebhom u tal-fornituri tal-kura tas-saħħa b'mod xieraq fil-proġett pilota għall-Programmazzjoni Konġunta tal-attivitajiet tar-riċerka;

14.  Jistieden lill-Kunsill sabiex jinforma lill-Parlament dwar il-progress u r-riżultati ta' dan il-proġett pilota;

15.  Jistieden lill-Kummissjoni biex tinvolvi lill-Parlament kif xieraq fi kwalunkwe deċiżjoni li tappoġġja lil dan il-proġett pilota, u kwalunkwe inizjattiva ġejjiena tal-programmazzjoni konġunta fil-qasam tar-riċerka, b'finanzjament mis-Seba' Programm Kwadru għar-Riċerka u l-Iżvilupp (FP7);

16.  Jemmen li l-Artikolu 182 (5) tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea kif inserit mit-Trattat ta' Lisbona, li jistabbilixxi l-miżuri meħtieġa għall-implimentazzjoni taż-żona Ewropea tar-riċerka, jista' jipprevedi bażi legali aktar xierqa għal inizjattivi ġejjiena ta' programmazzjoni konġunta fil-qasam tar-riċerka; jistieden lill-Kummissjoni biex tikkunsidra serjament li tuża l-Artikolu 182 (5) bħala bażi legali għall-proposti kollha ġejjiena dwar il-programmazzjoni konġunta ta' attivitajiet ta' riċerka;

17.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill, lill-Kummissjoni u l-gvernijiet u l-parlamenti tal-Istati Membri.