Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 marca 2011 r. w sprawie Białorusi (w szczególności w sprawie Alesia Michalewicza i Natalii Radzinej)
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Białorusi, a zwłaszcza rezolucje z dni: 20 stycznia 2011 r.(1), 17 grudnia 2009 r.(2) i 22 maja 2008 r.(3),
– uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton w sprawie skazania przedstawiciela opozycji białoruskiej złożone w Brukseli w dniu 18 lutego 2011 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Białorusi przyjęte na 3065. posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w Brukseli w dniu 31 stycznia 2011r.,
– uwzględniając decyzję Rady 2011/69/WPZiB z dnia 31 stycznia 2011 r. zmieniającą decyzję Rady 2010/639/WPZiB dotyczącą środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym urzędnikom z Białorusi,
– uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zakazu tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania (konwencja zakazująca tortur), której Białoruś jest stroną,
– uwzględniając standardowe minimalne zasady ONZ dotyczące traktowania więźniów,
– uwzględniając wytyczne polityki UE wobec państw trzecich dotyczące tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, przyjęte w 2001 r. i zmienione w 2008 r.,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1790(2011) z dnia 27 stycznia 2011 r. w sprawie sytuacji na Białorusi po wyborach prezydenckich,
– uwzględniając raport Amnesty International z dnia 2 lutego 2011 r. zatytułowany „Bezpieczeństwo, pokój i porządek? Łamanie prawa po wyborach na Białorusi”,
– uwzględniając art. 122 ust. 5 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że wielu członków opozycji, w tym byli kandydaci na prezydenta, dziennikarze i obrońcy praw człowieka, zostało aresztowanych po wydarzeniach w dniu 19 grudnia 2010 r. w Mińsku i jest od tamtej pory przetrzymywanych w areszcie śledczym KGB; mając na uwadze, że akty represji wobec działaczy opozycji i obrońców praw człowieka oraz wytoczone im procesy polityczne trwają do dnia dzisiejszego, przy czym ponad 40 osób zostało już oskarżonych i grozi im kara więzienia do 15 lat,
B. mając na uwadze, że prokuratura w Mińsku przedłużyła do pięciu miesięcy okres śledztwa w sprawie tzw. „masowych rozruchów” związanych z wydarzeniami w dniu 19 grudnia 2010 r., mając na uwadze, że procesy kandydatów na prezydenta, działaczy opozycji, obrońców praw człowieka i dziennikarzy wszczęte w związku z tą sprawą mają podłoże polityczne,
C. mając na uwadze, że Aleksander Atroszczankau, Aleksander Malczanau, Dmitri Nowik, Wasyl Parfiankou, członkowie zespołów prowadzących kampanię wyborczą opozycyjnych kandydatów Uładzimira Niaklajeu i Andreja Sannikau zostali skazani na trzy do czterech lat więzienia w kolonii o podwyższonym rygorze w związku z demonstracjami w dniu 19 grudnia 2010 r., mając na uwadze, że według ich adwokatów władze nie udowodniły ich winy,
D. mając na uwadze, że adwokatom wielokrotnie odmawiano kontaktu z oskarżonymi; mając na uwadze, że w wyniku gróźb ze strony KGB adwokaci zostali zmuszeni do rezygnacji z tych spraw oraz mając na uwadze, że następnie Ministerstwo Sprawiedliwości pozbawiło ich licencji,
E. mając na uwadze, że Aleś Michalewicz, były kandydat na prezydenta uwięziony w następstwie protestów po wyborach, został zwolniony dopiero w dniu 26 lutego 2011 r. po podpisaniu zobowiązania do współpracy z białoruskim KGB, z którego następnie publicznie się wycofał,
F. mając na uwadze, że w dniu 28 lutego 2011 r. Aleś Michalewicz wydał oświadczenie, w którym zdał relację z psychicznych i fizycznych tortur, jakim poddawani są więźniowie polityczni, aby zmusić ich do przyznania się do winy i uznania jej dowodów,
G. mając na uwadze, że Natalia Radzina, redaktor opozycyjnej strony internetowej Karta 97, również została aresztowania w grudniu 2010 r. i oskarżona o organizowanie po wyborach prezydenckich masowych zamieszek i udział w nich, mając na uwadze, że Natalia Radzina została zwolniona z aresztu śledczego KGB, a następnie zabroniono jej opuszczania rodzinnego miasta do czasu zakończenia śledztwa w jej sprawie,
H. mając na uwadze, że po zwolnieniu Natalia Radzina oświadczyła, iż podczas pobytu w areszcie funkcjonariusze KGB poddawali ją presji psychicznej i próbowali ją zwerbować jako informatora KGB, mając na uwadze, że jej oświadczenie potwierdza relacje więźniów politycznych o ich torturowaniu w areszcie śledczym KGB w Mińsku,
I. mając na uwadze, że Komitet Bezpieczeństwa Państwowego Białorusi zaprzeczył stosowaniu tortur wobec więźniów w areszcie śledczym KGB,
1. potępia brak szacunku okazywany przez władze białoruskie dla podstawowych praw: wolności zgromadzeń i wolności słowa, oraz wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich zatrzymanych demonstrantów i do wycofania wszystkich politycznie umotywowanych zarzutów wobec nich;
2. potępia w najmocniejszych słowach stosowanie tortur wobec więźniów jako formę nieludzkiego traktowania, które jest jednoznacznie zabronione w prawie międzynarodowym i jest całkowicie niedopuszczalne w kraju europejskim będącym jednym z najbliższych sąsiadów UE;
3. potępia surowe wyroki wydane ostatnio wobec młodych działaczy opozycyjnych jedynie z powodu ich udziału w demonstracjach w dniu 19 grudnia 2010 r. jako rażące i poważne naruszenie ich praw politycznych i obywatelskich oraz jako rażące pogwałcenie międzynarodowych konwencji, których Białoruś jest stroną;
4. potępia atmosferę strachu i zastraszania, jakiej muszą stawiać czoła przeciwnicy polityczni na Białorusi; potępia represje wobec działaczy społeczeństwa obywatelskiego i wolnych mediów oraz prześladowanie ich, które nastąpiły po wyborach, w tym masowe rewizje w prywatnych mieszkaniach, w placówkach mediów oraz biurach organizacji społeczeństwa obywatelskiego, a także wydalanie z uczelni i zwalnianie z pracy; wzywa władze do przestrzegania wolności słowa i pluralizmu mediów na Białorusi;
5. wzywa Białoruś do przestrzegania praworządności, międzynarodowych konwencji i praw krajowych gwarantujących odpowiednie traktowanie więźniów i ich nieograniczony kontakt z krewnymi i doradcami prawnymi oraz dostęp do opieki medycznej, a także do położenia kresu trwającym prześladowaniom przeciwników politycznych, działaczy praw człowieka i niezależnych mediów;
6. potępia decyzję podjętą przez Mińskie Kolegium Adwokatów o cofnięciu licencji niektórych adwokatów reprezentujących oskarżonych w sprawach karnych pod zarzutem masowych rozruchów, w tym Alega Agiejewa, Pawła Sapełko, Tatiany Agijewej, Uładzimira Touścika i Tamaty Garajewej, oraz wzywa Mińskie Kolegium Adwokatów do unieważnienia tej decyzji;
7. potępia zwolnienie przez ministra sprawiedliwości przewodniczącego Mińskiego Stowarzyszenia Adwokatów Aleksandra Pylczanki z powodu wyrażenia przez niego zaniepokojenia decyzją ministerstwa w sprawie cofnięcia licencji czterem adwokatom zaangażowanym w tzw. sprawę rozruchów i uznania tej decyzji za nieuzasadnioną oraz za dowód na realne zagrożenie niezawisłości sądownictwa i niezależności każdego adwokata;
8. wzywa władze Białorusi do przeprowadzenia dokładnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie zarzutów torturowania więźniów politycznych oraz do ustalenia i skazania osób biorących udział w tego rodzaju praktykach;
9. wzywa władze Białorusi do rewizji prawa o wydarzeniach publicznych oraz do jego harmonizacji z wymogami Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych;
10. wzywa Radę, Komisję, wysoką przedstawiciel UE i pozostałe kraje partnerskie UE, aby rozważyły rozszerzenie środków ograniczających na prokuratorów, sędziów i przedstawicieli KGB łączonych z naruszaniem praw człowieka na Białorusi, o ile natychmiast nie zostanie położony kres represjom w tym kraju i nie nastąpią widoczne postępy w zakresie praw człowieka i podstawowych wolności; uważa, że Rada powinna zbadać możliwość wprowadzenia ostrych i ukierunkowanych sankcji gospodarczych wobec białoruskich przedsiębiorstw państwowych;
11. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie się kolejnych dziewięciu krajów, mianowicie Chorwacji, Byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii, Czarnogóry, Albanii, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Islandii, Lichtensteinu i Norwegii, do zastosowania środków ograniczających skierowanych przeciwko niektórym urzędnikom z Białorusi;
12. ponownie stwierdza, że o ile rząd Białorusi nie podejmie natychmiastowych kroków w kierunku demokratyzacji i przestrzegania praw człowieka, proces zacieśniania stosunków między Unią Europejską a Białorusią zostanie wstrzymany, w tym udział Białorusi w Partnerstwie Wschodnim;
13. podkreśla, że mimo politycznych konsekwencji, jakie dla stosunków UE-Białoruś miały zdecydowane kroki podjęte przeciwko opozycji, UE musi zwiększyć pomoc dla białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, między innymi w postaci ułatwień wizowych;
14. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, Zgromadzeniom Parlamentarnym OBWE i Rady Europy oraz parlamentowi i rządowi Białorusi.