Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie uwzględniania aspektu płci w pracach Parlamentu Europejskiego (2011/2151(INI))
Parlament Europejski,
– uwzględniając IV Światową Konferencję w sprawie Kobiet, która odbyła się we wrześniu 1995 r. w Pekinie, deklarację i platformę działania przyjętą w Pekinie oraz późniejsze dokumenty końcowe,
– uwzględniając art. 3 Traktatu o Unii Europejskiej, podkreślający wartości wspólne dla państw członkowskich, takie jak pluralizm, niedyskryminacja, tolerancja, sprawiedliwość, solidarność oraz równouprawnienie kobiet i mężczyzn,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 1, 2, 3, 4, 5, 21 i 23,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,
– uwzględniając Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (konwencja CEDAW) przyjętą w 1979 r.,
– uwzględniając Europejski pakt na rzecz równości płci (2011-2020), przyjęty przez Radę Europejską w marcu 20011 r.(1),
– uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Strategia na rzecz równości kobiet i mężczyzn 2010-2015” (COM(2010)0491),
– uwzględniając przygotowane w 2009 r. przez szwedzką prezydencję w Radzie Unii Europejskiej kompleksowe sprawozdanie zatytułowane „Pekin+15: platforma działania a Unia Europejska”, w którym wskazano przeszkody obecnie uniemożliwiające pełną realizację idei równości płci,
– uwzględniając konkluzje Rady z dnia 2 i 3 czerwca 2005 r., w których wezwano państwa członkowskie i Komisję do doskonalenia mechanizmów instytucjonalnych służących wspieraniu równości płci oraz do stworzenia ram umożliwiających ocenę realizacji pekińskiej platformy działania, z myślą o bardziej spójnym i systematycznym monitorowaniu postępów,
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 15 czerwca 1995 r. w sprawie IV Światowej Konferencji w sprawie Kobiet w Pekinie: równość, rozwój i pokój„(2), z dnia 10 marca 2005 r. w sprawie wniosków z IV Światowej Konferencji w sprawie Kobiet – platforma działania, Pekin+10(3) oraz z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie Pekinu+15 – platforma działania ONZ na rzecz równości płci(4),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2003 r. w sprawie uwzględniania aspektu płci w Parlamencie Europejskim(5),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie uwzględniania aspektu płci w pracach komisji(6),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 kwietnia 2009 r. w sprawie zintegrowanego podejścia do kwestii równouprawnienia kobiet i mężczyzn w ramach prac komisji i delegacji(7),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 maja 2009 r. w sprawie uwzględniania tematyki płci w stosunkach zewnętrznych UE(8),
– uwzględniając pionierską pracę Rady Europy dotyczącą uwzględnienia aspektu płci, a szczególnie Deklarację w sprawie realizacji idei równości płci wydaną po zakończeniu 119. Sesji Komitetu Ministrów(9),
– uwzględniając art. 48 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A7-0351/2011),
A. mając na uwadze, że uwzględnianie aspektu płci nie ogranicza się do promowania równości płci poprzez wdrożenie określonych środków pomocy kobietom lub w niektórych przypadkach osobom płci niedostatecznie reprezentowanej, ale zmierza do uaktywnienia wszystkich ogólnych strategii politycznych i środków w celu osiągnięcia równouprawnienia płci;
B. mając na uwadze, że ONZ powołała Jednostkę Narodów Zjednoczonych ds. Równości Płci i Uwłasnowolnienia Kobiet (UN Women), która – przyjmując jako swoje ramy pekińską deklarację i platformę działania(10) – od dnia 1 stycznia 2011 r. w ramach instytucjonalnych ustaleń działa na rzecz wzmocnienia systemu ONZ, stawiając sobie za cel wspieranie równouprawnienia płci i wzmacnianie pozycji kobiet;
C. mając na uwadze, że art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej określa zasadę uwzględniania aspektu płci, gdyż stanowi, że we wszystkich swoich działaniach Unia zmierza do zniesienia nierówności oraz wspierania równości mężczyzn i kobiet;
D. mając na uwadze, że art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej wprowadza zasadę równości płci, gdyż stanowi, iż Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, oraz że wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn;
E. mając na uwadze, że w niektórych przypadkach najskuteczniejszym sposobem na włączenie perspektywy płci do prac legislacyjnych Parlamentu i do jego polityki może być wprowadzanie pojedynczych poprawek do projektów sprawozdań, które składane są w komisji przedmiotowo właściwej w formie poprawek uwzględniających aspekt płci – jest to strategia aktywnie realizowana od 2009 r. przez Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia;
F. mając na uwadze, że z powodzeniem zastosowano tę procedurę w celu uwzględnienia problematyki płci w rezolucji z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie kompetencji kluczowych w zmieniającym się świecie: realizacja programu prac „Edukacja i szkolenia 2010”(11) oraz w rezolucji z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie przeglądu średniookresowego siódmego programu ramowego Unii Europejskiej w zakresie badań, rozwoju technologicznego i demonstracji(12);
G. mając na uwadze, że państwa członkowskie są stronami wszystkich większych międzynarodowych ram dotyczących równouprawnienia płci i praw kobiet oraz że na szczeblu UE istnieje szereg dokumentów strategicznych; mając na uwadze, że należy jednak zwiększyć praktyczne zobowiązanie do aktywniejszego skupienia się na problematyce płci oraz wzmacniania pozycji kobiet, ponieważ wdrażanie istniejących dokumentów strategicznych jest niewystarczające, zaś środki budżetowe przeznaczone na kwestie płci są zbyt ograniczone;
H. mając na uwadze, że Komisja oprócz swojej strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn (2010-2015) wskazała kluczowe działania, które mają być zrealizowane przez poszczególne dyrekcje generalne, co świadczy o tym, że UE zmierza w kierunku bardziej kompleksowego i spójnego podejścia do kwestii uwzględniania aspektu płci(13);
I. mając na uwadze, że w ramach Karty Kobiet(14) Komisja zobowiązała się do podkreślenia perspektywy płci we wszystkich strategiach politycznych podejmowanych w czasie swojej kadencji;
J. mając na uwadze, że zadaniem Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn jest opracowanie, analiza, ocena i rozpowszechnianie narzędzi metodologicznych służących wspieraniu włączania problematyki płci do wszystkich strategii politycznych Wspólnoty i do wynikających z nich krajowych strategii politycznych, a także uwzględnianiu aspektu płci we wszystkich instytucjach i organach Wspólnoty(15);
K. mając na uwadze, że potrzebna jest ścisła współpraca z Europejskim Instytutem ds. Równości Kobiet i Mężczyzn w jego zadaniach związanych z rozpowszechnianiem precyzyjnych narzędzi metodologicznych, dla lepszej oceny kwestii związanych z uwzględnianiem aspektu płci w pracach Parlamentu;
L. mając na uwadze, że Komisja – między innymi przeprowadzając oceny wpływu w aspekcie płci i procesy ewaluacji – zamierza uwzględnić aspekt płci, który ma się stać integralną częścią procesu kształtowania prowadzonej przez nią polityki, i w tym celu opracowała „Przewodnik na temat oceny oddziaływania pod kątem płci”(16);
M. mając na uwadze, że polityka uwzględniania aspektu płci nie zastępuje konkretnych strategii politycznych w zakresie równości ani działań pozytywnych, będących częścią dwutorowego podejścia ukierunkowanego na realizację celu osiągnięcia równości płci, a jedynie je uzupełnia;
N. mając na uwadze, że dyskryminacja ze względu na płeć biologiczną lub kulturową negatywnie wpływa na sytuację osób transpłciowych oraz że polityka i działania Parlamentu Europejskiego, Komisji Europejskiej i niektórych państw członkowskich w dziedzinie równouprawnienia płci w coraz większym stopniu uwzględniają kwestię tożsamości płciowej;
O. mając na uwadze, że większość komisji parlamentarnych zasadniczo przywiązuje wagę do kwestii uwzględniania aspektu płci (np. w ramach prac legislacyjnych w komisjach, ich oficjalnych stosunków z Komisją Praw Kobiet i Równouprawnienia czy też przy opracowywaniu programów działań na rzecz równouprawnienia), a jedynie niewielka liczba komisji zajmuje się tą kwestią rzadko lub nie zajmuje się nią wcale;
1. zobowiązuje się do regularnego przyjmowania i realizowania planu polityki w zakresie uwzględniania aspektu płci w Parlamencie, obierając za ogólny cel promowanie równości kobiet i mężczyzn przez autentyczne i skuteczne włączenie perspektywy płci we wszystkie strategie polityczne i działania, aby ocenić odmienny wpływ stosowanych środków na kobiety i mężczyzn, koordynować istniejące inicjatywy, a także określać cele i priorytety oraz sposoby ich realizacji;
2. potwierdza, że głównym celem planu polityki w zakresie uwzględniania aspektu płci na okres najbliższych trzech lat powinna być bardziej spójna i skuteczna realizacja koncepcji uwzględniania aspektu płci w pracach Parlamentu na podstawie następujących priorytetów:
a)
niezmiennego zaangażowania na szczeblu Prezydium Parlamentu, poprzez pracę grupy wysokiego szczebla ds. równości płci i różnorodności;
b)
dwutorowego podejścia – uwzględniania aspektu płci w działaniach Parlamentu przez skuteczną pracę właściwej komisji, a także włączenia perspektywy płci do prac innych komisji i delegacji;
c)
świadomości potrzeby istnienia równowagi płci w procesach podejmowania decyzji, co można osiągnąć poprzez zwiększenie reprezentacji kobiet w organach Parlamentu, prezydiach grup politycznych, prezydiach komisji i delegacji, w składzie delegacji i innych misji, takich jak misje obserwacji wyborów, jak również poprzez zwiększenie reprezentacji mężczyzn w obszarach, w których są oni niedostatecznie reprezentowani;
d)
uwzględnienia analizy płci na wszystkich etapach procesu budżetowego w celu zagwarantowania, że potrzeby i priorytety kobiet i mężczyzn są traktowane jednakowo oraz że wpływ środków finansowych UE na kobiety i na mężczyzn jest poddawany ocenie;
e)
skutecznej polityki w zakresie prasy i informacji, która systematycznie uwzględniałaby kwestię równości płci i unikała związanych z płcią stereotypów;
f)
dalszego regularnego przygotowywania na sesję plenarną sprawozdań dotyczących postępów osiągniętych w zakresie uwzględniania aspektu płci w pracach komisji i delegacji parlamentarnych;
g)
skoncentrowania się na konieczności dysponowania odpowiednimi środkami finansowymi i kadrowymi, aby organy Parlamentu dysponowały odpowiednimi narzędziami, w tym narzędziami w zakresie analizy i oceny aspektu płci, oraz odpowiednią wiedzą specjalistyczną z zakresu problematyki płci (badania i dokumentacja, wyszkolony personel, eksperci), a także danymi i statystykami uwzględniającymi specyfikę płci; wzywa Sekretariat, aby zapewnił regularną wymianę najlepszych praktyk i tworzenie sieci kontaktów, a także szkolenia dla urzędników Parlamentu Europejskiego na temat uwzględniania aspektu płci i sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci;
h)
ciągłego rozwoju parlamentarnej sieci ds. zintegrowanego podejścia do równouprawnienia, w której skład wchodzą wyznaczeni przez poszczególne komisje posłowie odpowiedzialni za realizację idei uwzględniania aspektu płci w pracach komisji, których są członkami;
i)
znaczenia stosowania przy poruszaniu kwestii związanych z uwzględnianiem aspektu płci określonej terminologii i określonych definicji, które są zgodne z międzynarodowymi standardami;
j)
metodologicznego i analitycznego wsparcia ze strony Europejskiego Instytutu ds. Równości Kobiet i Mężczyzn;
3. zwraca się do komisji przedmiotowo właściwej o rozważenie sposobu jak najlepszego zawarcia w Regulaminie procedury stosowanej przez Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia, zgodnie z którą przyjmuje ona do określonego sprawozdania poprawki podkreślające wpływ danego obszaru polityki na kobiety i mężczyzn, zgodnie z terminami i procedurami określonymi przez zainteresowaną komisję;
4. wzywa komisje PE odpowiedzialne za wieloletnie ramy finansowe i fundusze strukturalne, aby przed przyjęciem wieloletnich ram finansowych oceniły, w jaki sposób proponowane priorytety związane z wydatkami, źródła finansowania i narzędzia zarządzania wpłyną na kwestie dotyczące płci, dla zapewnienia, że wieloletnie ramy finansowe po roku 2013 będą odpowiednio uwzględniać aspekt płci, przez zagwarantowanie, że wszystkie unijne programy finansowania w swoich podstawowych regulacjach będą miały zapisane cele odnoszące się do równouprawnienia płci i że w ramach tych programów specjalne środki przeznaczone zostaną na realizację tych celów;
5. gratuluje parlamentarnej sieci ds. zintegrowanego podejścia do równouprawnienia i komisjom parlamentarnym, które uwzględniają w swoich pracach aspekt płci, oraz zachęca inne komisje, aby zagwarantowały swoje zaangażowanie w strategię zakładającą uwzględnianie aspektu płci i realizowały ją w praktyce w swojej pracy;
6. zwraca uwagę, że komisje parlamentarne powinny dysponować odpowiednimi narzędziami – takimi jak wskaźniki, dane i statystyki z podziałem na płeć – pozwalającymi na rzetelne zrozumienie zagadnień związanych z uwzględnianiem aspektu płci oraz że przy rozdzielaniu środków budżetowych należy brać pod uwagę kwestię równouprawnienia płci, tak aby zachęcić komisje do korzystania z zasobów wiedzy wewnętrznej (sekretariat komisji przedmiotowo właściwej, departament tematyczny, biblioteka itp.) oraz zewnętrznej – w innych instytucjach lokalnych, krajowych i ponadnarodowych, czy to publicznych, czy prywatnych, w małych, średnich i dużych przedsiębiorstwach oraz na uniwersytetach – w dziedzinie równouprawnienia płci;
7. z zadowoleniem przyjmuje szczegółowe inicjatywy podjęte w tej dziedzinie przez wiele komisji parlamentarnych, w tym sporządzenie przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi sprawozdania z własnej inicjatywy w sprawie roli kobiet w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz przeprowadzenie przez Komisję Rybołówstwa publicznego wysłuchania na temat roli kobiet w trwałym rozwoju obszarów zależnych od rybołówstwa;
8. na podstawie kwestionariusza przekazanego przewodniczącym i wiceprzewodniczącym odpowiedzialnym za uwzględnianie aspektu płci przez komisje parlamentarne wnioskuje, że uwzględnianie aspektu płci w pracach komisji parlamentarnych jest niezwykle zróżnicowane i dobrowolne, przy czym w przypadku niektórych obszarów kwestii płci poświęca się bardzo dużo uwagi, podczas gdy w innych obszarach poświęca się tej kwestii niewiele uwagi lub też całkowicie się ją pomija;
9. z zadowoleniem przyjmuje pracę delegacji międzyparlamentarnych i misji obserwacji wyborów oraz ich starania w zakresie stosunków z parlamentami krajów trzecich zmierzające do poruszenia kwestii związanych z równouprawnieniem płci i wzmacnianiem pozycji kobiet poprzez bardziej systematyczne monitorowanie i zajmowanie się kwestiami, takimi jak okaleczanie żeńskich narządów płciowych i śmiertelność matek, a także poprzez ściślejszą współpracę z Komisją Praw Kobiet i Równouprawnienia w zakresie organizowania wspólnych posiedzeń i wymiany informacji we wspomnianych dziedzinach;
10. wzywa Komisję, aby w bardziej konsekwentny i systematyczny sposób zajęła się zjawiskiem nierówności płci podczas opracowywania i realizacji wszystkich strategii politycznych oraz potraktowała je priorytetowo; ponadto podkreśla, że aby osiągnąć cele w zakresie równouprawnienia płci, należy w większym stopniu uwzględniać aspekt płci we wszystkich strategiach politycznych;
11. przypomina o potrzebie skoncentrowania się na relacjach między mężczyznami i kobietami wynikających z ról płci, które są źródłem braku równouprawnienia i pogłębiają to zjawisko;
12. uważa, że prace Parlamentu dotyczące uwzględniania aspektu płci powinny obejmować też kwestię tożsamości płciowej oraz że w ich ramach należy prowadzić ocenę tego, jak strategie polityczne i działania wpływają na sytuację osób transpłciowych; wzywa Komisję do uwzględniania kwestii tożsamości płciowej we wszystkich działaniach i strategiach w dziedzinie równouprawnienia płci;
13. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz Radzie Europy.
Dokument roboczy służb Komisji zatytułowany „Działania w zakresie wdrażania strategii na rzecz równości kobiet i mężczyzn (2010-2015)” (SEC(2010)1079/2).
Rozporządzenie (WE) nr 1922/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiające Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (Dz.U. L 403 z 30.12.2006, s. 9).