(Gewone wetgevingsprocedure: eerste lezing)

Het Europees Parlement,

–   gezien het voorstel van de Commissie aan de Raad (COM(2009)0361),

–   gelet op de raadpleging door de Raad van het Parlement (C7-0125/2009),

–   gezien de mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad getiteld „Gevolgen van de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon voor de lopende interinstitutionele besluitvormingsprocedures” (COM(2009)0665),

–   gelet op artikel 294, lid 3, en artikel 194, leden 1 en 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,

–   gezien het advies van de Commissie juridische zaken inzake de voorgestelde rechtsgrond,

–   gelet op de artikelen 55 en 37 van zijn Reglement,

–   gezien het verslag van de Commissie industrie, onderzoek en energie en het advies van de Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (A7-0016/2010),

1.   neemt het hierbij opgenomen standpunt in eerste lezing aan;

2.   verzoekt om hernieuwde voorlegging indien de Commissie voornemens is ingrijpende wijzigingen in haar voorstel aan te brengen of dit door een nieuwe tekst te vervangen;

3.   verzoekt zijn Voorzitter het standpunt van het Parlement te doen toekomen aan de Raad, de Commissie en de nationale parlementen.

HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE,

Gelet op het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, en met name op artikel 194, leden 1 en 2,

▌

Gezien het voorstel van de Europese Commissie,

Handelend volgens de gewone wetgevingsprocedure(1),

Overwegende hetgeen volgt:

(1)  De invoering van een gemeenschappelijk en solidair energiebeleid met het oog op de veiligstelling van de energievoorziening van de Unie, de overgang naar een hoog energie-efficiënte economie en de functionering van concurrerende energiemarkten die op solidariteit en eerlijke concurrentie op de interne markt berusten, is een doelstelling die de Unie zichzelf gesteld heeft.

(2)  Een voorwaarde voor de ontwikkeling van een Europees energiebeleid is dat er een algemeen beeld wordt verkregen van de ontwikkeling van de investeringen in energie-infrastructuur in de Unie. Dit moet het voor de Commissie mogelijk maken de nodige vergelijkingen en evaluaties te maken en relevante maatregelen voor te stellen gebaseerd op de nodige gegevens en een passende analyse, met name wat het toekomstige vraag/aanbodevenwicht betreft. Maatregelen die op Unieniveau worden voorgesteld of genomen, dienen neutraal te zijn en mogen niet neerkomen op ingrepen in de werking van de markt.

(3)  Het energielandschap binnen en buiten de Unie is in de afgelopen jaren aanzienlijk veranderd, wat van investeringen in de energie-infrastructuur een cruciale kwestie maakt die moet worden opgelost om de energievoorzieningszekerheid van de Unie te waarborgen, met name via energie-efficiëntie en energiebesparingen, waarbij mogelijke toekomstige tekorten en/of overschotten in de energievoorziening moeten worden geïdentificeerd en moet worden gezorgd voor de regelmatige energievoorziening van de Unie en de ononderbroken goede werking van de interne markt, en voor de door de Unie ingezette overgang naar een hoog energie-efficiënte economie.

(4)  Gezien de nieuwe energiecontext zijn er aanzienlijke investeringen vereist in alle infrastructuur, in het bijzonder in de sectoren hernieuwbare energie en energie-efficiëntie, en moet er gewerkt worden aan de ontwikkeling van nieuwe infrastructuurtypes en nieuwe marktrijpe technologieën. De liberalisering van de energiesector en de verdere integratie van de interne markt resulteren in een prominentere rol voor de marktdeelnemers bij investeringen en tegelijk zullen nieuwe beleidseisen, zoals streefcijfers voor de brandstofmix, het beleid van de lidstaten met het oog op de totstandbrenging van een nieuwe en/of gemoderniseerde energie-infrastructuur beïnvloeden.

(5)  Daartoe moeten de lidstaten, overeenkomstig de doelstelling van de EU om de energie-efficiëntie met 20% te verhogen, altijd eerst denken aan vermindering van het energiegebruik, wat bovendien het voordeligste middel is om de reductiedoelstellingen voor broeikasgassen te realiseren, en aan verbetering en het bouwen aan bestaande infrastructuur voordat zij gaan investeren in nieuwe infrastructuur. Investeringsprojecten op het gebied van energie-infrastructuur moeten volledig aansluiten bij de doelstelling om in 2020 ten minste 20% van de energie te betrekken uit duurzame, hernieuwbare bronnen.

(6)  Gezien de nieuwe energiedoelstellingen en marktontwikkelingen moet meer prioriteit worden gegeven aan investeringen in de energie-infrastructuur in de Unie, in het bijzonder met het oog op het anticiperen op problemen in verband met de energievoorzieningszekerheid, het bevorderen van beste praktijken en het tot stand brengen van grotere transparantie inzake de toekomstige ontwikkeling van de onderling verbonden energiesystemen in de Unie.

(7)  De Commissie en in het bijzonder haar waarnemingspost voor de energiemarkt moeten daarom, met het oog op de waarborging van de belangrijkste investeringen, beschikken over nauwkeurige gegevens en informatie over lopende en toekomstige investeringsprojecten, met inbegrip van ontmanteling van een deel van de bestaande infrastructuur, voor de belangrijkste onderdelen van het energiesysteem van de Unie.

(8)  Gegevens en informatie inzake de voorspelbare ontwikkelingen qua productie-, transport- en opslagcapaciteit en projecten in de onderscheiden energiesectoren zijn van belang voor de toekomstige investeringsprojecten van de Unie. Het is daarom noodzakelijk te waarborgen dat de Commissie, en in het bijzonder haar waarnemingspost voor de energiemarkt, in kennis wordt gesteld van investeringsprojecten en -plannen die reeds zijn opgestart of naar planning binnen een termijn van vijf jaar worden opgestart, dan wel die tot doel hebben de volledige infrastructuur of een deel daarvan binnen een termijn van drie jaar buiten gebruik te stellen.

▌

(9)  Opdat de Commissie kan beschikken over een samenhangend beeld betreffende de toekomstige ontwikkelingen in het hele energiesysteem van de Unie, moet een geharmoniseerd kader voor een op geactualiseerde categorieën gebaseerde rapportering inzake investeringsprojecten worden ingevoerd, waarbij de lidstaten officiële gegevens en informatie moeten verstrekken.

(10)  Informatie die de Commissie uit hoofde van deze verordening verkrijgt, kan worden gebruikt om na te gaan of de lidstaten specifieke EU-wetgeving naleven, in het bijzonder Richtlijn 2009/28/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen(2).

(11)  In dat kader moeten de lidstaten aan de Commissie gegevens en informatie toezenden over de op hun grondgebied geplande of in uitvoering zijnde investeringsprojecten op het gebied van energie-infrastructuur met betrekking tot de productie, de opslag en het vervoer van aardolie, gas, kolen, hernieuwbare energie, elektrisch vermogen, alsmede grote projecten voor stadsverwarming en -koeling en de afvang, het vervoer en de opslag van kooldioxide, met inbegrip van verbindingen met derde landen. Op de betrokken ondernemingen moet de verplichting berusten de lidstaten in kennis te stellen van dergelijke gegevens en informatie, teneinde de Commissie in staat te stellen toezicht te houden op de energie-infrastructuur in de EU. De lidstaten en de Commissie moeten verplicht worden de vertrouwelijkheid van de door ondernemingen verstrekte gegevens te waarborgen.

(12)  Gezien de tijdshorizon van investeringsprojecten in de energiesector volstaat een tweejaarlijkse rapportering.

(13)  Teneinde onevenredige administratieve belasting te voorkomen en de kosten voor de lidstaten en ondernemingen, voornamelijk die uit het midden- en kleinbedrijf, te minimaliseren, moet deze verordening de mogelijkheid bieden de lidstaten en ondernemingen vrij te stellen van bedoelde rapporteringsverplichting wanneer de Commissie gelijkwaardige en vergelijkbare informatie ontvangt op grond van energiespecifieke door instellingen van de Europese Unie vastgestelde wetgeving die tot doel heeft concurrerende Europese energiemarkten tot stand te brengen en de duurzaamheid van het Europese energiesysteem en de continuïteit van de energievoorziening van de Europese Unie te waarborgen. Daarom moet worden voorkomen dat de rapporteringsverplichtingen die zijn vastgelegd in het kader van het derde liberaliseringspakket inzake energie (Richtlijn 2009/72/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit(3), Richtlijn 2009/73/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor aardgas(4), Verordening (EG) nr. 713/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 tot oprichting van een Agentschap voor de samenwerking tussen energieregulators(5), Verordening (EG) nr. 714/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende de voorwaarden voor toegang tot het net voor grensoverschrijdende handel in elektriciteit(6) en Verordening (EG) nr. 715/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende de voorwaarden voor de toegang tot aardgastransmissienetten(7)), elkaar overlappen. De Commissie dient de toepassing van deze vrijstelling te verduidelijken om tot een werkelijke verlichting van de rapporteringbelasting te komen, en aan te geven wat inhoud, formaat en tijdschema van de rapporteringverplichtingen zijn, voor welke personen of instanties deze verplichtingen gelden en welke belast worden met het beheer van het rapporteringsysteem.

(14)  De lidstaten, de door hen gedelegeerde entiteiten of, wanneer passend, de bevoegde instanties die belast zijn met de sectorspecifieke investeringsplannen voor de energiesector in de EU, dienen de kwaliteit, relevantie, nauwkeurigheid, duidelijkheid, tijdschema's en samenhang van de gegevens en informatie die zij de Commissie toezenden, te waarborgen en daarbij te garanderen dat commercieel gevoelige gegevens en informatie vertrouwelijk blijven.

(15)  Om de gegevens te verwerken en de toezending ervan te vergemakkelijken en te beveiligen, moeten de Commissie en met name de waarnemingspost voor de energiemarkt alle passende maatregelen kunnen nemen en meer bepaald gebruik kunnen maken van geïntegreerde IT-instrumenten en -procedures. De Commissie dient ervoor te zorgen dat deze IT-instrumenten de vertrouwelijkheid van de haar verstrekte gegevens en informatie waarborgen.

(16)  De bescherming van personen bij de verwerking van persoonsgegevens is gereguleerd bij Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens(8), terwijl de bescherming van personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de Commissie wordt gewaarborgd door Verordening (EG) nr. 45/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2000 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de communautaire instellingen en organen en betreffende het vrije verkeer van die gegevens(9). De onderhavige verordening laat de hierboven genoemde bepalingen onverlet.

(17)  De toegang tot milieu-informatie is geregeld bij Verordening (EG) nr. 1367/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 6 september 2006 betreffende de toepassing van de bepalingen van het Verdrag van Aarhus betreffende toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden op de communautaire instellingen en organen(10) en bij Richtlijn 2003/4/EG van het Europees Parlement en de Raad van 28 januari 2003 over de toegang van het publiek tot informatie over het milieu(11). De onderhavige verordening laat de hierboven genoemde bepalingen onverlet.

(18)  De Commissie en met name haar waarnemingspost voor de energiemarkt moeten op gezette tijden een sectoroverschrijdende analyse maken van de structurele ontwikkeling en vooruitzichten van het energiesysteem van de Unie alsook, waar nodig, een meer gerichte analyse maken inzake bepaalde aspecten van dit energiesysteem; deze analyse moet nationale benaderingen aanvullen, regionale dimensies ontwikkelen en bijdragen aan meer energievoorzieningszekerheid door eventuele tekorten qua infrastructuur en investeringen en daaraan verbonden risico's snel op te sporen, zodat het evenwicht van vraag en aanbod op lange termijn gewaarborgd blijft. Deze analyse moet ook bijdragen tot een continu debat op EU-niveau over de behoefte aan energie-infrastructuur en moet daarom ter bespreking worden toegezonden aan de belanghebbenden.

(19)  Kleine en middelgrote ondernemingen moeten kunnen profiteren van de monitoring van en rapportering over energie-investeringsprojecten voor zover de in het kader van deze verordening verzamelde gegevens beschikbaar gesteld worden aan het publiek en op lange termijn bijdragen aan nieuwe en beter gecoördineerde investeringstrends.

(20)  De Commissie kan worden bijgestaan door deskundigen van de lidstaten of andere vakbekwame deskundigen met het oog op de ontwikkeling van gemeenschappelijke inzichten in mogelijke tekorten qua infrastructuur en daaraan verbonden risico's, en de bevordering van de transparantie met betrekking tot toekomstige ontwikkelingen, wat in het bijzonder belangrijk is voor nieuwe marktdeelnemers.

(21)  De technische maatregelen, inclusief aanvullende technische definities, vereist voor de tenuitvoerlegging van deze verordening, moeten door de Commissie worden vastgesteld.

(22)  Gezien de amendementen die vereist zijn om de wetgeving aan te passen aan de huidige uitdagingen op energiegebied en met het oog op de duidelijkheid moet Verordening (EG) nr. 736/96 van de Raad(12) worden ingetrokken en vervangen door de nieuwe verordening,

HEBBEN DE VOLGENDE VERORDENING VASTGESTELD:

Artikel 1

Onderwerp en toepassingsgebied

1.  Bij deze verordening wordt een gemeenschappelijk kader ingevoerd voor de aanmelding aan de Commissie van gegevens en informatie over investeringsprojecten met betrekking tot energie-infrastructuur in de sectoren aardolie, gas, kolen, hernieuwbare energie en elektriciteit ▌, en over grote investeringsprojecten met betrekking tot stadsverwarming en –koeling en voor de afvang en opslag van de door deze sectoren geproduceerde kooldioxide.

2.  Deze verordening is tevens van toepassing op EU-ondernemingen die investeren in energie-infrastructuurprojecten in derde landen die rechtstreeks verbonden zijn met of een impact hebben op de energienetwerken van een of meerdere lidstaten.

3.  Deze verordening is van toepassing op de in de bijlage genoemde types investeringsprojecten waarvan de bouw is gestart, of naar planning binnen een termijn van vijf jaar zal worden gestart, en op investeringsprojecten voor het uit bedrijf nemen van energie-infrastructuur binnen een termijn van drie jaar.

Artikel 2

Definities