Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Ιουλίου 2010 σχετικά με το μέλλον της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής μετά το 2013(1),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Ιανουαρίου 2009 σχετικά με την κοινή γεωργική πολιτική και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια(2),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 5ης Μαΐου 2010 σχετικά με την γεωργία στην ΕΕ και την κλιματική αλλαγή(3),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Σεπτεμβρίου 2010 σχετικά με δίκαια εισοδήματα για τους γεωργούς: Βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων στην Ευρώπη(4),

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών (SEC(2010)1058),

–  έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 22ας Μαΐου 2008 σχετικά με την αύξηση των τιμών των τροφίμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις αναπτυσσόμενες χώρες(5),

–  έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ένα στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την παροχή βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες προς αντιμετώπιση της πρόκλησης της επισιτιστικής ασφάλειας»,

–  έχοντας υπόψη τους στόχους της Χιλιετίας των Ηνωμένων Εθνών, που περιλαμβάνουν τη μείωση στο ήμισυ του ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού που υποφέρει από την πείνα έως το 2015 σε σχέση με το 1990,

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του κανονισμού του,

–  έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (A7-0376/2010),

A.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας για τους πολίτες της Ευρώπης, η παροχή υγιεινών και ποιοτικών ειδών διατροφής στους καταναλωτές σε λογικές τιμές καθώς και η ασφάλεια εισοδήματος των γεωργών αποτελούν τους κύριους στόχους της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) από τη σύστασή της, παραμένουν δε σημαντικοί στόχοι της ΕΕ έως και σήμερα,

B.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσφατη αστάθεια τιμών σε τρόφιμα και βασικά εμπορεύματα προκάλεσε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη λειτουργία της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων και ότι η αύξηση των τιμών των ειδών διατροφής έπληξαν πρωτίστως τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς,

Γ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η αστάθεια των τιμών στην γεωργία είναι μόνιμης φύσης, δεδομένου ότι οι τιμές ανταποκρίνονται δυσανάλογα σε μικρές μεταβολές σε επίπεδο παραγωγών, συνεπεία συχνότατα της κερδοσκοπίας,

Δ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στην πρόσφατη σύνοδο της Επιτροπής για την Παγκόσμια Επισιτιστική Ασφάλεια στο πλαίσιο του FAO, η ΕΕ τόνισε το πρόβλημα της εξαιρετικής ρευστότητας των τιμών και ζητήθηκε από τη νέα Ομάδα Εμπειρογνωμόνων Υψηλού Επιπέδου να εκπονήσει έκθεση σχετικά με τα αίτια της διακύμανσης των τιμών και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν,

E.  λαμβάνοντας υπόψη τα κλιματικά και άλλα φαινόμενα που πιθανόν να οδηγήσουν χώρες στην υιοθέτηση προστατευτικών πολιτικών, όπως έγινε για παράδειγμα στις πρόσφατες απαγορεύσεις εξαγωγών σίτου που επέβαλε η Ρωσία και η Ουκρανία, οι οποίες από κοινού εξάγουν περίπου 30 % της παγκόσμιας παραγωγής σίτου,

ΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η παγκόσμια παραγωγή ειδών διατροφής είναι δυνατόν να υποσκάπτεται τακτικά από διάφορους παράγοντες, περιλαμβανομένων των επιδημιών και ασθενειών, της διαθεσιμότητας φυσικών πόρων και των φυσικών καταστροφών, όπως για παράδειγμα το 2010 με την παρατεταμένη ξηρασία, τις πυρκαγιές στη Ρωσία και τις μαζικές πλημμύρες στο Πακιστάν,

Ζ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κλιματικές αλλαγές θα οδηγήσουν σε αύξηση της συχνότητας των εν λόγω φυσικών καταστροφών και συνεπώς σε αποσταθεροποίηση της επισιτιστικής ασφάλειας,

H.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόκληση συνίσταται στην παραγωγή «περισσότερων με λιγότερα» με έμφαση στη βιώσιμη παραγωγή, εξαιτίας της πίεσης που ασκείται στους φυσικούς πόρους,

Θ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος καθαρός εισαγωγέας γεωργικών και ότι εξαρτάται ευρύτατα από τις εισαγωγές πρωτεϊνούχων και ελαιούχων προϊόντων, αραβοσίτου για τον τομέα της κτηνοτροφίας της, καθώς και φρούτων και λαχανικών, μεταξύ άλλων επειδή οι παραγωγοί μας δεν έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τις ίδιες τεχνικές παραγωγής για τέτοια προϊόντα,

Ι.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκτιμώμενη αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού από 7 σε 9,1 δισεκατομμύρια θα απαιτήσει αύξηση κατά 70 % του εφοδιασμού σε τρόφιμα έως το έτος 2050, σύμφωνα με την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO),

ΙΑ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι φτώχεια και πείνα εξακολουθούν να υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου 79 εκατομμύρια άτομα ζουν σήμερα κάτω από το όριο της φτώχειας (60 % του μέσου εισοδήματος της χώρας στην οποία ζουν τα άτομα)· και λαμβάνοντας υπόψη ότι 16 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες κατέφυγαν σε επισιτιστική βοήθεια που παρείχαν φιλανθρωπικές οργανώσεις τον περασμένο χειμώνα,

ΙΒ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι επισιτιστική ασφάλεια δεν σημαίνει απλώς διαθεσιμότητα προμηθειών σε τρόφιμα αλλά περιλαμβάνει, σύμφωνα με τον FAO, το δικαίωμα στο τρέφεσθαι και την πρόσβαση όλων στην υγιεινή διατροφή· λαμβάνοντας υπόψη ότι, καθιστάμενη η Ευρώπη ανταγωνιστικότερη από ποτέ, μπορεί να συμβάλει στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια,

ΙΓ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη ασφάλειας τροφίμων για τα φτωχότερα μέλη της κοινωνίας έχει επιδεινωθεί εξαιτίας των συνεπειών της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης,

ΙΔ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εισοδήματα των γεωργών παρουσίασαν το 2009 δραματική πτώση μετά από μια δεκαετία στασιμότητας, λόγω κυρίως των δυσχερών συνθηκών στην αγορά και της ανόδου του κόστους παραγωγής· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα γεωργικά εισοδήματα είναι σημαντικά χαμηλότερα (κατά 40 %, όπως υπολογίζεται ανά λειτουργούσα μονάδα) σε σχέση με τους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας και ότι το εισόδημα ανά κάτοικο στην ύπαιθρο είναι σημαντικά κατώτερο (κατά 50 % περίπου) σε σχέση με τις αστικές περιοχές,

ΙΕ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γεωργοί λαμβάνουν ένα σταθερά μειούμενο μερίδιο της προστιθέμενης αξίας που δημιουργείται από την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, ενώ το μερίδιο της βιομηχανίας τροφίμων παρουσίασε άνοδο· ότι η εύρυθμη λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να εξασφαλιστεί στους γεωργούς το δίκαιο αντίτιμο για την παραγωγή τους,

ΙΣΤ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι στο πλαίσιο της όλης παραγωγής τροφίμων και της αλυσίδας εφοδιασμού και κατανάλωσης, ποσοστό έως 50 % των παραγομένων τροφίμων στην ΕΕ καταστρέφεται,

ΙΖ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι μόλις το 7 % των γεωργών στην ΕΕ είναι ηλικίας κάτω των 35,

ΙΗ.  λαμβάνοντας υπόψη ότι η ασφάλεια των τροφίμων είναι κεντρικής σημασίας θέμα για την Ευρώπη και απαιτεί συνέπεια και συντονισμό μεταξύ των διαφόρων κατά τομέα πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ, και συγκεκριμένα των τομέων ΚΠΓ, ενεργειακής πολιτικής, ερευνητικών προγραμμάτων, πολιτικών ανάπτυξης και εμπορίου καθώς και της ρύθμισης του χρηματοπιστωτικού τομέα,

1.  τονίζει ότι ένας δυνατός και βιώσιμος γεωργικός τομέας στην ΕΕ καθώς και μια ακμαία και βιώσιμη αγροτική ανάπτυξη, που διασφαλίζεται από μια ισχυρή ΚΓΠ είναι βασικές συνιστώσες για την αντιμετώπιση της πρόκλησης που αποτελεί η ασφάλεια τροφίμων·

2.  τονίζει ότι η ΕΕ διαθέτει τις υψηλότερες προδιαγραφές σε σχέση με τη γεωργική παραγωγή και την παραγωγή τροφίμων με ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων και στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα της γεωργίας·

3.  κρίνει ότι θα χρειαστούμε όλες τις μορφές καλλιέργειας για να θρέψουμε την Ευρώπη και τις τρίτες χώρες·

Η επισιτιστική ασφάλεια στην Ευρώπη και στον κόσμο

4.  πιστεύει ότι το δικαίωμα στην επισιτιστική ασφάλεια συνιστά ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και ότι επιτυγχάνεται όταν όλα τα άτομα, σε κάθε χρονική στιγμή, έχουν φυσική και οικονομική πρόσβαση σε κατάλληλη, ασφαλή (από υγειονομική άποψη) και θρεπτική διατροφή, για να μπορούν έτσι να ικανοποιούν τις διατροφικές τους ανάγκες και προτιμήσεις σε διατροφικά είδη για μια δραστήρια και υγιή ζωή·

5.  τονίζει ότι αποτελεί καθήκον της ΕΕ η διατροφή των πολιτών της και ότι η εξακολούθηση των γεωργικών δραστηριοτήτων εντός της ΕΕ είναι κεντρικής σημασίας από αυτή την άποψη· επισημαίνει την πτώση των αγροτικών εισοδημάτων εντός της ΕΕ, λόγω του κόστους παραγωγής και της αστάθειας των τιμών, πράγμα που επιδρά αρνητικά στην ικανότητα των γεωργών να διατηρούν την παραγωγή· τονίζει το κόστος που πρέπει να επωμιστούν οι Ευρωπαίοι αγρότες για να ανταποκριθούν στις υψηλές προδιαγραφές ασφάλειας των τροφίμων, καλής μεταχείρισης των ζώων, περιβαλλοντικές και εργασιακές παγκοσμίως· τονίζει ότι οι αγρότες πρέπει να αποζημιώνονται για αυτό το πρόσθετο κόστος και για την παροχή δημόσιων αγαθών στην κοινωνία· υπογραμμίζει ότι τα τρόφιμα από τρίτες χώρες που εισάγονται στην ΕΕ πρέπει να ανταποκρίνονται στις ίδιες υψηλές προδιαγραφές, ώστε οι Ευρωπαίοι παραγωγοί να μη ζημιώνονται στο πλαίσιο του ανταγωνισμού·

6.  αναγνωρίζει ότι η διασφάλιση ενός ικανοποιητικού εφοδιασμού τροφίμων αποτελεί ουσιώδη συνιστώσα της ασφάλειας των τροφίμων, αναγνωρίζει όμως επίσης ότι η πρόσβαση στα τρόφιμα και οι προσιτές τιμές τους απαιτούν να δοθεί προσοχή στην εξασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου διαβίωσης, ειδικότερα μάλιστα για όσους δεν διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς πόρους, που συχνά είναι παιδιά, ηλικιωμένοι, μετανάστες, πρόσφυγες και άνεργοι·

7.  υποστηρίζει το σύστημα «Επισιτιστική Ασφάλεια - Διατροφή - Ποιότητα - Εγγύτητα - Καινοτομία - Παραγωγικότητα'· πιστεύει ότι για να επιτευχθεί αυτό η μελλοντική ΚΓΠ θα πρέπει να λάβει υπόψη της τις προσδοκίες των πολιτών και να καταστεί τόσο γεωργική όσο και επισιτιστική πολιτική υπό την έννοια της ενημέρωσης για μια υγιεινή διατροφή·

8.  πιστεύει ότι η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει καλύτερο πλαίσιο συνθηκών για την εφαρμογή διατροφικών προγραμμάτων στα κράτη μέλη, όπως τα προγράμματα για τα φρούτα και το γάλα στα σχολεία, καθώς και για την καλύτερη στήριξη της εκπαίδευσης και της αύξησης της ευαισθητοποίησης σχετικά με την προέλευση των τροφίμων και τη διατροφή, δεδομένου ότι η ενημέρωση σχετικά με τις επιλογές που αφορούν την κατάλληλη δίαιτα μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη ασθενειών και στη μείωση του οικονομικού βάρους των κοινωνικών δαπανών στην Ευρώπη· ζητεί επίσης την δρομολόγηση περισσότερων προγραμμάτων παροχής διαιτητικής βοήθειας, τα οποία πρέπει να έχουν μειωμένο διοικητικό φόρτο, και να αυξηθεί ο προϋπολογισμός αυτών των προγραμμάτων· καλεί την Επιτροπή να εκτιμά την καταλληλότητα αυτών των προγραμμάτων·

9.  επαναβεβαιώνει τη στήριξή του στο πρόγραμμα διανομής τροφίμων στους απόρους της ΕΕ· υπενθυμίζει ότι μέσω του νομοσχεδίου για την αγροτική πολιτική (Farm Bill), οι Ηνωμένες Πολιτείες προσφέρουν σημαντική χρηματοδοτική βοήθεια στο πρόγραμμα συμπληρωματικής επισιτιστικής βοήθειας, πράγμα που επιτρέπει τη διάθεση σημαντικών ποσών για τον τομέα και την οικονομία γενικότερα, επιτρέποντας συγχρόνως την κάλυψη ορισμένων επισιτιστικών αναγκών των πιο φτωχών πολιτών·

10.  γνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί σημαντική πρόκληση για την επισιτιστική ασφάλεια, ειδικότερα λόγω της αύξησης της συχνότητας και του εύρους των κλιματικών προβλημάτων, όπως είναι οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές και οι καταιγίδες; τονίζει την όλο και μεγαλύτερη πρόκληση της λειψυδρίας και τις επιπτώσεις της στην παραγωγή τροφίμων· τονίζει την ανάγκη να αντιμετωπιστούν επειγόντως τα θέματα σχετικά με τη διαχείριση των υδάτων και την κλιματική αλλαγή·

11.  υπενθυμίζει ότι η ενεργειακή ασφάλεια και η επισιτιστική ασφάλεια συνδέονται πολύ στενά· αναγνωρίζει ότι οι ενεργειακές δαπάνες αποτελούν τον παράγοντα κλειδί για τον καθορισμό της αποδοτικότητας της γεωργίας, η οποία είναι ο κύριος εξαρτώμενος από το πετρέλαιο· ενθαρρύνει μέτρα που δίνουν κίνητρα στους αγρότες να γίνουν αποτελεσματικότεροι και να αναπτύξουν εναλλακτικές πηγές ενεργειακού εφοδιασμού· υπενθυμίζει ότι χρειάζεται συνεπέστερη στήριξη της ανάπτυξης της έρευνας και των συμβουλευτικών υπηρεσιών·

12.  θεωρεί, εν τούτοις, ότι η αυξανόμενη τάση στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την επίτευξη των στόχων του 2020 πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων και τον εφοδιασμό σε τρόφιμα· τονίζει τη λεπτή ισορροπία που ενυπάρχει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων σε σχέση με τα τρόφιμα και τα καύσιμα·

13.  επισημαίνει το επίπεδο εξάρτησης από τις εισαγωγές από τρίτες χώρες για πρωτεϊνούχα και ελαιούχα προϊόντα, που έχει αρνητικές επιπτώσεις στον τομέα των τροφίμων και των γεωργικών προϊόντων, ιδιαίτερα της κτηνοτροφίας όταν υπάρχει εκτίναξη των τιμών·

14.  καλεί την Επιτροπή να προτείνει μια τεχνική λύση στο πρόβλημα της χαμηλού επιπέδου παρουσίας γενετικώς τροποποιημένου (ΓΤ) υλικού στις εισαγωγές μη ΓΤ προϊόντων και να προτείνει μια ταχύτερη διαδικασία έγκρισης σε πλαίσιο ΕΕ για την εισαγωγή νέας παραλλαγής ζωοτροφών ΓΤ μόλις αποδειχθεί ασφαλής·

15.  ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα των ελέγχων, προκειμένου να αυξηθεί η διαφάνεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

16.  εκφράζει την ανησυχία του για την εμφάνιση του φαινομένου των καταπατήσεων και τις επιπτώσεις τους στην επισιτιστική ασφάλεια, το μέλλον της γεωργίας και των γεωργών· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει την κατάσταση αυτή σε σχέση με την κατοχή της γης και τους φυσικούς πόρους·

17.  διαπιστώνει ότι εξαιτίας του αυξημένου κόστους ζωοτροφών η κατάσταση των κτηνοτροφικών μονάδων εντός της ΕΕ έχει επιδεινωθεί· ζητεί επομένως τη στοχοθετημένη χρήση των μέσων που διατίθενται στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) 1234/2007 σχετικά με την ΚΟΑ για τη σταθεροποίηση της αγοράς και την αποτροπή της κρίσης·

18.  Κρίνει ότι οι μελλοντικές πρόοδοι της παραγωγικότητας στα νέα κράτη μέλη θα αυξήσουν την επιφάνεια των διαθεσίμων γαιών και θα αποτελέσουν ευκαιρία ανάκαμψης της παραγωγής πρωτεϊνούχων και ελαιούχων προϊόντων στην Ευρώπη·

19.  διαπιστώνει ότι η επισιτιστική ασφάλεια δεν μπορεί να διασφαλιστεί, όταν δεν είναι εγγυημένη η ελεύθερη πρόσβαση σε γενετικούς πόρους για τη διατροφή και τη γεωργία· αναγνωρίζει τη διεθνή συνθήκη FAO για τους φυτογενετικούς πόρους ως βασικό μέσο για τη διατήρηση της αγροτικής βιοποικιλότητας, η οποία θα αποτρέψει έτσι τις επιπτώσεις της κλιματικής μεταβολής·

20.  επαναλαμβάνει ότι τα κίνητρα που σχεδιάζονται σήμερα για τις βιώσιμες ενεργειακές καλλιέργειες δεν θα πρέπει επ' ουδενί να θέτουν εν αμφιβόλω την επισιτιστική ασφάλεια των πολιτών·

21.  καλεί τα κράτη μέλη να εκπονήσουν και να εφαρμόσουν προγράμματα συγκεκριμένων μέτρων στον τομέα της γεωργίας, με στόχο το μετριασμό και την προσαρμογή στις συνέπειες των κλιματικών αλλαγών·

22.  υπογραμμίζει ότι είναι σκόπιμη η προώθηση εκστρατειών ενημέρωσης των καταναλωτών σχετικά με τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι αγρότες και ο αγροτικός τομέας στα θέματα του περιβάλλοντος και της επισιτιστικής ασφάλειας·

Γεωργία, χρηματοπιστωτικές αγορές και αστάθεια των τιμών

23.  πιστεύει ότι οι χρηματοπιστωτικές και γεωργικές αγορές σήμερα είναι περισσότερο αλληλεξαρτώμενες από ποτέ άλλοτε· θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή απάντηση δεν επαρκή πλέον και ότι εδώ πρέπει η Ευρώπη να δράσει σε συνδυασμό με τις τρίτες χώρες και τις διεθνείς οργανώσεις στο θέμα της αστάθειας των τιμών και της ασφάλειας τροφίμων· υποστηρίζει τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε προς την κατεύθυνση αυτή η Προεδρία της ομάδας G20·

24.  τονίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες σε καιρούς εξαιρετικών διακυμάνσεων στην αγορά και τις τιμές· εφιστά την προσοχή στις δυσκολίες που συναντούν οι αγρότες αυτοί στην προσπάθεια μακρόπνοου σχεδιασμού σε καιρούς εξαιρετικών διακυμάνσεων· καλεί επειγόντως την Επιτροπή να θεσπίσει διαρκή και ισχυρά μέτρα για την αντιμετώπιση των διακυμάνσεων στις αγορές γεωργικών προϊόντων· πιστεύει ότι τούτο θα είναι αποφασιστικής σημασίας για τη διατήρηση της παραγωγής στην ΕΕ·

25.  σημειώνει ότι ο δείκτης τιμών στις χρηματοπιστωτικές αγορές για τα πρωτογενή γεωργικά προϊόντα δεν υπήρξε ποτέ τόσο ασταθής· τονίζει σαν παράδειγμα την πρόσφατη αύξηση των τιμών των συμβολαίων για το σιτάρι, που ανήλθε κατά 70% σε δύο μήνες, με ύψος συναλλαγών ανώτερο από το διπλάσιο στην αγορά βασικών προϊόντων του Παρισιού·

26.  υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα γεγονότα αυτά οφείλονται μόνο εν μέρει σε βασικά μεγέθη της αγοράς όπως η προσφορά και η ζήτηση, αποτελούν δε, κατά μεγάλο μέρος, αποτέλεσμα της κερδοσκοπίας· σημειώνει ότι η κερδοσκοπική συμπεριφορά είναι υπεύθυνη για περίπου το 50 % της πρόσφατης ανόδου των τιμών· συμφωνεί με τα συμπεράσματα του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ για το δικαίωμα στη διατροφή σχετικά με το ρόλο που παίζουν οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές, όπως τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου, τα ασφαλιστικά ταμεία και οι τράπεζες επενδύσεων – τα οποία γενικά δεν έχουν άμεσο ενδιαφέρον για τις γεωργικές αγορές – ως παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τους δείκτες των τιμών εμπορευμάτων με τις ενέργειές τους στις αγορές παραγώγων προϊόντων·

27.  υποστηρίζει, σ' αυτό το πλαίσιο, μια αναθεώρηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας των εμπορικών συναλλαγών· υπενθυμίζει ότι τα χρηματοπιστωτικά μέσα πρέπει να υπηρετούν την οικονομία και να βοηθούν τη γεωργική παραγωγή να ξεπεράσει τις κρίσεις και τα κλιματικά φαινόμενα· συγχρόνως δεν θα πρέπει να επιτραπεί στην κερδοσκοπία να απειλήσει τις αποδοτικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις·

28.  χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για ένα κανονισμό σχετικά με τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών· ζητεί να εφαρμοστούν δίχτυα ασφαλείας κατά της υπερβολικής αστάθειας των τιμών υπό μορφήν μέσου ταχείας αντίδρασης στην κρίση· ζητεί τον συντονισμό των νομοθεσιών μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών όπως οι ΗΠΑ, ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες να επωφελούνται οι κερδοσκόποι από τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων κανονιστικών συστημάτων

29.  τίθεται υπέρ μιας πιο δυναμικής ευρωπαϊκής δράσης για την καταπολέμηση του προβλήματος της κερδοσκοπίας, στην οποία θα περιλαμβάνεται εντολή στις κανονιστικές αρχές και στις αρχές εποπτείας να περιορίσουν την κερδοσκοπία· πιστεύει ότι τα παράγωγα βασικών προϊόντων διαφέρουν από άλλα χρηματοπιστωτικά παράγωγα και ότι θα πρέπει να αποτελούν το αντικείμενο διαπραγματεύσεων μόνο από τους φορείς που έχουν νόμιμα συμφέροντα για την προστασία των γεωργικών προϊόντων έναντι των κινδύνων και από άλλες κατηγορίες ατόμων που συνδέονται άμεσα με την γεωργική παραγωγή στην πράξη· ζητεί από την Επιτροπή να εξασφαλίσει ότι οι συναλλαγές που αφορούν τα παράγωγα ειδών διατροφής θα περιορίζονται κατά το δυνατόν περισσότερο στους επενδυτές που συνδέονται άμεσα με τις γεωργικές αγορές·

30.  εκφράζει την ανησυχία της για την εκτεταμένη συγκέντρωση που έχει προκύψει στην εμπορία δημητριακών, λόγω της οποίας οι σχετικές επιχειρήσεις μπορούν να επηρεάζουν τις τιμές αγοράς· επισημαίνει ότι τούτο μπορεί να αυξήσει την αστάθεια των τιμών, καθώς τους εμπόρους δημητριακών τούς συμφέρουν οι μεγάλες διακυμάνσεις τιμών, λόγω των κερδοσκοπικών συναλλαγών τους· θεωρεί ότι τούτο καταδεικνύει και την ανάγκη για αποθέματα παρέμβασης ή για κάποιο άλλο δίχτυ ασφαλείας, προκειμένου να στηρίζεται η σταθερότητα τιμών και να διαφυλάσσονται τα συμφέροντα των αγροτών και των καταναλωτών·

31.  τονίζει ότι δεν είναι δυνατόν να ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα κατά των μεγάλων διακυμάνσεων στις τιμές χωρίς αποθέματα παρέμβασης ή στρατηγικά αποθέματα· θεωρεί επομένως ότι ο ρόλος των μέσων παρέμβασης στην αγορά πρέπει να ενισχυθεί στη μελλοντική ΚΓΠ·

32.  τονίζει ότι απαιτείται μεγαλύτερη διαφάνεια και εντιμότητα στο πλαίσιο της αλυσίδας εφοδιασμού σε τρόφιμα προκειμένου να εξασφαλίζονται ένα δίκαιο κέρδος για τους γεωργούς, δίκαια κέρδη και τιμολόγηση κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού και ένας βιώσιμος γεωργικός τομέας που θα παρέχει επισιτιστική ασφάλεια· καλεί επειγόντως την Επιτροπή να υποβάλει απτές και ουσιαστικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του θέματος·

33.  επισημαίνει ότι, οι χώρες με χαμηλό εισόδημα και επισιτιστικό έλλειμμα τείνουν να είναι πιο ευάλωτες στην αστάθεια των τιμών·

Τα αποθέματα τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο υπέρ της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας

34.  σημειώνει ότι, επί του παρόντος, το σύνολο των παγκόσμιων αποθεμάτων επαρκεί μεν αλλά η έλλειψη πρόσβασης και οι υψηλές τιμές δεν επιτρέπουν σε πολλούς ανθρώπους να επωφεληθούν από την επισιτιστική ασφάλεια·

35.  επισημαίνει εν τούτοις ότι τα αποθέματα τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πολύ πιο περιορισμένα από ό,τι στο παρελθόν, καθώς έφθασαν στο κατώτερο που παρατηρήθηκε ποτέ επίπεδο των 12 εβδομάδων κατά την επισιτιστική κρίση του 2007· υπογραμμίζει ότι η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων είναι ολοένα και περισσότερο ευάλωτη στα ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, την αυξημένη παγκόσμια πίεση στις αρόσιμες επιφάνειες, κυρίως λόγω της αναπτυσσόμενης αστικοποίησης, και τον αυξανόμενο αριθμό των ζιζανίων και ασθενειών που μπορούν να προκαλέσουν ξαφνικές και απρόβλεπτες ελλείψεις σε τρόφιμα·

36.  θεωρεί ως εκ τούτου ότι θα ήταν χρήσιμο ένα στοχοθετημένο παγκόσμιο σύστημα αποθεμάτων σε τρόφιμα (αποθέματα έκτακτης ανάγκης για τη μείωση της πείνας και αποθέματα για τη ρύθμιση των τιμών των πρώτων υλών), το οποίο θα συνέβαλε στη διευκόλυνση των παγκόσμιων συναλλαγών κατά τις περιόδους εκτίναξης των τιμών, θα προλάμβανε την επιστροφή του προστατευτισμού και θα μείωνε την ένταση στις παγκόσμιες αγορές ειδών διατροφής· θεωρεί ότι η διαχείριση αυτών των αποθεμάτων θα πρέπει να ανατεθεί σε έναν κοινό οργανισμό υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ή στον FAO και να αντληθεί πλήρες όφελος από την εμπειρία του FAO και του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών· καλεί την Επιτροπή να μελετήσει και να υποβάλει σχετική έκθεση στο Κοινοβούλιο επειγόντως σχετικά με τον αποτελεσματικότερο τρόπο για να επιτευχθεί τούτο· καλεί την Επιτροπή να παίξει ηγετικό ρόλο στην προώθηση αυτού του στοχοθετημένου παγκόσμιου συστήματος αποθεμάτων σε τρόφιμα·

37.  υπενθυμίζει ότι η ΕΕ έχει, έως τώρα, ανταποκριθεί στην πρόκληση κινητοποιώντας χρήματα και βοήθεια στο πλαίσιο της επισιτιστικής διευκόλυνσης· ζητεί την εκπόνηση εκθέσεων σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτής της διευκόλυνσης, και σε σχέση με την πρόοδο στην καταπολέμηση των αιτιών και των συμπτωμάτων, και ζητεί από την Επιτροπή να μελετήσει τη δυνατότητα εφαρμογής ενός μέσου που θα συμβάλλει στην καταπολέμηση της πείνας στον κόσμο·

38.  επαναλαμβάνει ότι είναι σημαντικό να αναβαθμιστεί η γεωργία στις αναπτυσσόμενες χώρες και να διατεθεί επαρκές μέρος της αναπτυξιακής βοήθειας της ΕΕ στον γεωργικό τομέα· εκφράζει τη λύπη του για τη δραστική μείωση της αναπτυξιακής βοήθειας που διατίθεται στη γεωργία από τη δεκαετία του 80 και εκφράζει την ικανοποίησή του για την αναγνώριση της ανάγκης αντιστροφής αυτής της τάσης· ζητεί από την Επιτροπή να θέσει τη γεωργία ως προτεραιότητα της αναπτυξιακής βοήθειας, συν τοις άλλοις δε να υποστηρίξει την πρόσβαση των γεωργών στην αγορά·

39.  εκφράζει τη λύπη του για τα συμπεράσματα της Διάσκεψης Κορυφής 2010 του ΟΗΕ σε σχέση με τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (ΑΣΧ), εφιστώντας την προσοχή στο γεγονός ότι οι ανεπτυγμένες χώρες πόρρω απέχουν από του να έχουν ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν ως προς την Δημόσια Αναπτυξιακή Βοήθεια·

40.  χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Τράπεζας στο πλαίσιο της Διάσκεψης Κορυφής 2010 του ΟΗΕ σε σχέση με τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας (ΑΣΧ), να αυξήσει τη στήριξή της στον τομέα της γεωργίας προκειμένου να τονωθούν τα εισοδήματα, η απασχόληση και η ασφάλεια των τροφίμων κυρίως στις περιοχές με χαμηλό εισόδημα·

Μια νέα ΚΓΠ που θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις

41.  επαναλαμβάνει την θέση που εκφράστηκε στην έκθεσή του για το μέλλον της ΚΓΠ μετά το 2013 και τη δέσμευσή του σε μια δυναμική γεωργική και αγροτική αναπτυξιακή πολιτική, που θα διασφαλίζει την επισιτιστική ασφάλεια για όλους, θα διαφυλάσσει τη ζωτικότητα της αγροτικής Ευρώπης, θα καθιστά τη γεωργία ανταγωνιστικότερη, θα εξασφαλίζει τη συνέχιση της γεωργικής παραγωγής στο σύνολο της ΕΕ, θα υποστηρίζει την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση, και θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των μεγάλων παγκόσμιων προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή υπογραμμίζει επίσης ότι πρέπει να συνεχιστούν η απλοποίηση και η απογραφειοκρατικοποίηση της ΚΓΠ, προκειμένου να μειωθεί το κόστος εφαρμογής για τους δικαιούχους·

42.  τονίζει το ρόλο που πρέπει να παίξουν οι νέοι γεωργοί στη μελλοντική ΚΓΠ· διαπιστώνει ότι μόνο το 7 % των ευρωπαίων γεωργών είναι νεότεροι από 35 ετών, ενώ 4,5 εκατομμύρια γεωργοί θα συνταξιοδοτηθούν κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας· τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης των μέτρων υπέρ των νέων γεωργών όπως είναι τα επιδόματα εγκατάστασης, τα επιδοτούμενα επιτόκια και άλλα μέτρα ενθάρρυνσης που εφαρμόστηκαν από τα κράτη μέλη μέσω των προϋπολογισμών τους για την αγροτική ανάπτυξη· υπενθυμίζει τη σκέψη πίσω από τοις τροποποιήσεις στον προϋπολογισμό του για το πρόγραμμα ανταλλαγών για νέους και ζητεί την εφαρμογή του ως πιλοτικού προγράμματος· ζητεί επίσης να καταργηθεί κάθε διοικητικό εμπόδιο για την πρόσβαση των νέων στην γεωργική δραστηριότητα

43.  πιστεύει ότι η έρευνα και καινοτομία είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της επισιτιστικής ασφάλειας αυξάνοντας την παραγωγή με τη χρήση λιγότερων πόρων· υπογραμμίζει τη σημασία της επαγγελματικής κατάρτισης, της πρόσβασης στην εκπαίδευση, στην εξάπλωση των γνώσεων και στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε σχέση με τις καινοτόμες τεχνολογίες· επαναλαμβάνει την ανάγκη για συντονισμένη αμοιβαία προσέγγιση της ΚΓΠ και άλλων πολιτικών, για να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην έρευνα και καινοτομία στη γεωργία·

44.  καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως τις ευκαιρίες που προσφέρει το Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο Έρευνας και Ανάπτυξης επί θεμάτων έρευνας και τεχνολογικής καινοτομίας με σκοπό την βελτίωση της παραγωγικότητας και με σεβασμό των κριτηρίων ενεργειακής αποτελεσματικότητας και βιωσιμότητας·

45.  επισημαίνει ότι κάθε χρόνο η διαθέσιμη γη για γεωργική παραγωγή μειώνεται εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και της αστικοποίησης·

46.  τονίζει ειδικότερα τη σημασία της ποικιλομορφίας της ευρωπαϊκής γεωργίας, της διασφάλισης της συνύπαρξης των διαφόρων αγροτικών μοντέλων, κυρίως δε τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις που είναι δημιουργός απασχόλησης στα αγροτικά μέρη της ΕΕ, καθώς και τη σημασία της διαφοροποίησης και της ποιότητας διατροφής, μεταξύ των οποίων ειδικότερα τα αγροτικά και χειροτεχνικά προϊόντα της μικρής αλυσίδας, σε όλη την Ευρώπη, εις τρόπον ώστε να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών και η διατήρηση της οινοποιητικής-γαστρονομικής κληρονομιάς των περιφερειών·

47.  σημειώνει ότι οι τοπικές παραδοσιακές γεωργικές πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της βιολογικής γεωργίας, μπορεί να συμβάλλουν σημαντικά στην επισιτιστική ασφάλεια, γιατί αντιπροσωπεύουν συχνά τον πιο αποτελεσματικό τρόπο εκμετάλλευσης της γης με μεθόδους που έχουν αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια των ετών για συγκεκριμένες περιοχές και καθιστούν δυνατή την αποκατάσταση ισχυρών δεσμών μεταξύ περιοχής προέλευσης και προϊόντος, δεσμών που αποτελούν σύμβολο ποιότητας και γνησιότητας του προϊόντος· τονίζει την ανάγκη να συνυπάρχουν αυτοί οι τύποι γεωργίας με βιώσιμες σύγχρονες εκμεταλλεύσεις, ώστε να συνδυάζονται η υψηλή παραγωγικότητα με τη βιώσιμη χρήση της γης·

48.  υπογραμμίζει επίσης το γεγονός ότι η υπερβολική κατάτμηση των γεωργικών γαιών σε ορισμένα κράτη μέλη εμποδίζει την επίτευξη καλών επιδόσεων στη γεωργική παραγωγή, και ότι χρειάζονται μέτρα που να ενθαρρύνουν τη συνένωση των μικρών γεωργικών ιδιοκτησιών·

49.  υπογραμμίζει την ανάγκη να διαφυλαχθεί η ποικιλότητα της γεωργίας εντός της ΕΕ, αναγνωρίζει ότι οι τοπικές αγορές που εφοδιάζονται με φρέσκα αγροτικά προϊόντα τοπικής παραγωγής είναι φιλικές προς το περιβάλλον και βοηθούν στην υποστήριξη των τοπικών γεωργικών κοινοτήτων· τονίζει τη σημασία της γεωργίας στις λιγότερο ευνοημένες περιοχές· καλεί την Επιτροπή να καλύψει την ποικιλία ευρωπαϊκών γεωργικών μοντέλων στις προτάσεις της στο πλαίσιο της μελλοντικής ΚΓΠ και να εξετάσει τη δυνατότητα θέσπισης ειδικών οικονομικών κινήτρων και συστημάτων προσδιορισμού·

50.  τονίζει την ανάγκη αμεροληψίας στο πλαίσιο της ΚΓΠ που θα εξασφαλίσει την ισορροπημένη διανομή βοήθειας στους γεωργούς και εντός και μεταξύ των κρατών μελών, τη μεγαλύτερη εδαφική συνοχή, και τη σταδιακή εξάλειψη των εξαγωγικών επιδοτήσεων, με την παράλληλη κατάργηση κάθε μορφής εξαγωγικών επιδοτήσεων από τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ και την επιβολή πειθαρχίας στο σύνολο των εξαγωγικών μέτρων με ισοδύναμο αποτέλεσμα·

51.  αναγνωρίζει ότι οι αναθεωρήσεις της ΚΓΠ μείωσαν σημαντικά τις επιπτώσεις της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ στις αναπτυσσόμενες χώρες με την κατάργηση των επιστροφών στις εξαγωγές· ζητεί από την ΕΕ να αναγνωρίσει τη σημασία της στήριξης στους γεωργικούς τομείς στις αναπτυσσόμενες χώρες, εξασφαλίζοντας ιδίως ότι θα δοθεί προτεραιότητα στη γεωργία στις χώρες αυτές καθώς και στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την υπερπόντια αναπτυξιακή βοήθεια·

o
o   o

52.  αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

(1) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0286. (2) ΕΕ C 46 Ε, 24.2.2010, σ. 10. (3) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0131. (4) Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0302. (5) EE C 279 Ε, 19.11.2009, σ. 71.