Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 20ής Ιανουαρίου 2011 σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία, και ιδίως το ψήφισμα της 17ης Δεκεμβρίου 2009 σχετικά με τη Λευκορωσία(1),
– έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου 2010/639/ΚΕΠΠΑ της 25ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τα περιοριστικά μέτρα εναντίον ορισμένων αξιωματούχων της Λευκορωσίας(2), με την οποία επεκτείνονται τόσο τα περιοριστικά μέτρα όσο και η αναστολή τους έως τις 31 Οκτωβρίου 2011,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της 25ης Οκτωβρίου 2010,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση σχετικά με τα προκαταρκτικά ευρήματα και τα συμπεράσματα για τις προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία, στην οποία προέβησαν το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΑΣΕ (ΓΔΘΔΑ/ΟΑΣΕ) και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΟΑΣΕ (ΚΣ ΟΑΣΕ) στις 20 Δεκεμβρίου 2010,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 110, παράγραφος 4 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Διακήρυξη της Πράγας της συνόδου κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης επαναβεβαιώνει τις δεσμεύσεις, μεταξύ άλλων της Λευκορωσίας, στις αρχές του διεθνούς δικαίου και στις θεμελιώδεις αξίες, μεταξύ των οποίων η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο στις 25 Οκτωβρίου 2010 «κάλεσε τις αρχές της Λευκορωσίας να εξασφαλίσουν ότι οι (προεδρικές) εκλογές θα διεξαχθούν σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες και τα πρότυπα που ισχύουν για τις δημοκρατικές εκλογές και με τις δεσμεύσεις της Λευκορωσίας στον ΟΑΣΕ και τα ΗΕ»,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λευκορωσία έχει δεσμευτεί να εξετάσει τις συστάσεις του ΟΑΣΕ και του Γραφείου για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΓΔΘΔΑ) σχετικά με βελτιώσεις στην εκλογική νομοθεσία της προκειμένου να την ευθυγραμμίσει με τα διεθνή πρότυπα για δημοκρατικές εκλογές, και να ζητήσει τη γνώμη του ΟΑΣΕ για τις προτεινόμενες τροποποιήσεις· ότι η Εθνοσυνέλευση της Λευκορωσίας ψήφισε πρόσφατα αναθεώρηση του εκλογικού κώδικα χωρίς να διαβουλευτεί προηγουμένως με τον ΟΑΣΕ,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο «επαναβεβαίωσε την ετοιμότητά του να εμβαθύνει τις σχέσεις του με τη Λευκορωσία στη κατεύθυνση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, καθώς και την ετοιμότητά του να βοηθήσει τη χώρα να επιτύχει αυτούς τους στόχους. Με την επιφύλαξη της προόδου της Λευκορωσίας στους τομείς αυτούς, δήλωνε έτοιμο να πραγματοποιήσει βήματα προς την αναβάθμιση των συμβατικών σχέσεων με τη Λευκορωσία»,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο, αφού αξιολόγησε τις εξελίξεις στη Λευκορωσία, αποφάσισε να παρατείνει τα περιοριστικά μέτρα εναντίον ορισμένων Λευκορώσων αξιωματούχων αλλά να αναστείλει την εφαρμογή των περιορισμών μετάβασης στην ΕΕ, και τα δύο έως τις 31 Οκτωβρίου 2011,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τη δήλωση της ΚΣ ΟΑΣΕ και του ΓΔΘΔΑ/ΟΑΣΕ σχετικά με τα προκαταρκτικά ευρήματα και τα συμπεράσματα για τις προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία, σημειώθηκαν ορισμένες βελτιώσεις στην πορεία προς τις εκλογές, αλλά αυτές επισκιάστηκαν από τις σοβαρές παρατυπίες της ημέρας των εκλογών και από τη βία που ξέσπασε τη νύχτα της 19ης Δεκεμβρίου 2010,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 700 άτομα συνελήφθησαν για τη συμμετοχή τους στη διαδήλωση της 19ης Δεκεμβρίου 2010 στο Minsk, τα περισσότερα από τα οποία αφέθηκαν ελεύθερα αφού εξέτισαν σύντομες διοικητικές ποινές, ενώ έχει απαγγελθεί κατηγορία εναντίον 24 ακτιβιστών της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφων, μεταξύ των οποίων έξη προεδρικοί υποψήφιοι για «οργάνωση μαζικής αναταραχής» συνοδευόμενης από βίαιες επιθέσεις και ένοπλη αντίσταση, που μπορεί να επιφέρει ποινές φυλάκισης έως 15 ετών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ενδέχεται σύντομα να απαγγελθεί κατηγορία εναντίον 14 άλλων ατόμων,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αστυνομική καταστολή της διαδήλωσης της 19ης Δεκεμβρίου 2010 και τα επιπλέον μέτρα που ελήφθησαν από τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου εναντίον της δημοκρατικής αντιπολίτευσης, των ελεύθερων μέσων ενημέρωσης και των ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών καταδικάστηκαν από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, από την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ και τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών,
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δικηγόροι που εκπροσωπούν τους διαδηλωτές, τα μέλη της πολιτικής αντιπολίτευσης ή τις οικογένειές τους δέχονται απειλές ότι θα τους αφαιρεθεί η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος,
1. θεωρεί, με βάση τα ευρήματα των προκαταρκτικών συμπερασμάτων της ΚΣ ΟΑΣΕ και του ΟΑΣΕ/ΓΔΘΔΑ ότι οι προεδρικές εκλογές της 19ης Δεκεμβρίου 2010 δεν ικανοποίησαν τα διεθνή πρότυπα ελεύθερων, δίκαιων και διαφανών εκλογών· θεωρεί ότι οι εκλογές αυτές αποτελούν μια ακόμη χαμένη ευκαιρία για μια δημοκρατική μετάβαση στη Λευκορωσία και απευθύνει έκκληση, στο φως των πολυάριθμων και σοβαρών παρατυπιών που αναφέρθηκαν από τον ΟΑΣΕ/ΓΔΘΔΑ να διεξαχθούν νέες εκλογές με ελεύθερες και δημοκρατικές συνθήκες σύμφωνα με τα πρότυπα του ΟΑΣΕ·
2. καταδικάζει τη χρήση ωμής βίας από την αστυνομία και τις υπηρεσίες της KGB εναντίον όσων διαμαρτύρονταν κατά την ημέρα των εκλογών και ειδικότερα εκφράζει την αγανάκτησή του για τη βίαιη επίθεση εναντίον του κ. Niakliayeu, που και τα δύο αποτελούν παραδείγματα των σοβαρών παραβιάσεων των στοιχειωδών δημοκρατικών αρχών όπως είναι η ελευθερία του συνέρχεσθαι και η ελευθερία της έκφρασης, καθώς και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, και εκφράζει την ανησυχία του για τις προσπάθειες των αρχών της Λευκορωσίας να θέσουν υπό κρατική κηδεμονία τον Danil Sannikov, τον 3ετή γιό του προεδρικού υποψηφίου Andrei Sannikov και της Irina Khalip, ερευνητικής δημοσιογράφου, που και οι δύο βρίσκονται στη φυλακή μετά τις εκλογές της 19ης Δεκεμβρίου 2010· εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για την κατάσταση της υγείας του Mikalay Statkevich, ο οποίος κάνει απεργία πείνας εδώ και 31 ημέρες·
3. καταδικάζει έντονα τη σύλληψη και κράτηση ειρηνικών διαδηλωτών και των περισσότερων προεδρικών υποψηφίων (λχ. Uladzimir Niakliayeu, Andrei Sannikov, Mikalay Statkevich και Aleksey Michalevich), ηγετών της δημοκρατικής αντιπολίτευσης (λχ. Pavel Sevyarynets, Anatoly Lebedko), καθώς και μεγάλου αριθμού ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών, δημοσιογράφων, εκπαιδευτικών και φοιτητών που θα μπορούσαν να επισύρουν ποινές φυλάκισης έως και 15 χρόνια· ζητεί τη διεξαγωγή ανεξάρτητης και αμερόληπτης διεθνούς έρευνας για τα γεγονότα υπό την αιγίδα του ΟΑΣΕ· ζητεί να εγκαταλειφθούν αμέσως όλες οι πολιτικά υποκινούμενες κατηγορίες·
4. καταδικάζει την καταστολή και ζητεί επιμόνως από τις αρχές της Λευκορωσίας να σταματήσουν πάραυτα κάθε μορφής παρενόχληση, εκφοβισμό ή εκτόξευση απειλών κατά των ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών συμπεριλαμβανομένων επιδρομών, ερευνών και κατάσχεσης υλικών σε ιδιωτικά διαμερίσματα, χώρους ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και γραφεία οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών καθώς και αποβολών από τα πανεπιστήμια και αποπομπών από τους χώρους εργασίας·
5. ζητεί την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωση όλων όσοι συνελήφθησαν κατά την ημέρα των εκλογών και τις επόμενες, συμπεριλαμβανομένων των αναγνωρισμένων από τη Διεθνή Αμνηστία κρατούμενων συνείδησης· καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να προσφέρουν στους κρατούμενους ανεμπόδιστη πρόσβαση στους συγγενείς τους, σε νομική βοήθεια και σε ιατρική περίθαλψη·
6. εκφράζει τη λύπη του για την απόφαση των αρχών της Λευκορωσίας να τερματίσουν την αποστολή του Γραφείου του ΟΑΣΕ στη Λευκορωσία και καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να ανακαλέσουν αμέσως την απόφαση αυτή·
7. καταδικάζει τον αποκλεισμό μεγάλου αριθμού σημαντικών ιστοτόπων του Διαδικτύου, μεταξύ των οποίων κανάλια δικτύωσης και ιστότοποι της αντιπολίτευσης, κατά την ημέρα των εκλογών στη Λευκορωσία· υπογραμμίζει ότι η τρέχουσα νομοθεσία της Λευκορωσίας για τα μέσα ενημέρωσης δεν συμμορφώνεται με τα διεθνή πρότυπα και κατά συνέπεια καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να την αναθεωρήσουν και να την τροποποιήσουν·
8. καλεί το Συμβούλιο, την Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ να επανεξετάσουν την πολιτική της ΕΕ απέναντι στη Λευκορωσία και να εξετάσουν το ενδεχόμενο στοχευμένων οικονομικών κυρώσεων και το πάγωμα κάθε μακροοικονομικής χρηματοδοτικής βοήθειας που παρέχεται μέσω δανείων του ΔΝΤ καθώς και με δανειοδοτικές πράξεις των προγραμμάτων της ΕΤΕπ και του ΕΤΠΑ· υπογραμμίζει ότι ο προσανατολισμός της ΕΠΓ και της εθνικής βοήθειας προς τη Λευκορωσία πρέπει να ανακατευθυνθεί έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η κατάλληλη στήριξη προς την κοινωνία των πολιτών· επαναλαμβάνει τη σημασία της αποτελεσματικής χρήσης του Ευρωπαϊκού Μέσου για τη Δημοκρατία και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου·
9. καλεί την Επιτροπή να υποστηρίξει με όλα τα οικονομικά και πολιτικά μέσα τις προσπάθειες της κοινωνίας των πολιτών της Λευκορωσίας, των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης (μεταξύ των οποίων ο τηλεοπτικός σταθμός Belsat, το Ευρωπαϊκό Ραδιόφωνο για τη Λευκορωσία, το Radio Racyja και άλλα) και των μη κυβερνητικών οργανώσεων της Λευκορωσίας να προωθήσουν τη δημοκρατία και να αντιταχθούν στο καθεστώς· διακρίνει την ανάγκη αναβάθμισης και διευκόλυνσης των σχέσεων των λευκορωσικών ΜΚΟ με τη διεθνή κοινότητα των ΜΚΟ· ταυτόχρονα, καλεί την Επιτροπή να σταματήσει τη συνεχιζόμενη συνεργασία και να αποσύρει την υποστήριξη που παρέχει στα κρατικής ιδιοκτησίας μέσα ενημέρωσης της Λευκορωσίας· η Επιτροπή θα πρέπει ταυτόχρονα να χρηματοδοτήσει την ανατύπωση και διανομή βιβλίων ποίησης του Uladzimir Niakliayeu τα οποία οι αρχές της Λευκορωσίας πρόσφατα κατάσχεσαν και πέταξαν στην πυρά·
10. καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει ένα μηχανισμό εγγραφής των ΜΚΟ η καταχώρηση των οποίων δεν γίνεται δεκτή στη Λευκορωσία για πολιτικούς λόγους, έτσι ώστε να μπορούν να επωφελούνται από προγράμματα της ΕΕ·
11. ζητεί επιμόνως από την Επιτροπή να συνεχίσει και να αυξήσει τη χρηματοδοτική ενίσχυση προς το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Σπουδών που εδρεύει στο Vilnius (Λιθουανία), να αυξήσει τον αριθμό των υποτροφιών για Λευκορώσους σπουδαστές που είναι θύματα καταστολής για τις πολιτικές τους δραστηριότητες και έχουν αποβληθεί από τα πανεπιστήμια, και να συμβάλει στη διάσκεψη χορηγών «Αλληλεγγύη με την Λευκορωσία» στη Βαρσοβία (2/02/2011) και την επόμενη διάσκεψη στο Vilnius (3-4/02/2011)
12. καλεί το Συμβούλιο, την Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ να επαναφέρουν αμέσως την απαγόρευση θεώρησης διαβατηρίου για τους κορυφαίους ηγέτες της Λευκορωσίας και να την επεκτείνουν σε κρατικούς αξιωματούχους, μέλη των δικαστικών αρχών και αξιωματούχους των υπηρεσιών ασφαλείας που μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για την εκλογική νοθεία και τη μετεκλογική βίαιη καταστολή και τις συλλήψεις των μελών της αντιπολίτευσης· επισημαίνει ότι οι κυρώσεις πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ τουλάχιστον έως ότου απελευθερωθούν και απαλλαγούν από τις κατηγορίες όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι και φυλακισμένοι· χαιρετίζει το καλό παράδειγμα της πολωνικής κυβέρνησης, που επέβαλε δικούς της ταξιδιωτικούς περιορισμούς στους εκπροσώπους του καθεστώτος του Minsk και ταυτόχρονα απλούστευσε την πρόσβαση των πολιτών της Λευκορωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση·
13. καλεί το Συμβούλιο να εξετάσει τη δυνατότητα αναστολής της συμμετοχής της Λευκορωσίας στις δραστηριότητες της Ανατολικής εταιρικής σχέσης το αργότερο κατά τη διάσκεψη κορυφής της Ανατολικής εταιρικής σχέσης στην Βουδαπέστη σε περίπτωση που δεν δοθούν αποδεκτές εξηγήσεις και δεν υπάρξει αισθητή βελτίωση της κατάστασης στη Λευκορωσία· η αναστολή αυτή δεν πρέπει να ισχύει για τις ΜΚΟ και την κοινωνία των πολιτών·
14. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να εντείνουν το έργο τους σχετικά με τις οδηγίες διαπραγμάτευσης για τις συμφωνίες διευκόλυνσης θεώρησης διαβατηρίου και επανεισδοχής έτσι ώστε να ενισχυθούν οι επαφές απλών ανθρώπων μεταξύ τους·
15. αναμένει από τα κράτη μέλη της ΕΕ να μην εξασθενίσουν τη δράση της ΕΕ με διμερείς πρωτοβουλίες με το καθεστώς της Λευκορωσίας οι οποίες υπονομεύουν την αξιοπιστία και την αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής·
16. εκφράζει την άποψη ότι δεν πρέπει να πραγματοποιούνται στη Λευκορωσία αθλητικές εκδηλώσεις, όπως το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Χόκεϊ επί Πάγου του 2014, όσο υπάρχουν πολιτικοί κρατούμενοι σε αυτή τη χώρα·
17. αποδοκιμάζει την κίνηση της Ρωσικής Ομοσπονδίας να αναγνωρίσει τις εκλογές και να χαρακτηρίσει «εσωτερική υπόθεση» την καταστολή· συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποδυθεί σε διάλογο, διαπραγματεύσεις και πολιτικό συντονισμό με τους εκτός ΕΕ γείτονες της Λευκορωσίας, οι οποίοι παραδοσιακά έχουν ειδικές σχέσεις με τη χώρα αυτή και ταυτόχρονα είναι εταίροι της ΕΕ, ιδίως τη Ρωσία και την Ουκρανία, έτσι ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητα της πολιτικής της ΕΕ απέναντι στη Λευκορωσία και να υπάρξει συνεργασία στην ορθή εξισορρόπηση της αντίδρασης εναντίον του δημοκρατικού ελλείμματος και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία με την ανάγκη να αποφευχθεί η διεθνής απομόνωση της χώρας·
18. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Ύπατη Εκπρόσωπο της ΕΕ, τα κράτη μέλη της ΕΕ, στον Πρόεδρο, την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Λευκορωσίας, καθώς και στις Κοινοβουλευτικές Συνελεύσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΑΣΕ.