Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 2 i 3, oraz Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 8, 153 i 157,

–  uwzględniając decyzję Rady 2006/144/WE z dnia 20 lutego 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla rozwoju obszarów wiejskich (okres programowania 2007 – 2013)(1),

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW)(2),

–  uwzględniając rezolucję Parlamentu z dnia 12 marca 2008 r. w sprawie sytuacji kobiet na obszarach wiejskich UE(3),

–  uwzględniając wnioski z seminarium na temat „Kobiety a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich”, które odbyło się w Cáceres w dniach 27–29 kwietnia 2010 r. z inicjatywy hiszpańskiej prezydencji UE(4),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/41/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn prowadzących działalność na własny rachunek oraz uchylającą dyrektywę Rady 86/613/EWG(5),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (A7-0016/2011),

Obszary wiejskie o charakterze wielofunkcyjnym

A.  mając na uwadze, że zrównoważony rozwój gospodarczy obszarów wiejskich oraz długotrwała i zrównoważona zdolność działania podmiotów gospodarczych w Europie stanowi priorytet, a szczególny potencjał mniej zaludnionych obszarów rolniczych należy owocnie wykorzystać i rozwinąć oraz zapewnić, żeby te obszary nadal były zamieszkiwane,

B.  mając na uwadze, że zgodnie z warunkami ramowymi regiony samodzielne pod względem gospodarczym i kulturalnym, w których działają regionalne sieci powiązań, mogą stabilniej reagować na zmiany globalne,

C.  mając na uwadze, że wydajne, wielofunkcyjnie zorganizowane rolnictwo jest niezbędną podstawą zrównoważonych strategii rozwoju, szeroko zakrojonej przedsiębiorczości w wielu regionach oraz że ten potencjał jeszcze nie wszędzie wykorzystuje się w pełni w ramach procesu większego zróżnicowania działalności gospodarczej,

D.  mając na uwadze, że obszary wiejskie szczególnie dotyka problem starzenia się społeczeństwa, niskiej gęstości zaludnienia i wyludnienia na niektórych obszarach,

E.  mając na uwadze, że z powodu zmian demograficznych, wyludniania i ogólnego zmniejszenia liczby kobiet wśród mieszkańców niektórych obszarów wiejskich przy istniejącej infrastrukturze w przyszłości już nie będzie można na obszarach wiejskich w pełni zapewnić zaopatrzenia w towary i usługi użytku codziennego, świadczenia podstawowej opieki lekarsko-pielęgniarskiej, wychowania przedszkolnego, kształcenia i doszkalania szkolnego, zawodowego i akademickiego oraz wystarczającej oferty kulturalnej i rozrywkowej, lub też z powodów ekonomicznych upadną podmioty zapewniające zaopatrzenie,

F.  mając na uwadze, że ok. 42 % z 26,7 mln osób zatrudnionych regularnie w rolnictwie w Unii Europejskiej stanowią kobiety, a co najmniej jedno na pięć gospodarstw jest prowadzone przez kobietę,

G.  mając na uwadze, że znaczny wkład kobiet w rozwój społeczności lokalnej i gminy znajduje niedostateczne odzwierciedlenie w ich udziale w odpowiednich procesach decyzyjnych,

H.  mając na uwadze, że zasada równouprawnienia płci jest podstawowym wymogiem strategii Europa 2020 i należy je wspierać, żeby zwiększyć aktywne zaangażowanie kobiet w działalności gospodarczej i społecznej oraz zapewnić poszanowanie praw człowieka,

Kobiety w rolniczej przestrzeni życiowej i gospodarczej

I.  mając na uwadze, że na tle zmian gospodarczych i społecznych w ostatnich dziesięcioleciach sytuacja kobiet żyjących na wsi zmieniła się i zróżnicowała, a nawet same kobiety inicjowały te zmiany i nadawały im kierunek, przy czym sytuacja społeczna i gospodarcza kobiet jest bardzo zróżnicowana pomiędzy państwami członkowskimi i wewnątrz tych państw,

J.  mając na uwadze, że kobiety w nowoczesnym społeczeństwie na tle swojego rodzinnego i zawodowego zakorzenienia odgrywają wielofunkcyjną rolę oraz że właśnie w tej różnorodności pełnionych ról są w stanie istotnie przyczynić się do postępu i innowacji na wszystkich poziomach społecznych oraz do wzrostu jakości życia, w szczególności na obszarach wiejskich,

K.  mając na uwadze, że szczególnie na obszarach wiejskich kobiety często sprawują opiekę nad członkami rodziny i osobami starszymi,

L.  mając na uwadze, że dzięki wieloletnim staraniom politycznym na rzecz kobiet oraz intensywnemu wspieraniu przez władze publiczne kształcenia, doradztwa, zakładania przedsiębiorstw itp. w ramach drugiego filaru WPR odniesiono godne uwagi sukcesy w polepszaniu sytuacji życiowej mężczyzn i kobiet żyjących na wsi,

M.  mając na uwadze, że mimo daleko posuniętej indywidualizacji sytuacji życiowych pozostanie zasadnicze wyzwanie dla kobiet i mężczyzn: połączenie z jednej strony pracy zarobkowej i zaangażowania społecznego i kulturalnego, a z drugiej strony odpowiedzialności za rodzinę,

N.  mając na uwadze, że to „wielofunkcyjne wyzwanie” w warunkach nowoczesnego społeczeństwa można podjąć tylko przy korzystaniu ze wspierających służb, zakładów i struktur, które są przystępne cenowo i dostępne,

O.  mając na uwadze, że wielofunkcyjna rola kobiety na obszarach wiejskich może przyczynić się w istotny sposób do wytworzenia nowoczesnego obrazu kobiety w naszym społeczeństwie,

P.  mając na uwadze, że na obszarach wiejskich wskaźnik zatrudnienia zarówno mężczyzn, jak i kobiet pozostaje niewysoki, a wiele kobiet nawet nie uczestniczy w rynku pracy, przez co nie są rejestrowane jako bezrobotne ani ujmowane w statystykach jako bezrobotne;

Q.  mając na uwadze, że zabezpieczenie socjalne kobiet zatrudnionych w rolnictwie, m.in. małżonek rolników posiadających dodatkowe dochody (kombinacje dochodów, samozatrudnienie w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu) oraz pracujących sezonowo i migrujących, jest niezbędnym elementem nowoczesnego, zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich,

R.  mając na uwadze, że jedynie właściciel gospodarstwa rolnego figuruje na dokumentach bankowych, dokumentacji dotyczącej dotacji, praw nabytych, a także jako jedyny reprezentuje gospodarstwo wobec organów stowarzyszonych lub spółdzielczych,

S.  mając na uwadze, że agroturystyka, oferująca towary i usługi na wsi za pośrednictwem rodzinnych i spółdzielczych przedsiębiorstw turystycznych, należy do działalności gospodarczej niskiego ryzyka, tworzy miejsca pracy, umożliwia godzenie obowiązków rodzinnych z pracą oraz zachęca mieszkańców wsi do pozostawania na wsi,

Obszary wiejskie jako przestrzeń życiowa i gospodarcza

1.  zauważa, że wspieranie równouprawnienia płci jest zasadniczym celem UE i jej państw członkowskich; podkreśla, że istotne jest ujmowanie tej zasady we WPR jako sposobu wspierania trwałego wzrostu gospodarczego i rozwoju obszarów wiejskich;

2.  zauważa, że odpowiednio do obszarów miejskich należy zmierzać do zapewnienia warunków życia na obszarach wiejskich, które będą dopasowane do rolniczej rzeczywistości, tak aby kobiety i ich rodziny miały na wsi podstawy do pozostania i odniesienia sukcesu;

3.  domaga się, żeby wspierać obszary wiejskie jako różnorodną i integrującą przestrzeń gospodarczą i życiową, a przy tym wykorzystywać w szczególności kluczową funkcję kobiet, ich fachową wiedzę i kompetencje;

4.  wzywa zatem Komisję, aby w negocjacjach nad kolejnymi ramami finansowymi nie obniżała znowu udziału wydatków rolnych w budżecie;

5.  podkreśla, że różnorodne gospodarstwa rolne, także te zorientowane na usługi (np. urlop w gospodarstwie rolnym, sprzedaż bezpośrednia, usługi socjalne, jak opieka nad osobami starszymi i dziećmi, nauka w gospodarstwach rolnych w ramach „zielonej szkoły” itp.), są podstawą infrastruktury na obszarach wiejskich, a polityka rolna musi je wspierać w sposób zrównoważony; domaga się zatem wspierania tego typu usług w ramach wspólnej polityki rolnej, co stworzy kobietom nowe perspektywy i możliwości zarobkowania, a jednocześnie w istotny sposób ułatwi godzenie życia rodzinnego i zawodowego;

6.  wzywa do wspierania strategii rozwoju o własnej dynamice, żeby wesprzeć szczególną kreatywność podmiotów prowadzących działalność na obszarach wiejskich oraz poprzez wykorzystanie tradycyjnych zasobów właściwych dla każdej społeczności wiejskiej;

7.  podkreśla znaczenie żywotności i dynamizmu obszarów wiejskich zamieszkałych przez zróżnicowaną społecznie ludność; podkreśla przy tym znaczenie odpowiednich możliwości w zakresie rozwoju i rolę wyzwań, jakie stoją przed młodymi kobietami;

8.  wzywa do takiego kształtowania warunków ramowych na obszarach wiejskich, żeby kobiety z wszystkich pokoleń mogły pozostać w swoim bezpośrednim środowisku i przyczyniać się do jego ożywienia i rozwoju;

9.  podkreśla znaczenie środków umożliwiających wcześniejsze przejście na emeryturę rolników i pracowników sektora rolnictwa dla zapewnienia kobietom zamieszkującym obszary wiejskie odpowiednich warunków życia; domaga się, by państwa członkowskie wprowadziły w życie takie środki tam, gdzie nie zostały one jeszcze wprowadzone;

10.  w związku z tym wzywa do podjęcia dalszych wysiłków nad wyposażeniem obszarów wiejskich w najnowocześniejszą infrastrukturę IT, przede wszystkim odpowiednie łącza szerokopasmowe, do ułatwiania dostępu do technologii informacyjno-komunikacyjnych i do wspierania równości szans w zakresie tego dostępu oraz odpowiednich szkoleń dotyczących korzystania z niego; zauważa, że niski poziom dostępu do łącza szerokopasmowego utrudnia rozwój małych przedsiębiorstw na wielu obszarach wiejskich w UE; w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie, żeby wykonały swoje zobowiązanie do poprawy dostępu szerokopasmowego na obszarach wiejskich, tak by zwiększyć konkurencyjność;

11.  wzywa do promowania oraz wspierania wśród kobiet na obszarach wiejskich elektronicznych form przedsiębiorczości takich jak e-biznes, które pozwalają na prowadzenie działalności gospodarczej bez względu na oddalenie od większych ośrodków miejskich;

12.  zauważa, że podobnie jak na obszarach miejskich pierwszorzędne znaczenie ma poprawa jakości i dostępności infrastruktury, ośrodków i usług na rzecz codziennego życia na obszarach wiejskich, aby umożliwić mężczyznom i kobietom znalezienie równowagi między życiem rodzinnym i zawodowym oraz chronić społeczności zamieszkujące obszary wiejskie; dotyczy to ośrodków opieki nad dziećmi jako części infrastruktury wiejskiej (takich jak przedszkola wiejskie i inne ośrodki przedszkolne), zakładów opieki zdrowotnej, ośrodków edukacyjnych (m.in. w zakresie uczenia się przez całe życie), ośrodków i opieki nad osobami starszymi i innymi osobami pozostającymi na utrzymaniu, usług zastępczych w razie choroby i ciąży, zaopatrzenia w towary użytku codziennego oraz oferty rozrywkowej i kulturalnej; wzywa do takiego ustanowienia warunków ramowych z zakresu polityki rolnej, żeby umożliwić kobietom zamieszkującym obszary wiejskie wykorzystanie ich potencjału na rzecz stworzenia wielofunkcyjnego i zrównoważonego rolnictwa;

13.  wzywa państwa członkowskie do korzystania z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, aby zaradzić problemowi braku sprawnej infrastruktury transportowej na obszarach wiejskich oraz wdrażały pozytywne strategie poprawy dostępu do transportu dla wszystkich, a zwłaszcza osób niepełnosprawnych, ponieważ transport pozostaje istotnym czynnikiem hamującym wykluczenie społeczne i nierówności społeczne, które dotykają głównie kobiet;

14.  wzywa do większego ukierunkowania polityki wspierania obszarów wiejskich w na zapewnienie innowacyjnych i zrównoważonych warunków życia i pracy na obszarach wiejskich;

15.  wzywa instytucje Unii Europejskiej, państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne do wspierania projektów dotyczących propagowania i doradztwa w zakresie tworzenia innowacyjnych przedsiębiorstw podstawowej produkcji rolnej na obszarach wiejskich, które oferowałyby nowe miejsca pracy, zwłaszcza dla kobiet, w takich dziedzinach jak: zwiększanie wartości produktów rolnych o wartość dodaną i samodzielne poszukiwanie miejsc ich sprzedaży, wykorzystywanie nowych technologii i przyczynianie się do dywersyfikacji gospodarczej tych obszarów oraz świadczenie usług, które umożliwiają godzenie życia rodzinnego z zawodowym;

16.  wskazuje, że w kontekście innowacyjnych form oferty należy oprzeć się na dotychczasowym korzystnym doświadczeniu projektów na rzecz kobiet z drugiego filaru WPR (szczególnie osi III oraz programu Leader+) oraz zidentyfikować przykłady sprawdzonych wzorców;

17.  wzywa do kładzenia szczególnego nacisku w strategiach rozwoju obszarów wiejskich na rolę kobiet w przyczynianiu się do realizacji celów strategii Europa 2020, w szczególności w przypadku inicjatyw koncentrujących się na innowacyjności, badaniach i rozwoju;

18.  w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje projekty EFS/EQUAL mające na celu zwrócenie uwagi na sytuację kobiet na obszarach rolniczych i wiejskich oraz jej poprawę;

19.  wzywa, żeby w nowym rozporządzeniu EFRROW przewidziano specjalne środki mające na celu wsparcie kobiet w przyszłym okresie programowania na lata 2014-2020, co może przynieść korzystne skutki dla zatrudnienia kobiet na obszarach wiejskich;

Kobiety w gospodarce rolnej

20.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, żeby przyczyniły się do stworzenia rzetelnej bazy danych o gospodarczej i społecznej sytuacji kobiet i ich przedsiębiorczości w regionach wiejskich oraz żeby zoptymalizowały ocenę zebranych już danych (np. przez Eurostat), tak aby móc dopasować środki polityczne;

21.  jest przekonany, że w warunkach obszarów wiejskich należy zachować i rozwinąć wyspecjalizowane w rolnictwie kształcenie kobiet i skierowane do nich doradztwo, w szczególności w odniesieniu do zarządzania finansami gospodarstw rolnych;

22.  uważa za wskazane zmierzanie do stworzenia ogólnoeuropejskiej sieci współpracy kobiet (lub sieci organizacji zrzeszających kobiety) z obszarów wiejskich oraz wskazuje na sukcesy, jakie odniesiono dzięki środkom z drugiego filaru WPR;

23.  uznaje istotną rolę istniejących sieci współpracy kobiet na różnych poziomach, w szczególności dla lokalnego wspierania obszarów wiejskich i ich publicznego postrzegania; zwraca uwagę, że sieciom tym potrzeba szerszego społecznego uznania i większego wsparcia politycznego i finansowego na szczeblu lokalnym, krajowym i europejskim z uwagi na fakt, że sieci te w ogromnym stopniu przyczyniają się do osiągania większego równouprawnienia, w szczególności w odniesieniu do szkoleń dla kobiet na obszarach wiejskich oraz inicjowania projektów dotyczących rozwoju lokalnego, m.in. kampanii informacyjnych na temat badań profilaktycznych mających na celu wczesne zdiagnozowanie chorób nowotworowych u kobiet ((rak szyjki macicy, rak piersi, itp.); wzywa państwa członkowskie, żeby wspierały większy udział kobiet w procesie politycznym, w tym odpowiednią reprezentację kobiet w organach instytucji, przedsiębiorstw i stowarzyszeń;

24.  wzywa do zapewnienia w ramach systemów socjalnych odpowiednich świadczeń dla kobiet na obszarach wiejskich, w których zostanie uwzględniona szczególna dla kobiet sytuacja zarobkowa i ich uprawnienia emerytalne;

25.  w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje dyrektywę 2010/41/UE i wzywa państwa członkowskie, żeby ją jak najszybciej i skutecznie transponowały, tak aby zagwarantować w szczególności:

26.  zwraca uwagę, że szczególnie na obszarach wiejskich potrzeba zrównoważonych strategii na rzecz zachowania kompetencji zawodowych kobiet, które decydują się na etap rodzinny i opiekuńczy; popiera godzenie pracy i życia rodzinnego, tak aby umożliwić, utrzymać i rozwijać udział kobiet w działalności zawodowej;

27.  zwraca uwagę, że różnicowanie działalności gospodarstw rolnych staje się coraz ważniejszym elementem gospodarki wiejskiej; zauważa, że rola kobiet w inicjowaniu i opracowywaniu projektów z zakresu różnicowania działalności gospodarstw rolnych oraz zarządzania nimi jest znacząca;

28.  wzywa do wspierania ducha przedsiębiorczości u kobiet i ich inicjatyw, w szczególności poprzez promowanie własności będącej w rękach kobiet, sieci współpracy kobiet-przedsiębiorców, a ponadto do kształtowania warunków ramowych w sektorze finansowym ułatwiających kobietom-przedsiębiorcom prowadzącym działalność na wsi, w tym samozatrudnionym w pełnym i niepełnym wymiarze o niskich dochodach, oraz młodym kobietom dostęp do inwestycji i kredytów dający im większe możliwości działania na rynku oraz rozwijania działalności gospodarczej zapewniającej stabilne warunki egzystencji; wzywa także do podejmowania działań mających na celu stymulowanie ducha przedsiębiorczości oraz umiejętności i możliwości kobiet na rzecz ich włączania w struktury zarządzania przedsiębiorstwami i stowarzyszeniami;

29.  wzywa właściwe władze krajowe, regionalne i lokalne do zachęcania kobiet do udziału w lokalnych grupach działania oraz do tworzenia lokalnych stowarzyszeń w ramach programu Leader, a także do zagwarantowania zrównoważonego pod względem płci udziału w ich organach zarządzających;

Kobiety w rolnictwie

30.  wzywa do większego uwzględniania w strategiach rozwoju poszczególnych przedsiębiorstw i regionów kompetencji zawodowej kobiet w dziedzinie rolnictwa i pozarolniczej; podkreśla znaczenie kwalifikacji i szkolenia rolniczek i kobiet żyjących na wsi jako producentek i przedsiębiorców oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie, żeby we współpracy z władzami lokalnymi i regionalnymi, organizacjami rolniczymi i stowarzyszeniami rolniczek tworzyły zachęty na rzecz wspierania uczestnictwa kobiet w życiu zawodowym, zniosły dyskryminację kobiet pracujących oraz polepszyły szkolenia dla kobiet, m.in. dzięki wsparciu większego dostępu do szkoleń podyplomowych i kursów specjalistycznych w ośrodkach edukacyjnych, zaproponowały odpowiednie środki na rzecz rozwoju obszarów wiejskich z osi 3 programów rozwoju obszarów wiejskich oraz żeby zachęcały do realizacji istniejących inicjatyw; zauważa, że środki te przyczynią się do przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu na obszarach wiejskich oraz że kobiety w większym stopniu niż mężczyźni narażone są na niebezpieczeństwo popadnięcia w ubóstwo;

31.  wzywa do wspierania politycznych starań o zwiększenie roli kobiet w rolnictwie poprzez faktyczne i prawne ułatwienie im wykonywania działalności gospodarczej w rolnictwie, także w odniesieniu do własności gospodarstwa, tak aby z uwagi na współodpowiedzialność za prowadzenie przedsiębiorstwa w większym stopniu uczestniczyły w wykonywaniu praw i obowiązków przedsiębiorstwa, do których należy m.in. reprezentacja interesów grup rolników oraz rzeczywisty udział we wszystkich dochodach z działalności;

32.  wzywa do udzielania wsparcia organizacjom zrzeszającym kobiety i rolników, będącym ważnym elementem wspierania i inicjowania nowych programów rozwoju i dywersyfikacji w sposób umożliwiający kobietom realizowanie nowych pomysłów prowadzących do różnicowania produkcji i usług na obszarach wiejskich;

33.  uważa, że w ramach przyszłej reformy WPR należy uwzględnić potrzeby kobiet na obszarach wiejskich oraz ich rolę jako pracownic sektora rolnictwa, a także nadać temu priorytetową rangę, zarówno jeśli chodzi o dostęp do określonych usług, jak również do środków pomocowych, w zależności od potrzeb terytorialnych w każdym państwie członkowskim;

34.  jest przekonany, że w perspektywie średnioterminowej we wszystkich organach politycznych, gospodarczych i socjalnych sektora rolnego kobiety powinny być odpowiednio reprezentowane, tak aby w procesie decyzyjnym obok punktu widzenia mężczyzn przedstawiać także punkt widzenia kobiet; podkreśla znaczenie podejmowania specjalnych działań na rzecz kobiet, by osiągnąć równy udział kobiet w tych organach;

35.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewniania kobietom lepszego dostępu do ziemi i kredytów, aby zachęcać kobiety do prowadzenia działalności na obszarach wiejskich i pełnienia roli podmiotów działających w sektorze rolnym;

36.  wzywa do uwzględniania dotychczasowych strategii zabezpieczenia socjalnego kobiet w rolnictwie (rolniczek, kobiet pracujących w rolnictwie, pracownic sezonowych itp.), w tym wdrożenia dyrektywy 2010/41/UE w kontekście sytuacji krajowej, prawa własności i prawa podatkowego oraz do wykorzystania w państwach członkowskich tych doświadczeń w rozwoju odpowiedniego zabezpieczenia socjalnego kobiet w rolnictwie;

37.  podkreśla, że w strategiach europejskich dotyczących warunków życia kobiet zamieszkujących obszary wiejskie powinno się uwzględniać warunki życia i pracy migrujących pracownic sezonowych w sektorze rolnym, zwłaszcza potrzebę odpowiedniego zakwaterowania, ochrony socjalnej, ubezpieczenia zdrowotnego i opieki zdrowotnej; podkreśla konieczność nadawania jak największej wartości pracy wykonywanej przez kobiety;

38.  zachęca Komisję, by w ramach sprawozdania podsumowującego, które przedstawi w 2011 r. zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 Rady z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), dokonała pogłębionej analizy skutków stosowania praktycznych środków w odniesieniu do sytuacji kobiet zamieszkujących obszary wiejskie;

o
o   o

39.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Dz.U. L 55 z 25.2.2006, s. 20. (2) Dz.U. C 277 E z 21.10.2005, s. 1. (3) Dz.U. C 66 E z 20.3.2009, s. 23. (4) Dokument Rady 09184/2010. (5) Dz.U. L 180 z 15.7.2010, s. 1.