Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–   έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για το 2008,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 113 της Συνθήκης ΕΚ,

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 15 του πρωτοκόλλου για το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη,

–   έχοντας υπόψη τη Συνθήκη της Λισαβόνας που τροποποιεί τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας,

–   έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 2ας Απριλίου 1998 σχετικά με τον δημοκρατικό έλεγχο κατά την τρίτη φάση της ΟΝΕ(1),

–   έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής στις 7ης Οκτωβρίου 2009 «Ετήσια δήλωση για την ευρωζώνη 2009» (COM(2009)0527) και το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει αυτή την ανακοίνωση (SEC(2009)1313/2),

–   έχοντας υπόψη την ενδιάμεση οικονομική πρόβλεψη της Επιτροπής, του Σεπτεμβρίου 2009,

–   έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής της 23ης Σεπτεμβρίου 2009 για την έκδοση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την κοινοτική μακροπροληπτική εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τη σύσταση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (COM(2009)0499),

–   έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής της 23ης Σεπτεμβρίου 2009 για την έκδοση απόφασης του Συμβουλίου για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσον αφορά τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (COM(2009)0500),

–   έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–   έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (A7-0010/2010),

Α.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα τη χειρότερη παγκόσμια οικονομική ύφεση από τη δεκαετία του 1930, οι επιπτώσεις της οποίας θα εξακολουθήσουν να επηρεάζουν σημαντικά τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό των χωρών τα επόμενα χρόνια,

Β.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το πραγματικό ΑΕγχΠ στην ευρωζώνη αυξήθηκε το 2008 μόνο κατά 0,7%, λόγω της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, και υπολογίζεται ότι σημείωσε σημαντική κάμψη το 2009,

Γ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2008 ο μέσος ετήσιος δείκτης πληθωρισμού ανήλθε στο 3,3%, φτάνοντας το 4% το καλοκαίρι του 2008, που είναι ο υψηλότερος δείκτης που έχει καταγραφεί από τότε που καθιερώθηκε το ευρώ, και ότι στη συνέχεια ο δείκτης πληθωρισμού πέρασε σε αρνητικές τιμές το καλοκαίρι του 2009,

Δ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το μέσο έλλειμμα της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης («γενική κυβέρνηση») στην ευρωζώνη αυξήθηκε από 0,6% του ΑΕγχΠ το 2007, σε 1,9% το 2008 και, στα μέσα Οκτωβρίου 2009, 20 κράτη μέλη είχαν τεθεί υπό τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος,

Ε.   λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος δείκτης δημόσιου χρέους στην ευρωζώνη αυξήθηκε από 66,2% του ΑΕγχΠ στο τέλος του 2007 σε 69,6% στο τέλος του 2008, και ότι ο δείκτης αυτός αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα έτη,

ΣΤ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2008 η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του αμερικανικού δολαρίου σημείωσε έντονες διακυμάνσεις, με την τιμή του να απογειώνεται στα 1,60 δολάρια τον Ιούλιο και να πέφτει στα 1,25 δολάρια τον Οκτώβριο, αλλά εν συνεχεία ανέβηκε στα 1,50 δολάρια τον Οκτώβριο του 2009,

Ζ.   λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΚΤ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2008 κράτησε αμετάβλητα τα επιτόκια, πριν τα αυξήσει τον Ιούλιο του 2008 κατά 25 μονάδες βάσης στο 4,25% και έπειτα προχωρήσει σε συνεχείς μειώσεις κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2008 φτάνοντας στο 2,5% και, εν συνεχεία, στο 1% το 2009,

Η.   λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντιμέτωπη με την χρηματοπιστωτική κρίση, η ΕΚΤ διεύρυνε σημαντικά την παροχή ρευστότητας προς τις τράπεζες της ευρωζώνης και έλαβε μια σειρά έκτακτων μέτρων για τη βελτίωση της πληγείσας λειτουργίας των χρηματαγορών· λαμβάνοντας υπόψη ότι παρόμοιες διευκολύνσεις για την ενίσχυση της ρευστότητας παρασχέθηκαν μόνο σε ορισμένα κράτη μέλη που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη,

Εισαγωγή

1.   καλωσορίζει τη Σλοβακία στην ευρωζώνη και σημειώνει την επιτυχή είσοδό της·

2.   υπενθυμίζει ότι για την προσχώρηση στο ευρώ προαπαιτούμενο είναι η ιδιότητα του μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

3.   χαιρετίζει το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας χορηγεί στην ΕΚΤ το καθεστώς θεσμικού οργάνου της ΕΕ· πιστεύει ότι αυτό θα αυξήσει την ευθύνη του Κοινοβουλίου, ως του κατ« εξοχήν οργάνου μέσω του οποίου η ΕΚΤ λογοδοτεί στους ευρωπαίους πολίτες·

Η απάντηση της ΕΚΤ στη χρηματοπιστωτική κρίση

4.   επισημαίνει ότι το 2008 ήταν το έτος κατά το οποίο η ΕΚΤ, λόγω της καταστροφικής οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης και των εκτεταμένων επιπτώσεών της, υποχρεώθηκε να λάβει μερικές από τις δυσκολότερες αποφάσεις που αντιμετώπισε από τη σύστασή της·

5.   επισημαίνει ότι οι οικονομικές προγνώσεις της ΕΚΤ, όπως και αυτές του ΔΝΤ και άλλων διεθνών οργανισμών, δεν πρόβλεψαν τη σοβαρότητα της πτωτικής τάσης του 2008·

6.   επισημαίνει ότι η ΕΚΤ συνέχισε να αντιδρά στη χρηματοπιστωτική κρίση βοηθώντας τα κράτη μέλη με τη διατήρηση και επέκταση της παροχής ρευστότητας προς τα πιστωτικά ιδρύματα· συνιστά στην ΕΚΤ να παράσχει ρευστότητα και εκτός της ευρωζώνης, για να βοηθήσει τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο από τη χρηματοπιστωτική κρίση·

7.   εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι ορισμένες εμπορικές τράπεζες δεν μετακύλισαν τη μείωση των επιτοκίων στους πελάτες τους, και ότι η κατάσταση αυτή ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη όταν τα επιτόκια της ΕΚΤ έφτασαν στα χαμηλότερα επίπεδά τους·

8.   χαιρετίζει το γεγονός ότι η ΕΚΤ διεύρυνε τη συνήθη προσέγγισή της όσον αφορά τη νομισματική πολιτική και έλαβε μια σειρά ειδικών μέτρων, όπως τον προσανατολισμό της παροχής ρευστότητας προς την πραγματική ζήτηση και τη διάθεση ρευστότητας για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα·

9.   επισημαίνει ότι οι μειώσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ ήταν λιγότερο ριζικές από αυτές άλλων κεντρικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένων της Κεντρικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Τράπεζας της Αγγλίας στο ΗΒ, αλλά και συγκρινόμενες με τις προσδοκίες πολλών οικονομικών παρατηρητών την εποχή εκείνη·

10.   εκφράζει την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι η πρόσθετη ρευστότητα που χορήγησε η ΕΚΤ δεν ανακούφισε επαρκώς την πιστωτική ασφυξία που αντιμετώπιζε η βιομηχανία, και ιδίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, και αντ« αυτού αξιοποιήθηκε από ορισμένες τράπεζες για τη αύξηση των περιθωρίων κέρδους τους και την κάλυψη ζημιών·

11.   αποδοκιμάζει το γεγονός ότι τα κράτη μέλη δεν ακολούθησαν τη συμβουλή της ΕΚΤ να συναρτήσουν τα προγράμματα στήριξης των τραπεζών με όρους, διαμορφωμένους από κοινού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσον αφορά τις πληρωμές μερισμάτων και μπόνους, τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας, και ιδίως των ΜΜΕ, και τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε φορολογικούς παραδείσους·

12.   συμμερίζεται την άποψη της ΕΚΤ ότι η συνεχώς αυξανόμενη πολυπλοκότητα των χρηματοπιστωτικών μέσων, παράλληλα με μια σχετική έλλειψη διαφάνειας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, την εποπτική αδυναμία των ρυθμιστικών αρχών και τα κενά στη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, συνέβαλαν στη διόγκωση του συστημικού κινδύνου· επισημαίνει επιπλέον ότι αυτό συνέβαλε στην εντεινόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού προς τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα·

13.   ζητεί την άποψη της ΕΚΤ όσον αφορά τη δημιουργία οίκου συμψηφισμού στην ευρωζώνη για χρηματοπιστωτικά μέσα όπως οι συμβάσεις ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης·

14.   εφιστά την προσοχή της ΕΚΤ στον κίνδυνο να υπάρξουν νέες κερδοσκοπικές φούσκες, ιδίως στην αγορά πρώτων υλών· την καλεί να προειδοποιήσει χωρίς χρονοτριβή τις κυβερνήσεις·

15.   συμφωνεί με την ΕΚΤ όσον αφορά την ανάγκη άντλησης διδαγμάτων από την κρίση, και ειδικότερα ότι για να μην επαναληφθεί παρεμφερής κρίση πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση του κινδύνου και της ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα καθώς και η διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών αγορών και οργανισμών· υπενθυμίζει ότι οι παγκόσμιες ανισομέρειες που συνδέονται με διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ του ευρώ και των νομισμάτων τρίτων χωρών, όπως το δολάριο και το ρενμίνμπι-γιουάν, πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν για να αποφευχθούν χρηματοπιστωτικές κρίσεις στο μέλλον·

16.   χαιρετίζει την πρωτοβουλία της ΕΚΤ να προτείνει μια λεπτομερή «στρατηγική εξόδου» από τη νομισματική της χαλάρωση, στρατηγικής που θα πρέπει να εφαρμοστεί στον βαθμό που καθίσταται αναγκαίο και την κατάλληλη χρονική στιγμή· επιμένει ότι, σε σχέση με αυτό, ζωτική σημασία έχουν η χρονική συγκυρία και ο συντονισμός της πολιτικής μεταξύ των κρατών μελών· εκφράζει εν προκειμένω την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα μέτρα αυτά θα παύσουν αυτομάτως μόλις η οικονομική κατάσταση σημειώσει σταθερή βελτίωση·

17.   συνιστά ότι οποιαδήποτε κίνηση προς την κατεύθυνση της αύξησης των επιτοκίων πρέπει να γίνει με εξαιρετική προσοχή, ούτως ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο η μελλοντική οικονομική ανάπτυξη·

18.   πιστεύει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διατηρήσουν τα μέτρα δημοσιονομικής τόνωσης που λαμβάνουν επί του παρόντος για την προστασία των θέσεων εργασίας, την ενθάρρυνση των επενδύσεων και την τόνωση της ανάπτυξης και ότι θα πρέπει να καταργήσουν τα μέτρα αυτά μόλις υπάρξει βιώσιμη επιστροφή στην ανάπτυξη, οπότε και θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα υπερβολικά δημόσια ελλείμματα·

Οικονομική και νομισματική σταθερότητα

19.   συμμερίζεται τις ανησυχίες της ΕΚΤ όσον αφορά τις αποκλίσεις που υπάρχουν μεταξύ των οικονομιών στην ευρωζώνη και τον τρόπο με τον οποίον έπληξε η κρίση διάφορες χώρες, ιδίως αυτές με προϋπάρχουσες διαρθρωτικές ανεπάρκειες, υψηλό μοναδιαίο κόστος εργασίας, ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών και χρέος·

20.   καλεί όλα τα κράτη μέλη της ευρωζώνης να λάβουν υπόψη τους ότι, για να υπάρξει μια πραγματική οικονομική και νομισματική ένωση, η συμμετοχή στην ευρωζώνη δεν μπορεί να θεωρείται αυτοσκοπός και επισημαίνει την ανάγκη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις· προσθέτει ότι η μη ανάληψη τέτοιων μεταρρυθμίσεων θα έθετε σε κίνδυνο την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητα του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης·

Διακυβέρνηση και διαδικασία λήψης αποφάσεων

21.   επισημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό μεταβλητότητας των συναλλαγματικών ισοτιμιών, το ευρώ έχει ενισχυθεί, κυρίως έναντι του δολαρίου ΗΠΑ και του ρενμίνμπι-γιουάν, και εκφράζει την ανησυχία ότι αυτό θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες στην ανταγωνιστικότητα της ευρωζώνης·

22.   συνιστά στην ΕΚΤ να ενισχύσει τη διαφάνεια των εργασιών της, προκειμένου να αυξηθεί η νομιμότητα και η προβλεψιμότητά τους, ιδίως με τη δημοσίευση των πρακτικών των συνεδριάσεων του διοικητικού συμβουλίου, σύμφωνα με τις πρακτικές του Ομοσπονδιακού Αποθεματικού Συστήματος των ΗΠΑ, της Τράπεζας της Αγγλίας και της Τράπεζας της Ιαπωνίας· πιστεύει ότι η διαφάνεια είναι επίσης απαραίτητη όσον αφορά τα εσωτερικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των δύσκολα ρευστοποιήσιμων ασφαλειών και τις αποτιμήσεις συγκεκριμένων τίτλων που προσφέρονται ως ασφάλεια·

23.   επαναβεβαιώνει τη στήριξή του για τριμηνιαίο νομισματικό διάλογο μεταξύ Κοινοβουλίου και ΕΚΤ· προσθέτει ότι ο διάλογος αυτός αποτελεί σημαντικό μηχανισμό εξέτασης του έργου της ΕΚΤ και συμβολή στον δημόσιο έλεγχό της και τη διαφάνεια·

24.   επισημαίνει την ανεξαρτησία της ΕΚΤ, στην οποία συμβάλλει ο τρόπος ορισμού της εκτελεστικής της επιτροπής· φρονεί ότι η ανεξαρτησία αυτή θα μπορούσε να ενισχυθεί με την αξιοποίηση του νέου νομικού καθεστώτος που εκχωρείται στην ΕΚΤ στο πλαίσιο της Συνθήκης της Λισαβόνας και του υφιστάμενου καταστατικού της ΕΚΤ προκειμένου οι υποψήφιοι που προτείνει το Συμβούλιο να υπόκεινται στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατόπιν ψηφοφορίας·

25.   αναλαμβάνει την υποχρέωση να δημιουργήσει μια επιτροπή επιλογής που θα απαρτίζεται από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες και η οποία θα καταστήσει δυνατή, το 2010, την επιλογή διαφόρων υποψηφίων για τη θέση του μέλους της εκτελεστικής επιτροπής· διευκρινίζει ότι τα πρόσωπα που θα επιλεγούν με αυτό τον τρόπο θα υποβληθούν σε ακρόαση από την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κάτι που θα επισημοποιήσει τον συμβουλευτικό ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην αξιολόγηση των υποψηφίων· από την ακρόαση θα προκύψει ψήφισμα που θα εγκρίνει η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο θα διαβιβαστεί στο Συμβούλιο πριν αυτό διαβιβάσει τις συστάσεις του στις κυβερνήσεις των κρατών μελών·

26.   πιστεύει ότι η κρίση απέδειξε ότι οι αγορές είναι ευεπίφορες σε συστημικούς κινδύνους· χαιρετίζει την πρόταση για την σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ), που θα παρέχει έγκαιρη προειδοποίηση σχετικά με μελλοντικούς κινδύνους και ανισορροπίες στις χρηματοπιστωτικές αγορές· σημειώνει ότι το ΕΣΣΚ πρέπει να αντιδρά άμεσα και αποτελεσματικά απέναντι σε έναν αναδυόμενο συστημικό κίνδυνο· επισημαίνει ότι, για να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική λειτουργία του ΕΣΣΚ, πρέπει να υπάρξει ποιοτικός ορισμός του «συστημικού κινδύνου'· κατά συνέπεια, καλεί την ΕΚΤ να καθιερώσει σαφή πρότυπα και ορισμούς και, γενικότερα, να στηρίξει πλήρως την αποτελεσματική λειτουργία του ΕΣΣΚ· προσθέτει ότι οιαδήποτε νέα καθήκοντα ανατεθούν στην ΕΚΤ όσον αφορά το ΕΣΣΚ δεν θα πρέπει επ» ουδενί να θέτουν υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία της ΕΚΤ·

27.   επισημαίνει τον ρόλο που έπαιξε η Ευρωομάδα στην προώθηση στενότερου συντονισμού των οικονομικών πολιτικών στην ευρωζώνη· κατά συνέπεια, χαιρετίζει το γεγονός ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας χορηγεί νομική προσωπικότητα στην Ευρωομάδα· επιπλέον, συνιστά να συνεχίσει η ΕΚΤ να συμμετέχει πλήρως στις άτυπες συνεδριάσεις των μελών της Ευρωομάδας·

Η εξωτερική διάσταση του ευρώ

28.   χαιρετίζει το γεγονός ότι το ευρώ έχει συμβάλει σε αύξηση της διασυνοριακής παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στην ευρωζώνη και, κατά συνέπεια, έχει συμβάλει στη δημιουργία μιας χρηματαγοράς με υψηλό βαθμό ολοκλήρωσης·

29.   επισημαίνει ότι η θέση του ευρώ ως διεθνούς νομίσματος συνεχίζει να βελτιώνεται, με αποτέλεσμα στα τέλη του 2008 το 26,5% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων να είναι σε ευρώ·

30.   πιστεύει ότι η συνεχώς βελτιούμενη διεθνής θέση του ευρώ θα προσφέρει πλεονεκτήματα και θα δημιουργήσει ευθύνες στην παγκόσμια σκηνή· πιστεύει ότι αυτό θα συνεχίσει να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη που βρίσκονται εκτός της ευρωζώνης, καθώς και τρίτες χώρες, να επιζητούν να συμμετάσχουν στην ευρωζώνη·

31.   πιστεύει ότι το Κοινοβούλιο πρέπει να συνεργαστεί με την ΕΚΤ και τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ προκειμένου να συνεχίσει να ενισχύεται ο ρόλος της ευρωζώνης στην παγκόσμια νομισματική και χρηματοπιστωτική σκηνή·

32.   πιστεύει ότι η ΕΕ, όταν εκφράζει τις απόψεις της για το μέλλον του διεθνούς νομισματικού συστήματος, θα πρέπει να εμπνέεται από τη διαδικασία που κατέστησε δυνατή την υιοθέτηση του ευρώ·

33.   πιστεύει ότι η ΕΚΤ, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες και το Συμβούλιο των Διοικητών οφείλουν να αναγνωρίζουν και να σέβονται την κοινωνική ευθύνη τους έναντι του προσωπικού τους και της κοινωνίας και να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη το μνημόνιο για τις κοινωνικές πτυχές που κατάρτισε η μόνιμη επιτροπή των συνδικαλιστικών οργανώσεων των ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών·

o
o   o

34.   αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Ευρωομάδα και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

(1) ΕΕ C 138, 4.5.1998, σ. 177.