Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie wyjścia poza PKB – pomiar postępu w zmieniającym się świecie (2010/2088 (INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 sierpnia 2009 r. w sprawie wyjścia poza PKB – pomiar postępu w zmieniającym się świecie (COM(2009)0433),
– uwzględniając konferencję „Wyjść poza PKB” zorganizowaną przez Parlament, Komisję, Klub Rzymski, WWF i OECD w listopadzie 2007 r. w Brukseli,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji dotyczące mierzenia wyników gospodarczych i postępu społecznego (sprawozdanie Stiglitza), przedstawione w dniu 14 września 2009 r.,
– uwzględniając globalną inicjatywę dotyczącą ekonomii ekosystemów i różnorodności biologicznej (TEEB), popartą przez przywódców G8+5 w czerwcu 2007 r. oraz jej wyniki opublikowane w 2009 i 2010 r.,
– uwzględniając sprawozdanie Sir Nicholasa Sterna w sprawie gospodarczego wymiaru zmian klimatycznych przedstawione w dniu 30 października 2006 r.,
– uwzględniając Deklarację ze Stambułu podpisaną podczas II światowego forum OECD na temat danych statystycznych, wiedzy i polityki w dniu 30 czerwca 2007 r.,
– uwzględniając konkluzje z posiedzeń Rady Europejskiej z dnia 10 i 11 grudnia 2009 r., z dnia 25 i 26 marca 2010 r. i z dnia 17 czerwca 2010 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 10 listopada 2009 r. (sprawy gospodarcze i finansowe) w sprawie danych statystycznych,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 23 października 2009 r. (środowisko) nt. „Ekologicznie wydajna gospodarka w kontekście agendy lizbońskiej na okres po roku 2010 a strategia UE dotycząca zrównoważonego rozwoju”,
– uwzględniając wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie europejskich rachunków ekonomicznych środowiska (COM(2010)0132),
– uwzględniając zintegrowane wytyczne UE 2020 dla europejskiej polityki gospodarczej oraz zatrudnienia, zaproponowane przez Komisję w dniu 27 kwietnia 2010 r.,
– uwzględniając komunikaty pod tytułem: „Sprawowanie rządów w Europie – lepsze stanowienie prawa” (COM(2002)0275), „Strategiczny przegląd procesu lepszego stanowienia prawa w Unii Europejskiej (COM(2006)0689), ”Drugi strategiczny przegląd procesu lepszego stanowienia prawa w Unii Europejskiej (COM(2008)0032), „Trzeci strategiczny przegląd procesu lepszego stanowienia prawa w Unii Europejskiej” (COM(2009)0015),
– uwzględniając unijny plan działania na rzecz zrównoważonej konsumpcji i produkcji (COM(2008)0397),
– uwzględniając istniejące narzędzia statystyczne, takie jak EU-SILC, badanie aktywności ekonomicznej ludności (BAEL), Eurobarometr, europejski sondaż wartości (EVS) i europejski sondaż społeczny (ESS),
– uwzględniając koordynowany przez Eurofound europejski przegląd jakości życia (EQLS), który dostarcza kompleksowego obrazu jakości i warunków życia w krajach europejskich (czyli we wszystkich państwach członkowskich UE i krajach kandydujących), a zawiera ponad 120 wskaźników przedstawiających dane porównawcze dla poszczególnych krajów(1),
– uwzględniając swoje rezolucje: z dnia 10 marca(2) oraz z dnia 16 czerwca 2010 r.(3) w sprawie strategii UE 2020, z dnia 8 października 2009 r.(4) w sprawie szczytu G20 w Pittsburghu w dniach 24-25 września 2009 r., z dnia 15 czerwca 2006 r.(5) w sprawie zmienionej strategii zrównoważonego rozwoju i z dnia 24 kwietnia 2008 r.(6) w sprawie zielonej księgi na temat instrumentów rynkowych na potrzeby polityki w zakresie ochrony środowiska i w dziedzinach pokrewnych,
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Gospodarczej i Monetarnej, Komisji Rozwoju, Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii oraz Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0175/2011),
A. mając na uwadze, że konieczność udoskonalenia danych i wskaźników, które stanowiłyby uzupełnienie PKB w dziedzinie ogólnego rozwoju społecznego, jest coraz szerzej uznana przez ogół instytucji międzynarodowych,
1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji pt. „Wyjść poza PKB – pomiar postępu w zmieniającym się świecie”, który może stanowić dodatkowe narzędzie przyczyniające się do usprawnienia analiz i debat politycznych;
2. podkreśla, że PKB jest wskaźnikiem aktywności rynku gospodarczego, który stał się standardową wartością odniesienia wykorzystywaną przez decydentów na całym świecie; podkreśla, że PKB służy do pomiaru produkcji, a nie stopnia równowagi środowiskowej, efektywności gospodarowania zasobami, włączenia społecznego czy ogólnie postępu społecznego; podkreśla ponadto, że może on dawać fałszywy obraz, gdyż działania naprawcze w następstwie określonych zdarzeń, takich jak wypadki czy klęski żywiołowe, są traktowane jako korzyści, a nie koszty;
3. zauważa, że poza pomiarem rozwoju gospodarczego i wydajności można wskazać inne parametry, które przekładają się na standardy życia w danym kraju i tłumaczą je, a które dotychczas nie były mierzone, mimo że istnieją odpowiednie wskaźniki;
4. podkreśla konieczność opracowania dodatkowych wskaźników do pomiaru średnio- i długoterminowego postępu gospodarczego i społecznego; apeluje o opracowanie klarownych i wymiernych wskaźników, które uwzględniają zmiany klimatu, różnorodność biologiczną, efektywność gospodarowania zasobami i włączenie społeczne; apeluje ponadto o opracowanie wskaźników, które w większym stopniu skupiają się na perspektywie gospodarstwa domowego i odzwierciedlają jego dochód, poziom konsumpcji i zasobność;
5. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Komisji polegającą na przedstawieniu, obok PKB, indeksu obciążenia dla środowiska, który początkowo będzie obejmował następujące główne obszary polityki ochrony środowiska: „zmianę klimatu i zużycie energii”, „przyrodę i różnorodność biologiczną”, „zanieczyszczenie powietrza i wpływ na zdrowie”, „zużycie i zanieczyszczenie wody” oraz „wytwarzanie odpadów i wykorzystanie zasobów”;
6. oczekuje, że skierowanie uwagi na ogólniejsze i bardziej zrównoważone wskaźniki będzie również prowadziło do bardziej systematycznego uwzględniania czynników społecznych i środowiskowych w krajach rozwijających się, takich jak zmiany klimatu, różnorodność biologiczna, zdrowie, edukacja i sposób sprawowania rządów, co umożliwi ukierunkowanie działań w zakresie polityki na rzecz rozwoju na społeczności najbardziej potrzebujące i znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji; podkreśla, że wskaźniki takie powinny być zgodne i spójne z podjętymi inicjatywami ogólnoświatowymi, takimi jak wskaźnik rozwoju społecznego ONZ;
7. podkreśla potrzebę pomiaru jakości życia w społeczeństwach; uważa, że osiągnięcie oraz utrzymanie odpowiedniej jakości życia obejmuje istotne i uzgodnione czynniki, takie jak zdrowie, edukacja, kultura, zatrudnienie oraz warunki mieszkaniowe, środowiskowe itd.; stoi zatem na stanowisku, że powinno się przypisać większą rolę wskaźnikom mierzącym takie czynniki; sugeruje wykorzystywanie – przy dalszym opracowywaniu zarówno mierników jakościowych, jak i ilościowych – wskaźników EQLS, które obejmują podstawowe dziedziny jakości życia;
8. zauważa przyjęcie na szczeblu europejskim środków i narzędzi służących do pomiaru i analizy ewentualnego oddziaływania inicjatyw ustawodawczych na postęp, do których to środków należą oceny oddziaływania, w tym analizy kosztów i korzyści, analizy opłacalności i analizy wielokryteriowe, oceny ryzyka, gromadzenie danych, statystyka, rachunki ekonomiczne środowiska, analizy polityczne na różnych szczeblach polityki, sprawozdania z nadzoru nad wdrażaniem i egzekwowaniem oraz przeglądy prowadzone w różnych dziedzinach prawodawstwa UE; w pełni popiera ustanowienie solidnych ram prawnych dla europejskich rachunków ekonomicznych środowiska, będących pozytywnym krokiem w procesie „wychodzenia poza PKB”;
9. odnotowuje coraz większe uznanie na szczeblu międzynarodowym ograniczeń, jakie wykazuje PKB w zakresie mierzenia postępu społecznego, zasobów naturalnych i funkcji ekosystemu oraz podstawowych transformacji, jak te, których przyczyną są zmiany klimatu, i zrównoważonego wzrostu; uznaje postęp osiągnięty na różnych forach, takich jak między innymi Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP), Bank Światowy, OECD i Komisja, w zakresie opracowania wskaźników służących do pomiaru i analizy zmian;
10. podkreśla znaczenie osiągnięcia porozumienia w sprawie systemowego podejścia do ustanowienia spójnego systemu „wyjścia poza PKB”, aby przyczynić się do udoskonalenia analiz i debat politycznych;
11. podkreśla, że wyzwaniem jest kształtowanie jasnego i zrozumiałego zestawu wskaźników, które byłyby jednocześnie spójne na płaszczyźnie teoretycznej, właściwe politycznie i wymierne empirycznie, a ponadto umożliwiałyby porównywanie krajów i regionów; podkreśla potrzebę wykonania tej pracy w ścisłej współpracy z innymi właściwymi instytucjami i organizacjami;
12. podkreśla konieczność opracowywania wiarygodnych, ujednoliconych i dostarczanych na czas danych statystycznych oraz uzyskiwania serii danych i wskaźników obejmujących długi przedział czasowy, które mogą być wykorzystywane do przewidywania przyszłego rozwoju sytuacji i tworzenia polityki; zaleca, by różnego rodzaju bazy danych tworzone przez władze publiczne były lepiej wykorzystywane i wzajemne między sobą wiązane oraz by w poszczególnych państwach członkowskich stosowano podobną metodologię, wspólne normy, definicje, klasyfikacje i zasady rachunkowości, by zagwarantować jakość i porównywalność danych; apeluje, by gromadzenie i przetwarzanie danych odbywało się zgodnie z zasadami niezależności zawodowej, bezstronności, obiektywności, poufności informacji statystycznych oraz opłacalności, przy odpowiednim uwzględnieniu kwestii ochrony danych osobowych; uważa, że Eurostat powinien odgrywać kluczową rolę w tym procesie;
13. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.
EQLS obejmuje następujące podstawowe dziedziny składające się na pojęcie jakości życia: zasoby gospodarcze lub ich pozbawienie, zdrowie i dostęp do opieki zdrowotnej, zatrudnienie i jakość miejsca pracy, godzenie życia zawodowego z prywatnym, rodzinne relacje i wsparcie, włączenie/wykluczenie społeczne (życie w społeczności lokalnej i uczestnictwo w życiu społecznym), edukacja i szkolenia, jakość budownictwa mieszkaniowego i środowiska lokalnego, kapitał społeczny i jakość społeczeństwa, jakość usług publicznych, subiektywne poczucie zadowolenia (w tym szczęścia, zadowolenia z życia i optymizmu co do przyszłości).