Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας (COM(2009)0248), καθώς και το ενδεικτικό σχέδιο δράσης που συνοδεύει τη στρατηγική,

–  έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα που ενέκρινε το Συμβούλιο στις 26 Οκτωβρίου 2009 σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Ιουλίου 2008 σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του σχεδιαζόμενου αγωγού φυσικού αερίου στη Βαλτική Θάλασσα που θα συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία(1),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Νοεμβρίου 2006 σχετικά με τη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας για τη Βόρεια Διάσταση(2),

–  έχοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής επί της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας (ECO/261) και με θέμα «Μακροπεριφερειακή συνεργασία ‐ Επέκταση της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα σε άλλες μακροπεριφέρειες της Ευρώπης' (ECO/251),

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών της 21ης και 22ης Απριλίου 2009 με θέμα «Ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη νέα στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα»,

–  έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της Επιτροπής των Περιφερειών με τίτλο «Λευκή Βίβλος της Επιτροπής των Περιφερειών για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση», (CdR 89/2009 fin),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων και της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού (A7-0202/2010),

Α.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2004, η Βαλτική Θάλασσα έχει ουσιαστικά καταστεί εσωτερική θάλασσα της Ένωσης, αποτελώντας ταυτόχρονα στοιχείο ένωσης των χωρών και συγκεκριμένη πρόκληση, καθώς και ότι οι χώρες της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας έχουν στενούς δεσμούς αλληλεξάρτησης και αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα,

Β.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας αποτελεί οδηγό για τις μελλοντικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές, καθώς και ότι η επιτυχημένη υλοποίηση της εν λόγω στρατηγικής μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο όσον αφορά τον τρόπο εφαρμογής των μελλοντικών στρατηγικών,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ιδέα να δημιουργηθούν λειτουργικές περιοχές με γνώμονα κοινούς στόχους και προβλήματα ανάπτυξης μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της περιφερειακής πολιτικής της ΕΕ,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της περιφερειακής πολιτικής, ιδίως σε σχέση με την προβλεπόμενη μεταρρύθμισή της μετά το 2013, πρέπει να υποστηριχθεί και να αναπτυχθεί η ιδέα μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, που θα συνοδεύεται από τη διαμόρφωση στρατηγικών για τις μακροπεριφέρειες που θα ισχύουν για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά η εφαρμογή των οποίων δεν πρέπει να οδηγήσει σε επανεθνικοποίηση της πολιτικής συνοχής,

Ε.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η Βαλτική Θάλασσα παραμένει η πιο μολυσμένη θάλασσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι η περιβαλλοντική της κατάσταση δεν πρέπει να επιδεινωθεί εξαιτίας των έργων υποδομών μεγάλης κλίμακας που υλοποιούνται στην ίδια την περιοχή και γύρω από αυτή (περιλαμβανομένων χωρών που δεν είναι μέλη της ΕΕ),

1.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, την οποία ζητούσε από το Κοινοβούλιο από το 2006, εγκρίθηκε από την Επιτροπή και έχει την υποστήριξη του Συμβουλίου·

2.  χαιρετίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η εν λόγω στρατηγική είναι προϊόν ευρείας διαβούλευσης με ενδιαφερόμενους φορείς από τα κράτη μέλη, όχι μόνο στο επίπεδο των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, αλλά και στο επίπεδο του ακαδημαϊκού και επιχειρηματικού κόσμου, καθώς και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, γεγονός που καταδεικνύει ότι η διαδικασία διαβούλευσης και σύμπραξης των εταίρων από το αρχικό στάδιο των εργασιών για τη στρατηγική συνιστά καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχία της· εκφράζει, εν προκειμένω, την ικανοποίησή του για τη δημιουργία φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή, όπως είναι η σύνοδος κορυφής για τη δράση στη Βαλτική Θάλασσα, και ζητεί να αναληφθούν παρόμοιες πρωτοβουλίες για τις μελλοντικές μακροπεριφέρειες οι οποίες θα συνενώσουν δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να συμπράξουν στην ανάπτυξη των μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

3.  συνιστά, στο πλαίσιο αυτό, να αυξηθεί η συμμετοχή της τοπικής κοινότητας με τη δημιουργία εργαλείων που θα εξασφαλίζουν ευρύτερη και πιο επικεντρωμένη επικοινωνία και διαβούλευση, στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα τοπικά μέσα ενημέρωσης (τοπική τηλεόραση, ραδιόφωνο και έντυπες και ηλεκτρονικές εφημερίδες)· ζητεί από την Επιτροπή να δημιουργήσει ειδική δικτυακή πύλη αφιερωμένη στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα, η οποία θα λειτουργεί ως φόρουμ ανταλλαγής εμπειριών σχετικά με τα τρέχοντα και μελλοντικά έργα που αναλαμβάνουν οι κεντρικές και τοπικές κυβερνήσεις, ΜΚΟ και άλλοι φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας·

4.  επιδοκιμάζει τη στρατηγική της ΕΕ για το 2020, η οποία συνάδει με τους στόχους που θέτει η στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα και σημειώνει ότι η ΕΕ 2020 μπορεί να λειτουργήσει ως αποτελεσματικό πλαίσιο για την υλοποίηση και την ενίσχυση της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα·

5.  εκτιμά ότι η δημιουργία ενός νέου πλαισίου συνεργασίας που αποτελεί μέρος της στρατηγικής και εδράζεται σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ανοίγει το δρόμο για μια πιο ορθολογική και αποτελεσματική χρήση των χρηματοδοτικών πόρων που διατίθενται για την προστασία του περιβάλλοντος και την ανάπτυξη της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας, είτε αυτοί προέρχονται από κονδύλια της ΕΕ και των κρατών είτε από διάφορα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα·

6.  εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας παρουσιάζει σημαντικές διαφορές από άποψη οικονομικής ανάπτυξης και καινοτομίας και ότι θα πρέπει να αυξηθεί το δυναμικό όλων των περιοχών, ακόμη και αυτών που παρουσιάζουν υψηλή ανάπτυξη, δεδομένου ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως δύναμη έλξης για τις λιγότερο ευημερούσες περιοχές· επισημαίνει την ανάγκη να προωθηθούν νέοι τομείς με δυναμικό ανάπτυξης και καινοτομίας και να χρησιμοποιηθεί η ευκαιρία που προσφέρει η προστιθέμενη αξία της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα και άλλων μελλοντικών μακροπεριφερειακών στρατηγικών για να επιτευχθεί ένα νέο επίπεδο συνέργειας που θα είναι σε θέση να μειώσει τις ανισότητες, προκειμένου να δημιουργηθεί ένας μόνιμος χώρος κοινής ευημερίας με υψηλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας, στοιχείο ζωτικής σημασίας απέναντι σε ένα γηράσκοντα πληθυσμό και στα νέα μοντέλα της παγκοσμιοποίησης·

7.  υπογραμμίζει ότι η άμεση και συνεπής εφαρμογή των υφιστάμενων νομικών πράξεων της ΕΕ για την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς, όπως η οδηγία για τις υπηρεσίες, είναι απαραίτητη προκειμένου να αυξηθεί η ελκυστικότητα της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας ως οικονομικού χώρου·

8.  καλεί τα κράτη μέλη και τις περιφέρειές τους να αξιοποιήσουν τους πόρους των διαρθρωτικών ταμείων που διατίθενται για την περίοδο 2007-2013 για να εξασφαλίσουν τη μεγαλύτερη δυνατή υποστήριξη της στρατηγικής, κυρίως για την τόνωση της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και της οικονομικής ανάπτυξης σε τομείς που πλήττονται ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση, και συνιστά, ταυτόχρονα, όπου τούτο αιτιολογείται, να προβλεφθούν αλλαγές στα επιχειρησιακά προγράμματα κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού· υπογραμμίζει ότι η αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των περιφερειών θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πολύ πιο αποτελεσματική χρήση των διαρθρωτικών ταμείων και στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας σε περιφερειακό επίπεδο·

9.  επισημαίνει το σοβαρό αντίκτυπο που έχει η παγκόσμια χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση σε όλες τις χώρες της περιοχής, και ειδικότερα στα κράτη της Βαλτικής· ζητεί από όλους τους φορείς να μην περιορίσουν, λόγω της κρίσης, τη δέσμευσή τους στη στρατηγική της ΕΕ για τη Βαλτική Θάλασσα·

10.  είναι πεπεισμένο ότι όλες οι δράσεις στο πλαίσιο τομεακών πολιτικών με εδαφική διάσταση, ιδιαίτερα της κοινής γεωργικής πολιτικής, της πολιτικής αλιείας, της πολιτικής μεταφορών, της βιομηχανικής πολιτικής, της ερευνητικής πολιτικής και μια συνεπής πολιτική υποδομών, καθώς η κοινή διαχείριση των διαθέσιμων πόρων που προορίζονται για από κοινού καθορισθέντες στόχους σε μια δεδομένη περιοχή, έχουν καίρια σημασία για την επιτυχή έκβαση της στρατηγικής και για την υλοποίηση των φιλόδοξων στόχων περαιτέρω μικροπεριφερειακών στρατηγικών· στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να επανεξεταστούν οι πολιτικές με γνώμονα αυτές τις νέες προκλήσεις, να δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ και να καθοριστεί ο τρόπος με τον οποίο το πλαίσιο αυτό θα συνδέεται με τις υφιστάμενες εθνικές και τοπικές δομές·

11.  εκτιμά ότι η εδαφική διάσταση της στρατηγικής θα οδηγήσει στην απτή ανάπτυξη της ιδέας της εδαφικής συνοχής, στην οποία η Συνθήκη της Λισαβόνας επιφυλάσσει ισότιμο ρόλο με αυτόν της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, και, έχοντας αυτό κατά νου, καλεί την Επιτροπή να δρομολογήσει ενεργό διάλογο σχετικά με το ρόλο και τον αντίκτυπο των μακροπεριφερειακών πολιτικών της ΕΕ μετά το 2013·

12.  ενθαρρύνει τη θέσπιση ειδικών διατάξεων στο πλαίσιο του επικείμενου γενικού κανονισμού σχετικά με τα διαρθρωτικά ταμεία με βάση διατάξεις για την εδαφική συνεργασία οι οποίες θα είναι σαφείς και θα συνεκτιμούν τις διαφορετικές διοικητικές νοοτροπίες χωρίς να επιβάλλουν πρόσθετα διοικητικά βάρη στους δικαιούχους, προκειμένου να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ χωρών και περιφερειών, καθώς και την ανάπτυξη περαιτέρω στρατηγικών κοινής δράσης οι οποίες αναμένεται ότι θα ενισχύσουν την ελκυστικότητα της περιοχής σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και θα αποτελέσουν εν συνεχεία πρότυπο διασυνοριακής συνεργασίας στην Ευρώπη·

13.  υπογραμμίζει ότι η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας θα πρέπει να θεωρηθεί ως διαδικασία στο πλαίσιο της οποίας οι αρχές της δράσης και της συνεργασίας εξελίσσονται συνεχώς, καθιστώντας απαραίτητη την επικαιροποίηση της στρατηγικής και ότι πρωταρχικός στόχος είναι ο εντοπισμός βέλτιστων μηχανισμών που θα μπορούν να εφαρμοστούν σε μελλοντικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές· υπογραμμίζει, εν προκειμένω, τη σημασία της συγκέντρωσης, της συνοπτικής παρουσίασης και της προώθησης επιτυχημένων πρωτοβουλιών και των αποτελεσμάτων τους· υποστηρίζει το σχέδιο της Επιτροπής για τη δημιουργία βάσης δεδομένων των βέλτιστων πρακτικών με σκοπό τη χρησιμοποίησή τους για την ανάπτυξη μελλοντικών μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

14.  εκτιμά ότι η εδαφική συνεργασία που αναπτύσσεται ως τμήμα της στρατηγικής για τις μακροπεριφέρειες μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ουσιαστική ενίσχυση της διαδικασίας ολοκλήρωσης χάρη στη μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων· στο πλαίσιο αυτό, συνιστάται ιδίως να συνεκτιμηθεί για τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές η κοινωνική, η οικονομική, η πολιτιστική, η εκπαιδευτική διάσταση και η διάσταση του τουρισμού και, προκειμένου να ενισχυθεί η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας των πολιτών και η επικουρικότητα, θεωρεί επίσης σημαντική την προώθηση μακροπεριφερειακών στρατηγικών με την ίδρυση Ευρωπαϊκών Ομίλων Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ)·

15.  υπογραμμίζει ότι είναι σκόπιμο να υποστηριχθεί η ανάπτυξη στους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και της έρευνας και καινοτομίας, καθώς και να ενθαρρυνθούν τα κράτη μέλη να συνεργαστούν στενότερα, κυρίως στον τελευταίο τομέα· αναγνωρίζει ότι η συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης μπορεί βέβαια να αποφέρει τεράστια οφέλη, αλλά ότι η σχετική αρμοδιότητα πρέπει να παραμείνει στα κράτη μέλη· συνιστά την ενίσχυση της στρατηγικής προσέγγισης και του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για τις μακροπεριφέρειες·

16.  υπογραμμίζει, οδηγούμενο από την αρχή της επικουρικότητας και αναγνωρίζοντας τις τεράστιες δυνατότητες συνεργασίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ότι έχει πρωταρχική σημασία να δημιουργηθεί μια αποτελεσματική, πολυεπίπεδη δομή συνεργασίας μέσω της προώθησης τομεακών εταιρικών σχέσεων με τακτικές συναντήσεις των αρμόδιων φορέων χάραξης πολιτικής, οι οποίες θα ενισχύσουν την ευθύνη που επιμερίζεται στους διάφορους εταίρους, με παράλληλη διατήρηση της οργανωτικής κυριαρχίας των κρατών μελών και των περιφερειών· ζητεί, εν προκειμένω, οι μηχανισμοί διασυνοριακής συνεργασίας που έχουν θεσπιστεί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο να βελτιωθούν, να αναπτυχθούν και να ενισχυθούν·

17.  τονίζει το γεγονός ότι το νέο «μακροπεριφερειακό» πλαίσιο συνεργασίας έχει έντονη «από πάνω προς τα κάτω» προσέγγιση, με τα κράτη μέλη να διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξή του, και δημιουργεί ένα νέο επίπεδο διακυβέρνησης· στο πλαίσιο του εν λόγω νέου μοντέλου συνεργασίας πρέπει να διασφαλισθεί ότι τα φυσικά μειονεκτήματα των απομακρυσμένων περιφερειών θα μετατραπούν σε πλεονεκτήματα και ευκαιρίες και ότι θα προαχθεί η ανάπτυξη των εν λόγω περιφερειών·

18.  εκτιμά ότι οι μακροπεριφέρειες συνδυάζουν τη δυνατότητα βελτιστοποίησης της απάντησης στις προκλήσεις σε μια δεδομένη εδαφική περιοχή με τη δυνατότητα αποτελεσματικής και αποδοτικής χρήσης των ιδιαίτερων ευκαιριών και πόρων κάθε περιοχής·

19.  καλεί την Επιτροπή να προβεί σε ανάλυση των πρώτων διαπιστώσεων και εμπειριών από την υλοποίηση της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, που θα χρησιμεύσει στην καταγραφή πιθανών πόρων και μεθόδων χρηματοδότησης μακροπεριφερειακών στρατηγικών και θα συμβάλει στο να χρησιμοποιηθεί το παράδειγμα της στρατηγικής ως πρότυπο σχέδιο για άλλες μακροπεριφερειακές στρατηγικές για να καταδειχθεί η λειτουργικότητά τους· τονίζει, ωστόσο, ότι η ανάπτυξη μακροπεριφερειών έχει κυρίως συμπληρωματικό χαρακτήρα και δεν πρέπει να έχει ως προτεραιότητα να υποκαταστήσει τη χρηματοδότηση που παρέχει η ΕΕ για επί μέρους τοπικά και περιφερειακά προγράμματα·

20.  διαπιστώνει ότι η εφαρμογή της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα έως σήμερα έχει προχωρήσει με πολύ αργό ρυθμό· εκτιμά ότι οι πιστώσεις που διατέθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για το 2010 μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της εφαρμογής· εκφράζει, ως εκ τούτου, τη λύπη του για το γεγονός ότι οι πιστώσεις αυτές ακόμα δεν έχουν καταβληθεί και υπενθυμίζει στην Επιτροπή πόσο σημαντικό είναι να διατεθούν τα χρήματα αυτά το συντομότερο για σκοπούς που συνάδουν με τους στόχους της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα·

21.  υπογραμμίζει ότι κρίνεται σκόπιμο, προκειμένου να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι μελλοντικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές, να επιλύσει η Επιτροπή το ζήτημα των ιδίων πόρων που απαιτούνται, προκειμένου να προβλεφθούν αυτές οι στρατηγικές με βάση τις εδαφικές ιδιαιτερότητες των εν λόγω περιφερειών στις σχετικές περιφέρειες, παρέχοντας στα κράτη μέλη που συμμετέχουν νέες ιδέες για θέματα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και υποστήριξη στη χάραξη της στρατηγικής· καλεί την Επιτροπή να επιβλέψει την εφαρμογή των στρατηγικών αυτών αναλαμβάνοντας ρόλο συντονιστή, επανεξετάζοντας νέες προτεραιότητες και διαθέτοντας πόρους ανάλογα με τις ειδικές ανάγκες και τις απαιτήσεις πραγματογνωμοσύνης, με παράλληλη αποφυγή των επικαλύψεων·

22.  καλεί την Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να διενεργηθεί ενδιάμεση αξιολόγηση της υλοποίησης της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, να αναπτύξει συγκεκριμένα εργαλεία και κριτήρια αξιολόγησης των σχεδίων, με βάση δείκτες που θα επιτρέπουν τη σύγκριση·

23.  καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους βουλευτές του να δώσουν απαντήσεις στα θέματα που αφορούν το χαρακτήρα των μακροπεριφερειακών πολιτικών και τον τρόπο ισότιμης αντιμετώπισής τους (χωριστά ή ως μέρος της πολιτικής συνοχής), το ποιος θα τις εφαρμόσει και με ποιο τρόπο και με ποιους χρηματοδοτικούς πόρους θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν προκειμένου να αποφεύγονται οι περιττές επικαλύψεις και ο κατακερματισμός της χρηματοδότησης της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για το 2020, της επανεξέτασης του προϋπολογισμού της ΕΕ και της συζήτησης για το μέλλον της πολιτικής συνοχής·

24.  υπογραμμίζει ότι η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία των μακροπεριφερειών έγκειται στη μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ κρατών και περιφερειών και, για το λόγο αυτό, τα προγράμματα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας για τη διασυνοριακή, τη διακρατική και τη διαπεριφερειακή συνεργασία συνιστούν σημαντικό στοιχείο όσον αφορά την υλοποίηση των στόχων των μακροπεριφερειών· προτείνει περαιτέρω η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας να θεωρηθεί στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση διάφορες πολιτικές της ΕΕ, οι οποίες θα πρέπει να έχουν καθορισμένο χρονικό πλαίσιο και στόχους· δεδομένου του οριζόντιου χαρακτήρα της, η στρατηγική μπορεί να θεωρηθεί μακροπεριφερειακή και ο συντονισμός της να γίνεται στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής·

25.  θεωρεί ότι η ανάπτυξη στρατηγικών μεγάλης κλίμακας, όπως οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές, θα πρέπει να συμβάλει στην ενίσχυση του ρόλου του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου κατά την υλοποίηση της πολιτικής της ΕΕ εν γένει·

Εξωτερική διάσταση

26.  ζητεί, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας καθώς και των μελλοντικών μακροπεριφερειακών στρατηγικών, βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών που δεν ανήκουν σε αυτή, ιδίως όσον αφορά την εκτέλεση έργων μεγάλης κλίμακας που έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο· απευθύνει, επιπλέον, έκκληση για συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των κρατών που δεν είναι μέλη της ΕΕ, με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας στην περιοχή και την υποστήριξη της καταπολέμησης του διασυνοριακού εγκλήματος·

27.  υπογραμμίζει ότι είναι σκόπιμο να επιδιωχθεί μεγαλύτερη συνεργασία, κυρίως ανάμεσα στη Ρωσία και τη Λευκορωσία και τις χώρες της Βαλτικής, κατά την κατασκευή του ενεργειακού δικτύου, και να αξιοποιηθεί περισσότερο ο διάλογος για την ενέργεια μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας για το σκοπό αυτό, γεγονός το οποίο θα δημιουργούσε ταυτόχρονα ευκαιρίες για τη συμμετοχή της Ρωσίας στη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα· αναμένει ότι όλοι οι φορείς γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα θα προσχωρήσουν στη Σύμβαση Espoo και τη Σύμβαση του Ελσίνκι, θα συμμορφωθούν προς τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής του Ελσίνκι (HELCOM) και θα συνεργαστούν στο πλαίσιο αυτό·

28.  καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει την αποτελεσματική συνεργασία και το συντονισμό μεταξύ της HELCOM και των κρατών μελών της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας για να διασφαλιστεί η σαφής οριοθέτηση των καθηκόντων και των ευθυνών που σχετίζονται με την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης HELCOM του 2007 για τη Βαλτική Θάλασσα, την προαναφερθείσα στρατηγική της ΕΕ και το σχέδιο δράσης, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται μια πλήρης και αποτελεσματική στρατηγική για την περιοχή·

29.  επισημαίνει ειδικότερα το καθεστώς του θύλακα Kaliningrad Oblast, που περιβάλλεται από κράτη μέλη της ΕΕ· τονίζει την ανάγκη να τονωθεί η κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, ως «πύλη» ή «πιλοτική» περιοχή για μια στενότερη σχέση ΕΕ-Ρωσίας, με τη συμμετοχή ΜΚΟ, εκπαιδευτικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων και τοπικών και περιφερειακών αρχών·

30.  πιστεύει ότι η νέα συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας με τη Ρωσία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη συνεργασία στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας· χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής και των κρατών μελών στην περιοχή όσον αφορά τη συνεργασία με τη Ρωσία σε πάρα πολλούς τομείς, όπως οι μεταφορικές συνδέσεις, ο τουρισμός, οι διασυνοριακές απειλές για την υγεία, η προστασία του περιβάλλοντος και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, οι τελωνειακοί και συνοριακοί έλεγχοι και, ιδιαίτερα, ενεργειακά ζητήματα· πιστεύει ότι οι κοινοί χώροι ΕΕ-Ρωσίας θα παράσχουν ένα πολύτιμο πλαίσιο προς το σκοπό αυτό και καλεί τη Ρωσία να διαδραματίσει ισότιμο ρόλο σε μια τέτοια συνεργασία·

31.  τονίζει ότι θα πρέπει να μειωθεί η εξάρτηση της περιοχής από την ενέργεια της Ρωσίας· χαιρετίζει τη δήλωση της Επιτροπής για την ανάγκη περισσότερων διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών στην περιοχή και μεγαλύτερης διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού· ζητεί, στο πλαίσιο αυτό, αυξημένη στήριξη για τη δημιουργία λιμένων ΥΦΑ·

32.  θεωρεί ότι, προκειμένου να επιτευχθεί αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, πρέπει να συναφθούν συμφωνίες με τα κράτη που δεν ανήκουν στην ΕΕ τα οποία αποτελούν μέρος των λειτουργικών ζωνών που αφορούν οι στρατηγικές, έτσι ώστε να μπορούν να συμμερίζονται τις ίδιες αξίες, δικαιώματα και υποχρεώσεις που περιέχονται στη σχετική νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

33.  θεωρεί ότι πρέπει να αποδοθεί προτεραιότητα στη συνεργασία για τη Βαλτική Θάλασσα η οποία πρέπει να υλοποιείται στο ύψιστο πολιτικό επίπεδο των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων, δεδομένης της σημασίας που έχει για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Βαλτικής Θάλασσας και για τη διασφάλιση της υλοποίησης των πολιτικών φιλοδοξιών· ζητεί να διοργανώνονται τακτικές συναντήσεις μεταξύ των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας, προκειμένου ο στόχος αυτός να επιτευχθεί·

Περιβαλλοντικά και ενεργειακά θέματα

34.  υπογραμμίζει ότι απαιτείται η διενέργεια αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των (υπό κατασκευή και μελλοντικών) έργων ενεργειακής υποδομής, λαμβανομένων ιδιαίτερα υπόψη των διεθνών συμβάσεων· καλεί την Επιτροπή να σχεδιάσει ένα κατάλληλο σχέδιο αντίδρασης για τεχνικά ατυχήματα και άλλες πιθανές καταστροφές, που θα προβλέπει επίσης τρόπους αντιμετώπισης των εν λόγω συμβάντων από οικονομική άποψη· υπογραμμίζει ότι πρέπει να υιοθετηθεί η ίδια προσέγγιση για κάθε μελλοντικό έργο, έτσι ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο η ασφάλεια χωρών γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα οι οποίες εμπλέκονται σε άλλες μελλοντικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές, το περιβάλλον και οι συνθήκες ναυσιπλοΐας· εκτιμά ότι είναι προς όφελος της αειφόρου ανάπτυξης και της πράσινης ανάπτυξης να επιτευχθεί ισχυρή περιβαλλοντική προστασία σε όλες τις μακροπεριφέρειες, καθώς και να αντιμετωπισθούν με τρόπο ισότιμο η προστασία του περιβάλλοντος, τα ταξίδια και σε άλλα ζητήματα·

35.  υπογραμμίζει την ανάγκη να δημιουργηθεί Κέντρο Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης της Βαλτικής Θάλασσας, ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα ατυχήματα και τη σοβαρή διασυνοριακή ρύπανση και κοινή δύναμη δράσης για την αντιμετώπιση των καταστάσεων αυτού του είδους·

36.  τονίζει τη στρατηγική σημασία της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας για την ανάπτυξη κοινών έργων ενεργειακής υποδομής με τα οποία βελτιώνεται η διαφοροποίηση της παραγωγής ενέργειας και του ενεργειακού εφοδιασμού, με ιδιαίτερη έμφαση στα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως τα αιολικά πάρκα (χερσαία ή υπεράκτια), η γεωθερμική ενέργεια ή οι μονάδες παραγωγής βιοαερίου που χρησιμοποιούν βιοκαύσιμα τα οποία διαθέτει η περιοχή·

37.  τονίζει την ουσιαστική συνεργασία που έχει ήδη επιτευχθεί στον τομέα της ενέργειας και του κλίματος ανάμεσα στο Συμβούλιο των Κρατών της Βαλτικής Θάλασσας και το Βόρειο Συμβούλιο στο πλαίσιο της Βόρειας Διάστασης·

38.  υπογραμμίζει ότι, βάσει της σχεδιαζόμενης επέκτασης της πυρηνικής ενέργειας στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να τηρήσουν τα πλέον αυστηρά πρότυπα για την ασφάλεια και το περιβάλλον και ότι η Επιτροπή πρέπει να προσέχει και να παρακολουθεί κατά πόσον οι γειτονικές χώρες, ιδίως εκείνες που σκοπεύουν να κατασκευάσουν εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας κοντά στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, ακολουθούν την ίδια προσέγγιση και τηρούν τις διεθνείς συμβάσεις·

39.  τονίζει ότι είναι ανάγκη η ΕΕ και τα κράτη μέλη της γύρω από την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας να αντιμετωπίσουν επειγόντως τα σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα που πλήττουν την περιοχή, μεταξύ των οποίων είναι κυρίως ο ευτροφισμός, οι επιπτώσεις επικίνδυνων ουσιών που εναποτίθενται στο βυθό και οι ουσίες που απειλούν την υδάτινη βιοποικιλότητα, με ιδιαίτερη έμφαση στους πληθυσμούς ιχθύων που απειλούνται με εξαφάνιση· υπενθυμίζει ότι η Βαλτική Θάλασσα είναι μία από τις πιο μολυσμένες θαλάσσιες περιοχές στον κόσμο·

40.  τονίζει την ανάγκη να καθιερωθεί μια κοινή για όλα τα κράτη μέλη μέθοδος καταγραφής των πηγών ρύπανσης και να καταρτιστεί σχέδιο για τη σταδιακή τους εξάλειψη·

41.  χαιρετίζει το γεγονός ότι η βιωσιμότητα του περιβάλλοντος αποτελεί πλέον κεντρικό πυλώνα της στρατηγικής της ΕΕ για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας και του συνοδευτικού σχεδίου δράσης·

42.  θεωρεί ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα είναι η έλλειψη συνοχής με άλλους τομείς της πολιτικής της ΕΕ, όπως με την ΚΓΠ, που επιδεινώνει το πρόβλημα του ευτροφισμού, και με την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑΠ), η οποία από περιβαλλοντική άποψη δεν είναι βιώσιμη· είναι της άποψης ότι οι μεταρρυθμίσεις της ΚΓΠ και της ΚΑΠ πρέπει να υλοποιηθούν κατά τρόπο ώστε να συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου μιας περιβαλλοντικά βιώσιμης περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας·

Θέματα μεταφορών και τουρισμού

43.  υπογραμμίζει ότι αποτελεί προτεραιότητα να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό και φιλικό προς το περιβάλλον δίκτυο επικοινωνιών και μεταφορών (θαλάσσιων –με κυρίαρχο ρόλο στη μεταφορά αγαθών– χερσαίων και εναέριων), το οποίο θα μπορεί να προβλέπει και να αντιδρά εγκαίρως στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις της ενημερωμένης έκδοσης του εγγράφου του Natura 2000, με ιδιαίτερη έμφαση στις συνδέσεις μεταξύ της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας και άλλων ευρωπαϊκών περιοχών μέσω του διαδρόμου Βαλτικής-Αδριατικής και του διαδρόμου μεταφορών Κεντρικής Ευρώπης·

44.  εκτιμά ότι τα ενισχυμένα δίκτυα, που περιλαμβάνουν παντός είδους μέσα μεταφοράς, συμβάλλουν θεμελιωδώς στην ανάπτυξη μιας ισχυρότερης και συνεκτικότερης οικονομίας στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας·

45.  τονίζει την ειδική κατάσταση των χωρών της Βαλτικής, οι οποίες βρίσκονται σήμερα απομονωμένες σε μεγάλο βαθμό από το ευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, και πιστεύει ότι η στρατηγική αυτή πρέπει, μεταξύ άλλων, να συμβάλει στην αντιμετώπιση της έλλειψης κατάλληλων υποδομών και δυνατοτήτων πρόσβασης, καθώς και της περιορισμένης διαλειτουργικότητας μεταξύ διαφορετικών εθνικών δικτύων μεταφορών λόγω διαφορετικών τεχνικών συστημάτων και διοικητικών εμποδίων, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο διατροπικό σύστημα μεταφορών σε ολόκληρη την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας·

46.  τονίζει τη σημασία που έχει η ενσωμάτωση της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας και ειδικότερα όσον αφορά τις θαλάσσιες οδούς (ΔΕΔ-Μ 21), η επέκταση του σιδηροδρομικού άξονα από το Βερολίνο στη Βαλτική ακτή (ΔΕΔ-Μ 1), η βελτίωση του σιδηροδρομικού άξονα από το Βερολίνο στη Βαλτική ακτή σε συνδυασμό με τη θαλάσσια σύνδεση Ροστόκ-Δανίας, και η επιτάχυνση των εργασιών για την αναβάθμιση και τη χρήση του άξονα «Βαλτικοί Σιδηρόδρομοι» (ΔΕΔ-Μ 27)· τονίζει επίσης την ανάγκη να ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις μεταξύ της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας και άλλων ευρωπαϊκών περιοχών μέσω του διαδρόμου Βαλτικής-Αδριατικής·

47.  υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η ενίσχυση προς ανατολάς της μεταφορικής ικανότητας της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας, ιδιαίτερα για την προώθηση της διαλειτουργικότητας, κυρίως για τους σιδηροδρόμους, και η επιτάχυνση της διαμετακόμισης εμπορευμάτων στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

48.  θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προτεραιότητα στις συνδέσεις μεταξύ λιμένων και περιοχών της ενδοχώρας, ακόμη και διαμέσου εσωτερικών πλωτών οδών, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα μέρη της περιοχής μπορούν να επωφελούνται από την ανάπτυξη των θαλάσσιων εμπορευματικών μεταφορών·

49.  τονίζει, εν προκειμένω, την ανάγκη για αποτελεσματικό διασυνοριακό συντονισμό και συνεργασία μεταξύ σιδηροδρόμων, θαλάσσιων λιμένων, εσωτερικών λιμένων, τερματικών σταθμών της ενδοχώρας και εφοδιαστικής ώστε να αναπτυχθεί ένα πιο βιώσιμο διατροπικό σύστημα μεταφορών·

50.  υπογραμμίζει τη σημασία των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων στη Βαλτική Θάλασσα και τη συμβολή τους σε ένα αποτελεσματικό και φιλικό προς το περιβάλλον δίκτυο μεταφορών· τονίζει ότι θα πρέπει να προωθηθεί η ανταγωνιστικότητα των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων ώστε να διασφαλισθεί η αποτελεσματική χρήση της θάλασσας· θεωρεί για το λόγο αυτό απαραίτητο να προσκομίσει η Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το συντομότερο δυνατό και το αργότερο ως τα τέλη του 2010, μια εκτίμηση όσον αφορά στις συνέπειες του αναθεωρημένου Παραρτήματος VI της σύμβασης MARPO, που περιορίζει το θείο στα θαλάσσια καύσιμα στο από 0,1% από το 2015 στις περιοχές της Βόρειας Θάλασσας και της Βαλτικής Θάλασσας όπου επιτηρούνται οι εκπομπές θείου·

51.  εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι ο στόχος να καταστεί η Βαλτική Θάλασσα υποδειγματική περιοχή καθαρής ναυσιπλοΐας και να κατέχει ηγετικό ρόλο στον τομέα της θαλάσσιας ασφάλειας έχει ενταχθεί στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής· θεωρεί επίσης τους ανωτέρω στόχους ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και την ενίσχυση των τουριστικών δυνατοτήτων της περιοχής·

52.  αναγνωρίζει την ανάγκη λήψης συγκεκριμένων μέτρων για την υλοποίηση του ανωτέρου στόχου, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης χρήσης πλοηγίδων ή αποδεδειγμένα έμπειρων ναυτικών στους πορθμούς και τα λιμάνια που κρίνονται επικίνδυνα αλλά και της θέσπισης αξιόπιστων συστημάτων χρηματοδότησης για έρευνα και ανάπτυξη σχετικά με τη βιώσιμη λειτουργία των πλοίων·

53.  αναγνωρίζει την ιδιαιτερότητα της γεωγραφικής θέσης της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας, η οποία παρέχει τη δυνατότητα ενεργούς ανάπτυξης σχέσεων με χώρες της ΕΕ και με όμορες τρίτες χώρες, και τονίζει τη σημασία του τουρισμού για την περιφερειακή οικονομία αλλά και τις δυνατότητες ενίσχυσής του· χαιρετίζει τη δήλωση που εγκρίθηκε στο δεύτερο Φόρουμ Τουρισμού στη Βαλτική Θάλασσα, η οποία αναφέρεται σε κοινές ενέργειες προώθησης, προσπάθειες εξεύρεσης νέων διεθνών αγορών και ανάπτυξη των υποδομών·

54.  υπογραμμίζει τη μοναδική ευκαιρία για βιώσιμο τουρισμό που παρέχει η ελκυστικότητα των χανσεατικών πόλεων στην περιοχή της Βαλτικής· υποστηρίζει, επιπλέον, την προώθηση του διασυνοριακού τουρισμού με ποδήλατο, έτσι ώστε να δημιουργούνται ευκαιρίες επωφελείς για όλους, για το περιβάλλον και για τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις·

55.  εκτιμά ότι τομείς όπως τα θαλάσσια αθλήματα, ο τουρισμός ευεξίας και ο ιαματικός τουρισμός, η πολιτιστική κληρονομιά και τα φυσικά τοπία θα αποτελέσουν εφαλτήριο για τη βελτίωση της εικόνας της περιοχής ως τουριστικού προορισμού· τονίζει, επομένως, την ανάγκη προστασίας των φυσικών παράκτιων περιοχών, των φυσικών τοπίων και της πολιτιστικής κληρονομιάς ως μέσο για την εξασφάλιση μιας βιώσιμης οικονομίας στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας στο μέλλον·

56.  θεωρεί ότι η βελτίωση του δικτύου των μέσων μεταφοράς και η εξάλειψη της κυκλοφοριακής συμφόρησης είναι εξίσου σημαντικές, και σημειώνει ότι οι δυσκολίες διέλευσης στα σημεία ελέγχου των ανατολικών συνόρων της ΕΕ με τη Ρωσική Ομοσπονδία, που προκαλούν ουρές χιλιομέτρων από φορτηγά και απειλούν το περιβάλλον, την κοινωνική αρμονία, την οδική ασφάλεια και την ασφάλεια των οδηγών, μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω της στρατηγικής αυτής προκειμένου να εξασφαλίζεται η ομαλή ροή των αγαθών μέσω της περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας·

o
o   o

57.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, τα εθνικά κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας, της Λευκορωσίας και της Νορβηγίας.

(1) ΕΕ C 294 E, 3.12.2009, σ. 3. (2) ΕΕ C 314 E, 21.12.2006, σ. 330.