Parlament Europejski,

–   uwzględniając art. 8, 9, 10, 18, 19, 20, 21, 151, 153 i 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, które zobowiązują państwa członkowskie do zapewnienia wszystkim obywatelom równych szans oraz do podnoszenia ich warunków życia i pracy,

–   uwzględniając art. 2 i 3 Traktatu o Unii Europejskiej, które umożliwiają UE podejmowanie odpowiednich działań przeciwko dyskryminacji wszystkich obywateli oraz propagowanie poszanowania praw człowieka,

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie sytuacji Romów w Unii Europejskiej(1), z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie sytuacji kobiet romskich w Unii Europejskiej(2), z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie stosowania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich(3), z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie europejskiej strategii dotyczącej Romów(4), z dnia 10 lipca 2008 r. w sprawie spisu Romów we Włoszech w oparciu o pochodzenie etniczne(5) oraz z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie sytuacji społecznej Romów i ułatwienia im dostępu do rynku pracy UE(6),

–   uwzględniając dyrektywę Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne(7), dyrektywę Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy(8), decyzję ramową Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwalczania na mocy przepisów prawa karnego pewnych form i przejawów rasizmu i ksenofobii(9), która przewiduje zbliżenie przepisów ustawowych i wykonawczych, jakie państwa członkowskie powinny stosować w odniesieniu do wykroczeń popełnianych z pobudek rasistowskich lub ksenofobicznych, a także dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/38/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich(10), która gwarantuje wszystkim obywatelom prawo do swobodnego przemieszczania się na całym terytorium UE, pod warunkiem, że pracują lub szukają pracy, studiują albo posiadają wystarczające zasoby lub są na emeryturze,

–   uwzględniając sprawozdania dotyczące Romów, rasizmu i ksenofobii w państwach członkowskich UE w 2009 r., opublikowane przez Agencję Praw Podstawowych(11), oraz sprawozdania Thomasa Hammarberga, komisarza Rady Europy ds. praw człowieka,

–   uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z grudnia 2007 r. i z czerwca 2008 r., konkluzje Rady do Spraw Ogólnych z grudnia 2008 r. oraz konkluzje Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów dotyczące integracji Romów, przyjęte w dniu 8 czerwca 2009 r. w Luksemburgu,

–   uwzględniając ogłoszenie w 2005 r. Dekady Integracji Romów oraz ustanowienie Funduszu na rzecz Edukacji Romów przez szereg państw członkowskich UE, krajów kandydujących oraz innych krajów, w których instytucje Unii Europejskiej są poważnie zaangażowane,

–   uwzględniając pierwszy europejski szczyt w sprawie Romów, który odbył się w Brukseli w dniu 16 września 2008 r., oraz zbliżający się drugi europejski szczyt w sprawie Romów, który odbędzie się w Kordobie (Hiszpania) w dniu 8 kwietnia 2010 r. jako jedno z kluczowych wydarzeń hiszpańskiej prezydencji w Radzie,

–   uwzględniając sprawozdanie przygotowywane na koniec 2010 r. przez Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych PE, dotyczące strategii UE w dziedzinie integracji Romów,

–   uwzględniając dziesięć wspólnych podstawowych zasad integracji Romów,

–   uwzględniając pytania z dnia 12 lutego 2010 r. (O-0017/2010 – B7-0013/2010, O-0018/2010 – B7-0014/2010) i z dnia 24 lutego 2010 r. (O-0028/2010 – B7-0202/2010, O-0029/2010 – B7-0203/2010) skierowane do Rady i Komisji, dotyczące drugiego europejskiego szczytu w sprawie Romów,

–   uwzględniając art. 115 ust. 5 oraz art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.   mając na uwadze, że 10 do 12 milionów europejskich Romów nadal odczuwa poważną dyskryminację systemową, a w wielu przypadkach żyje w skrajnym ubóstwie i doświadcza wykluczenia społecznego; mając na uwadze, że większość europejskich Romów została obywatelami UE po rozszerzeniach w 2004 i 2007 r., a zatem im i ich rodzinom przysługuje prawo do swobodnego przemieszczania się i osiedlania na terytorium państw członkowskich,

B.   mając na uwadze, że sytuacja europejskich Romów, od dawna obecnych w wielu krajach europejskich, różni się od sytuacji europejskich mniejszości narodowych i w związku z tym wymaga zastosowania szczególnych środków na szczeblu europejskim,

C.   mając na uwadze, że w szczególnie trudnej sytuacji znajduje się wielu Romów i wiele wspólnot romskich, które postanowiły osiedlić się w państwie członkowskim UE, którego nie są obywatelami,

D.   mając na uwadze, że UE dysponuje szeregiem instrumentów, które może wykorzystać w walce z wykluczeniem Romów; należą do nich np. nowe rozwiązania wprowadzone w funduszach strukturalnych, pozwalające przeznaczyć do 2% środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na wydatki mieszkaniowe na rzecz społeczności zmarginalizowanych (przepis ten zacznie obowiązywać przed końcem 2010 r.), a także możliwości istniejące już w Europejskim Funduszu Społecznym,

E.   mając na uwadze, że dyrektywa Rady 2000/43/WE nie została odpowiednio przetransponowana ani w pełni wdrożona przez wszystkie państwa członkowskie,

F.   mając na uwadze, że Unia Europejska niejednokrotnie zobowiązywała się do czynnego wspierania zasad równości szans i integracji społecznej ludności romskiej w całej Europie,

G.   mając na uwadze, że w ubiegłym roku w środkach masowego przekazu i wystąpieniach politycznych w niektórych państwach członkowskich UE odnotowano znaczny wzrost niechęci do Romów, wzrosła też częstotliwość aktów przemocy wobec nich, dokonywanych na tle rasowym,

H.   mając na uwadze, że postępy w zwalczaniu dyskryminacji wobec Romów poprzez gwarantowanie ich praw do edukacji, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i mieszkania są nierównomierne i powolne zarówno w państwach członkowskich, jak i w krajach kandydujących,

I.   mając na uwadze konieczność zwrócenia szczególnej uwagi na osoby będące ofiarami dyskryminacji wielorakiej,

J.   mając na uwadze, że należy zwiększyć poziom reprezentacji Romów w strukturach rządowych i administracji publicznej w państwach członkowskich,

1.   potępia rosnącą ostatnio w niektórych państwach członkowskich UE niechęć do Romów (romofobię), przejawiającą się w regularnym nawoływaniu do nienawiści i atakach antyromskich;

2.   uważa, że walka z dyskryminacją ogólnoeuropejskiej wspólnoty Romów wymaga kompleksowego podejścia na szczeblu europejskim;

3.   wyraża zaniepokojenie dyskryminacją dotykającą Romów w obszarze edukacji (zwłaszcza w formie segregacji), mieszkalnictwa (zwłaszcza w formie przymusowych eksmisji i warunków mieszkaniowych niespełniających norm, często w gettach), zatrudnienia (wyjątkowo niski poziom zatrudnienia) oraz równego dostępu do systemów opieki zdrowotnej i innych usług publicznych, a także przybierającą postać uderzająco niskiego udziału w życiu politycznym; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia ścisłego przestrzegania przepisów dotyczących równych szans przy wdrażaniu programów operacyjnych, by realizowane projekty nie prowadziły do bezpośredniego lub pośredniego wzmacniania segregacji i wykluczenia Romów; podkreśla, że w dniu 10 lutego 2010 r. przyjął sprawozdanie w sprawie kwalifikowalności działań w zakresie budownictwa mieszkaniowego dla zmarginalizowanych społeczności, które przewiduje – w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – interwencje w obszarze mieszkalnictwa na rzecz grup znajdujących się w trudnej sytuacji, a także wzywa do szybkiego wdrożenia zmienionego rozporządzenia, by państwa członkowskie mogły aktywnie skorzystać z tej możliwości; uważa w związku z tym, że mieszkanie to warunek niezbędny do zapewnienia integracji społecznej; wzywa Komisję, by zapewniła Romom dostęp do nowo przyjętego instrumentu mikrofinansowego w celu wsparcia ich integracji na rynku pracy;

4.   przyznaje, że na kwestię pełni praw obywatelskich Romów oraz ich udziału w życiu społeczno-gospodarczym wpływa utrwalona w historii dyskryminacja i napiętnowanie społeczne; uważa, że włączaniu kwestii integracji Romów do głównego nurtu polityki powinny towarzyszyć proaktywne środki mające na celu przezwyciężanie dawnej i obecnej dyskryminacji; wzywa Komisję, by poświęciła temu problemowi należytą uwagę w swoim podejściu do integracji Romów;

5.   uważa, że UE i państwa członkowskie są współodpowiedzialne za wspieranie integracji Romów i zagwarantowanie praw należnych im jako obywatelom europejskim oraz że muszą one nie zwlekając nasilić starania o widoczne rezultaty w tej dziedzinie; wzywa państwa członkowskie i instytucje UE do przyjęcia środków niezbędnych do stworzenia odpowiednich społeczno-politycznych warunków urzeczywistnienia integracji Romów, na przykład poprzez wspieranie publicznych kampanii edukacyjnych na rzecz tolerancji skierowanych do ludności nieromskiej i poświęconych kulturze romskiej i integracji Romów, zarówno w krajach, których są oni obywatelami, jak i w europejskich krajach pobytu;

6.   z zadowoleniem przyjmuje konkluzje Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów dotyczące integracji Romów, przyjęte w dniu 8 czerwca 2009 r. w Luksemburgu, które obejmują wspólne podstawowe zasady integracji Romów, oraz zachęca Komisję i państwa członkowskie do ich uwzględniania „przy tworzeniu i realizowaniu polityki obrony praw podstawowych i równości płci, walki z dyskryminacją, ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz dostępu do edukacji, mieszkań, opieki zdrowotnej, zatrudnienia, usług społecznych, wymiaru sprawiedliwości, sportu i kultury, a także w stosunkach UE z państwami trzecimi”; z zadowoleniem przyjmuje skierowany do Komisji wniosek o „podjęcie konkretnych działań w celu zwiększenia skuteczności wspólnotowych instrumentów i strategii politycznych istotnych dla integracji Romów”;

7.   ze względu na naglący charakter problemu wyraża głębokie zaniepokojenie dotychczasowym brakiem reakcji Komisji na jego wniosek z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie przygotowania we współpracy z państwami członkowskimi europejskiej strategii w sprawie Romów, nastawionej na lepszą koordynację i wspieranie wysiłków służących poprawie sytuacji ludności romskiej;

8.   w związku z tym ponownie wzywa Komisję do opracowania wszechstronnej europejskiej strategii mającej na celu włączenie społeczne Romów jako instrumentu walki z marginalizacją i dyskryminacją Romów w Europie;

9.   oczekuje, że po najbliższym europejskim szczycie w sprawie Romów Komisja przedstawi komunikat, w którym przeanalizuje istniejące strategie polityczne i instrumenty służące poprawie integracji Romów oraz czynniki, które sprawiły, że dotychczasowe postępy okazały się niezadowalające; wzywa do zawarcia w tym komunikacie jasnych celów i mechanizmów przyszłego tworzenia polityki na rzecz Romów;

10.   wzywa nowych komisarzy, by nadali priorytetowy charakter kwestiom romskim wchodzącym w zakres ich kompetencji oraz by w trybie pilnym ustanowili skuteczny system koordynacji między komisarzami a dyrekcjami generalnymi w celu rozwiązywania problemów Romów na szczeblu UE; wzywa Komisję do wyznaczenia jednego z komisarzy jako odpowiedzialnego za koordynowanie polityki dotyczącej Romów;

11.   zachęca instytucje UE, by włączały społeczności romskie – od szczebla najniższego do szczebla międzynarodowych organizacji pozarządowych – w proces tworzenia kompleksowej polityki UE na rzecz Romów we wszystkich aspektach planowania, wdrażania i nadzoru oraz by skorzystały z doświadczeń Dekady Integracji Romów 2005-2015, planu działań OBWE oraz zaleceń Rady Europy, ONZ i samego Parlamentu Europejskiego; wzywa do mobilizacji społeczności Romów, by wspólnie realizować politykę integracji, ponieważ może ona przynieść dobre efekty tylko wtedy, gdy wszystkie zainteresowane strony będą w niej w pełni uczestniczyć;

12.   wzywa Komisję, by przyjęła przekrojowe podejście do kwestii dotyczących Romów i opracowała dodatkowe propozycje na rzecz spójności polityki na szczeblu europejskim w odniesieniu do społecznej integracji Romów, a także by skłoniła państwa członkowskie do wzmożenia starań o osiągnięcie widocznych wyników, zachęciła do krytycznej analizy niepowodzenia działań politycznych, ułatwiła wymianę najlepszych praktyk między państwami członkowskimi oraz wyciągnęła wszelkie możliwe wnioski z projektu pilotażowego dotyczącego Romów w celu wykorzystania ich w głównym nurcie polityki;

13.   zachęca organizatorów szczytu oraz UE do określenia wyraźnego dalszego kierunku działań politycznych w związku z konkluzjami szczytu, aby uniknąć powtórzenia się sytuacji z przeszłości, kiedy to nie przyjęto ani konkluzji politycznych, ani konkretnych propozycji; jest zdania, że szczyt nie powinien być jedynie okazją do wygłaszania oświadczeń, ale powinien skoncentrować się na strategicznych zobowiązaniach politycznych będących wyrazem politycznej woli stworzenia pomostu między społecznościami romskimi a większościowymi grupami społecznymi;

14.   wzywa Komisję i Radę do wykorzystania istniejących inicjatyw, np. Dekady Integracji Romów, do zwiększenia skuteczności wysiłków podejmowanych w tej dziedzinie;

15.   uważa, że należy ustanowić kompleksowy program rozwoju, ukierunkowany równocześnie na wszystkie odpowiednie dziedziny polityki i umożliwiający natychmiastową interwencję w gettach borykających się z poważnymi trudnościami strukturalnymi;

16.   podkreśla, że same środki antydyskryminacyjne nie wystarczą, by ułatwić integrację społeczną Romów, oraz że konieczne są uzgodnione starania Wspólnoty w oparciu o solidną podstawę prawną, by skoordynować działania podmiotów instytucjonalnych i społecznych oraz zmusić zainteresowane strony do wywiązania się z podjętych zobowiązań; w związku z tym uznaje również potrzebę jasnych zobowiązań prawnych i poważnych środków budżetowych;

17.   zaleca, by Rada przyjęła wspólne stanowisko w sprawie funduszy strukturalnych i przedakcesyjnych, odzwierciedlające europejskie zaangażowanie polityczne w pełne wykorzystanie możliwości wspierania integracji Romów, jakie dają te fundusze, oraz w zapewnianie pełnego uwzględniania wspólnych podstawowych zasad dotyczących integracji Romów we wszelkich przeglądach programów operacyjnych, w tym w perspektywie kolejnego okresu planowania; wzywa Komisję, by przeanalizowała i oceniła dotychczasowe społeczne skutki inwestycji na rzecz grup znajdujących się w trudnej sytuacji, realizowanych z wykorzystaniem funduszy przedakcesyjnych i strukturalnych, by wyciągnęła z nich wnioski i opracowała nowe strategie i zasady w tym obszarze, jeżeli uzna to za niezbędne;

18.   podkreśla, że kraje kandydujące należy jak najszybciej zaangażować w starania o integrację Romów na szczeblu europejskim, ponieważ negocjacje w sprawie przystąpienia do UE to wyjątkowa okazja do zapoczątkowania istotnych zmian w polityce rządów wobec Romów;

19.   nalega, by państwa członkowskie zapewniły zgodność wszelkich środków mających bezpośredni lub pośredni wpływ na obywateli UE pochodzenia romskiego z zasadami określonymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej oraz z dyrektywą o równym traktowaniu bez względu na pochodzenie rasowe, która wyraźnie zakazuje bezpośredniej i pośredniej dyskryminacji; wyraża zaniepokojenie przymusową repatriacją Romów do krajów Bałkanów Zachodnich, gdzie mogliby oni być narażeni na bezdomność i dyskryminacje w dziedzinie edukacji, ochrony społecznej i zatrudnienia, oraz wzywa Komisję, Radę i państwa członkowskie, by zapewniły przestrzeganie praw podstawowych, między innymi poprzez świadczenie odpowiedniej pomocy i prowadzenie monitoringu;

20.   podkreśla niepewną sytuację wielu Romów, którzy, korzystając z przysługującego im prawa do swobodnego przemieszczania się na terenie UE, wyemigrowali do innego państwa członkowskiego; podkreśla, że wszelkie środki przyjmowane wobec tych grup muszą być zgodne z europejskimi normami i prawodawstwem, oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustalenia konieczności wprowadzenia skoordynowanego europejskiego podejścia;

21.   podkreśla znaczenie zaangażowania organów lokalnych dla zapewnienia skutecznego wdrażania działań wspierających integrację Romów i zwalczanie dyskryminacji; wzywa Komisję do opracowania zaleceń dla państw członkowskich z myślą o zachęceniu organów lokalnych do lepszego wykorzystania możliwości, jakie dają fundusze strukturalne, w celu wspierania integracji Romów, w tym obiektywnego monitorowania realizacji projektów;

22.   podkreśla znaczenie organizacji romskich na szczeblu Wspólnoty jako czynnika kluczowego dla powodzenia polityki integracji społecznej, a także konieczność aktywnego udziału przedstawicieli Romów we wszystkich inicjatywach mających na celu propagowanie ich praw oraz integrację ich społeczności; uważa, że do priorytetów przekrojowych należą długofalowe strategie tworzenia zawodowego i organizacyjnego potencjału Romów oraz rozwijania romskich zasobów ludzkich; podkreśla, że zasadnicze znaczenie dla przyspieszenia integracji społecznej Romów ma niezależność polityczna i umocnienie samoorganizacji Romów pod względem zasobów finansowych, akademickich i ludzkich;

23.   zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich i krajów kandydujących, Radzie Europy oraz OBWE.

(1) Teksty przyjęte, P6_TA(2005)0151. (2) Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0244. (3) Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0534. (4) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0035. (5) Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0361. (6) Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0117. (7) Dz.U. L 180 z 19.7.2000, s. 22. (8) Dz.U. L 303 z 2.12.2000, s. 16. (9) Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 55. (10) Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77. (11) Sprawozdanie w sprawie rasizmu i ksenofobii w państwach członkowskich UE w 2009 r.; European Union Minorities and Discrimination Survey, Data in Focus Report: The Roma in 2009; Sytuacja obywateli UE pochodzenia romskiego przemieszczających się i osiedlających w innych państwach członkowskich UE; Warunki mieszkaniowe Romów i ludności wędrownej w Unii Europejskiej: sprawozdanie porównawcze.