Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie sytuacji w Syrii

P7_TA(2011)0582 RC-B7-0721/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Syrii, w szczególności rezolucję z dnia 27 października 2011 r. w sprawie sytuacji w Egipcie i Syrii, zwłaszcza w odniesieniu do wspólnot chrześcijańskich(1), rezolucję z dnia 15 września 2011 r. w sprawie sytuacji w Syrii(2) , rezolucję z dnia 27 października 2011 r. w sprawie przypadku Rafah Nashed(3) oraz rezolucję 7 lipca 2011 r. w sprawie sytuacji w Syrii, Jemenie i Bahrajnie w kontekście sytuacji w świecie arabskim i w Afryce Północnej(4),

–  uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Syrii z dni: 10 października 2011 r., 14 listopada 2011 r. i 1 grudnia 2011 r. oraz konkluzje Rady Europejskiej z dni: 23 października 2011 r. i 9 grudnia 2011 r.,

–  uwzględniając decyzję Rady 2011/782/WPZiB z dnia 1 grudnia 2011 r. w sprawie środków ograniczających wobec Syrii i uchylenia decyzji 2011/273/WPZiB(5),

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Syrii z dni: 8 października 2011 r., 3 i 28 listopada 2011 r. oraz 2 grudnia 2011 r., a także oświadczenie jej rzecznika z dnia 23 listopada 2011 r.,

–  uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 22 listopada 2011 r. w sprawie praw człowieka w Syrii,

–  uwzględniając rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 2 grudnia 2011 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Syryjskiej Republice Arabskiej,

–  uwzględniając oświadczenie wysokiej komisarz ONZ ds. praw człowieka Navi Pillay z dnia 2 grudnia 2011 r. wygłoszone na 18. sesji specjalnej Rady Praw Człowieka ONZ i dotyczące zbadania sytuacji w zakresie praw człowieka w Syryjskiej Republice Arabskiej,

–  uwzględniając sprawozdanie niezależnej międzynarodowej komisji śledczej do spraw Syryjskiej Republiki Arabskiej z dnia 23 listopada 2011 r.,

–  uwzględniając rezolucję Trzeciego Komitetu Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych z dnia 22 listopada 2011 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Syryjskiej Republice Arabskiej,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, Konwencję o prawach dziecka i protokół fakultatywny w sprawie udziału dzieci w konfliktach zbrojnych oraz Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, których stroną jest Syria,

–  uwzględniając oświadczenia Ligi Państw Arabskich w sprawie sytuacji w Syrii z dni: 27 sierpnia 2011 r., 16 października 2011 r. oraz 12, 16 i 24 listopada 2011 r., jej plan działania z dnia 2 listopada 2011 r. oraz sankcje wobec Syrii przyjęte przez Ligę Państw Arabskich w dniu 27 listopada 2011 r.,

–  uwzględniając decyzję rządu Republiki Turcji z dnia 30 listopada 2011 r. o nałożeniu na Syrię sankcji gospodarczych,

–  uwzględniając oświadczenie Organizacji Współpracy Islamskiej z dnia 30 listopada 2011 r. wzywające rząd Syrii do natychmiastowego zaprzestania nadużywania siły wobec obywateli i do przestrzegania praw człowieka,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji i wiceprzewodniczącej/wysokiej przedstawiciel do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 25 maja 2011 r. zatytułowany „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie”,

–  uwzględniając deklarację końcową eurośródziemnomorskiej konferencji ministerialnej w Barcelonie w dniach 27 i 28 listopada 1995 r. (deklaracja barcelońska) oraz wspólną deklarację złożoną na szczycie państw basenu Morza Śródziemnego w Paryżu w dniu 13 lipca 2008 r., której sygnatariuszem jest Syria,

–  uwzględniając art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że według szacunków ONZ od marca 2011 r. w Syrii ponad 5 000 osób, w tym ponad 300 dzieci straciło życie, wiele innych osób odniosło rany, ponad 14 000 zostało aresztowanych, a dziesiątki tysięcy osób znalazły schronienie w krajach sąsiadujących lub były zmuszone do uchodźstwa wewnętrznego w wyniku brutalnych represji reżimu syryjskiego wobec ludności swojego kraju; mając na uwadze, że pomimo powszechnego międzynarodowego potępienia, nadal trwają, a nawet przybierają na sile brutalne represje oraz poważne naruszenia praw człowieka ze strony władz syryjskich, wojska i sił bezpieczeństwa wobec pokojowo nastawionych osób cywilnych; mając na uwadze, że według doniesień miasta i miasteczka w całej Syrii są oblegane przez siły rządowe i pozbawione dostępu do żywności, leków lub łączności; mając na uwadze, że wielu Syryjczyków zmaga się z pogarszającą się sytuacją humanitarną wskutek przemocy i przesiedleń;

B.  mając na uwadze, że reformy i amnestie zapowiedziane i przyrzeczone przez prezydenta Baszara al-Assada nigdy nie zostały wprowadzone w życie, a reżim stracił wszelką wiarygodność; mając na uwadze, że rząd syryjski wykorzystuje Najwyższy Sąd Bezpieczeństwa Narodowego – specjalny sąd pozostający poza powszechnym systemem sądownictwa w sprawach karnych – do sądzenia działaczy politycznych i obrońców praw człowieka; mając na uwadze, że przemocy towarzyszą działania reżimu i jego zwolenników, których celem jest nasilenie napięć o podłożu religijnym oraz wzniecenie konfliktów między różnymi grupami etnicznymi i wyznaniowymi w kraju;

C.  mając na uwadze, że w dniu 20 listopada 2011 r. w wywiadzie opublikowanym przez „Sunday Times” oraz w dniu 7 grudnia 2011 r. w wywiadzie dla amerykańskiej sieci ABC syryjski prezydent Baszar al-Assad zaprzeczył, aby jego rząd stosował politykę surowego traktowania ludności, oraz stwierdził, że nie czuje się winny w związku z tłumieniem trwającego 10 miesięcy powstania, pomimo doniesień o brutalności sił bezpieczeństwa;

D.  mając na uwadze, że w rezolucji Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 2 grudnia 2011 r. zdecydowanie potępiono powszechne, systematyczne i rażące łamanie praw człowieka i podstawowych wolności – jak np. zabójstwa, egzekucje w trybie pozasądowym, prześladowanie, przetrzymywanie bez wyroku sądu, wymuszone zaginięcia, tortury i okrutne traktowanie, gwałty i inne formy przemocy seksualnej wobec ludności cywilnej, w tym dzieci, jak też odmawianie rannym pomocy medycznej i jej utrudnianie – przez władze syryjskie oraz wojsko i siły bezpieczeństwa, a także zaproponowano ustanowienie mandatu dla specjalnego sprawozdawcy ds. sytuacji w zakresie praw człowieka w tym kraju,

E.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu niezależnej międzynarodowej komisji śledczej do spraw Syryjskiej Republiki Arabskiej udokumentowano powszechne, systematyczne i rażące łamanie praw człowieka i podstawowych wolności, którego dopuszczają się syryjskie siły wojskowe, siły bezpieczeństwa i bojówki prorządowe; mając na uwadze, że komisja śledcza jest głęboko zaniepokojona tym, iż w różnych miejscach w Syrii doszło do popełnienia zbrodni przeciwko ludzkości; mając na uwadze, że rząd syryjski odmówił współpracy z komisją śledczą; mając na uwadze, że według raportu niezależnej międzynarodowej komisji śledczej ONZ od początku rewolty występują liczne przypadki dezercji z wojska i sił bezpieczeństwa, a ich liczba w ostatnich miesiącach wzrosła;

F.  mając na uwadze, że w oświadczeniu z dnia 2 grudnia 2011 r. wysoka komisarz ONZ ds. praw człowieka Navi Pillay ostrzegła, iż utrzymujące się bezwzględne represje reżimu syryjskiego przeciwko ludności tego kraju mogą doprowadzić do wybuchu wojny domowej w Syrii, a także zachęciła Radę Bezpieczeństwa ONZ do skierowania sprawy sytuacji w Syrii do Międzynarodowego Trybunału Karnego;

G.  mając na uwadze, że władze Syrii nadal odmawiają zagranicznym dziennikarzom i obserwatorom wstępu do kraju; mając na uwadze, że doniesienia syryjskich uchodźców i działaczy praw człowieka oraz zdjęcia z telefonów komórkowych stanowią główne źródło informacji i sposób dokumentowania systematycznego i powszechnego łamania praw człowieka osób cywilnych przez syryjskie wojsko i siły bezpieczeństwa, a także ogólnie sytuacji w Syrii;

H.  mając na uwadze, że w dniu 1 grudnia 2011 r. Unia Europejska zaostrzyła środki ograniczające wobec Syrii, obejmujące dodatkowe zakazy handlu dla przedsiębiorstw i instytucji finansowych z siedzibą w UE dotyczące syryjskiej ropy naftowej i sektora finansowego, kolejne zamrożenie aktywów oraz zakaz podróży dla 11 osób i 12 podmiotów, embargo na broń, a w szczególności zakaz eksportu z terytorium UE do Syrii technologii informacyjnych i komunikacyjnych (TIK), które mogą zostać wykorzystane przez rząd do łamania praw człowieka obywateli;

I.  mając na uwadze, że Rada/ESDZ nie uzgodniła ani nie opublikowała wymaganych szczegółowych informacji dotyczących ogłoszonego zakazu eksportu TIK; mając na uwadze, że według powszechnych doniesień przedsiębiorstwa z (siedzibą w) UE dostarczały rządowi syryjskiemu (opracowane na zamówienie) technologie przechwytywania, monitorowania i katalogowania całej wymiany w internecie i komunikacji bezprzewodowej w Syrii, wyłapując zarówno wymianę wewnętrzną, jak i międzynarodową; mając na uwadze, że przedsiębiorstwa z (siedzibą w) UE wybudowały w Syrii ośrodki monitorowania i obsługiwały je oraz udzielały rządowi Syrii stosownej pomocy technicznej;

J.  mając na uwadze, że francuski ambasador w Syrii Eric Chevallier oraz ambasador USA w Syrii Robert Ford powrócili do Damaszku w geście mającym wyrażać pełne poparcie dla walki i żądań ludności syryjskiej; mając na uwadze, że obaj ambasadorowie zostali odwołani w październiku ze względów bezpieczeństwa i gwałtownych ataków przeciwko interesom francuskim;

K.  mając na uwadze, że w konkluzjach z dnia 1 grudnia 2011 r. Rada ponownie zachęciła opozycję syryjską do utworzenia zjednoczonej platformy, potwierdziła, że UE będzie nadal utrzymywać kontakty z przedstawicielami syryjskiej opozycji, którzy opowiadają się za niestosowaniem przemocy, a także z zadowoleniem przyjęła zobowiązanie Syryjskiej Rady Narodowej w tym względzie;

L.  mając na uwadze, że w dniu 22 listopada 2011 r. wiceprzewodnicząca Komisji/wysoka przedstawiciel Catherine Ashton spotkała się z przedstawicielami Syryjskiej Rady Narodowej i podkreśliła znaczenie integrującej wszystkie siły opozycyjne platformy politycznej;

M.  mając na uwadze, że w ciągu minionych miesięcy posłowie do Parlamentu Europejskiego nawiązali dialog i prowadzili wymianę poglądów z szeregiem przedstawicieli opozycji syryjskiej na uchodźstwie oraz w kraju;

N.  mając na uwadze, że kryzys w Syrii stanowi zagrożenie dla stabilności i bezpieczeństwa całego regionu Bliskiego Wschodu;

O.  mając na uwadze, że w dniu 16 listopada 2011 r. Liga Państw Arabskich zawiesiła członkostwo Syrii w tej regionalnej organizacji, w związku z tym, że kraj ten nie dotrzymał warunków planu pokojowego Ligi Państw Arabskich, który zakładał wycofanie syryjskich czołgów z miast ogarniętych rozruchami, zaprzestanie ataków na manifestantów, nawiązanie dialogu z opozycją i wpuszczenie do kraju 500 obserwatorów z ramienia Ligi Państw Arabskich w celu dokonania na miejscu oceny sytuacji; mając na uwadze, że po upływie kolejnych ultimatum w dniu 27 listopada 2011 r. Liga Państw Arabskich zatwierdziła sankcje wobec Syrii, w tym zamrożenie aktywów i embargo na inwestycje;

P.  mając na uwadze, że w dniu 30 listopada 2011 r. rząd Turcji nałożył na Syrię sankcje gospodarcze oraz embargo na broń, obejmujące embargo na dostawy broni i sprzętu wojskowego oraz zawieszenie umowy o współpracy z Syrią do czasu ustanowienia nowego rządu; mając na uwadze, że w dniu 22 listopada 2011 r. premier Turcji wezwał prezydenta al-Assada, by „w końcu ustąpił”; mając na uwadze, że od marca 2011 r. dziesiątki tysięcy uchodźców syryjskich znalazły schronienie w Turcji,

Q.  zaniepokojony doniesieniami z wielu źródeł świadczącymi o tym, że władze syryjskie nakazały wydalenie o. Paolo dall'Oglio, opata klasztoru Mar Musa w Syrii i laureata pierwszej Eurośródziemnomorskiej Nagrody w Dziedzinie Dialogu Międzykulturowego im. Anny Lindh za 2006 r., powszechnie znanego z działalności w ciągu ostatnich trzech dekad na rzecz zgody między wyznaniami w tym kraju i z zaangażowania w wysiłki na rzecz wewnętrznego pojednania na drodze negocjacji, a także na rzecz wolności słowa; wzywa władze Syrii do wycofania się z tej decyzji, która mogłaby osłabić trwający dialog między chrześcijanami i muzułmanami;

R.  mając na uwadze, że w dniu 4 grudnia 2011 r. na granicy syryjsko-jordańskiej władze Syrii aresztowały blogerkę Razan Gazzawi, gdy podobno udawała się do stolicy Jordanii Ammanu, by wziąć udział w warsztacie na temat wolności prasy organizowanym przez jej pracodawcę – syryjskie centrum mediów i wolności słowa;

1.  ponownie w najostrzejszych słowach potępia brutalne represje reżimu syryjskiego skierowane przeciwko ludności tego kraju, w tym przeciwko dzieciom; składa kondolencje rodzinom ofiar; ponownie zapewnia o swojej solidarności z prowadzoną bez przemocy walką narodu syryjskiego o wolność, godność i demokrację oraz pochwala jego odwagę i determinację, szczególnie kobiet, które odgrywają kluczową rolę w tej walce;

2.  zauważa, że władze Syrii – a szczególnie prezydent Baszar al-Assad, który ponosi największą odpowiedzialność jako głowa państwa syryjskiego na mocy konstytucji – nie wywiązały się ze zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa w zakresie praw człowieka, oraz ponownie wzywa do natychmiastowego położenia kresu brutalnemu tłumieniu pokojowych demonstracji i prześladowaniu rodzin demonstrantów, do uwolnienia wszystkich zatrzymanych manifestantów, więźniów politycznych, obrońców praw człowieka i dziennikarzy oraz do umożliwienia międzynarodowym organizacjom humanitarnym, organizacjom praw człowieka oraz międzynarodowym mediom swobodnego wjazdu do kraju;

3.  ponownie apeluje do prezydenta Baszara al-Assada i jego reżimu o bezzwłoczne ustąpienie, aby umożliwić demokratyczne przemiany w Syrii;

4.  apeluje o sprawne, niezależne i przejrzyste dochodzenia w sprawie powszechnych, systematycznych i rażących naruszeń praw człowieka i podstawowych wolności przez władze syryjskie oraz wojsko i siły bezpieczeństwa, aby doprowadzić do tego, by wszystkie osoby odpowiedzialne za te czyny – które mogą zostać uznane za zbrodnie przeciwko ludzkości – zostały pociągnięte do odpowiedzialności przez społeczność międzynarodową;

5.  podkreśla apel opozycji syryjskiej i manifestantów o wysłanie obserwatorów międzynarodowych celem zniechęcenia do ataków na ludność cywilną oraz umożliwienia międzynarodowym organizacjom humanitarnym, organizacjom praw człowieka oraz międzynarodowym mediom swobodnego wjazdu do kraju;

6.  wzywa do pokojowych i faktycznych przemian demokratycznych, zgodnych z uzasadnionymi żądaniami Syryjczyków i opartych na kompleksowym procesie narodowego dialogu politycznego z udziałem wszystkich sił demokratycznych i społeczeństwa obywatelskiego w tym kraju; apeluje do sił opozycyjnych, by broniąc ludności, uniknęły pułapki dalszej eskalacji przemocy i militaryzacji sytuacji; wyraża poważne obawy, że władze syryjskie mogą stosować metodę zastraszania wobec działaczy opozycyjnych na wychodźstwie i wzywa państwa członkowskie UE do rozważenia możliwości wydalenia dyplomatów syryjskich z UE zamieszanych w takie przypadki lub podjęcia wobec nich innych odpowiednich środków;

7.  z zadowoleniem przyjmuje i wspiera podejmowane przez opozycję syryjską w kraju i za granicą działania mające na celu utworzenie zjednoczonej platformy, dalsze współdziałanie ze społecznością międzynarodową, w szczególności z Ligą Państw Arabskich, i wypracowanie wspólnej wizji przyszłości Syrii oraz przejścia do systemu demokratycznego; nadal popiera Syryjską Radę Narodową i podkreśla znaczenie zaangażowania się opozycji syryjskiej i Wolnej Armii Syryjskiej w sprawę praw człowieka i podstawowych wolności oraz praworządności, z zachowaniem zdecydowanie pokojowego i integracyjnego podejścia; popiera konkluzje Rady z dnia 1 grudnia 2011 r. i wzywa UE i jej państwa członkowskie do ich szybkiego wdrożenia, a także do znalezienia nowych sposobów zwiększania pozamilitarnej pomocy udzielanej siłom opozycyjnym;

8.  podkreśla ponownie, że rząd Syrii nie wypełnił obowiązku ochrony swojej ludności, natychmiastowego zaprzestania łamania praw człowieka i zakończenia ataków na cywilów; uważa, że w świetle tych zaniechań wspólnota międzynarodowa powinna podjąć pilne i odpowiednie działania;

9.  z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie UE do dalszego dążenia do zwiększenia międzynarodowej presji na reżim syryjski; zdecydowanie popiera decyzje Rady z 14 listopada i 1 grudnia 2011 r. o nałożeniu nowych środków ograniczających na reżim oraz wzywa do objęcia zamrożeniem aktywów i zakazem podróży rodzin i przedsiębiorstw, które w głównej mierze finansują reżim; podkreśla konieczność pozostawania przez UE w gotowości do przyjęcia dalszych środków w celu wspierania Syryjczyków, którzy w pokojowy sposób dążą do demokratycznej przyszłości; apeluje w związku z tym o wprowadzenie dalszych unijnych sankcji, które będą wymierzone w syryjski reżim, lecz zminimalizują negatywny wpływ na ludność, tak długo jak będą trwały represje, oraz o ustanowienie odpowiednich mechanizmów służących opanowywaniu obecnych i mogących się pojawić w przyszłości kryzysów humanitarnych w tym kraju; z zadowoleniem przyjmuje i popiera konkluzje Rady w sprawie Syrii z dnia 1 grudnia 2011 r., w których zadeklarowano również, że UE jest gotowa do utworzenia z Syrią nowego i ambitnego partnerstwa we wszystkich obszarach będących przedmiotem wzajemnego zainteresowania, w tym poprzez mobilizowanie pomocy i zacieśnianie stosunków handlowych i gospodarczych, jak tylko prezydent Baszar al-Assad ustąpi i rozpoczną się prawdziwe przemiany demokratyczne;

10.  z zadowoleniem przyjmuje i popiera rezolucje w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka w Syrii przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 22 listopada 2011 r., Radę Praw Człowieka ONZ w dniu 2 grudnia 2011 r. oraz przez Trzeci Komitet Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w dniu 22 listopada 2011 r., a także sprawozdanie niezależnej międzynarodowej komisji śledczej do spraw Syrii z dnia 23 listopada 2011 r.; wzywa do natychmiastowego zawieszenia członkostwa Syrii w Komisji Praw Człowieka UNESCO;

11.  wyraża ubolewanie w związku z tym, że Rada Bezpieczeństwa ONZ nie zdołała dotychczas odpowiednio zareagować na brutalne wydarzenia, które wciąż mają miejsce w Syrii; ponawia swój apel do członków Rady Bezpieczeństwa ONZ, a w szczególności do Rosji i Chin, o wywiązanie się ze spoczywającego na nich obowiązku zadbania o przestrzeganie międzynarodowych norm praw człowieka w Syrii; nadal wspiera wysiłki UE i jej państw członkowskich w tym zakresie; zachęca jednocześnie Radę Bezpieczeństwa ONZ do postawienia reżimu syryjskiego przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym w związku ze zbrodniami popełnionymi przez ten reżim przeciwko ludności kraju;

12.  zdecydowanie popiera wysiłki Ligi Państw Arabskich zmierzające do zaprzestania stosowania przemocy i promowania politycznego rozwiązania w Syrii; z zadowoleniem przyjmuje wniosek Ligi Państw Arabskich dotyczący wysłania misji obserwacyjnej w celu zapewnienia ochrony ludności cywilnej; jest zaniepokojony brakiem zaangażowania ze strony władz Syrii w realizację planu działania; z zadowoleniem przyjmuje decyzję Ligi Państw Arabskich o nałożeniu sankcji na reżim syryjski; wzywa reżim syryjski do powstrzymania się od jakiejkolwiek bezpośredniej lub pośredniej próby destabilizacji sytuacji w państwach sąsiadujących;

13.  wzywa do intensywniejszej współpracy między UE i Turcją w związku z sytuacją w Syrii; z zadowoleniem przyjmuje potępienie przez Turcję reżimu syryjskiego, nałożone na reżim sankcje gospodarcze i turecką politykę otwartych granic dla uchodźców;

14.  wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel do podjęcia wszelkich starań na rzecz rozpoczęcia z Turcją, Ligą Państw Arabskich i syryjską opozycją rozmów o trybie utworzenia korytarzy humanitarnych na granicy syryjsko-tureckiej w celu ochrony syryjskich uchodźców i wszystkich cywilów próbujących zbiec z kraju przed trwającymi represjami ze strony wojska;

15.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Chińskiej Republiki Ludowej, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej, rządowi i parlamentowi Syryjskiej Republiki Arabskiej oraz rządowi i parlamentowi Republiki Turcji.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0471. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0387. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0476. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0333. (5) Dz.U. L 319 z 2.12.2011, s. 56.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie planowanego wstępnego kształtu tabeli wskaźników do celów nadzorowania zakłóceń równowagi makroekonomicznej

P7_TA(2011)0583 B7-0690/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając pakiet ustawodawczy w sprawie zarządzania gospodarczego, przyjęty w dniu 16 listopada 2011 r., a w szczególności rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1176/2011(1)w sprawie zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania ,

–  uwzględniając dokument służb Komisji z dnia 27 października 2011 r. zatytułowany „Tabela wskaźników do celów nadzorowania zakłóceń równowagi makroekonomicznej” (SEC(2011)1361),

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 oraz art. 110 ust. 2 Regulaminu,

1.  przypomina, że głównym celem nowo utworzonego mechanizmu nadzoru jest zapobieganie nadmiernym zakłóceniom równowagi makroekonomicznej w Unii Europejskiej, a zwłaszcza strefie euro, oraz korygowanie tych zakłóceń; przypomina, że zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 1176/2011 dalsze cele nowego mechanizmu obejmują trwałą konwergencję wyników gospodarczych państw członkowskich, a także ściślejszą koordynację polityk gospodarczych;

2.   podkreśla, że w świetle obecnej sytuacji gospodarczej niezbędne jest, by ramy nadzoru makroekonomicznego zostały uruchomione jak najszybciej;

3.  uważa, że potencjalne efekty uboczne strategii politycznych prowadzonych przez państwa członkowskie i Unię Europejską należy określić i omówić na wczesnym etapie (np. w ramach rocznej analizy wzrostu gospodarczego) oraz w każdym przypadku przed i po przyjęciu programów konwergencji i stabilności; zwraca się do Komisji, by wyjaśniła w najnowszej wersji tabeli wskaźników, w jaki sposób zamierza przeciwdziałać rzeczonym skutkom ubocznym;

4.  wyraża opinię, że rządy państw członkowskich muszą być gotowe do zareagowania w przypadku ewentualnych problemów, ponieważ jest to jedyny sposób, aby upewnić się, że ramy nadzoru przyniosą oczekiwany skutek;

5.  przypomina deklarację Komisji załączoną do rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 28 września 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zapobiegania zaburzeniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania („sześciopak”)(2), zgodnie z którą nadzór makroekonomiczny obejmuje kraje, „w których występuje deficyt i nadwyżki na rachunku obrotów bieżących, z właściwym zróżnicowaniem w odniesieniu do pilności działań politycznych oraz rodzaju wymaganych działań naprawczych”. zaznacza, że rzeczona deklaracja utorowała drogę do ostatecznego porozumienia w sprawie „sześciopaku”; wzywa Komisję do podtrzymania pełnego zaangażowania w realizację postanowień przedmiotowej deklaracji; twierdzi, że żadne konkluzje, do których może dojść Rada, nie mogą ograniczać prawa Komisji w tym zakresie;

6.  uważa, że większość orientacyjnych progów wskaźników stosowanych w projekcie tabeli to albo górne albo dolne wartości progowe, mimo iż rozporządzenie wyraźnie stanowi, że „w razie potrzeby” przyjmuje się zarówno górne jak i dolne wartości progowe; w związku z tym podkreśla, że dokument roboczy Komisji nie wyjaśnia nieprawidłowości w ustalaniu zarówno górnych jak i dolnych progów większości z tych wskaźników;

7.  zaznacza, że Komisja nie wzięła pod uwagę wszystkich elementów określonych na potrzeby analizy ekonomicznej tabeli wskaźników w art. 4 rozporządzenia (UE) nr 1176/2011; zwraca się do Komisji o uwzględnienie wszystkich tych elementów w analizie ekonomicznej tabeli wskaźników, szczególnie w odniesieniu do zatrudnienia, czynników stymulowania wydajności oraz roli energii;

8.  podkreśla, że utrzymany próg stopy bezrobocia nie oddaje zmian o charakterze płynnym, jak np. roczny wzrost tej stopy;

9.   przyjmuje do wiadomości fakt, że Komisja zamierza dostarczyć, do końca 2012 r. i przed rozpoczęciem następnego semestru europejskiego, nowy zestaw wskaźników i związanych z nimi progów dla sektora finansowego; zwraca się do Komisji o wyjaśnienie związku pomiędzy takimi wskaźnikami dla sektora finansowego a wspólnym zestawem wskaźników ilościowych i jakościowych, przewidzianym w rozporządzeniu w sprawie ustanowienia Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego;

10.  zaznacza − w odniesieniu do opracowywania przyszłych tabeli makroekonomicznych, które mogą uwzględniać szerszy zakres wskaźników − że tabele te muszą opierać się na niezależnych i wiarygodnych oficjalnych statystykach opracowywanych przez europejski system statystyczny i Europejski System Banków Centralnych;

11.  zaznacza, że w dokumencie roboczym Komisji cytuje się „dostępną literaturę ekonomiczną” bez podania ani jednego konkretnego odniesienia; wzywa Komisję, by przedstawiła pełniejsze wyjaśnienie przyjętego przez nią podejścia metodologicznego, w tym różnych przewidzianych opcji, wraz z kompletną bibliografią stanowiącą podstawę do opracowania tabeli wskaźników;

12.  podkreśla, że przed przedstawieniem swojego stanowiska w sprawie wprowadzenia nowych wskaźników i zmiany progów Komisja Gospodarcza i Monetarna może zorganizować wysłuchania publiczne na temat kształtu tabeli wskaźników;

13.  podkreśla, że przejrzyste wdrożenie tego nowego instrumentu polityki ma ogromne znaczenie w toku całej procedury; w związku z tym wzywa Komisję, by dopilnowała, by wszystkie dokumenty czy dokumenty robocze poświęcone tabeli wskaźników były na równych zasadach wyraźnie i oficjalnie kierowane zarówno do Parlamentu jak i do Rady;

14.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 306 z 23.11.2011, s. 25. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0424.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie planu utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu (2011/2096(INI))

P7_TA(2011)0584 A7-0425/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając białą księgę Komisji zatytułowaną „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu”(COM(2011)0144),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lutego 2003 r. w sprawie białej księgi Komisji pt. „Europejska polityka transportowa do roku 2010 – czas na decyzje”(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie zrównoważonej mobilności na kontynencie europejskim(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie zrównoważonej przyszłości transportu(3),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 21 października 2010 r. w sprawie zintegrowanej polityki morskiej – ocena dokonanych postępów i nowe wyzwania(4),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie piątego sprawozdania Komisji w sprawie spójności oraz strategii w dziedzinie polityki spójności po 2013 r.(5),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2011 r. w sprawie bezpieczeństwa lotnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem urządzeń prześwietlających(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 września 2011 r. w sprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego w Europie 2011-2020(7),

–   uwzględniając komunikaty Komisji pt. „Sieć obywatelska” (COM(1995)0601) i „Plan działania na rzecz mobilności w miastach” (COM(2009)0490),

–  uwzględniając komunikat Komisji z 1995 r. pt. „W kierunku sprawiedliwego i skutecznego systemu pobierania opłat w sektorze transportu” (COM(1995)0691) oraz jej komunikat z 1998 r. pt. „Transport i CO2” (COM(1998)0204); mając na uwadze, że Komisja powinna ponownie opublikować ten ostatni komunikat,

–  uwzględniając strategię „Europa 2020”,

–  uwzględniając dorobek wspólnotowy w dziedzinie transportu,

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz Komisji Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, jak również Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0425/2011),

A.  mając na uwadze, że europejska polityka transportowa w wielu sytuacjach życiowych ma bezpośredni wpływ na obywateli UE, a prawdziwie jednolity europejski obszar transportu pozbawiony wszelkich barier między poszczególnymi rodzajami transportu i systemami krajowymi oraz wolny do zakłóceń konkurencji i dumpingu społecznego przyniósłby im znaczne korzyści,

B.  mając na uwadze, że sektor transportu ma ogromne znaczenie dla rozwoju Unii Europejskiej, jej regionów i miast, gdyż wytwarza ok. 5 % PKB i zatrudnia ok. 10 mln osób; mając na uwadze, że konieczne jest utrzymanie zdolności UE do rozwoju i innowacyjności w obszarach takich jak mobilność, transport i logistyka, które mają decydujące znaczenie dla pozycji Europy jako ośrodka przemysłowego i gospodarczego oraz dla konkurencyjności Europy w świecie; mając na uwadze, że małe i średnie przedsiębiorstwa odgrywają szczególnie istotną rolę w sektorze transportu,

C.  mając na uwadze, że w przyszłej europejskiej polityce transportu i mobilności należy uwzględnić do 2020 r. cele 20-20-20 jako najważniejszą podstawę podejmowania decyzji w tej dziedzinie,

D.  mając na uwadze, że transport w znacznej mierze może się przyczynić do realizacji celów strategii „Europa 2020”, zwłaszcza w takich dziedzinach jak zatrudnienie, trwały wzrost gospodarczy, badania, energia, innowacje i środowisko naturalne, przy czym w ramach tej strategii w sposób bardziej konsekwentny należy zwracać większą uwagę na kwestię bezpieczeństwa i ochrony środowiska naturalnego oraz lepiej koordynować oba te zagadnienia,

E.  mając na uwadze, że nie zrealizowano niektórych celów określonych w ostatniej białej księdze, wobec czego realizację celów zapisanych w niniejszym dokumencie należy regularnie monitorować i poddawać ocenie,

F.  mając na uwadze, że różne rodzaje transportu nie powinny ze sobą konkurować, lecz uzupełniać się w ramach skutecznej współmodalności w oparciu o wiodącą zasadę wydajnego modalnego podziału obciążeń między różne rodzaje transportu,

G.  mając na uwadze, że cele w zakresie zmiany transportu można osiągnąć nie na drodze ustawowej, lecz wyłącznie dzięki wykorzystywaniu prawidłowo funkcjonującej infrastruktury, immanentnym zaletom i mocnym stronom oraz zachętom;

H.  mając na uwadze, że zasadnicze znaczenie ma skuteczna realizacja transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T), stanowiącej skuteczne połączenie sieci transportowych wszystkich regionów UE, oraz wyeliminowanie różnic między poziomami rozwoju infrastruktury w państwach członkowskich UE,

I.  mając na uwadze, że sektor transportu i infrastruktura transgraniczna napotykają nadal wiele przeszkód historyczno-geograficznych (inne szerokości torów lub przeszkody nie do pokonania, jakimi są łańcuchy górskie takie jak Alpy, Pireneje czy Karpaty), wywołujących skutki ograniczające, które często można z łatwością wyeliminować, wobec czego należy przyjąć ogólną zasadę ich ograniczania,

J.  mając na uwadze, że różnice pomiędzy regionami europejskimi (peryferyjne położenie, infrastruktura, krajobraz, gęstość zaludnienia, sytuacja społeczno-gospodarcza) są źródłem bardzo różnych problemów, które wymagają elastycznych rozwiązań;

K.  mając na uwadze, że otwarcie rynków transportu powinno być uzależnione od opracowania wszelkich zabezpieczeń regulacyjnych niezbędnych w celu zapewnienia, że otwarcie tych rynków przyczyni się do poprawy jakości usług, wyszkolenia i warunków zatrudnienia,

L.  mając na uwadze, że UE musi wprowadzić spójne standardy obowiązujące wszystkich przewoźników, zwłaszcza w odniesieniu do kwestii bezpieczeństwa, technologii, ochrony środowiska i warunków pracy, uwzględniając jednocześnie fakt, że w sektorach, w których obowiązują de facto przepisy międzynarodowe, skuteczną regulację można osiągnąć za pośrednictwem odpowiednich forów międzynarodowych,

M.   mając na uwadze, że ustawodawstwo przyjmowane w dziedzinie transportu musi być przenoszone na grunt prawa krajowego, wdrażane i egzekwowane właściwie, konsekwentnie i bez zwłoki;

1.  z zadowoleniem przyjmuje białą księgę z 2011 r., stwierdza jednak, że główne cele określone w białej księdze z 2001 r. zrealizowano jedynie częściowo lub nie zrealizowano ich wcale, wobec czego proponuje, aby:

2.   zwraca się o to, aby do 2013 r. Komisja przedłożyła wniosek dotyczący warunków społecznych i warunków pracy w celu ułatwienia tworzenia prawdziwie zintegrowanego europejskiego rynku transportu i jednocześnie zwiększenia atrakcyjności tego sektora dla pracowników; wniosek ten powinien opierać się na dogłębnej analizie warunków społecznych i warunków pracy panujących obecnie we wszystkich rodzajach transportu, na poziomie harmonizacji przepisów prawnych w państwach członkowskich oraz na ocenie skutków zmian zachodzących na rynku pracy w sektorze transportu do 2020 r.; wniosek ten powinien też spowodować wzrost zatrudnienia i poprawę sytuacji pracowników w całym sektorze transportu, a także uwzględniać nowe technologie i usługi logistyczne, za pomocą których można usprawnić usługi transportowe ogólnie, a w szczególności usługi transportowe dla osób niepełnosprawnych;

3.   apeluje do Komisji, aby w oparciu o informacje przekazane przez państwa członkowskie przedstawiła do 2013 r. spójną analizę ilościową obecnej sytuacji w zakresie poziomu infrastruktury, gęstości sieci transportowej oraz jakości usług transportowych we wszystkich państwach członkowskich UE; umożliwi to wgląd w bieżącą sytuację obszaru UE-27, uwypukli różnice w rozwoju infrastruktury transportowej między państwami członkowskimi i ich regionami, da obraz tego, jak jest obecnie finansowana infrastruktura transportowa wszystkich rodzajów transportu, oraz wskaże priorytety inwestycyjne na przyszłość;

4.  przyznaje, że sektor transportu wnosi istotny wkład do polityki przemysłowej, konkurencyjności i równowagi handlowej w UE; zauważa, że w 2009 r. wartość eksportu pojazdów i sprzętu transportowego wyniosła 454,7 mld EUR, co stanowiło 41,5 % ogółu eksportu z 27 państw UE; zwraca ponadto uwagę, że w 2009 r. UE odnotowała największą nadwyżkę handlową w sektorze pojazdów i sprzętu transportowego (112,6 mld EUR) oraz usług transportowych (21,5 mld EUR);

5.  popiera 10 celów konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu oraz cele określone w białej księdze, które powinny zostać zrealizowane do 2050 r. i 2030 r., jest jednak zdania, że okres do roku 2020 należy dokładniej zdefiniować w odniesieniu do kwestii finansowania (z uwzględnieniem sytuacji gospodarczej poszczególnych państw członkowskich) i ogólnych wyzwań z dziedziny energii i środowiska, przed jakimi stoi transport, wobec czego wzywa Komisję do opracowania przepisów prawnych służących ograniczeniu o 20 % emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych wytwarzanych przez transport (w porównaniu ze wskaźnikami z 1990 r.) oraz osiągnięciu wymienionych poniżej celów do roku 2020 (w porównaniu ze wskaźnikami z 2010 r.), zgodnie z celami 20-20-20 i we współpracy z partnerami międzynarodowymi:

6.   podkreśla, że należy dążyć do utworzenia w Europie wewnętrznego rynku transportu poprzez dalsze otwarcie sieci i rynków transportowych i z uwzględnieniem aspektów zatrudnienia oraz aspektów gospodarczych, środowiskowych, społecznych i terytorialnych; wzywa Komisję do dopilnowania, by propozycje dotyczące otwarcia usług na wszystkich rynkach transportowych nie prowadziło do dumpingu socjalnego, pogorszenia jakości usług oraz do powstawania monopoli czy oligopoli; podkreśla, że nadal istnieje pilna potrzeba opracowania wytycznych dotyczących pomocy państwa dla portów morskich.

7.   zaznacza, że dotychczas w niedostatecznym stopniu zbadano potencjał transportu na wielu obszarach, podkreśla znaczenie jednolitego europejskiego obszaru transportu, wzajemnie powiązanego i interoperacyjnego, opartego na prawdziwie europejskim zarządzaniu infrastrukturą i systemami transportowymi, który można osiągnąć poprzez wyeliminowanie skutków ograniczających między państwami członkowskimi w odniesieniu do wszystkich rodzajów transportu w celu zwiększenia konkurencyjności i atrakcyjności całej Unii Europejskiej; podkreśla wagę spójności terytorialnej, w szczególności problemów związanych z dostępnością, z którymi borykają się regiony najbardziej oddalone, wyspy, regiony zamknięte i peryferyjne, oraz dobrych połączeń miedzy państwami członkowskimi i ich sąsiadami;

8.  podkreśla, że myślą przewodnią przyszłej polityki transportowej powinna być skuteczna współmodalność w transporcie towarów i osób w całym łańcuchu usług transportowych i logistycznych, mierzona stopniem opłacalności, ochrony środowiska naturalnego, bezpieczeństwa energetycznego, jakością warunków socjalnych, zdrowotnych i warunków pracy, jak i aspektami bezpieczeństwa, która uwzględnia spójność terytorialną i czynniki geograficzne w poszczególnych krajach i regionach; jest zdania, że rodzaje transportu muszą się uzupełniać i współdziałać oraz że powyższe aspekty należy wykorzystywać do określenia obecnego i przyszłego obciążenia poszczególnych rodzajów transportu w krajach i regionach w zależności od ich indywidualnych możliwości; uważa ponadto, że należy systematycznie promować wykorzystywanie zrównoważonych środków transportu, również w przypadku krótkich i średnich odległości;

9.   zwraca uwagę na wysoki stopień uzależnienia Unii od importu paliw kopalnych, których dostarczanie spoza Unii wiąże się z poważnym zagrożeniem bezpieczeństwa gospodarczego Unii oraz elastyczności strategii jej polityki zewnętrznej, a także apeluje do Komisji o zdefiniowanie i przeprowadzanie regularnych pomiarów bezpieczeństwa dostaw energii spoza terytorium Unii;

10.   podkreśla znaczenie rozwoju infrastruktury transportowej nowych państw członkowskich, w tym infrastruktury drogowej, w celu utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu oraz znaczenie połączenia sieci transportowych tych państw z sieciami transportowymi sąsiednich krajów; wzywa Komisję do włączenia potrzeb rozwoju infrastruktury transportowej nowych państw członkowskich do swoich przyszłych wieloletnich ram finansowych, tak aby najpóźniej do 2025 r. infrastruktura transportowa nowych państw członkowskich osiągnęła poziom pozostałych państw członkowskich;

11.  z zadowoleniem przyjmuje i popiera wniosek Komisji Europejskiej dotyczący instrumentu „Łącząc Europę” oraz inicjatywy w zakresie obligacji na rzecz projektów i wzywa państwa członkowskie do wdrożenia sieci najważniejszych połączeń, ponieważ koncepcja TEN-T powinna przewidywać ograniczoną liczbę projektów stanowiących dla Europy wartość dodaną oraz więcej realistycznych środków finansowych; wzywa, aby:

12.  podkreśla, że tworzenie dobrej infrastruktury transportowej i zapewnienie wysokiego poziomu dostępu do niej wzmocni wszystkie regiony pod względem gospodarczym i uczyni je atrakcyjniejszymi dla inwestycji bezpośrednich, zwiększając ich własną konkurencyjność i konkurencyjną pozycję UE jako całości w dłuższej perspektywie, zapewniając właściwy rozwój rynku wewnętrznego i zrealizowanie celu spójności terytorialnej;

13.  wskazuje, że sieci transportowe odgrywają wiodącą rolę w polityce planowania przestrzennego; podkreśla szczególne znaczenie dużej infrastruktury transportowej, takiej jak szybkie koleje, dla napędzania rozwoju lokalnego; uważa, że makroregiony i strategie ich rozwoju mają potencjał do odgrywania aktywniejszej roli w realizowaniu skoordynowanej, skutecznej i zrównoważonej polityki transportowej; przypomina o znaczeniu opracowywania, planowania i realizowania wspólnych strategii w dziedzinie infrastruktury transportowej, a także o konieczności rozpowszechniania najlepszych praktyk w obszarze transportu; podkreśla, że obywatele i przedsiębiorstwa UE będą bezpośrednimi beneficjentami jednolitego europejskiego obszaru transportu dzięki postawionym przed nim celom zmniejszenia czasu i zasobów przeznaczanych na transport towarów i pasażerów oraz bliższej integracji rynków;

14.   podkreśla, że w odniesieniu do każdego rodzaju transportu osobowego i towarowego powinny obowiązywać te same standardy bezpieczeństwa odpowiednio dopasowane do występujących zagrożeń i ujednolicone na szczeblu europejskim, oraz wzywa do przedłożenia wniosku w sprawie finansowania zgodności z tym wymogiem; jest zdania, że w przypadku transportu morskiego i lotniczego koniecznym warunkiem wstępnym powinna być koordynacja międzynarodowa oraz że do 2015 r. należałoby dokonać przeglądu obowiązujących uregulowań, w razie potrzeby uaktualnić je i stopniowo włączać do porozumień z krajami trzecimi;

15.   podkreśla znaczenie spójnej strategii dotyczącej przejścia na alternatywne i odnawialne źródła energii dla transportu, a także zwraca uwagę, że dzięki koszykowi energetycznemu i dostępnym już sposobom oszczędności energii można osiągnąć założone cele; zaznacza, że takie przejście wymaga szczególnej infrastruktury i odpowiednich zachęt oraz że cele w zakresie ograniczenia emisji należy formułować w sposób neutralny technologicznie;

16.  domaga się opracowania do 2015 r. wniosku w sprawie mobilności miejskiej, w którym wsparcie projektów – przy zachowaniu zasady pomocniczości – byłoby uzależnione od przedstawienia przez władze lokalne planów mobilności miejskiej zgodnej z zasadą zrównoważonego rozwoju, które przewidują wydajny łańcuch logistyczny w transporcie towarów i osób na obszarach miejskich i zabudowanych, przyczyniają się do zmniejszenia natężenia ruchu, liczby wypadków, zanieczyszczenia powietrza i hałasu, są zgodne z normami i celami europejskiej polityki transportowej, spójne z potrzebami sąsiednich miast i regionów i nie powodują powstawania nowych barier rynkowych; proponuje wymianę najlepszych praktyk w zakresie innowacji i badań nad zrównoważonymi koncepcjami mobilności miejskiej;

17.  podkreśla, że decydujące znaczenie ma zachowanie użytkowników transportu, i domaga się wprowadzenia środków zachęcających do wybierania zrównoważonych, wymagających aktywności fizycznej, bezpiecznych i przyjaznych dla zdrowia środków transportu oraz do mobilności; apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby zgodnie z zasadą pomocniczości przedłożyły do 2013 r. wnioski w sprawie opracowania inicjatyw służących promowaniu publicznego transportu przyjaznego środowisku, ruchu pieszego i rowerowego, zwłaszcza w miastach, w celu podwojenia liczby osób korzystających z tych form przemieszczania się; uważa zatem za ważne, by rozbudować bezpieczną infrastrukturę dla pieszych i rowerzystów, zwłaszcza w miastach, usprawnić wzajemne powiązanie usług transportowych, promować wprowadzenie jednego dokumentu transportowego i zintegrowanego systemu biletów elektronicznych na podróże różnymi rodzajami transportu, który obejmowałby transport dalekobieżny i lokalny; przypomina, że dostępność transportu w połączeniu z jego przystępnością cenową ma kluczowe znaczenie dla mobilności społecznej oraz że przy planowaniu przyszłej polityki transportowej należy zwrócić większą uwagę na pogodzenie celów w zakresie zrównoważonego rozwoju z potrzebami społecznymi;

18.  jest przekonany, że podstawowe zasady dotyczące praw pasażerów we wszystkich rodzajach transportu należy ująć w karcie praw pasażerów, dlatego oczekuje od Komisji przedłożenia najpóźniej na początku 2012 r. odpowiedniego wniosku uwzględniającego specyfikę poszczególnych form transportu i zdobyte doświadczenia oraz zawierającego rozdział poświęcony prawom pasażerów niepełnosprawnych; jednocześnie apeluje o jednolitą interpretację i konsekwentne stosowanie, wdrażanie i egzekwowanie tych praw w oparciu o jednoznaczne definicje i wytyczne oraz o przejrzyste ich stosowanie; podkreśla ponadto, że kwestia nakładania dodatkowych opłat na pasażerów wszystkich rodzajów transportu musi zostać uwzględniona w ustawodawstwie;

19.   podkreśla potrzebę zintegrowania polityki transportowej w celu objęcia nią całego łańcucha wartości sektora usług transportowych i logistycznych, aby odpowiednio stawić czoła wyzwaniom związanym z transportem i mobilnością, a zwłaszcza wyzwaniom, przed którymi stają obszary miejskie; apeluje o wzmocnienie koordynacji pomiędzy decydentami z instytucji europejskich oraz nawiązanie stałego dialogu i stałych konsultacji z przedstawicielami branży logistycznej, dostawcami usług transportowych i klientami w ramach europejskiego forum logistyki i mobilności;

20.  wzywa do nadania priorytetowego charakteru działaniom służącym zapewnieniu zielonej logistyki i lepszego zarządzania mobilnością;

21.  twierdzi, że zrównoważona multimodalność łańcucha logistycznego w transporcie towarów i osób wymaga ustanowienia intermodalnych węzłów łącznikowych i terminali, zintegrowanego planowania i zintegrowanej logistyki oraz zintegrowanego kształcenia i szkolenia zawodowego;

22.   podkreśla, że UE powinna przodować pod względem innowacji technologicznych, co służyłoby wspieraniu wydajności, zrównoważonego rozwoju i zatrudnienia; domaga się finansowania programu badawczo-rozwojowego zorientowanego specjalnie na zrównoważoną i bezpieczną mobilność przy pomocy konkretnej strategii wykonawczej, ram czasowych i skutecznej kontroli finansowej z myślą o:

23.  jest zdania, że należy zmniejszyć ilość przeszkód biurokratycznych we wszystkich rodzajach transportu, w związku z czym domaga się większego uproszczenia i ujednolicenia dokumentów przewozowych i logistycznych, zwłaszcza w transporcie towarów, oraz przedłożenia do 2013 r. wniosku w sprawie ujednolicenia dokumentów używanych w transporcie towarów i dokumentów elektronicznych, również z myślą o promowaniu multimodalnego transportu towarowego;

24.  podkreśla konieczność ulepszenia i standaryzacji urządzeń kontrolnych, takich jak radary do pomiaru prędkości i urządzenia pokładowe, a także systemów i nośników komunikacji, oraz domaga się przedłożenia do 2013 r. wniosku w sprawie wzajemnego uznawania i interoperacyjności takich urządzeń; podkreśla konieczność wzmocnienia koordynacji i pogłębienia współpracy organów krajowych w dziedzinie transgranicznego ścigania wykroczeń oraz zagwarantowania bardziej spójnego stosowania norm bezpieczeństwa ruchu drogowego;

25.   podkreśla, że ewentualne zmiany i standaryzacja jednostek ładunkowych, uwzględniające jednostki ładunkowe stosowane w transporcie na świecie oraz wymiary pojazdów transportowych, muszą służyć optymalizacji transportu multimodalnego i przynieść widoczne korzyści w postaci oszczędności paliwa, ograniczenia emisji i zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego;

26.  proponuje, aby państwa członkowskie zatwierdzały korzystanie z europejskiego systemu modułowego na pewnych szlakach, wyłącznie jeżeli pozwalają na to istniejąca infrastruktura i wymogi bezpieczeństwa, oraz aby informowały o zatwierdzeniu Komisję;

27.  podkreśla znaczenie różnych europejskich agencji transportowych i wzywa do podjęcia nowych działań na rzecz wzmacniania ich wymiaru europejskiego;

28.  wzywa państwa członkowskie do wsparcia i działania na rzecz wypracowania równych szans pomiędzy wszystkimi rodzajami transportu pod względem opodatkowania energii i podatku od wartości dodanej (VAT);

29.   domaga się, aby w odniesieniu do transportu drogowego:

30.  domaga się, aby w odniesieniu do transportu wodnego:

31.   domaga się, aby w odniesieniu do transportu lotniczego:

32.   domaga się, aby w odniesieniu do transportu kolejowego:

33.  uznaje, że europejski przemysł kolejowy musi stawiać czoła rosnącej konkurencji ze strony zewnętrznych usługodawców obecnych na rynku UE; wyraża zaniepokojenie znacznymi przeszkodami uniemożliwiającymi dostęp usługodawcom europejskim do rynku zamówień publicznych w państwach spoza Unii Europejskiej;

34.  wzywa Komisję do określenia, oszacowania i oceny możliwości utworzenia „zatrudnienia ekologicznego” oraz środków na rzecz jego wspierania, w ramach badań wpływu wniosków ustawodawczych;

35.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do przedstawienia wspólnej strategii obejmującej informowanie, komunikację i konsultacje zaangażowanych stron, w tym w szczególności udział zainteresowanych mieszkańców, dotyczącej potrzeb, planowania, rozwoju i finansowania infrastruktury niezbędnej do osiągnięcia wzrostu gospodarczego, mobilności, rozwoju i zatrudnienia, zgodnie z treścią zobowiązań przyjętych w ramach strategii „Europa 2020”;

36.  uwzględniając to, że lokalne i regionalne organy mają znaczące kompetencje w zakresie polityki transportowej, uważa, że należy koniecznie umożliwić im uczestnictwo poprzez podejście oparte na wielopoziomowym systemie rządzenia;

37.  wzywa Komisję do sporządzania corocznego bilansu celów białej księgi oraz stanu podjętych wysiłków i rezultatów, a także do przedstawiania Parlamentowi co pięć lat sprawozdania na temat wdrażania białej księgi;

38.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. C 43E z 19.2.2004, s. 250. (2) Dz.U. C 175E z 10.7.2008, s. 556. (3) Dz.U. C 351 E z 2.12.2011, s. 13. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0386 (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0316 (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0329 (7) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0408

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie warunków panujących w zakładach karnych w UE (2011/2897(RSP)

P7_TA(2011)0585 B7-0687/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając narzędzia prawne Unii Europejskiej w zakresie ochrony praw człowieka, a w szczególności postanowienia art. 2, 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej, oraz Kartę Praw Podstawowych Unii Europejskiej, a w szczególności postanowienia art. 4, 19, 47, 48 i 49,

–  uwzględniając przepisy prawa międzynarodowego dotyczące praw człowieka i zakazu tortur oraz nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, a przede wszystkim Powszechną deklarację praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem postanowień art. 5, Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, ze szczególnym uwzględnieniem postanowień art. 7, Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz protokół fakultatywny do powyższej konwencji w sprawie ustanowienia systemu regularnych wizyt przeprowadzanych przez niezależne organy międzynarodowe i krajowe w zakładach karnych,

–  uwzględniając przepisy prawne Rady Europy dotyczące praw człowieka i zapobiegania torturom i nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, a przede wszystkim europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w szczególności postanowienia jej art. 3, protokoły do tej konwencji oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, przyjętą w 1987 r. Europejską konwencję o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, która ustanowiła przy Radzie Europy Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT), uwzględniając też sprawozdania CPT,

–  uwzględniając przepisy prawne koncentrujące się przede wszystkim na prawach osób pozbawionych wolności, w szczególności – na poziomie Organizacji Narodów Zjednoczonych – standardowe minimalne zasady traktowania więźniów oraz deklaracje i zasady przyjęte przez Zgromadzenie Ogólne; – na poziomie Rady Europy – zalecenia Komitetu Ministrów, a mianowicie zalecenie nr (2006)2 w sprawie europejskich reguł więziennych, zalecenie nr (2006)13 w sprawie przetrzymywania w areszcie, warunków takiego przetrzymywania oraz zagwarantowania ochrony przed nadużyciami, zalecenie nr (2008)11 w sprawie europejskich zasad stosowanych wobec młodocianych przestępców, wobec których zastosowano sankcje lub środki, zalecenie nr (2010)1 w sprawie przyjętych przez Radę Europy zasad zwolnienia warunkowego(1) oraz zalecenia przyjęte przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy,

–  uwzględniając rezolucje z dnia 18 stycznia 1996 r. w sprawie złych warunków panujących w więzieniach Unii Europejskiej(2) oraz z dnia 17 grudnia 1998 r. w sprawie warunków więziennych w Unii Europejskiej: ulepszeń i kar zastępczych(3), ponawiane wezwania kierowane do Komisji i Rady, by przygotowały wniosek w sprawie decyzji ramowej o prawach więźniów, zawarte w swoim zaleceniu z dnia 6 listopada 2003 r. z projektem zalecenia Parlamentu Europejskiego dla Rady w sprawie zabezpieczeń proceduralnych, z których mogą korzystać podejrzani oraz oskarżeni w Unii Europejskiej(4), w skierowanym do Rady zaleceniu z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie praw więźniów w Unii Europejskiej(5) oraz w rezolucji z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie wieloletniego programu na lata 2010-2014 przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w służbie obywateli – program sztokholmski(6),

–  uwzględniając decyzję ramową Rady 2002/584/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi(7),

–  uwzględniając decyzję ramową Rady 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej(8),

–  uwzględniając wniosek z dnia 29 sierpnia 2006 r. dotyczący decyzji ramowej Rady w sprawie zastosowania europejskiego nakazu nadzoru w postępowaniu przedprocesowym pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej (COM(2006)0468),

–  uwzględniając wniosek Komisji dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa dostępu adwokata w postępowaniu karnym oraz prawa do powiadomienia osoby trzeciej o zatrzymaniu – COM(2011)0326),

–  uwzględniając zieloną księgę Komisji w sprawie stosowania przepisów UE dotyczących wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w obszarze pozbawienia wolności – zwiększenie wzajemnego zaufania w ramach europejskiej przestrzeni sądowej – z dnia 14 czerwca 2011 r. (COM(2011)0327),

–  uwzględniając pytanie ustne w sprawie warunków panujących w zakładach karnych w UE złożone przez grupy polityczne ALDE, GUE/NGL, PPE, Verts/ALE i S&D (O-000252/2011 - B7-0658/2011, O-000253/2011 - B7-0659/2011, O-000265/2011 - B7-0660/2011, O-000266/2011 - B7-0661/2011, O-000283/2011 - B7-0662/2011, O-000284/2011 - B7-0663/2011, O-000286/2011 - B7-0664/2011, O-000287/2011 - B7-0665/2011, O-000296/2011 - B7-0666/2011, O-000297/2011 - B7-0667/2011)

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 oraz art. 110 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska uznała za jedno ze swych zadań stworzenie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz że na mocy postanowień art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej Unia Europejska przestrzega praw człowieka i podstawowych wolności, a co za tym idzie, przyjmuje obowiązki, które musi wypełnić, by zadbać o poszanowanie tych praw i wolności;

B.  mając na uwadze, że za warunki panujące w zakładach karnych oraz zarządzanie więzieniami odpowiadają przede wszystkim państwa członkowskie, przy czym niedociągnięcia takie jak przeludnienie więzień i domniemania o niewłaściwym traktowaniu osadzonych mogą podkopywać zaufanie, które musi leżeć u podstaw współpracy sądowej w sprawach karnych opierającej się na zasadzie wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń przez państwa członkowskie UE;

C.  mając na uwadze, że współpraca sądów w sprawach karnych powinna opierać się na poszanowaniu norm w obszarze praw podstawowych oraz na niezbędnym uwzględnieniu praw podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym, co pozwoli zapewnić wzajemne zaufanie państw członkowskich w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, w szczególności biorąc pod uwagę, że liczba obywateli państw członkowskich przetrzymywanych w innym państwie członkowskim może wzrosnąć w wyniku takiej współpracy;

D.  mając na uwadze, że szacuje się, iż w latach 2009-2010 w więzieniach przebywało 633 909 osadzonych(9); mając na uwadze, że zielona księga Komisji, w której zawarto te dane statystyczne wskazuje na alarmującą sytuację pod następującymi względami:

E.  mając na uwadze, że postanowienia art. 3 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka nakładają na państwa członkowskie obowiązki nie tylko poprzez zakaz poddawania więźniów nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu, lecz również wzywają je do zapewnienia godnych warunków w zakładach karnych oraz do przeprowadzania szczegółowych i skutecznych dochodzeń w przypadku naruszenia praw więźniów;

F.  mając na uwadze, że w niektórych państwach członkowskich większość osadzonych to osoby przebywające w areszcie tymczasowym; mając na uwadze, że areszt tymczasowy to nadzwyczajny środek prawny oraz że wydłużające się okresy aresztowania tymczasowego mają szczególnie negatywny wpływ na osadzonych, mogą zaszkodzić współpracy sądów państw członkowskich i są sprzeczne z wartościami UE(14); mając na uwadze, że Europejski Trybunał Praw Człowieka wielokrotnie potępiał znaczną część państw członkowskich za naruszenie postanowień europejskiej konwencji praw człowieka w odniesieniu do aresztu tymczasowego;

G.  mając na uwadze, że jednym z problemów, na który państwa członkowskie często zwracają uwagę, jest brak środków na poprawienie warunków panujących w zakładach karnych oraz że konieczne może okazać się stworzenie nowego działu w budżecie w celu zachęcenia państw członkowskich do przestrzegania surowych norm;

H.  mając na uwadze, że zapewnienie osadzonym godziwych warunków bytowania i udostępnienie im programów pozwalających przygotować się na powrót na łono społeczeństwa pomaga zmniejszyć prawdopodobieństwo recydywy;

I.  mając na uwadze, że Rada przyjęła rezolucje i zalecenia (do których nie zawsze stosują się państwa członkowskie) dotyczące szczególnego problemu uzależnienia od narkotyków i zmniejszania związanych z nim zagrożeń oraz poświęcone w szczególności leczeniu uzależnienia od narkotyków w więzieniach i na wolności;

J.  mając na uwadze, że tylko 16 państw członkowskich ratyfikowało protokół fakultatywny do Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, podczas gdy siedem państw członkowskich podpisało go, ale jeszcze nie ratyfikowało(15);

K.  mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie przyznają parlamentarzystom i posłom do PE prawo odwiedzania więzień oraz że PE wezwał do przyznania tego prawa posłom do PE w całej UE(16);

L.  mając na uwadze, że dzieci znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji, jeżeli chodzi o pozbawienie wolności, a zwłaszcza tymczasowe aresztowanie;

M.  mając na uwadze, że w dniu 30 listopada 2009 r. Rada przyjęła plan działania na rzecz wzmocnienia praw proceduralnych osób podejrzanych i oskarżonych w postępowaniu karnym, który to plan stanowi część programu sztokholmskiego i określa najważniejsze zabezpieczenia, które pomogą zagwarantować przestrzeganie praw podstawowych w dążeniu do zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi w obszarze wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych;

N.  mając na uwadze komunikat Komisji – wydany na wyraźny wniosek Rady, zgodnie z założeniami programu sztokholmskiego i w odpowiedzi na wielokrotne apele Parlamentu – zatytułowany „Zwiększenie wzajemnego zaufania w europejskiej przestrzeni sądowej – Zielona księga w sprawie stosowania przepisów UE dotyczących wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w obszarze pozbawienia wolności”(17), który otwiera proces otwartych konsultacji z zainteresowanymi stronami na temat działań UE na rzecz poprawy warunków panujących w zakładach karnych w celu zapewnienia wzajemnego zaufania do współpracy sądowej, podkreśla zależność między warunkami panującymi w zakładach karnych a różnymi instrumentami UE, takimi jak europejski nakaz aresztowania czy europejski nakaz nadzoru, i stwierdza jednoznacznie, że UE mogłaby podjąć działania między innymi w następujących kwestiach: warunki panujące w zakładach karnych, areszt tymczasowy i sytuacja zatrzymanych dzieci;

1.  pozytywnie odnosi się do zielonej księgi Komisji; jest zaniepokojony alarmującymi warunkami panującymi w zakładach karnych w UE, apeluje do państw członkowskich o niezwłoczne podjęcie działań gwarantujących przestrzeganie i ochronę praw podstawowych więźniów, zwłaszcza praw osób znajdujących się w trudnej sytuacji, i uważa, iż we wszystkich państwach członkowskich należy stosować minimalne wspólne normy w zakresie warunków osadzenia(18);

2.  przyznaje ponownie, że warunki panujące w zakładach karnych mają zasadnicze znaczenie dla stosowania zasady wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości; uważa, że najważniejsze znaczenie w tym zakresie ma wspólna podstawa zaufania między organami sądowymi oraz lepsza znajomość krajowych systemów sądownictwa karnego;

3.  apeluje do Komisji i Agencji Praw Podstawowych o monitorowanie stanu warunków panujących w zakładach karnych w UE oraz o wspieranie działań państw członkowskich mających zagwarantować zgodność ich prawa i strategii politycznych z najwyższymi standardami w tym zakresie(19);

4.  apeluje do Komisji i pozostałych instytucji UE o przedłożenie wniosku ustawodawczego dotyczącego praw osób pozbawionych wolności, w tym określonych w swoich rezolucjach i zaleceniach PE(20), a także o opracowanie i wdrożenie minimalnych norm dotyczących warunków panujących w więzieniach i aresztach oraz jednolitych norm dotyczących odszkodowania dla osób niesłusznie pozbawionych wolności lub skazanych; apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby kwestia ta należała do priorytetów ich działań politycznych i aby przeznaczały odpowiednie zasoby ludzkie i finansowe w celu rozwiązania tej sytuacji;

5.  potwierdza wagę zapewnienia szczególnej ochrony osadzonym matkom i ich dzieciom, w tym stosowania środków alternatywnych w stosunku do pozbawienia wolności w najlepszym interesie dziecka, oraz wzywa państwa członkowskie i Komisję do aktywnego promowania i wspierania takich inicjatyw.

6.  podkreśla, że ważne jest zagwarantowanie przestrzegania praw podstawowych, a mianowicie prawa do obrony i prawa dostępu do adwokata, oraz praw osób podejrzanych i oskarżonych, wykluczających nieludzkie i poniżające traktowanie; przypomina w związku z tym znaczenie wniosku Komisji dotyczącego prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym oraz prawa do powiadomienia osoby trzeciej o zatrzymaniu;

7.  podkreśla, że jeżeli warunki osadzenia zostaną uznane za złe lub gdy istnieje ryzyko, że nie spełnią one norm wymaganych zgodnie z europejskimi regułami więziennymi Rady Europy, mogą one stanowić przeszkodę w przekazywaniu więźniów;

8.  apeluje, aby państwa członkowskie przeznaczały odpowiednie środki na restrukturyzację i modernizację więzień, by chroniły prawa więźniów, zapewniały skuteczną resocjalizację, przygotowywały więźniów do zwolnienia i integracji społecznej, zatrudniały funkcjonariuszy policji i służby więziennej wyszkolonych według najnowszych zasad zarządzania więzieniami i zgodnie z europejskimi standardami w zakresie praw człowieka, by prowadziły obserwację więźniów cierpiących na zaburzenia psychiczne i psychologiczne oraz by stworzyły odrębny dział w budżecie UE, z którego środki stanowiłyby zachętę do realizacji takich programów;

9.  potwierdza konieczność modernizacji zakładów karnych w państwach członkowskich, aby były one wyposażone w odpowiedni sprzęt techniczny, dysponowały większą powierzchnią, były przygotowane pod względem funkcjonalności do zapewnienia poprawy warunków życia osadzonych, gwarantując jednocześnie wysoki poziom bezpieczeństwa;

10.  apeluje do państw członkowskich o dopilnowanie, by aresztowanie tymczasowe pozostało środkiem nadzwyczajnym stosowanym w oparciu o surowe wymogi konieczności i proporcjonalności oraz przez ograniczony czas, zgodnie z podstawową zasadą domniemania niewinności i z prawem do niepozbawiania wolności; przypomina, że organ sądowy musi dokonywać okresowej oceny aresztu tymczasowego, a w sprawach transgranicznych należy stosować środki alternatywne takie jak europejski nakaz nadzoru; wzywa Komisję do przedłożenia wniosku ustawodawczego dotyczącego minimalnych norm w tym zakresie zgodnie z art. 82 ust. 2 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), zapisami Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej i Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;

11.  ponownie zaznacza, że państwa członkowskie muszą wywiązywać się ze zobowiązań podjętych na forach międzynarodowych i europejskich, by częściej zastępować karę pozbawienia wolności innymi środkami, np. środkami związanymi z dozorem kuratora i karami w zawieszeniu, łącznie z decyzjami podejmowanymi w Radzie Europy(21);

12.  wzywa państwa członkowskie do wdrożenia zaleceń wydanych przez CPT w następstwie wizyt w ich zakładach karnych;

13.  wzywa państwa członkowskie do podjęcia działań pozwalających zmniejszyć liczbę samobójstw popełnianych w więzieniach oraz do przeprowadzania szeroko zakrojonego i bezstronnego dochodzenia w sprawie wszelkich przypadków zgonów w więzieniu;

14.  wzywa państwa członkowskie i kraje kandydujące do podpisania i ratyfikowania protokołu fakultatywnego do Konwencji przeciwko torturom i pozostałym formom okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania oraz karania, który ustanawia system regularnych wizyt organów międzynarodowych i krajowych w zakładach karnych i powierza tym organom zadanie wizytowania więzień i przeprowadzania inspekcji, wysłuchiwania wniosków osadzonych, jak również sporządzania rocznych sprawozdań przedkładanych następnie odpowiedniemu parlamentowi; zachęca Unię Europejską, aby w ramach polityki wobec państw trzecich apelowała o podpisanie i ratyfikowanie protokołu fakultatywnego; wzywa UE i państwa członkowskie do ścisłej współpracy z tymi organami i do ich wspierania, również za pomocą odpowiednich zasobów i środków finansowych;

15.  wyraża przekonanie, że należy podjąć działania na poziomie UE, tak by posłowie parlamentów krajowych mogli odwiedzać zakłady karne oraz by prawo to przysługiwało również posłom do PE na terytorium UE;

16.  wzywa Komisję do przeanalizowania wpływu różnic w prawie karnym na warunki panujące w zakładach karnych w państwach członkowskich UE i do wydania zaleceń w tym zakresie, a mianowicie w odniesieniu do zastosowania środków alternatywnych, polityki uznawania za przestępstwo, aresztu tymczasowego, amnestii i ułaskawienia, przede wszystkim w dziedzinie migracji, nadużywania narkotyków i przestępczości młodocianych;

17.  Ponownie podkreśla znaczenie zapewnienia należytego traktowania dzieci, w sposób uwzględniający ich dobro, w tym jeżeli chodzi o oddzielenie ich od dorosłych i prawo do utrzymywania kontaktów z rodziną.

18.  wyraża przekonanie, że każde dziecko pozbawione wolności ma prawo do szybkiego dostępu do pomocy prawnej i innego rodzaju odpowiedniej pomocy, jak również prawo do zakwestionowania legalności pozbawienia wolności przed sądem lub innym właściwym organem.

19.  wyraża przekonanie, że państwa członkowskie powinny wprowadzić skuteczne i niezależne krajowe mechanizmy nadzoru w odniesieniu do więzień i aresztów;

20.  popiera prowadzone stale przez CPT i Komisarza ds. Praw Człowieka Rady Europy prace i misje rozpoznawcze w zakładach karnych w państwach członkowskich;

21.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy, Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy, Komisarzowi ds. Praw Człowieka Rady Europy, Europejskiemu Komitetowi ds. Zapobiegania Torturom, Europejskiemu Trybunałowi Praw Człowieka, Komitetowi ONZ ds. Praw Człowieka, Komitetowi ONZ ds. Zwalczania Tortur, specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. tortur oraz Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Praw Człowieka.

(1) Wyczerpujący wykaz zaleceń i rezolucji Rady Europy w zakresie prawa karnego znajduje się na stronie: http://www.coe.int/prison. (2) Dz.U. C 32 z 5.2.1996, s. 102. (3) Dz.U. C 98 z 9.4.1999, s. 299. (4) Dz.U. C 83 E z 2.4.2004, s. 180. Ust. 23: „nakłania Radę i Komisję do przyspieszenia dochodzenia w zakresie warunków przetrzymywania i warunków panujących w więzieniach w UE, w celu przyjęcia dyrektywy ramowej w sprawie praw więźniów i wspólnych minimalnych norm pozwalajacych zagwarantować im prawa w oparciu o postanowienia art. 6 [TUE]”. Zob. także rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 września 2003 r. w sprawie stanu praw podstawowych w Unii Europejskiej (2002) (Dz.U. C 76 E z 25.3.2004, s. 412), a w szczególności jej ust. 22: „ogólnie rzecz biorąc wyraża przekonanie, że należy również dołożyć wszelkich starań w europejskim obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, by wykorzystać europejskie możliwości w celu poprawy działalności policji i systemu więziennictwa, np. przez przygotowanie ramowej decyzji w sprawie minimalnych norm, które pozwolą chronić prawa więźniów w UE”. (5) Dz.U. C 102 E z 28.4.2004, s. 154 (6) Dz.U. C 285 E, 21.10.2010, s. 12. W ust. 112 Parlament wzywa do utworzenia w UE przestrzeni wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych w oparciu o poszanowanie praw podstawowych, zasadę wzajemnego uznawania oraz potrzebę zachowania spójności krajowych systemów prawa karnego, czemu mają służyć minimalne normy dotyczące warunków w więzieniach i aresztach oraz wspólny zbiór praw więźniów w UE„. (7) Dz.U. L 190 z 18.7.2002, s. 1. (8) Dz.U. L 327 z 5.12.2008, s. 27. (9) Dane przedstawione przez Komisję w zielonej księdze w sprawie warunków panujących w zakładach karnych (COM(2011)0327); szczegółowe dane można znaleźć na stronie Rady Europy, obszar 1: http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/cdpc/Bureau%20documents/PC-CP(2011)3%20E%20-%20SPACE%20I%202009.pdf ;obszar 2: http://www3.unil.ch/wpmu/space/files/2011/02/Council-of-Europe_SPACE-II-2009-E.pdf (10) W UE jest to średnio 107,3; przepełnienie obserwuje się w 13 państwach członkowskich, jak również w Anglii, Walii i Szkocji, więzienia są najbardziej przeludnione w Bułgarii (155,6), we Włoszech (153), na Cyprze (150,5), w Hiszpanii (136,3) i w Grecji (129,6). (11) W UE jest to średnio 21,7, najwięcej w Luksemburgu (69,5), na Cyprze (59,6), w Austrii (45,8), w Grecji (43,9) i Belgii (41,1). (12) W UE jest to średnio 24,7, najwięcej w Luksemburgu (47,2), we Włoszech (43,6), na Cyprze (38,4). (13) Sprawozdania CPT zwracają uwagę na utrzymujące się poważne problemy, takie jak złe traktowanie oraz nieodpowiednie warunki panujące w zakładach karnych, niewłaściwe zajęcia i niewłaściwa opieka zdrowotna. (14) Harmonogram działań mających na celu umocnienie praw procesowych osób podejrzanych lub oskarżonych w postępowaniach karnych, 2009/C295/01, z 30 listopada 2009 r. (15) Protokół ratyfikowały: Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Polska, Rumunia, Słowenia, Szwecja i Zjednoczone Królestwo. Protokół podpisały, lecz jeszcze go nie ratyfikowały: Austria, Belgia, Finlandia, Grecja, Irlandia, Portugalia, Włochy. Źródło: http://www.apt.ch/npm/OPCAT0911.pdf. (16) Zob. na przykład: rezolucja Parlamentu z dnia 17 grudnia 1998 r. w sprawie warunków więziennych w Unii Europejskiej: ulepszenia i kary zastępcze, ust. 41: „apeluje o przyznanie posłom do Parlamentu Europejskiego prawa do odwiedzania i przeprowadzania inspekcji więzień i aresztów dla uchodźców na terytorium Unii Europejskiej”. (17) COM(2011) 0327; zob. http://ec.europa.eu/justice/policies/rights/docs/com_2011_327_en.pdf (18) Np. opracowane przez Radę Europy europejskie reguły więzienne. (19) Np. standardy ustanowione przez Radę Europy, Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom, Europejski Trybunał Praw Człowieka (oraz jego odnośne orzecznictwo), Komisję Praw Człowieka ONZ, Komitet ONZ ds. Zwalczania Tortur i specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. tortur. (20) Zob. ust. 1 lit. c) zalecenia z dnia 9 marca 2004 r. (21) Np. zalecenie CM/Rec(2010)1 Komitetu Ministrów w sprawie przyjętych przez Radę Europy zasad zwolnienia warunkowego.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia Protokołu do Umowy o partnerstwie i współpracy między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Uzbekistanu, z drugiej strony, zmieniającego umowę w celu rozszerzenia postanowień umowy na dwustronny handel wyrobami włókienniczymi, mając na uwadze wygaśnięcie dwustronnej umowy dotyczącej wyrobów włókienniczych (16384/2010 – C7-0097/2011 – 2010/0323(NLE))

P7_TA(2011)0586 A7-0427/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając projekt decyzji Rady (16384/2010),

–  uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na podstawie art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) pkt (v) oraz art. 207 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (C7–0097/2011),

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje z dnia 15 listopada 2007 r.(1), z dnia 26 października 2006 r.(2), z dnia 27 października 2005 r.(3) i z dnia 9 czerwca 2005 r.(4) w sprawie Uzbekistanu, z dnia 12 marca 1999 r. w sprawie umowy o partnerstwie i współpracy między UE i Uzbekistanem(5), z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zewnętrznego wymiaru polityki społecznej promującej standardy pracy, standardy socjalne i odpowiedzialność społeczną przedsiębiorstw europejskich(6), z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych(7),

–  uwzględniając umowę między Europejską Wspólnotą Gospodarczą i Uzbekistanem w sprawie handlu wyrobami włókienniczymi(8) oraz decyzję Rady 2000/804/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie zawarcia umów dotyczących handlu wyrobami włókienniczymi z niektórymi państwami trzecimi (w tym z Uzbekistanem)(9),

–  uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy ustanawiającą partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony oraz Republiką Uzbekistanu z drugiej strony(10), a w szczególności jej art. 16, który stanowi, że „niniejszy tytuł nie ma zastosowania do handlu wyrobami włókienniczymi objętymi rozdziałami 50-63 Nomenklatury Scalonej. Handel tymi produktami reguluje odrębna umowa parafowana w dniu 4 grudnia 1995 roku i stosowana tymczasowo od dnia 1 stycznia 1996 roku.”,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Uzbekistanu z dnia 25 października 2010 r.(11), z dnia 27 października 2009 r.(12), 16 grudnia 2008 r.(13), 27 października 2008 r.(14), z dnia 13 października 2008 r.(15) i 29 kwietnia 2008 r.(16), w których podniesiono kwestie dotyczące praw człowieka, demokratyzacji i państwa prawa w Uzbekistanie,

–  uwzględniając uwagi końcowe Komitetu Praw Człowieka ONZ (z 2005 r.(17) i 2010 r.(18)), uwagi końcowe Komitetu Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych ONZ (z 2006 r.)(19), uwagi końcowe Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet (z 2010 r.)(20), uwagi końcowe Komitetu Praw Dziecka ONZ (z 2006 r.)(21) , sprawozdanie grupy roboczej ds. powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka w Uzbekistanie (z 2009 r.)(22), a także sprawozdanie Komitetu Konferencji Ogólnej MOP do Spraw Stosowania Konwencji i Zaleceń MOP (Komitet Standardów) (z 2010 r.(23)), sprawozdanie Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń dotyczące konwencji w sprawie najgorszych form pracy dzieci (z 2010 r.(24) i 2011 r.(25)) oraz sprawozdanie Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń dotyczące konwencji w sprawie zniesienia pracy przymusowej (z 2010 r.(26) i 2011 r.(27)), przy czym we wszystkich tych dokumentach wyraża się zaniepokojenie problemem ciągłego wykorzystywania pracy dzieci w Uzbekistanie,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Upowszechnianie godnej pracy dla wszystkich: wkład Unii w realizację programu godnej pracy na świecie” (COM(2006)0249),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Większy nacisk na kwestię dzieci w działaniach zewnętrznych UE” (COM(2008)0055) oraz dokument roboczy służb Komisji Europejskiej w sprawie zwalczania pracy dzieci (SEC(2010)0037),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie pracy dzieci z dnia 14 czerwca 2010 r. oraz wezwanie przez nią Komisji, aby „uwzględniając doświadczenia międzynarodowe i opinie odpowiednich organizacji międzynarodowych, przeanalizowała związek między najgorszymi formami pracy dzieci i handlem oraz przedstawiła przed końcem 2011 roku sprawozdanie w tej sprawie”(28),

–  uwzględniając konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy, w szczególności Konwencję dotyczącą najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia (nr 138) z 1973 r.(29) oraz Konwencję dotyczącą zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci (nr 182) z 1999 r.(30), ratyfikowane przez Uzbekistan odpowiednio w latach 2009 i 2008, w następstwie których przyjęto w Uzbekistanie narodowy plan działania,

–  uwzględniając art. 15 rozporządzenia Rady (WE) nr 732/2008 z dnia 22 lipca 2008 r. wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych na okres od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 31 grudnia 2011 r.(31) (rozporządzenie w sprawie GSP), jak również art. 19 wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzającego ogólny system preferencji taryfowych (COM(2011)0241),

–  uwzględniając apele rozmaitych organizacji pozarządowych(32) i związków zawodowych(33) nawołujące do zbadania kwestii preferencji taryfowych dla Uzbekistanu,

–  uwzględniając program orientacyjny dla Azji Środkowej w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI) na lata 2011-2013(34),

–  uwzględniając art. 81 ust. 3 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie wstępne Komisji Handlu Międzynarodowego oraz opinię Komisji Spraw Zagranicznych (A7-0427/2011),

A.  mając na uwadze, że umowa o partnerstwie i współpracy nie obejmuje wyrobów włókienniczych, a dotyczyło ich porozumienie dwustronne, które wygasło w 2005 r., powodując niepewność prawną dla eksporterów z UE, ponieważ Uzbekistan (niebędący członkiem WTO) może podwyższać cła importowe, podczas gdy UE stosuje do wszystkich krajów na świecie zasadę najwyższego uprzywilejowania (pod względem taryf),

B.  mając na uwadze, że protokół ma na celu objęcie wyrobów włókienniczych umową o partnerstwie i współpracy, dzięki czemu obie strony przyznają sobie status najwyższego uprzywilejowania, co położy kres niepewności prawnej dla unijnych eksporterów wyrobów włókienniczych,

C.  mając na uwadze, że uprzednio Unia usunęła tę niepewność prawną dla unijnych eksporterów wyrobów włókienniczych poprzez dokonanie zmian w umowach o partnerstwie i współpracy z różnymi krajami (np. z Azerbejdżanem w 2007 r. i Kazachstanem w 2008 r.),

D.  mając na uwadze, że art. 2 Umowy o partnerstwie i współpracy z Uzbekistanem stanowi, że „poszanowanie demokracji, zasad prawa międzynarodowego i praw człowieka określonych w szczególności w Karcie Narodów Zjednoczonych, Akcie końcowym z Helsinek i w Paryskiej Karcie Nowej Europy oraz zasad gospodarki rynkowej, w tym ogłoszonych w dokumentach Konferencji KBWE w Bonn, stanowi podstawę polityki wewnętrznej i zewnętrznej Stron oraz podstawowy element partnerstwa i niniejszej Umowy”.

E.  mając na uwadze, że Rada stwierdziła w dniu 25 października 2010 r., iż „pozostaje jednak poważnie zaniepokojona ogólną sytuacją w zakresie praw człowieka, demokratyzacji i praworządności w Uzbekistanie ”,

F.  mając na uwadze, że rząd Uzbekistanu podejmuje obecnie istotne kroki na drodze do osiągnięcia demokracji,

G.  mając na uwadze, że rząd Uzbekistanu postępuje wbrew wynikom posiedzenia ministerialnego Unia Europejska – Azja Środkowa, które odbyło się w dniu 7 kwietnia 2011 r. w Taszkiencie i na którym „strony przypomniały, że rozwój silnego społeczeństwa obywatelskiego stanowi integralną część rozwoju demokracji”;

H.  mając na uwadze, że Uzbekistan odziedziczył i utrzymywał w dużej mierze niezreformowany państwowy ustrój rolny, podczas gdy inne kraje w tym samym regionie, takie jak Kazachstan i w mniejszym stopniu Tadżykistan, modernizują swoje rolnictwo i rozwiązują wiele problemów(35); mając na uwadze, że rzeczywista reforma rolna, której towarzyszyć będzie mechanizacja, pozwoli znacznie ograniczyć zjawisko zmuszania dzieci do pracy i marnotrawienie wody oraz pozytywnie wpłynie na rentowność upraw;

I.  mając na uwadze, że uzbeccy rolnicy mogą być oficjalnie wolnymi podmiotami, ale dzierżawią ziemię i kupują nawozy od rządu oraz są zobowiązani do przestrzegania kwot ustalonych przez rząd, podczas gdy rząd kupuje od nich bawełnę po ustalonej cenie i zarabia znaczne kwoty ze sprzedaży tej bawełny na rynku światowym za dużo wyższą cenę,

J.  mając na uwadze, że prezydencja Rady przypomniała w oświadczeniu Unii wydanym na posiedzeniu Międzynarodowej Organizacji Pracy w czerwcu 2011 r. „dobrze udokumentowane zarzuty i szeroki konsensus wśród organów Narodów Zjednoczonych, UNICEF-u, reprezentatywnych organizacji pracodawców i pracowników oraz organizacji pozarządowych, zgodnie z którymi pomimo podjętych przez rząd Uzbekistanu prawnych zobowiązań do zlikwidowania przymusowej pracy dzieci w praktyce rok po roku szacunkowa liczba od 0,5 mln do 1,5 mln dzieci w wieku szkolnym jest nadal zmuszanych do udziału w niebezpiecznej pracy przy zbiorze bawełny nawet do trzech miesięcy każdego roku”,

K.  mając na uwadze, że szkoły są zamykane w okresie jesiennych zbiorów, co utrudnia edukację,

L.  mając na uwadze, że dzieciom, ich nauczycielom i rodzicom grozi kara za nieposłuszeństwo,

M.  mając na uwadze, że jak stwierdził rząd Uzbekistanu, „pomoc starszych dzieci w przedsiębiorstwie rodzinnym należy do tradycji”, a „zarzuty dotyczące powszechnej pracy przymusowej w rolnictwie są bezpodstawne”(36),

N.  mając na uwadze, że niezależni obserwatorzy międzynarodowi zebrali dowody potwierdzające, że praca przymusowa, a w szczególności praca przymusowa dzieci, jest praktyką stosowaną regularnie i w sposób zorganizowany, wiążącą się z wywieraniem nacisku na nauczycieli i rodziny przy udziale sił policyjnych i służb bezpieczeństwa;

O.  mając na uwadze, że jak dotąd rząd Uzbekistanu odmawia wstępu niezależnym misjom obserwacyjnym, których zadaniem byłoby naświetlenie faktów i zgromadzenie informacji na temat okresu trwania jesiennych zbiorów, warunków pracy i stanu zdrowia pracujących dzieci w wieku szkolnym, ich wieku oraz w odpowiednich przypadkach na temat kar grożących im za nieposłuszeństwo,

P.  mając na uwadze, że zdaniem Komisji wywóz tekstyliów i odzieży z UE do Uzbekistanu stanowi 0,05% unijnego wywozu tekstyliów i odzieży,

Q.  mając na uwadze, że Unia jest jednym z głównych importerów bawełny z Uzbekistanu, przy czym, jak się szacuje, przywóz ten waha się w ciągu ostatnich dziesięciu lat między 6 %(37) a 23 %(38) eksportu uzbeckiej bawełny,

R.  mając na uwadze, że w oparciu o zasady i cele działań zewnętrznych Unii ma ona moralny obowiązek wykorzystywania swej pozycji jako jednego z głównych partnerów handlowych i poważnego importera bawełny z Uzbekistanu w celu zaprzestania korzystania z przymusowej pracy dzieci w tym kraju; mając w związku z tym na uwadze, że protokołu nie można traktować jak czysto technicznego porozumienia, dopóki kwestie praw człowieka, takie jak przymusowa praca dzieci, podnoszone są właśnie w odniesieniu do zbioru bawełny,

S.  mając na uwadze, że uczciwy i otwarty handel międzynarodowy wymaga konkurencyjności na równych zasadach oraz że czynniki gospodarcze wpływające na ustalanie cen eksportowanych do Unii produktów nie mogą być zniekształcane praktykami niezgodnymi z podstawowymi zasadami poszanowania praw człowieka i praw dziecka;

T.  mając na uwadze, że wielu detalicznych sprzedawców tekstyliów, w tym europejskich, postanowiło nie kupować już bawełny z Uzbekistanu i o zobowiązaniu tym powiadomią wszystkich swoich dostawców(39),

U.  mając na uwadze, że Rada stwierdziła w swoich konkluzjach na temat pracy dzieci z dnia 14 czerwca 2010 r., iż jest w pełni świadoma roli i odpowiedzialności Unii w staraniach o  zaprzestanie pracy dzieci,

V.  mając na uwadze, że przewodniczący Komisji J. M. Barroso wezwał prezydenta Uzbekistanu Islama Karimowa, aby dopuścił do misji obserwacyjnej Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), która zajęłaby się problemem wszelkich jeszcze się utrzymujących praktyk związanych z pracą dzieci(40),

W.  mając na uwadze, że pomoc Unii dla Uzbekistanu w ramach strategii UE dotyczącej Azji Środkowej jak dotąd w niewielkim stopniu dotyczyła reformy rolnej,

X.  mając na uwadze, że Komisja również zdecydowanie nalega na misje obserwacyjne MOP jako na jedyny odpowiedni organ monitorujący w związku z dochodzeniem w sprawie czasowego wycofania preferencji taryfowych, przyjmuje propozycję Komisji dotyczącą rezygnacji z tego wymogu w związku z przeglądem rozporządzenia w sprawie GSP,

Y.  mając na uwadze, że w XXI w. woda jest ważnym zasobem i dlatego jej ochrona powinna być priorytetem; mając na uwadze, że z powodu niedostatecznych norm środowiskowych i mało skutecznej infrastruktury irygacyjnej produkcja bawełny w Uzbekistanie w latach 1990-2008 przyczyniła się do poważnego zmniejszenia powierzchni Jeziora Aralskiego;

1.  wzywa Radę i Komisję do uwzględnienia następujących zaleceń:

2.  stwierdza, że Parlament rozważy udzielenie zgody na podpisanie protokołu wyłącznie po umożliwieniu przez władze Uzbekistanu obserwatorom MOP nieskrępowanego i dokładnego monitorowania sytuacji oraz po potwierdzeniu przez nich, że wdrożono konkretne reformy, które przyniosły istotne wyniki w postaci rozpoczęcia procesu eliminowania zjawiska pracy przymusowej i pracy dzieci na poziomie krajowym, na poziomie wilajetów i na poziomie lokalnym;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do domagania się przeprowadzenia dalszych dyskusji z udziałem Komisji i Rady;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządowi i parlamentowi Uzbekistanu.

(1) Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 478. (2) Dz.U. C 313 E z 20.12.2006, s. 466. (3) Dz.U. C 272 E z 9.11.2006, s. 456. (4) Dz.U. C 124 E z 25.5.2006, s. 422. (5) Dz.U. C 175 E z 21.6.1999, s. 432. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0260. (7) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0434. (8) Dz.U. L 123 z 17.5.1994, s. 745. (9) Dz.U. L 326 z 22.12.2000, s. 63. (10) Dz.U. L 229 z 31.8.1999, s. 3. (11) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/117329.pdf (12) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/gena/110783.pdf (13) http://ec.europa.eu/sport/information-center/doc/timeline/european_council_12-12-2008_conclusions_en.pdf (14) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/gena/110783.pdf (15) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cmsUpload/103295.pdf (16) http://www.eu2008.si/si/News_and_Documents/Council_Conclusions/April/0428_GAERC4.pdf (17) Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka (UNHCHR), skrócona nazwa paktu: MPPOiP, Concluding observations of the Human Rights Committee: (Uwagi końcowe Komitetu Praw Człowieka: Uzbekistan. 26/04/2005. (CCPR/CO/83/UZB. (uwagi końcowe/ komentarze), http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/(Symbol)/CCPR.CO.83.UZB.En?Opendocument (18) ONZ, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, powszechnie dostępny, CCPR/CO/3/UZB z 25 marca 2010 r., Concluding observations of the Human Rights Committee (Uwagi końcowe Komitetu Praw Człowieka), Uzbekistan (www2.ohchr.org/english/bodies/hrc/docs/co/Uzbekistan98_AUV.doc)) (19) http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/%28Symbol%29/E.C.12.UZB.CO.1.En?Opendocument (20) ONZ, Konwencja ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, CEDAW/C/UZB/CO/4, dostępność: powszechna, z dnia 5 lutego 2010 r., Concluding observations of the Committee on the Elimination of Discrimination against Women (Uwagi końcowe Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet), Uzbekistan, (http://www2.ohchr.org/english/bodies/cedaw/docs/co/CEDAW-C-UZB-CO-4.pdf) (21) Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCRH), Komitet Praw Dziecka, Concluding observations (Uwagi końcowe): Uzbekistan. 02/06/2006. (CRC/C/UZB/CO/2.), (http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/(Symbol)/CRC.C.UZB.CO.2.En?Opendocument) (22) http://lib.ohchr.org/HRBodies/UPR/Documents/Session3/UZ/A_HRC_10_82_Add1_Uzbekistan_E.pdf (23) Międzynarodowa Organizacja Pracy, sprawozdanie za 2010 r. Komitetu Konferencji Ogólnej MOP do Spraw Stosowania Konwencji i Zaleceń MOP (Komitet Standardów), sesja dziewięćdziesiąta dziewiąta, Genewa, 2010 r.,(http://www.ilo.org/global/standards/applying-and-promoting-international-labour-standards/conference-committee-on-the-application-of-standards/lang--en/index.htm) (24) Międzynarodowa Konferencja Pracy, sesja dziewięćdziesiąta dziewiąta, 2010 r., sprawozdanie Komitetu Ekspertów ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń, (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_123424.pdf) (25) Międzynarodowa Konferencja Pracy, sesja setna, 2011 r., sprawozdanie Komitetu Ekspertów ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń (ILC. 100/III/1A), (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_151556.pdf) (26) http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_123424.pdf (27) http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_151556.pdf (28) Rada Unii Europejskiej, konkluzje Rady w sprawie pracy dzieci, 3023. posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych, Luksemburg, 14 czerwca 2010 r., (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/foraff/115180.pdf) (29) Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, Konwencja dotycząca najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia (uwaga: data wejścia w życie: 19.06.1976) konwencja: C138, Genewa 26.06.1973, (http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C138) (30) Konferencja Ogólna Międzynarodowej Organizacji Pracy, Konwencja C182 w sprawie najgorszych form pracy dzieci, 1999, Genewa 17.06.1999, (http://www.ilo.org/ilolex/cgi-lex/convde.pl?C182) (31) Dz.U. L 211 z 6.8.2008, s. 1 (32) Business Social Compliance Initiative, C.W.F Children Worldwide Fashion, Anti-Slavery International, Uzbek-German Forum for Human Rights and Ethical Trading Initiative (Inicjatywa na Rzecz Przestrzegania Kwestii Społecznych przez Przedsiębiorstwa, organizacje C.W.F. Children Worldwide Fashion i Anti-Slavery International, Inicjatywa Uzbecko-Niemieckiego Forum na rzecz Praw Człowieka i Etycznego Handlu) (33) ITUC-ETUC (34) Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Stosunków Zewnętrznych, Dyrekcja ds. Europy Wschodniej, Zakaukazie, Republiki Środkowoazjatyckie, program orientacyjny DCI na lata 2011-2013, s. 54, (http://www.eeas.europa.eu/central_asia/docs/2010_ca_mtr_en.pdf) (35) Co się zmieniło? Szkoła Studiów Orientalnych i Afrykanistycznych, Uniwersytet Londyński, listopad 2010 r., (http://www.soas.ac.uk/cccac/centres-publications/file64329.pdf) (36) Sprawozdanie za rok 2011 r. Komitetu Ekspertów MOP ds. Stosowania Konwencji i Zaleceń, s. 429, (http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@ed_norm/@relconf/documents/meetingdocument/wcms_151556.pdf) (37) Źródło: Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Handlu. (38) http://unctad.org/infocomm/francais/coton/marche.htm. (39) International Labor Rights Forum, (Międzynarodowe Forum Prawa Pracy) http://www.laborrights.org/stop-child-forced-labor/cotton-campaign/company-response-to-forced-child-labor-in-uzbek-cotton) (40) Oświadczenie przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso po spotkaniu z prezydentem Uzbekistanu Islamem Karimowem (http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/11/40&type=HTML)

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii Europejskiej

P7_TA(2011)0587 RC-B7-0727/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie promowania mobilności pracowników w Unii Europejskiej(1),

–  uwzględniając art. 21, 45 i 47 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) oraz art. 15, 21, 29, 34 i 45 Karty praw podstawowych,

–  uwzględniając art. 151 Traktatu TFUE,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (EWG) nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty(2),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 grudnia 2007 r. zatytułowany „Mobilność, instrument na rzecz większej liczby lepszych miejsc pracy: Europejski plan działania na rzecz mobilności w zatrudnieniu(2007-2010)” (COM(2007)0773),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 listopada 2008 r. w sprawie skutków swobodnego przepływu pracowników w kontekście rozszerzenia UE (COM(2008)0765),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 lipca 2010 r. zatytułowany „Potwierdzenie zasady swobodnego przepływu pracowników: prawa oraz główne zmiany” (COM(2010)0373),

–  uwzględniają swą rezolucję z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie uregulowań przejściowych ograniczających swobodny przepływ pracowników w obrębie rynków pracy UE(3),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Rady z dnia 11 listopada 2011 r. w sprawie funkcjonowania uzgodnień przejściowych w zakresie swobodnego przepływu pracowników z Bułgarii i Rumunii (COM(2011)0729),

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie rozpoznania utrzymujących się przeszkód w mobilności na wewnętrznym rynku pracy,

–  uwzględniając art. 115 ust. 5 oraz art. 110 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że prawo do zamieszkania i pracy w innym państwie członkowskim Unii jest jedną z podstawowych wolności UE, gwarantujących równe traktowanie i ochronę przed dyskryminacją ze względu na narodowość, oraz stanowi podstawowy element obywatelstwa Unii potwierdzony w traktatach; mając jednak na uwadze, że obywatele dwóch państw członkowskich wciąż napotykają przeszkody w korzystaniu ze swego prawa do podejmowania zatrudnienia na terytorium innych państw członkowskich;

B.  mając na uwadze, że zgodnie z komunikatem Komisji z dnia 11 listopada 2011 r. mobilni pracownicy z Rumunii i Bułgarii wywarli pozytywny wpływ na gospodarki państw członkowskich, które ich przyjęły;

C.  mając na uwadze, że nie zgłoszono negatywnych skutków w tych państwach członkowskich, które nie wprowadziły środków przejściowych dotyczących swobodnego przepływu pracowników pochodzących z państw członkowskich, które przystąpiły do UE w 2004 i 2007 r.; mając na uwadze, że część państw członkowskich postanowiła nadal stosować ograniczenia dotyczące swoich rynków pracy w odniesieniu do obywateli Rumunii i Bułgarii, w większej mierze w reakcji na naciski polityczne, niż na uzasadniony wysiłek zmierzający do zapobieżenia ewentualnym negatywnym skutkom dla swych gospodarki oraz rynków pracy;

D.  mając na uwadze, że zgodnie z najnowszymi danymi statystycznymi na koniec 2010 r. mobilni pracownicy z Rumunii i Bułgarii mieszkający na terytorium innych państw członkowskich stanowili 0,6 % ogółu ludności UE;

E.  mając na uwadze, że napływ pracowników z Rumunii i Bułgarii pozytywnie wpłynął na rynki krajów przyjmujących, ponieważ pracownicy ci byli zatrudniani w zawodach lub sektorach charakteryzujących się niedoborami siły roboczej;

F.  mając na uwadze, że w swym najnowszym komunikacie Komisja stwierdziła, że mobilni pracownicy z Rumunii i Bułgarii prawdopodobnie w większym stopniu znajdują się w gospodarczo produktywnym okresie swego życia, niż obywatele krajów przyjmujących, opierając się na fakcie, że mobilni pracownicy z tych dwóch państw UE poniżej 35. roku życia stanowią 65% ogółu migrantów w wieku produkcyjnym, w porównaniu do 34% w UE-15;

G.  mając na uwadze, że aktualne dane Eurostatu wykazują, że mobilni pracownicy z Rumunii i Bułgarii nie mają żadnego istotnego wpływu na zarobki i poziom bezrobocia w państwach przyjmujących;

H.  mając na uwadze, że przepływ pracowników mobilnych jest podyktowany głównie popytem na siłę roboczą, i mając na uwadze, że w dobie rozbieżności między popytem na pracę a jej podażą na szczeblu europejskim przejściowe bariery mogą hamować rozwój gospodarczy europejskich przedsiębiorstw oraz podważać prawo do pracy i zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego;

I.  mając na uwadze, że pracownicy rumuńscy i bułgarscy stoją w obliczu całkowitego lub częściowego ograniczania swej podstawowej wolności, jaką jest swoboda przemieszczania się wynikająca z zasady równego traktowania uznanej w traktatach, mając również na uwadze, że równocześnie transgraniczna mobilność pracowników w ramach „świadczenia usług” w coraz większym stopniu zastępuje swobodny przepływ pracowników i mogłaby doprowadzić do nieuczciwej konkurencji pod względem płac i warunków pracy;

J.  mając na uwadze, że swobodny przepływ pracowników stanowi pozytywny społeczno-gospodarczy przykład dla UE i państw członkowskich, będąc kamieniem milowym w kontekście integracji UE, rozwoju gospodarczego, spójności społecznej, awansu zawodowego jednostki, neutralizowania negatywnych skutków kryzysu gospodarczego i tworzenia z Europy większej potęgi gospodarczej przygotowanej do stawiania czoła wyzwaniom wynikającym z przemian na świecie;

K.  mając na uwadze, że najnowsze przemiany w naszych społeczeństwach, w szczególności w reakcji na zmiany w przemyśle, globalizację, pojawienie się nowych modeli pracy, zmiany demograficzne oraz rozwój środków transportu, wymagają wyższego stopnia mobilności pracowników;

L.  mając na uwadze, że mobilność wewnątrz UE ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia wszystkim europejskim obywatelom takich samych praw i obowiązków;

M.  mając na uwadze, że w najnowszym komunikacie Komisji Europejskiej stwierdzono, iż zakłócenia na krajowych rynkach pracy wynikają z różnych czynników, np. z kryzysu finansowego i gospodarczego oraz z problemów strukturalnych na rynku pracy, a nie z napływu pracowników rumuńskich i bułgarskich;

N.  mając na uwadze, że w 2010 r. pracownicy rumuńscy i bułgarscy stanowili zaledwie 1% wszystkich bezrobotnych w UE (w wieku od 15 do 64 lat), natomiast w przypadku obywateli państw trzecich liczba ta wynosi 4,1%, co jasno wskazuje, iż pracownicy ci nie mają wpływu na kryzys na rynku pracy poszczególnych państw;

O.  mając na uwadze, że w kontekście obecnej recesji gospodarczej na szczeblu europejskim przekazy pieniężne wysyłane przez pracowników do krajów pochodzenia mogą mieć wyraźny pozytywny wpływ na bilans płatniczy państw, z których są wysyłane;

P.  mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie zapowiedziały, że zamierzają utrzymać do 2014 r. ograniczenia dotyczące bułgarskich i rumuńskich pracowników, inne zaś ogłosiły, że otworzą swe rynki pracy dla wszystkich pracowników UE;

1.  uważa, że mobilności pracowników w UE nie powinno się uznawać za zagrożenie dla krajowych rynków pracy;

2.  wzywa państwa członkowskie do zniesienia wszelkich obowiązujących środków przejściowych, gdyż nie ma realnego uzasadnienia gospodarczego dla ograniczania prawa Rumunów i Bułgarów do pracy i zamieszkania na terytorium innego państwa członkowskiego; uważa, że przeszkody te wywołują skutki przeciwne do zamierzonego dla obywateli UE; apeluje, by w całej Unii rzeczywiście egzekwowano klauzulę pierwszeństwa;

3.  wzywa Radę do poparcia najnowszego sprawozdania Komisji dla Rady w sprawie funkcjonowania uzgodnień przejściowych w zakresie swobodnego przepływu pracowników z Bułgarii i Rumunii (COM(2011)0729) i do kierowania się proponowaną linią przy ocenianiu, czy ograniczenia przejściowe to korzystny i niezbędny środek;

4.  wzywa Komisję do zaproponowania jasnej definicji pojęcia „poważnych zakłóceń na rynku pracy lub groźby takich zakłóceń”;

5.  wzywa Komisję do opracowania zestawu jasnych wskaźników oraz lepszej metodologii opartnej na wskaźnikach gospodarczych i społecznych, któremożna by wykorzystać do oceny, czy istnieje wyraźne uzasadnienie dla przedłużenia całkowitych lub częściowych ograniczeń nałożonych przez państwa członkowskie celem powstrzymania zakłóceń na ich krajowych rynkach pracy, jakie mogliby powodować pracownicy rumuńscy i bułgarscy, a także do stosowania takiego podejścia również wtedy, gdy dane państwo członkowskie domaga się zezwolenia na wprowadzenie klauzuli ochronnej;

6.  wzywa Komisję, by w sposób jak najbardziej przejrzysty podała do wiadomości publicznej kryteria, na podstawie których danemu państwu członkowskiemu wolno utrzymać przejściowe bariery, z uwzględnieniem wpływu takiej decyzji na gospodarkę Unii Europejskiej i przyjętą przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości wykładnię w kwestii rygorystycznego interpretowania odstępstw od podstawowych wolności;

7.  uważa, że państwa członkowskie, które utrzymują ograniczenia bez udzielenia jasnego i przejrzystego uzasadnienia powiązanego z poważnymi zakłóceniami na rynku pracy zgodnie z odpowiednimi orzeczeniami Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości naruszają traktaty; wzywa Komisję jako strażniczkę traktatów do zapewnienia przestrzegania zasady swobody przepływu;

8.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zniesienia restrykcyjnych okresów przejściowych, by obywatele Bułgarii i Rumunii mogli czerpać korzyści z równego traktowania uznanego w traktatach, co zapewni uczciwą konkurencję między przedsiębiorstwami i będzie zapobiegać dumpingowi socjalnemu i gospodarczemu;

9.  zauważa, że środki przejściowe przynoszą skutki odwrotne do zamierzonych, jeśli chodzi o zwalczanie fałszywego samozatrudnienia, pracy niezgłaszanej i nielegalnego zatrudnienia, gdyż pracownicy niemający swobody legalnego zatrudnienia na rynku pracy czasami decydują się na fałszywe samozatrudnienie lub pracę nielegalną, co prowadzi do nadużyć ich praw pracowniczych;

10.  wzywa UE-25 do przeprowadzenia konsultacji z organizacjami pracodawców i pracowników przed podjęciem decyzji w sprawie zakończenia bądź przedłużenia całkowitych lub częściowych ograniczeń swobodnego przepływu pracowników z Rumunii i Bułgarii;

11.  wzywa państwa członkowskie, które zamierzają utrzymać ograniczenia dotyczące swoich rynków pracy w odniesieniu do pracowników z Rumunii i Bułgarii, by przedstawiły w jasny i przejrzysty sposób pełne uzasadnienie, zgodne ze sporządzonymi przez Komisję kryteriami i metodologią oraz poparte przekonującymi argumentami i danymi, w tym wszelkimi wskaźnikami społeczno-gospodarczymi, które skłoniły je od przyjęcia wniosku, że mobilność geograficzna prowadzi do poważnych zakłóceń na krajowym rynku pracy;

12.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0455. (2) Dz.U. L 257 z 19.10.1968, s. 2. (3) Dz.U. C 293 E z 2.12.2006, s. 230.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie postępów w realizacji strategii UE wobec Azji Środkowej (2011/2008(INI))

P7_TA(2011)0588 A7-0338/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 21,

–  uwzględniając umowy o partnerstwie i współpracy zawarte między UE a Uzbekistanem, Republiką Kirgiską, Kazachstanem i Tadżykistanem, umowę przejściową w sprawie handlu i kwestii związanych z handlem zawartą między Wspólnotami Europejskimi a Turkmenistanem oraz podpisaną w dniu 25 maja 1998 r., lecz nadal nieratyfikowaną umowę o partnerstwie i współpracy między UE a Turkmenistanem,

–  uwzględniając strategię UE dotyczącą nowego partnerstwa z Azją Środkową, przyjętą przez Radę Europejską w dniach 21-22 czerwca 2007 r.(1), oraz wspólne sprawozdania z postępów sporządzone przez Komisję i Radę z dnia 24 czerwca 2008 r.(2) i 28 czerwca 2010 r.(3),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje na temat Azji Środkowej, w szczególności rezolucję z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie strategii UE wobec Azji Środkowej(4), z dnia 6 maja 2010 r.(5) i 8 lipca 2010 r.(6) w sprawie sytuacji w Kirgistanie, z dnia 11 listopada 2010 r. w sprawie wzmocnienia OBWE – roli UE(7), rezolucję z dnia 25 listopada 2010 r. zatytułowaną „W kierunku nowej strategii energetycznej dla Europy 2011-2020”(8), z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka na świecie za rok 2009 oraz polityki UE w tym zakresie(9), a także rezolucję z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie polityk zewnętrznych UE na rzecz demokratyzacji(10),

–  uwzględniając zainicjowaną w 2003 r. europejską inicjatywę na rzecz demokracji i praw człowieka mającą na celu upowszechnianie praw człowieka oraz wspieranie reform systemów karnych, demokracji, dobrego sprawowania rządów, wolności mediów, praworządności, struktur bezpieczeństwa (policji, sił zbrojnych) i zapobiegania konfliktom, a także uwzględniając późniejszy europejski instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (rozporządzenie (WE) nr 1889/2006)(11),

–  uwzględniając odbywające się od 2007 r. dwa razy w roku spotkania przedstawicieli UE i krajów Azji Środkowej na szczeblu ministerialnym oraz konferencje ministerialne UE i krajów Azji Środkowej poświęcone kwestiom bezpieczeństwa, które odbyły się w 2008 r. i 2009 r.,

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz opinie Komisji Rozwoju i Komisji Handlu Międzynarodowego (A7-0338/2011),

A.  mając na uwadze, że zrównoważony rozwój kraju zakłada zagwarantowanie ochrony praw człowieka, ustanowienia i wdrożenia demokratycznych wartości i instytucji, praworządności, praw człowieka i podstawowych wolności, jak również dobrego sprawowania rządów i silnej pozycji społeczeństwa obywatelskiego;

B.  mając na uwadze, że istnieją poważne braki w zakresie demokracji, praw człowieka, praworządności i podstawowych wolności w krajach Azji Środkowej;

C.  mając na uwadze, że pogłębiona współpraca między UE a pięcioma krajami Azji Środkowej stanowi dwustronną strategiczną korzyść umożliwiającą różnicowanie i pogłębianie stosunków politycznych, społecznych i ekonomicznych oraz wykorzystanie pełni potencjału umów o partnerstwie;

D.  mając na uwadze, że Azja Środkowa ma duże znaczenie dla Unii Europejskiej w kwestii potencjału handlowego i bezpieczeństwa energetycznego oraz że region ten został dotknięty niedawnym światowym kryzysem finansowym i gospodarczym;

E.  mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie mają silne dwustronne relacje z państwami Azji Środkowej stanowiące główne źródło inwestycji i handlu oraz że UE potrzebuje uzgodnionej i spójnej strategii w stosunku do tego regionu w celu uniknięcia nieporozumień, powielania zadań i, co najważniejsze, wysyłania niejasnych sygnałów;

F.  mając na uwadze, że niektóre kraje Azji Środkowej poczyniły pierwsze kroki w długotrwałym procesie demokratyzacji, w którym nieustanne i zdecydowane działania w zakresie sprawowania rządów i współpracy regionalnej są koniecznymi warunkami uporania się ze stałymi brakami, które uniemożliwiły im dotychczas osiągnięcie pełni potencjału w zakresie rozwoju politycznego, społecznego i gospodarczego;

G.  mając na uwadze, że MŚP są istotą przedsiębiorczości i idei wolnego rynku oraz kołem napędowym procesu ustanawiania demokracji;

H.  mając na uwadze, że brak wzajemnego zaufania wzmaga napięcia w kwestii wspólnego wykorzystywania zasobów naturalnych, szkodzi współpracy regionalnej i zwiększa ryzyko konfrontacji; mając jednak na uwadze, że problem dostępności wody wynika raczej ze złego gospodarowania zasobami wodnymi i z ich marnotrawienia, a nie z ich niedoboru;

I.  mając na uwadze, że UE oraz kraje Azji Środkowej poczytują sobie za wspólny cel różnicowanie dróg eksportu i współpracę na rzecz zrównoważonego rozwoju w zakresie energii i środowiska;

J.  mając na uwadze, że troska o bezpieczeństwo i równowagę w regionie powinna być ukierunkowana nie tylko na bezpieczeństwo kraju, lecz także na bezpieczeństwo ludności, rozumiane między innymi jako poszanowanie praw człowieka, zapewnienie środków utrzymania, poszanowanie środowiska i dostęp do podstawowych usług publicznych;

Zaangażowanie UE

1.  podkreśla silne polityczne i gospodarcze zainteresowanie, jakie wykazuje UE w odniesieniu do wzmocnienia dwustronnych i wielostronnych stosunków z państwami Azji Środkowej na wszystkich obszarach współpracy, takich jak stabilność, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój regionu, stosunki handlowe i gospodarcze, połączenia energetyczne i transportowe, wzmocnienie dialogu na temat uniwersalnych wartości takich jak demokracja, poszanowanie praw czlowieka i praworządność, wspólne wyzwania i zagrożenia, w tym zarządzanie granicami i walka z handlem narkotykami i ludźmi;

2.  zwraca uwagę na fakt, że strategia UE wobec Azji Środkowej określa siedem priorytetów, lecz zapewnia niski poziom zasobów; w związku z tym zauważa, że środki pomocowe UE są zbyt ograniczone, aby umożliwić UE wpływ na wszystkie dziedziny polityki; wzywa UE do opracowania wspólnej wizji oraz do lepszego określenia i sformułowania swoich priorytetów; zaznacza, że współpraca na rzecz rozwoju z państwami Azji Środkowej może być owocna tylko pod warunkiem przestrzegania przez te państwa międzynarodowych norm dotyczących demokracji, sprawowania rządów, praworządności i praw człowieka; zaznacza także, że unijna współpraca na rzecz rozwoju nie może być podporządkowana interesom gospodarczym, energetycznym, bądź bezpieczeństwa;

3.  uważa, że UE powinna utrzymywać wysoki poziom zaangażowania w sprawy Azji Środkowej, dopasowując swoje strategie do postępu państw tego regionu; podkreśla, że stopień i charakter zaangażowania UE należy zróżnicować i uzależnić od wymiernego postępu w zakresie demokratyzacji, praw człowieka, dobrego sprawowania rządów, zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego, praworządności i walki z korupcją, przy zastosowaniu zasad podobnych do tych obowiązujących w przypadku unijnej polityki sąsiedztwa (m.in. „więcej za więcej”), tak by poprzez tę pomoc sprzyjać w razie potrzeby dalszym postępom w tych dzedzinach;

4.  podkreśla potrzebę wyjaśniania i propagowania koncepcji UE dotyczącej bezpieczeństwa i stabilności, jeżeli różni się ona od koncepcji państw Azji Środkowej; podkreśla, że UE ma obowiązek zachować krytycyzm wobec rządów, które naruszają podstawowe prawa swoich obywateli w imię bezpieczeństwa narodowego;

5.  jest przekonany, że w przyszłej strategii UE wobec Azji Środkowej należy wykorzystać doświadczenie płynące z reformy europejskiej polityki sąsiedztwa w takich kwestiach jak zróżnicowanie, bezpośrednie kontakty międzyludzkie i traktowanie demokracji i praw człowieka z większą uwagą, powinno się również wziąć pod uwagę szerszy kontekst geopolityczny;

6.  dostrzega znaczenie stałych działań specjalnego przedstawiciela UE na rzecz zapewnienia wysokiego poziomu dialogu politycznego z krajami Azji Środkowej; przypomina, że jego mandat polega również na zaangażowaniu w sprawy lokalnego społeczeństwa obywatelskiego i że jest to niezbędne w celu zwiększania widoczności działań UE; apeluje, aby dialog polityczny opierał się na ocenie tego, czy kraje Azji Środkowej wywiązują się ze zobowiązań wynikających z ich członkostwa w OBWE;

7.  uważa, że zmiana strategii Azji Środkowej powinna uwzględniać konieczność wsparcia jej celów wystarczającymi środkami finansowymi i ustanowienia odpowiednich zasad podziału, które odzwierciedlają realia każdego z państw tego regionu; uważa, że ze względu na ograniczenia finansowe należy zwrócić uwagę na te spośród programów średnio- i długoterminowych, które mogą mieć największy wpływ na rozwój regionu, w szczególności na programy dotyczące młodzieży i edukacji, pomocy technicznej w zakresie rozwoju ekonomicznego i promocji małych i średnich przedsiębiorstw, jak również bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę i walki z handlem narkotykami;

8.  wzywa Komisję do wyraźnego zintegrowania, albo przynajmniej do pogodzenia jej normatywnych, technicznych i szczegółowych programów w Azji Środkowej; przypomina również o zobowiązaniach dotyczących spójności polityki na rzecz rozwoju zawartych w artykule 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

9.  zwraca uwagę, że wdrażanie strategii można usprawnić z jednej strony poprzez wzmocnioną koordynację wewnątrz UE, a z drugiej strony poprzez zwiększenie zaangażowania innych międzynarodowych darczyńców i podmiotów regionalnych;

10.  sugeruje usprawnienie regionalnego podejścia poprzez relacje z Chinami i Rosją, ponieważ są one głównymi podmiotami gospodarczymi w regionie; jest zdania, że podejście do kwestii energii pochodzącej z paliw kopalnych powinno być powiązane z programami UE na Kaukazie i w regionie Morza Czarnego oraz z Turcją;

11.  wzywa Komisję do surowego przestrzegania podziału na programy i działania kwalifikujące się do finansowania w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju oraz programy i działania finansowane z innych instrumentów finansowych, takich jak Instrument na rzecz Stabilności lub europejska inicjatywa na rzecz demokracji i praw człowieka, zwłaszcza jeśli chodzi o zarządzanie granicami i walkę z przestępczością zorganizowaną, skuteczniejsze stosowanie zasady praworządności i ochronę praw człowieka;

12.  podkreśla stałą potrzebę prowadzenia regularnych rozmów na temat praw człowieka z wszystkimi pięcioma państwami; ubolewa, że ogólne postępy na miejscu są niewielkie, a w niektórych przypadkach można zaobserwować nawet pogorszenie sytuacji; uważa, że dialogu tego nie należy wykorzystywać jako pretekstu do wykluczania kwestii związanych z prawami człowieka z innych obszarów współpracy lub do niepodejmowania dalszych działań; apeluje o to, by w przygotowywanie tych rozmów systematycznie angażowano organizacje pozarządowe i organizacje społeczeństwa obywatelskiego oraz by wyniki tego dialogu były podawane do wiadomości publicznej, co umożliwiłoby dokonanie oceny jego skuteczności i zaangażowania poszczególnych stron;

13.  ponownie podkreśla znaczenie uwzględniania krajów charakteryzujących się średnimi dochodami, takich jak kraje Azji Środkowej, w kontekście ogólnej polityki UE w zakresie rozwoju oraz wysiłków zmierzających do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju (MCR), ponieważ wysiłki na rzecz rozwoju – zwłaszcza w kontekście cięć pomocy rozwojowej wynikających z ogólnoświatowego kryzysu finansowego i gospodarczego – skupiają się często na krajach najsłabiej rozwiniętych, zaniedbując tym samym region Azji Środkowej;

14.  uważa, że ograniczone zasoby i znaczne potrzeby w regionie wymagają od UE drobiazgowego zaplanowania i określenia priorytetów wsparcia, biorąc również pod uwagę wpływ głęboko zakorzenionej korupcji oraz niewystarczającego doświadczenia administracyjnego na skuteczność wsparcia; apeluje o stały poziom uzgodnionej pomocy rozwojowej z elastyczniejszą alokacją oraz popiera szczególne ukierunkowanie wsparcia na Kirgistan i Tadżykistan, które mają największe potrzeby w tym zakresie;

15.  wyraża jednak wątpliwości co do wykorzystania wsparcia budżetowego w Kirgistanie i Tadżykistanie, szczególnie ze względu na szerzącą się tam korupcję; wzywa Komisję do przedstawienia sprawozdania w sprawie wykorzystania wsparcia budżetowego w tych krajach;

16.  zdecydowanie popiera otwarcie pełnoprawnych przedstawicielstw UE we wszystkich krajach Azji Środkowej, co stwarza okazję do zwiększenia obecności UE i poprawy widoczności jej działalności w tym regionie, do zacieśnienia długofalowej współpracy, zaangażowania na rzecz wszystkich grup społecznych oraz wspierania postępu na drodze do lepszego zrozumienia, praworządności i przestrzegania praw człowieka; jest przekonany, że istnienie takich przedstawicielstw przyczyni się znacząco do osiągnięcia celów strategii i realizacji interesów UE w regionie; nalega na zatrudnienie w tych placówkach odpowiedniej liczby specjalistów ds. politycznych, gospodarczych i handlowych w celu osiągnięcia maksymalnych rezultatów i dostarczenia skutecznego wsparcia;

17.  zaleca, aby instrumenty TAIEX, partnerstwo (ang. twinning) i SIGMA były w przyszłości dostępne również dla krajów Azji Środkowej, co sprzyjałoby poprawie standardów i niezbędnym reformom;

18.  zauważa z niepokojem trudności, jakie UE napotyka w kwestii współpracy z niezależnymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego w zakresie praw człowieka i dobrego sprawowania rządów, oraz ciągłe nękanie organizacji pozarządowych w regionie; apeluje o większą przejrzystość w alokacji przez UE i państwa członkowskie środków na współpracę na rzecz rozwoju i w kwestii odbiorców tych środków oraz o wspieranie przez delegatury UE i ambasady państw członkowskich faktycznie niezależnych partnerów pozarządowych, by pomóc im skutecznie przyczynić się do rozwoju i umocnienia społeczeństwa obywatelskiego; uważa, że ciągłe promowanie przez UE programów adresowanych do krajów Azji Środkowej jest ważnym transgranicznym narzędziem stymulującym porozumienie i współpracę między państwami regionu;

19.  podkreśla wagę swobodnie działających w regionie partii opozycyjnych i wzywa rządy wszystkich krajów Azji Środkowej, aby zagwarantowały swoim obywatelom wolności polityczne;

20.  popiera regularne organizowanie regionalnych szczytów z udziałem przedstawicieli UE i państw Azji Środkowej i wzywa do rozważenia możliwości ustanowienia w przyszłości forum parlamentarnego ad hoc UE-Azja Środkowa w ramach istniejących komisji współpracy parlamentarnej oraz posiedzeń międzyparlamentarnych z udziałem państw Azji Środkowej, które mogłoby dokonywać oceny treści omawianych podczas tych szczytów i wnosić w nie własny wkład; podkreśla znaczenie regularnej dwustronnej i wielostronnej współpracy parlamentarnej; uważa umowy o partnerstwie i współpracy za podstawę instytucjonalną pogłębionej wymiany między parlamentarzystami umożliwiającej wzajemne porozumienie i szacunek; w związku z tym popiera umowy o partnerstwie i współpracy ze wszystkimi pięcioma krajami Azji Środkowej; podkreśla wagę aktywniejszego zaangażowania się Parlamentu Europejskiego w monitorowanie negocjacji dotyczących umów o partnerstwie z krajami Azji Środkowej oraz wdrażania umów już obowiązujących;

21.  wzywa Unię Europejską do dalszego wspierania reformy sektora publicznego w krajach Azji Środkowej poprzez świadczenie odpowiedniej pomocy technicznej i finansowej w celu osiągnięcia stabilnych, zreformowanych i nowoczesnych struktur administracyjnych we wszystkich krajach, których to dotyczy;

Demokratyzacja, prawa człowieka i praworządność

22.  zauważa, że pomimo pewnych pozytywnych zmian konstytucyjnych czy też prawnych w regionie (np. działań na rzecz zniesienia kary śmierci, utworzenia stanowiska rzecznika praw obywatelskich, pewnych reform procedur sądowych) ogólna sytuacja w zakresie praw człowieka i praworządności jest nadal niepokojąca;

23.  popiera wnioski określone w sporządzonej przez OECD w styczniu 2011 r. prognozie konkurencyjności Azji Środkowej i wyraża szczególne zaniepokojenie w odniesieniu do sytuacji związanej z prawami człowieka i prawem pracy oraz braku wsparcia dla społeczeństwa obywatelskiego krajów Azji Środkowej, a także w związku z systemem edukacji, MŚP, reformami własności ziemskiej oraz regionalnymi strategiami inwestycyjnymi, które powinny dotyczyć wszystkich gałęzi gospodarki, a obecnie koncentrują się na sektorze energetycznym i górnictwie;

24.  apeluje o wzmocnienie dialogu w obszarze praw człowieka, aby stał się on skuteczniejszy i ukierunkowany w większym stopniu na wyniki; w tym zakresie apeluje o większe zaangażowanie Parlamentu Europejskiego w monitorowanie tego dialogu; wzywa Radę i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ), aby dokonały oceny dotychczasowego dialogu, uwzględniły we współpracy z Parlamentem Europejskim wskaźniki obrazujące postęp osiągnięty przez państwa regionu w dziedzinie praw człowieka i praworządności oraz dokonały oceny skuteczności projektów wsparcia UE służących realizacji tego celu;

25.  potępia stosowanie jakichkolwiek tortur i poważne ograniczanie działalności mediów, wolności słowa, zgromadzeń i zrzeszania się; apeluje do przedstawicieli UE, w tym do wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej Komisji, by publicznie wypowiadali się na temat więźniów politycznych, uwięzionych działaczy na rzecz praw człowieka i dziennikarzy oraz by wzywali do ich niezwłocznego uwolnienia;

26.  bardzo docenia pracę fundacji politycznych tworzących pole do praktycznej współpracy w procesie demokratyzacji poprzez długoterminową obecność na terytorium tych krajów;

27.  uważa, że inicjatywa na rzecz praworządności stanowi jeden z głównych elementów współpracy z krajami Azji Środkowej i popiera wzorcowe współdziałanie UE i jej państw członkowskich przy realizacji projektów wsparcia; zauważa, że interakcja między przedsięwzięciem a lokalnym społeczeństwem obywatelskim jest niewielka, oraz że większy stopień interakcji ze społeczeństwem obywatelskim i parlamentarzystami, a także ułatwienie działaczom lokalnego społeczeństwa obywatelskiego dostępu do informacji na temat inicjatywy zwiększyłyby widoczność, przejrzystość i i możliwość rozliczenia działań podejmowanych w jej ramach zgodnie z szerszym celem UE dotyczącym usprawnienia strategii wobec Azji Środkowej przedstawionej w sprawozdaniu z postępów; podkreśla konieczność jasnego określenia celów przedsięwzięcia „platforma na rzecz praworządności” i dokonania oceny jego realizacji i wyników, przy jednoczesnym unikaniu umacniania w jakikolwiek sposób represyjnych elementów sił bezpieczeństwa; podkreśla, że właściwe wdrożenie inicjatywy musi być jednym z zasadniczych kryteriów alokacji pomocy i wsparcia budżetowego;

Edukacja, sytuacja dzieci i kontakty międzyludzkie

28.  podkreśla, że edukacja jest fundamentem demokratycznego rozwoju społeczeństwa; wzywa zatem do dalszych wysiłków zmierzających do modernizacji sektora edukacji publicznej, w tym kształcenia w dziedzinie biznesu, aby był on darmowy i ogólnodostępny, a także do intensyfikacji inicjatywy na rzecz edukacji, w szczególności międzynarodowej akademickiej wymiany studentów i nauczycieli, w szerszym kontekście wspierania budowania we wszystkich krajach tego regionu społeczeństwa obywatelskiego opartego na stabilnych prawach człowieka i prawach pracowniczych; podkreśla, że niezbędne jest również wspieranie procesów służących zapewnieniu udziału kobiet w rynku pracy i ich dostępu do rynku pracy;

29.  zauważa, że praca UE w dziedzinie edukacji i praw człowieka powinna być uzupełniona działaniami i programami skupiającymi się na młodzieży jako na najbardziej podatnej części tych społeczeństw; w związku z tym wzywa do zwiększenia wsparcia UE dla inicjatyw młodzieżowych w regionie, w szczególności dla tych działań, które mogą zredukować rosnącą radykalizację i zwiększać tolerancję wśród młodych ludzi w tych krajach;

30.  apeluje do UE o dalsze wspieranie kontaktów międzyludzkich i programów wymiany w zakresie nauki, działalności gospodarczej i edukacji; w związku z tym zauważa niedociągnięcia w organizacji i wdrażaniu inicjatywy na rzecz edukacji UE i Azji Środkowej i wzywa Komisję UE do zaradzenia im w ramach bliskiej współpracy ze specjalistami ds. edukacji i partnerami środkowoazjatyckimi;

31.  podkreśla swoje stałe zaniepokojenie sytuacją dzieci, zwłaszcza z przybierającą różne postaci i występującą w różnym stopniu przymusową pracą dzieci, oraz potrzebę wdrożenia w praktyce przez wszystkie państwa Azji Środkowej ich międzynarodowych zobowiązań, szczególnie tych wynikających z Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka, Konwencji MOP dotyczącej najniższego wieku dopuszczenia do zatrudnienia oraz Konwencji MOP dotyczącej zakazu i natychmiastowych działań na rzecz eliminowania najgorszych form pracy dzieci;

Integracja gospodarcza i zrównoważony rozwój

32.  podkreśla, że praworządność i postęp gospodarczy są wzajemnie powiązane; potwierdza swoje poparcie dla gospodarczego zróżnicowania krajów Azji Środkowej, rozwoju zrównoważonego sektora energii i usprawnienia linii przesyłowych łączących zasoby kaspijskie z rynkiem europejskim, ponieważ może to doprowadzić do rozwoju gospodarczego i stabilnego wzrostu PKB; apeluje do UE, by sprzyjała tworzeniu klimatu stabilności gospodarczej poprzez bezpieczne i stabilne ramy prawne oraz zwalczanie korupcji i nepotyzmu, gdyż taka stabilność ma kluczowe znaczenie dla przyciągnięcia zagranicznych inwestorów, pobudzania innowacyjności i prawdziwie prywatnej przedsiębiorczości, w tym poprzez mikrokredyty na przedsięwzięcia kierowane przez niezależne kobiety, zgodnie z międzynarodowymi normami społecznymi, środowiskowymi i normami pracy;

33.  podkreśla konieczność promowania i wspierania przez rządy państw Azji Środkowej tworzenia MŚP, które stanowią jeden z elementów niezbędnych do rozwoju tych krajów, zwraca też uwagę, że UE powinna nadać wyższy priorytet pomocy małym i średnim przedsiębiorstwom w ramach mandatu EBI dla Azji Środkowej i złagodzić wymogi wizowe dla osób podróżujących z Azji Środkowej w celach biznesowych oraz w celu podjęcia studiów wyższych, przy jednoczesnym wspieraniu międzynarodowych norm w zakresie pracy, środowiska naturalnego i społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw; uważa ponadto, że należy unikać wszelkich praktyk dyskryminujących przemysł europejski, w tym w bardzo ważnym sektorze zamówień publicznych, oraz wzywa UE do ułatwiania współpracy między MŚP z UE a MŚP z Azji Środkowej;

34.  popiera silniejszą integrację państw Azji Środkowej z gospodarką światową, w szczególności w drodze współpracy międzynarodowej ze Światową Organizacją Handlu (WTO) i przystąpienia do tej organizacji; uważa, że reformy strukturalne prowadzące do stworzenia gospodarki rynkowej oraz przystąpienie do WTO mają zasadnicze znaczenie dla rozwoju gospodarczego tych krajów i całego regionu oraz dla integracji tego regionu z gospodarką światową;

35.  podkreśla, że międzynarodowa integracja gospodarcza i regionalna współpraca gospodarcza są pojęciami wzajemnie się uzupełniającymi i w związku z tym należy je dokładnie realizować w Azji Środkowej;

36.  jest świadomy faktu, że poziom integracji regionalnej krajów Azji Środkowej jest niski; apeluje do Komisji, aby opracowała zróżnicowane strategie handlowe dla każdego z pięciu krajów Azji Środkowej w zależności od ich specyficznych potrzeb, oraz aby umacniała integrację wewnątrz tego regionu;

Energia, woda i środowisko

37.  podkreśla wagę, jaką dla UE ma dywersyfikacja dostaw energii i surowców, zwłaszcza ziem rzadkich, jak również znaczenie dywersyfikacji rynków eksportowych, technologii i know-how dla Azji Środkowej; uważa, że sprawą najwyższej wagi jest dopilnowanie, aby przedsięwzięcia w zakresie współpracy energetycznej obejmowały umowy dotyczące dostaw długoterminowych oparte na zasadach zrównoważonego charakteru środowiska i Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych; apeluje do UE o propagowanie Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych i innych podobnych inicjatyw we wszystkich państwach regionu, które posiadają znaczne zasoby złóż naturalnych;

38.  podkreśla wagę energii w stosunkach z państwami Azji Środkowej jako głównego źródła dochodu tych państw, jak również potencjalnego źródła bezpieczeństwa energetycznego dla UE;

39.  apeluje do ESDZ i do Komisji o kontynuowanie wsparcia dla przedsięwzięć energetycznych oraz rozwijania komunikacji w celu osiągnięcia ważnych celów takich jak korytarz energetyczny łączący Morze Kaspijskie i Morze Czarne; z zadowoleniem przyjmuje udział wszystkich państw Azji Środkowej w inicjatywie Baku;

40.  uznaje znaczenie współpracy energetycznej z Kazachstanem i Turkmenistanem oraz korzyści, jakie z tej współpracy płyną dla wyżej wymienionych państw i dla państw członkowskich Unii Europejskiej; z zadowoleniem przyjmuje więc podpisanie protokołu ustaleń z Kazachstanem i Turkmenistanem, który przwiduje zakup gazu, jak również kroki poczynione w ramach rozwoju południowego korytarza energetycznego, w szczególności w postaci projektu Nabucco; podkreśla jednak, że Turkmenistan nie jest jeszcze członkiem Inicjatywy Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI); podkreśla jeszcze raz potrzebę promowania większej przejrzystości w odniesieniu do dochodów z zasobów naturalnych; w związku z tym wzywa UE do popierania członkostwa Turkmenistanu w EITI w ramach dialogu na temat polityki energetycznej, aby uwzględnić aspekty dobrego sprawowania rządów w programach UE w zakresie energii;

41.  zważywszy na zwiększające się niedobory energii elektrycznej w Azji Środkowej, podkreśla możliwości synergii regionalnej, uwzględniającej obiecujący sektor odnawialnych źródeł energii; apeluje do UE o wsparcie polityczne i pomoc techniczną dla inicjatyw realizowanych w tym zakresie;

42.  z niepokojem zauważa szkodliwy wpływ światowego kryzysu finansowego oraz rosnącego poziomu ubóstwa na Azję Środkową; uważa, że droga do uzdrowionego życia społecznego i politycznego jest zależna od dobrej sytuacji gospodarczej oraz że UE powinna działać na rzecz rozwoju gospodarek państw Azji Środkowej jako głównej części strategii dla tego regionu; apeluje o większe wsparcie programów na rzecz ograniczania ubóstwa i dostrzega znaczenie inwestycji Europejskiego Banku Inwestycyjnego;

43.  podkreśla niezrównoważoną naturę niektórych gospodarek Azji Środkowej, które są w zbyt dużym stopniu zależne od zasobów naturalnych, i uważa, że dywersyfikacja jest głównym celem średnio- i długoterminowym tego regionu; dostrzega w tym kontekście znaczenie programu Central Asia Invest i apeluje o jego wdrożenie we wszystkich pięciu państwach;

44.  jest zdania, że zapewnienie spójnej i kompleksowej reinwestycji dochodu narodowego z zasobów naturalnych jest zasadnicze dla zrównoważonego rozwoju i osiągnięcia szeroko zakrojonego rozwoju społecznego i gospodarczego;

45.  jest zdania, że reforma sektora rolnego ma kluczowe znaczenie w szczególności dla osiągnięcia bezpieczeństwa żywnościowego, zróżnicowania produkcji, zapewnienia zrównoważonego gospodarowania materiałem siewnym oraz zmniejszenia zależności od uprawy bawełny zamiast innych roślin; ponadto podkreśla, że do osiągnięcia tych celów potrzebne jest wprowadzenie zaawansowanych praktyk i technik w zakresie gospodarowania zasobami wodnymi i ich ochrony oraz nawadniania; apeluje do rządów państw Azji Środkowej o objęcie przewodnictwa w tym zakresie;

46.  podkreśla, że brak energii (np. na ogrzewanie i elektryczność) pogarsza sytuację ludzi ubogich w krajach Azji Środkowej; wzywa UE, aby zgodnie ze zobowiązaniami w zakresie zmiany klimatu zwiększyła pomoc na rzecz wspierania rozwoju zrównoważonej polityki energetycznej, w tym poprzez wydajność energetyczną i wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii;

47.  podkreśla, że kwestie związane z gospodarką wodną w regionie pozostają jednym z głównych źródeł napięć, które mogą prowadzić do konfliktów, i podkreśla wagę regionalnego podejścia mającego na celu ochronę wspólnych zasobów wodnych i prawidłowe zarządzanie nimi; w szczególności zwraca uwagę na to, że projekty w zakresie energii wodnej i zasobów wodnych w państwach położonych w górnym biegu rzeki, takich jak Kirgistan i Tadżykistan, doprowadziły do zwiększenia napięć regionalnych z krajami Azji Środkowej położonymi w dolnym biegu rzeki; w związku z tym apeluje do krajów tego regionu, które do tej pory tego nie zrobiły, o podpisanie i ratyfikowanie bez dalszej zwłoki konwencji z Espoo i konwencji z Aarhus oraz o zapewnienie większego udziału podmiotów lokalnych w procesie decyzyjnym;

48.  podkreśla konieczność ustanowienia wiarygodnych, skutecznych i trwałych ram współpracy umożliwiających zarówno krajom położnym w dolnym, jak i górnym biegu rzek wspólne omawianie działań, jakie należy podjąć, by rozwiązać problemy związane z gospodarką wodną w regionie, oraz wspólne podejmowanie decyzji w tej dziedzinie;

49.  pozytywnie ocenia większe zaangażowanie europejskich banków rozwoju w tym regionie, a w szczególności przedłużenie mandatu EBI w Azji Środkowej, który skupia się na kwestiach środowiska naturalnego i gospodarki wodnej; wzywa banki rozwoju do przestrzegania zasad ustalonych przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju poprzez zaprzestanie udzielania wsparcia przedsiębiorstwom będącym własnością państw, w których prawa człowieka są systematycznie łamane;

50.  w kontekście regionalnych niedoborów wody wzywa UE do zwiększenia pomocy w zakresie gospodarki wodnej w ramach europejskiej inicjatywy w sprawie środowiska naturalnego i wody oraz do zbadania – jako sposobu na rozwiązanie problemu niedoborów energii w państwach górnego biegu rzeki – dodatkowych możliwości w zakresie energii słonecznej i energii wiatrowej, które na małą skalę mogłyby pomóc lokalnym społecznościom na obszarach wiejskich; uważa, że godne ubolewania jest to, iż do tej pory europejski projekt w zakresie gospodarki wodnej w dużej mierze skupia się na jakości wody, która jest ważna, ale mniej istotna dla sytuacji w Azji Środkowej niż kwestie wspólnego wykorzystywania i alokacji zasobów wodnych;

51.  uważa, że doświadczenie Parlamentu w zarządzaniu transgranicznymi zasobami wodnymi, jak również jego obecne zaangażowanie w dwustronną współpracę związaną ze zintegrowanymi krajowymi planami w zakresie gospodarki wodnej oraz w wielostronną współpracę w ramach regionalnego projektu w dziedzinie gospodarki wodnej i Międzynarodowego Funduszu na rzecz Jeziora Aralskiego stwarzają Unii Europejskiej okazję do przejęcia roli mediatora mogącego ułatwiać wspólne korzystanie z zasobów wodnych przez kraje położne w dolnym i górnym biegu rzek (w tym również przez północny Afganistan) oraz do wspierania tworzenia trwałego systemu gospodarki wodnej, opartego na współpracy i na międzynarodowym prawie w postaci traktatów, co jest zadaniem, którego nie chce lub nie jest w stanie zrealizować żaden inny podmiot międzynarodowy pomimo apeli zainteresowanych krajów;

Bezpieczeństwo/zarządzanie granicami

52.  wyraża zadowolenie z obecnego stanu wdrożenia strefy wolnej od broni jądrowej w Azji Środkowej przez pięć republik Azji Środkowej; uważa, że traktat, zawierający wiążące zobowiązanie do rozbrojenia jądrowego państw, które wcześniej posiadały broń jądrową na swoim terytorium i których państwa sąsiadujące posiadają broń jądrową, ma duże znaczenie dla starań o stworzenie świata wolnego od broni jądrowej oraz jest wyraźnym przykładem współpracy przeciwko rozprzestrzenianiu tego rodzaju broni;

53.  uznaje, że zaprzeczanie podstawowym prawom i możliwościom, wynikające z braku demokracji i praworządności, może doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji;

54.  potwierdza swoje poparcie dla działań służących zacieśnieniu współpracy regionalnej, ponieważ stanowią one jeden z głównych sposobów na uporanie się z licznymi transgranicznymi problemami tych krajów związanymi z bezpieczeństwem, zarządzaniem zasobami, kwestiami etnicznymi, ze środowiskiem i rozwojem oraz walką z terroryzmem i brutalnym ekstremizmem religijnym; popiera kontynuację i pogłębianie programu zarządzania granicami w Azji Środkowej oraz programu antynarkotykowego dla Azji Środkowej;

55.  podkreśla, że źródłem finansowania tych dwóch programów nie jest instrument na rzecz stabilności, lecz instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju; wskazuje, że logiczne będzie finansowanie tych programów w ramach instrumentu na rzecz stabilności, ponieważ został on zaprojektowany tak, aby w sposób elastyczny reagować na krótkotrwałe kryzysy przy jednoczesnym prowadzeniu prac nad długoterminowymi ponadregionalnymi wyzwaniami związanymi z bezpieczeństwem;

56.  podkreśla, że bezpieczeństwo regionu leży w interesie zarówno UE, jak i pozostałych zainteresowanych podmiotów, mianowicie Federacji Rosyjskiej, Chin i USA, które są zaniepokojone coraz większym brakiem stabilności i radykalizacją w regionie, a także nieszczelnością granicy z Afganistanem i związanym z tym przemytem narkotyków;

57.  odnotowuje przystąpienie Kazachstanu do unii celnej z Rosją i Białorusią i ma nadzieję, że w wyniku jej rozwoju nie powstaną przeszkody dla współpracy regionalnej ani też nie zostanie zahamowany rozwój dwustronnych stosunków z UE;

58.  podkreśla, że strukturalne uwzględnienie Afganistanu we współpracy sektorowej, szczególnie dotyczącej bezpieczeństwa i zarządzania granicami, bezpieczeństwa ludzkiego i gospodarki wodnej, jest decydujące dla zagwarantowania stabilności i bezpieczeństwa w regionie; apeluje o zacieśnienie transgranicznej współpracy z Afganistanem i podkreśla potrzebę spójności podejścia UE do kwestii Afganistanu oraz strategii wobec Azji Środkowej, zwłaszcza w związku z działaniami i programami z zakresu transportu, energii, handlu i rozwoju;

59.  apeluje do UE o koncentrację udzielanej przez siebie pomocy na walce z handlem narkotykami i ludźmi, tj. na kwestiach, które należą do głównych źródeł niestabilności w Azji Środkowej i które mogą stanowić przedmiot działań UE; z niepokojem zauważa nasilanie się tego problemu w całym regionie i apeluje do UE o sugerowanie i propagowanie transgranicznych działań; popiera organizację forów na rzecz zwalczania przestępczości narkotykowej w Azji Środkowej;

60.  jest zaniepokojony podwójnym problemem szerzenia się poglądów i ruchów fundamentalistycznych pod wpływem Afganistanu, ale również jako reakcji na problematyczną sytuację w zakresie praw człowieka i demokracji w regionie; zauważa, że walka z terroryzmem jest istotnym elementem strategii UE wobec Azji Środkowej;

61.  apeluje o umieszczanie tematu wsparcia reformy sektora bezpieczeństwa (SSR) w państwach Azji Środkowej w programach spotkań z przywódcami tych państw i wzywa do zbadania tych obszarów reformy sektora bezpieczeństwa, których, poza istniejącymi przedsięwzięciami dotyczącymi praworządności i zarządzania granicami, mogłaby dotyczyć pomoc dla regionu;

62.  podkreśla potrzebę swobodnego działania misji OBWE i ONZ w państwach Azji Środkowej ze względu na zasadnicze znaczenie, jakie organizacje te mają dla udzielania pomocy niezbędnej do przeprowadzenia reformy sektora bezpieczeństwa;

Kwestie dotyczące poszczególnych krajów

63.  podkreśla, że w następnych punktach poświęconych poszczególnym krajom zawarto szereg ważnych i pilnych kwestii, lecz nie stanowią one całościowej analizy każdego państwa;

Kazachstan

64.  apeluje do wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej Komisji o dalsze wywieranie nacisku na władze Kazachstanu, by w całości spełniły obietnice i doprowadziły do poprawy sytuacji w kwestii organizacji wyborów i wolności mediów, co zapowiedziały przed objęciem przez Kazachstan przewodnictwa w OBWE w 2010 r., zgodnie z podstawowymi zobowiązaniami państw należących do OBWE oraz w oparciu o krajowy plan na rzecz praw człowieka przyjęty przez rząd Kazachstanu w 2009 r.;

65.  apeluje do władz kazachskich o wypełnienie międzynarodowych obowiązków i zobowiązań, również tych podjętych w ramach wymiaru ludzkiego OBWE;

66.  z zadowoleniem przyjmuje dążenie Kazachstanu do zacieśnienia i umocnienia stosunków z UE, jak również niedawne rozpoczęcie negocjacji w sprawie nowej i bardziej szczegółowej umowy o partnerstwie i współpracy między UE a Kazachstanem; podkreśla też, że współpracy gospodarczej musi towarzyszyć współpraca polityczna oraz że współpraca gospodarcza musi opierać się na politycznej woli wcielania w życie i przestrzegania wspólnych wartości; w tym kontekście oczekuje wymiernych postępów w zakresie wolności mediów, wolności wypowiedzi, wolności zrzeszania się i zgromadzeń, a także lepszej organizacji procesu wyborczego w ramach zbliżających się wyborów parlamentarnych w 2012 r.;

67.  ubolewa nad niedawnym przesunięciem nadzoru nad obiektami więziennymi z zakresu kompetencji ministerstwa sprawiedliwości do kompetencji ministerstwa spraw wewnętrznych i apeluje do rządu Kazachstanu o zintensyfikowanie środków zapobiegawczych i zaradczych w stosunku do zjawiska tortur oraz nieludzkiego, okrutnego i poniżającego traktowania;

68.  zachęca Kazachstan, aby zademonstrował swoje ponowne zaangażowanie w Inicjatywę Przejrzystości w Branżach Wydobywczych (EITI) poprzez usunięcie wszelkich prawnych i regulacyjnych przeszkód uniemożliwiających skuteczne wdrożenie tej inicjatywy;

Kirgistan

69.  gratuluje Kirgistanowi wysiłków na rzecz realizacji reform demokratycznych i przejścia na system rzeczywiście wielopartyjny; ma nadzieję, że podczas organizacji nadchodzących wyborów prezydenckich zaplanowanych na 2011 r. zostanie osiągnięty dalszy postęp; zwraca uwagę, że aby stworzyć w pełni sprawny ustrój demokratyczny, należy podejmować nieustanne działania, i zauważa, że Kirgistan jest jednym z krajów pilotażowych europejskiego programu wspierania demokracji, w związku z tym wzywa UE do udzielenia Kirgistanowi wsparcia w dziedzinie budowania instytucji, konsolidacji praktyk demokratycznych, walki z korupcją i ścigania przestępczości zorganizowanej w kirgiskiej administracji;

70.  z zadowoleniem przyjmuje decyzję kirgiskiego rządu o utworzeniu specjalnej komisji ds. wdrożenia i monitorowania zaleceń niezależnej międzynarodowej komisji śledczej zajmującej się wydarzeniami, które miały miejsce w południowym Kirgistanie w czerwcu 2010 r., a także wzywa kirgiskie władze do podjęcia działań niezbędnych do rozładowania napięć na tle etnicznym, zmniejszenia skali nacjonalizmu etnicznego i ustabilizowania sytuacji oraz apeluje o promowanie dialogu międzykulturowego, przestrzeganie praw mniejszości i zwalczanie wszelkich form dyskryminacji, między innymi poprzez wprowadzanie rzeczywistych reform sądownictwa i policji jako decydujących dla zapobiegania naruszaniu praw człowieka, np. poprzez tortury i inne formy nadużycia władzy przez organy ścigania; apeluje do UE o opracowanie i wdrożenie wraz z kirgiskimi władzami i organizacjami pozarządowymi unijnych programów wsparcia mających na celu zapobieganie konfliktom, pojednanie i zwalczanie bezkarności;

Tadżykistan

71.  jest zaniepokojony nieskutecznością pomocy UE na rzecz rozwoju udzielanej Tadżykistanowi, wynikającą z wysokiego stopnia korupcji w tym kraju, wpływem zorganizowanej przestępczości na sprawowanie rządów oraz groźbą rozdrobnienia regionalnego, do którego mogą doprowadzić skrajne warunki gospodarcze i społeczne; apeluje zatem o przyjęcie innego podejścia opartego na bezpieczeństwie obywateli i realizowanie go za pośrednictwem alternatywnych kanałów pomocy;

72.  z niepokojem przyjmuje zgłaszane przypadki tortur w aresztach i ciągły brak dostępu obserwatorów społeczeństwa obywatelskiego do aresztów śledczych; apeluje, aby MKCK i międzynarodowi obserwatorzy otrzymali dostęp do zakładów karnych w celu zwiększenia przejrzystości i nadzoru;

73.  zaleca w związku z tym, aby rząd tadżycki obrał za cel osiągniecie w wyżej wymienionych obszarach postępów prowadzących do znacznej i trwałej poprawy pozycji kraju w zakresie przejrzystości, sprawowania rządów i innych istotnych wskaźników opracowanych przez organizacje międzynarodowe; apeluje o określanie przez organy państwowe surowych warunków uzyskania pomocy UE;

74.  wzywa UE, aby odwołując się do analiz wykonalności, ekspertyz technicznych, a w razie konieczności odpowiednich pożyczek EBI, wspierała i ułatwiała rozwój mniejszych elektrowni wodnych rozmieszczanych wzdłuż rzek oraz rozwój alternatywnej energii ze źródeł odnawialnych;

Turkmenistan

75.  z zadowoleniem przyjmuje ustawy przyjęte w dziedzinie polityki, gospodarki, spraw społecznych i oświaty, podkreśla jednak, że muszą one zostać poparte szeroko zakrojonymi działaniami wdrożeniowymi; apeluje w związku z tym do Rady i wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej Komisji o zachęcanie władz Turkmenistanu do wdrożenia nowego ustawodawstwa w całości oraz do aktywniejszej współpracy z organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi;

76.  domaga się całkowitego spełnienia warunków określonych przez Parlament Europejski w lutym 2008 r., tj. w szczególności zapewnienia Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża swobodnego i nieskrępowanego dostępu, uwolnienia wszystkich więźniów politycznych i więźniów sumienia, zniesienia wszelkich administracyjnych utrudnień w podróżowaniu oraz umożliwienia organizacjom pozarządowym prowadzenia działalności na terenie kraju; uważa, że warunki te muszą zostać spełnione, aby można było uznać, że Turkmenistan stosuje się do międzynarodowych standardów, które ratyfikował;

77.  jest szczególnie zaniepokojony faktem, że obecne władze systematycznie stosują politykę represji skierowaną wobec wszystkich form opozycji, niezależnych organizacji pozarządowych, obrońców praw człowieka; szczególnie ubolewa, że dialog ze społeczeństwem obywatelskim w Turkmenistanie okazał się niemożliwy;

Uzbekistan

78.  odnotowuje wnioski Rady z października 2009 r., które oznaczały zniesienie wszelkich sankcji wobec Uzbekistanu i potwierdziły chęć zacieśnienia przez UE stosunków z tym państwem we wszystkich dziedzinach; przypomina, że stopień zaangażowania zależy od postępów, jakie Uzbekistan poczyni w zakresie praw człowieka, demokratyzacji, praworządności i zwalczania handlu narkotykami, a także oczekuje, że ESDZ i Rada opracują politykę określającą kluczowe, warunkowe i spójne zaangażowanie UE w kontakty z Uzbekistanem;

79.  ponownie wyraża zaniepokojenie w związku ze zgłoszeniami ciągłych przypadków przymusowej pracy dzieci, szczególnie w rolnictwie; dostrzega zaniepokojenie Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), przedstawicieli pracowników, pracodawców i organizacji pozarządowych w związku z wciąż obecną w uzbeckim sektorze przetwórstwa bawełny i usankcjonowaną przez państwo przymusową pracą dzieci; apeluje do władz uzbeckich, aby rozpoczęły współpracę z MOP, przyznały jej nieograniczoną możliwość monitorowania zbiorów bawełny oraz opracowały, wdrożyły i monitorowały skuteczną politykę zmierzającą do wyeliminowania na zawsze przymusowej pracy dzieci; wzywa UE do wspierania rządu Uzbekistanu w jego działaniach w tym zakresie;

80.  jest zaniepokojony niedawną decyzją władz Uzbekistanu o zamknięciu biura organizacji Human Rights Watch w Taszkiencie, przypomina władzom o ich zobowiązaniach wobec OBWE i apeluje do nich o umożliwienie krajowym i międzynarodowym organizacjom pozarządowym oraz obserwatorom nieskrępowanego dostępu i możliwości prowadzenia działalności w całym kraju;

o
o   o

81.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, ESDZ, specjalnemu przedstawicielowi Unii Europejskiej w Azji Środkowej, a także rządom i parlamentom Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu.

(1) http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/librairie/PDF/EU_CtrlAsia_EN-RU.pdf (2) http://eeas.europa.eu/central_asia/docs/progress_report_0609_en.pdf (3) http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/10/st11/st11402.en10.pdf (4) Dz.U. C 184 E z 6.8.2009, s. 49. (5) Dz.U. C 81 E z 15.3.2011, s. 80. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0283. (7) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0399. (8) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0441. (9) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0489. (10) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0334. (11) Dz.U. L 386 z 29.12.2006, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie śródokresowej analizy europejskiej strategii na lata 2007-2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy (2011/2147(INI))

P7_TA(2011)0589 A7-0409/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego preambułę oraz art. 3 i 6,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 3, 6, 9, 20, 151, 152, 153, 154, 156, 159 oraz 168,

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności jej art. 1, 3, 27, 31, 32, i 33,

–  uwzględniając Europejską kartę społeczną z dnia 3 maja 1996 r., w szczególności jej część I oraz art. 3 jej części II,

–  uwzględniając deklarację z Filadelfii z dnia 10 maja 1944 r., dotyczącą celów Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP),

–  uwzględniając konwencje i zalecenia MOP w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1338/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie statystyk Wspólnoty w zakresie zdrowia publicznego oraz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy(1),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (dyrektywa ramowa) oraz jej dyrektywy szczegółowe(2),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/88/WE z dnia 4 listopada 2003 r., dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy(3),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/30/WE z dnia 20 czerwca 2007 r. zmieniającą dyrektywę Rady 89/391/EWG, jej dyrektywy szczegółowe oraz dyrektywy Rady 83/477/EWG, 91/383/EWG, 92/29/EWG i 94/33/WE w celu uproszczenia i racjonalizacji sprawozdań z praktycznego wdrażania dyrektyw(4),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2010/32/UE z dnia 10 maja 2010 r. w sprawie wykonania umowy ramowej dotyczącej zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami w sektorze szpitali i opieki zdrowotnej zawartej między HOSPEEM a EPSU(5),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Podniesienie wydajności i jakości w pracy: wspólnotowa strategia na lata 2007-2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy (COM(2007) 0062),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Odnowiona agenda społeczna: możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI wieku” (COM(2008)0412),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dotyczące wykonania umowy ramowej w sprawie stresu w miejscu pracy, przyjętej przez partnerów społecznych (SEC(2011)0241),

–  uwzględniając strategię „EUROPA 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020) oraz jej najważniejszy cel, jakim jest zwiększenie poziomu zatrudnienia w Unii Europejskiej o 75% do końca obecnego dziesięciolecia,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie promowania zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2006 r. z zaleceniami dla Komisji w sprawie ochrony europejskich pracowników opieki zdrowotnej przed zakażeniami krwiopochodnymi wynikającymi ze zranień igłą(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie upowszechniania godnej pracy dla wszystkich(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie wspólnotowej strategii na lata 2007–2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 marca 2009 r. w sprawie społecznej odpowiedzialności podwykonawców w łańcuchu produkcji(10),

–  uwzględniając swoje stanowisko z dnia 7 lipca 2011 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych (2012)(11),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji Europejskiej z dnia 24 kwietnia 2011 r. zatytułowany „Ocena śródokresowa europejskiej strategii na lata 2007-2012 na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy” (SEC(2011)0547),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 września 2001 r. w sprawie nękania w miejscu pracy(12),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych oraz opinię Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (A7-0409/2011),

A.  mając na uwadze, że prawo do zdrowia jest prawem podstawowym oraz że każdy pracownik ma prawne gwarancje dotyczące warunków pracy gwarantujących mu zdrowie, bezpieczeństwo i godność;

B.  mając na uwadze, że celem strategii „Europa 2020” jest osiągnięcie 75% poziomu zatrudnienia wśród osób w wieku od 20 do 64 lat do roku 2020, poprzez promowanie zatrudnienia kobiet, młodych osób, starszych pracowników, osób o niskich kwalifikacjach oraz legalnych imigrantów, wraz ze zwiększeniem spójności społecznej;

C.  mając na uwadze, że ewolucja technologiczna i przekształcenie warunków społeczno-ekonomicznych stale powodują zmiany w miejscu pracy i praktykach tam stosowanych, a także mając na uwadze, że szybka reakcja polityczna, administracyjna i techniczna ma zatem zasadnicze znaczenie dla zapewnienia wysokiego poziomu zdrowia i bezpieczeństwa w pracy;

D.  mając na uwadze, że niezbędne jest zapobieganie zagrożeniom w celu obniżenia wskaźnika wypadków w pracy i chorób zawodowych; mając na uwadze pozytywne skutki dobrego zarządzania zdrowiem i bezpieczeństwem w pracy, jak również na szczeblu krajowym i europejskim oraz w przedsiębiorstwach;

E.  mając na uwadze, że odpowiednia prewencja dotycząca pracowników sprzyja dobremu samopoczuciu, jakości pracy i wydajności; mając na uwadze ponoszony przez przedsiębiorstwa i systemy zabezpieczeń społecznych koszt chorób zawodowych i wypadków w miejscu pracy, szacowany na 5,9%(13) PKB;

F.  mając na uwadze, że z uwagi na brak pracowników pożądane byłoby wydłużenie czasu pracy pracowników w starszym wieku oraz odpowiednio wczesne wprowadzanie działań na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy;

G.  mając na uwadze, że ochrona młodych pracowników pozwala uniknąć problemów zdrowotnych związanych z pracą, które mogą wystąpić w późniejszym okresie życia;

H.  mając na uwadze, że w sektorze usług młodzi pracownicy i kobiety są w niewystarczającym stopniu objęci polityką reintegracji i utrzymania na rynku pracy(14);

I.  mając na uwadze, że zlecanie pracy na zewnątrz w formie podwykonawstwa oraz praca tymczasowa mogą pociągać za sobą zatrudnianie mniej wykwalifikowanej lub nielegalnej siły roboczej i rozluźnienie stosunków pracy, co jeszcze bardziej utrudnia określenie odpowiedzialności w odniesieniu do przepisów w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy;

J.  mając na uwadze, że dyrektywa ramowa 89/391/EWG nakłada na pracodawców odpowiedzialność prowadzenia regularnej polityki zapobiegania zagrożeniom odnośnie do ryzyka wszelkiego rodzaju niezależnie od statusu pracownika i zagwarantowania zatrudnionym pracownikom ochrony przed szkodami spowodowanymi pracą, w tym szkodami będącymi skutkiem mobbingu;

K.  mając na uwadze, że wypadki, zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego i stres związany z pracą stanowią w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy główne źródła zaniepokojenia przedsiębiorstw europejskich(15);

L.  mając na uwadze, że w strategii „Europa 2020” wyznacza się jako cel 75-procentowy wskaźnik zatrudnienia w grupie wiekowej 20-64 lat; mając na uwadze, że pracownicy z chorobami przewlekłymi lub długotrwałymi często nie wracają do miejsca pracy, mimo iż pozwalałby na to ich stan zdrowia,

M.  mając na uwadze nasilające się skutki problemów zdrowotnych związanych z pracą, takich jak zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego oraz zagrożenia psychospołeczne;

N.  mając na uwadze, że zagrożenia psychospołeczne oznaczają ryzyko związane ze stresem, przemocą symboliczną i molestowaniem w pracy; że stres jest związany z niepewnością zatrudnienia, konfliktami etnicznymi, słabą organizacją pracy (np. praca pod presją czasu, nadmierne obciążenie pracą), konfliktami w kontaktach z klientami, brakiem wsparcia w pracy, niestabilnością stosunków pracy, jak również brakiem równowagi między życiem zawodowym a życiem prywatnym,

O.  mając na uwadze starzenie się społeczeństwa w UE, tendencję do wydłużania życia zawodowego i potrzebę zwiększenia liczby lat zdrowego życia; mając na uwadze nierówności w średnim trwaniu życia ze względu na kategorię społeczno-zawodową i ciężar pracy; mając na uwadze, że poza zaburzeniami układu mięśniowo-szkieletowego pracownicy w wieku powyżej 55 lat są szczególnie narażeni na choroby nowotworowe, kardiologiczne, zaburzenia układu oddechowego i snu(16);

P.  uważa, że brak regularności w planowaniu pracy na nocną zmianę powoduje często problemy, które mogą prowadzić do chorób zawodowych;

Q.  mając na uwadze, że co roku 168 000 obywateli europejskich umiera z powodu wypadków lub chorób związanych z pracą(17), a 7 mln jest rannych w wypadkach oraz że jak dotąd nie jest możliwe dokładne określenie wpływu wypadków związanych z wykorzystywaniem nowych technologii i nowych form pracy;

R.  mając na uwadze, że nie istnieją dowody na istnienie związku między liczbą wypadków a rozmiarem przedsiębiorstwa, podczas gdy związek taki zachodzi między rodzajem zatrudnienia a sektorem, w którym działa przedsiębiorstwo i w którym przeważa praca fizyczna i ścisły związek pracy człowieka i urządzeń mechanicznych;

S.  mając na uwadze, że z rozwojem technologii wiążą się nowe zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, które należy zbadać;

T.  mając na uwadze, że choroby nowotworowe stanowią główną przyczynę śmiertelności związaną z pracą, kolejną przyczyną są choroby układu krążenia i układu oddechowego, natomiast wypadki w pracy powodują jedynie znikomy odsetek zgonów(18);

U.  mając na uwadze, iż niezależnie od wykonywanej pracy kobiety zgłaszają więcej problemów zdrowotnych związanych z pracą niż mężczyźni(19); mając na uwadze jednakże, że w działaniach na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy należy przyjąć podejście uwarunkowane płcią i uwzględniające cykl życiowy;

V.  mając na uwadze, iż kobiety są w równym – jeśli nie większym – stopniu narażone na zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, nawet jeśli pracują w sektorze usług;

W.  mając na uwadze, że starsze kobiety są szczególnie narażone na dolegliwości związane z wiekiem, które powinny być przedmiotem odpowiedniej polityki w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;

X.  uwzględniając problemy zdrowotne zagrażające zdolnościom rozrodczym, związane z wpływem, jaki zanieczyszczenie środowiska i czynniki ryzyka występujące w środowisku pracy mogą mieć na przyszłego rodzica lub nienarodzone dziecko;

Śródokresowa ocena strategii

1.  przypomina, że europejskie ramy odniesienia w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy nie umożliwiają automatycznej poprawy warunków pracy, ponieważ kluczowe znaczenie mają właściwa realizacja zwłaszcza poprzez udział pracowników, podobnie jak mechanizmy rozmów trójstronnych, gromadzenie i rozpowszechnianie danych, kampanie informacyjne i oferowanie sieciowych usług szkoleniowych i informacyjnych, a także kontrola stosowania przepisów w państwach członkowskich; wzywa Komisję do szybkiego działania w przypadku stwierdzenia naruszeń oraz w razie potrzeby do zaostrzenia sankcji;

2.  przypomina, że jednym z zasadniczych celów strategii wspólnotowej na lata 2007-2012 jest nie tylko zagwarantowanie właściwego wdrożenia prawodawstwa Unii Europejskiej, ale także polepszenie i uproszczenie prawodawstwa już obowiązującego, w szczególności poprzez zastosowanie instrumentów niewiążących; ponadto przypomina, że w związku z art. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w dziedzinie zatrudnienia i zdrowia publicznego Unii Europejskiej przysługują jedynie kompetencje dzielone z państwami członkowskimi oraz że w komunikacie z 2007 r. Komisja Europejska nalega na opracowywanie i wdrażanie strategii krajowych; w związku z tym podkreśla konieczność spójnego dostosowania prawodawstwa europejskiego do zmian w społeczeństwie oraz że nie należy uchwalać niepotrzebnego prawodawstwa na szczeblu europejskim;

3.  wyraża ubolewanie z powodu tego, że w 2009 r. kilka państw członkowskich nie skoncentrowało swoich strategii krajowych na trzech priorytetach strategii UE: stres i wypalenie w pracy, zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego oraz regularne badania i gromadzenie danych na temat nowych zagrożeń; uważa, że w krajowych strategiach powinno się przewidzieć więcej starań i środków na prewencję;

4.  jest zdania, że przyjęcie, zaplanowanie i wdrożenie krajowych strategii powinno uwzględniać konkretną sytuację danego państwa członkowskiego oraz skupiać się na sektorach i przedsiębiorstwach najbardziej narażonych na wypadki przy pracy;

5.  uważa, że konieczne jest powiązanie, zarówno na szczeblu europejskim, jak i krajowym, strategii politycznych w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia w pracy i ich pełne odzwierciedlenie w innych strategiach publicznych: na rzecz zdrowia, zatrudnienia, przemysłu, badań, środowiska, transportu, bezpieczeństwa drogowego, edukacji, energii, rozwoju regionalnego, zamówień publicznych i rynku wewnętrznego; należy uwzględniać w poszczególnych kierunkach polityki aspekt płci, aby zapewnić lepsze odzwierciedlenie zagrożeń, na jakie są narażone pracujące kobiety;

6.  przypomina, że poza wizerunkiem firmy i czynnikami ekonomicznymi przymus prawny i żądania pracowników są dwoma głównymi czynnikami motywującymi pracodawców do podejmowania działań;

7.  zachęca do tego, by przy udzielaniu zamówień publicznych zwracano większą uwagę na poziom bezpieczeństwa i praktyki zapobiegania nieszczęśliwym wypadkom;

8.  uważa, że europejska polityka dotycząca zagrożeń chemicznych, zapobiegania chorobom nowotworowym związanym z pracą i ochrony zdolności rozrodczych musi być bardziej ambitna i reaktywna;

9.  podkreśla znaczenie pełnego wdrożenia rozporządzenia REACH oraz konieczność większej synergii między nim a polityką na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy zarówno na szczeblu europejskim, jak i w poszczególnych państwach członkowskich;

10.  żąda, aby w przyszłej strategii europejskiej określono więcej możliwych do zmierzenia celów, którym towarzyszyłyby wiążący harmonogram oraz okresowa ocena; pragnie, żeby zalecany przez MOP cel powoływania jednego inspektora pracy na 10 000 pracowników stał się wiążący;

11.  zaznacza, że środki oszczędnościowe w sytuacji kryzysu gospodarczego nie mogą prowadzić do zaniedbywania kwestii bezpieczeństwa i higieny pracy i podkreśla, że oszczędnościowa polityka budżetowa oraz cięcia wydatków socjalnych nie powinny szkodzić działaniom na rzecz poprawy zdrowia i bezpieczeństwa w pracy;

12.  uważa, że skutki gospodarcze kryzysu oraz poważna recesja w kilku państwach członkowskich nie powinny służyć za pretekst do stosowania prawa uwzględniającego w niskim stopniu zdrowie i bezpieczeństwo w pracy lub niekorzystnego dla polityki zapobiegania zagrożeniom zawodowym;

13.  uważa, że państwa członkowskie i przedsiębiorstwa muszą inwestować więcej w politykę zapobiegania zagrożeniom oraz zagwarantować udział w niej pracowników; jest zdania, że zwrot z tych inwestycji jest zagwarantowany w postaci zwiększenia wydajności w pracy, poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw oraz zmniejszenia wydatków systemów zabezpieczeń społecznych oraz że pozwala to poza tym na zapewnienie stabilności systemów ochrony socjalnej;

14.  jest zdania, że prawdziwie skuteczne zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom musi mieć swój początek już na etapie projektowania, tak aby innowacje zapewniały lepsze bezpieczeństwo zarówno produktu, jak i całego procesu produkcji; zachęca też Komisję i państwa członkowskie do wspierania i promocji badań w tej dziedzinie;

15.  uznaje za niezbędne rozwiązanie problemu bezpieczeństwa w miejscu pracy poprzez realizację strategii na dwóch poziomach i skoncentrowanie się zwłaszcza na eliminowaniu zagrożeń środowiskowych oraz jednoczesnym wprowadzaniu usprawnień w dziedzinie pracy psychospołecznej; jest zdania, że sukces strategii zależy przede wszystkim od zaangażowania w nią pracowników i wszystkich partnerów społecznych na szczeblu krajowym i lokalnym oraz w miejscu pracy; wzywa Komisję do kontynuowania i zintensyfikowania dyskusji oraz konsultacji z partnerami społecznymi w celu wypracowania wspólnego i spójnego działania w poszczególnych kwestiach;

16.  podkreśla, że stres w miejscu pracy uznawany jest za ważną przeszkodę dla wydajności w Europie; wyraża ubolewanie z powodu ciągłego wzrostu liczby schorzeń i wypadków spowodowanych problemami psychospołecznymi pracowników; ponownie przypomina zjawisko samobójstw w miejscu pracy oraz rzeczywisty wpływ, jaki wywiera niepewność pracy na czynnik stresu; wyraża ubolewanie z powodu niejednakowego wdrażania w obrębie UE umowy ramowej dotyczącej stresu w miejscu pracy z dnia 8 października 2004 r.; wzywa Komisję do przyjęcia wszelkich środków koniecznych do zapewnienia stosowania tej umowy we wszystkich państwach członkowskich, a także wzywa partnerów społecznych do zwiększenia działań na rzecz podnoszenia poziomu świadomości i zrozumienia wśród pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli w kwestii stresu w miejscu pracy;

17.  zauważa mnożenie się niestandardowych form pracy (praca tymczasowa, sezonowa, w niedzielę, w niepełnym wymiarze godzin, telepraca), które wymagają bardziej ukierunkowanego podejścia w celu ochrony pracowników;

18.  podchodzi krytycznie do tego, że Komisja nie uwzględniła wystarczająco aspektu płci ani zajmując się kwestiami dotyczącymi zdrowia i bezpieczeństwa w pracy, ani we wspólnotowej strategii na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy, ani w przeglądzie śródokresowym; popiera w związku z tym inicjatywę Komisji wzywającą do opracowania specjalnych metod oceny wpływu w zakresie bhp uwzględniających specyfikę płci; wzywa Komisję do zbadania, czy istnieją wspólnotowe dane statystyczne o chorobach związanych z pracą (tych śmiertelnych i tych mniej groźnych) z podziałem według płci; zachęca państwa członkowskie do zwrócenia uwagi w polityce zapobiegania i metodach oceny ryzyka na szczególne zagrożenia, na które są narażone pracujące kobiety;

19.  ze względu na to, że wzrost poziomu zatrudnienia w Unii Europejskiej powinien wynosić średnio 1% rocznie, priorytetem musi być ochrona zdrowia pracowników starszych, niepełnosprawnych lub upośledzonych, z wprowadzeniem i zapewnieniem warunków pracy dostosowanych do ich potrzeb;

20.  zauważa, że ani sektor publiczny, ani sektor prywatny nie są naprawdę gotowe do stawienia czoła sytuacji demograficznej i brania pod uwagę możliwości wzrostu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych na choroby chroniczne lub o ograniczonej zdolności do pracy; uznaje za konieczne zwrócenie większej uwagi na to, aby zapewnić odpowiednio przystosowane i bezpieczne miejsca pracy takim pracownikom;

21.  wyraża ubolewanie z powodu opóźnień w działaniu Komisji, jeżeli chodzi o przedstawienie nowego wniosku legislacyjnego dotyczącego minimalnych wymogów dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia w dziedzinie narażenia pracowników na ryzyko związane z polami elektromagnetycznymi po opóźnieniu wdrożenia dyrektywy 2004/40/WE, i apeluje o wdrożenie omawianych aktów prawnych niezwłocznie po ich przyjęciu;

22.  uważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw to ważny i skuteczny instrument, również przy zapewnianiu bezpieczniejszych warunków pracy i lepszego środowiska pracy i dlatego uznaje, iż należy ją wspomagać;

23.  uważa, że konieczne jest zacieśnienie współpracy między UE, MOP i WHO w celu znalezienia rozwiązań dotyczących konkurencyjności socjalnej pracowników europejskich i pracowników z krajów trzecich;

Gromadzenie danych statystycznych

24.  podkreśla, że Komisja powinna mieć metody statystyczne uwzględniające płeć i wiek, służące ocenie zapobiegania nie tylko w odniesieniu do wypadków, ale także do chorób oraz procentu pracowników narażonych na działanie czynników chemicznych, fizycznych lub biologicznych i na sytuacje niebezpieczne z punktu widzenia organizacji pracy;

25.  podkreśla istotne znaczenie działań uwarunkowanych płcią oraz podejścia uwzględniającego cykl życiowy, mających na celu wyeliminowanie ryzyka wcześniejszego odejścia na emeryturę z uwagi na problemy zdrowotne;

26.  podkreśla trudności w gromadzeniu danych w wielu państwach członkowskich; żąda, żeby prace agencji EU-OSHA oraz Eurofund (Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy) zostały usprawnione i szeroko rozpowszechniane;

27.  żąda, żeby Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) zgromadziła krajowe wskaźniki w dziedzinie zagrożenia chorobami nowotworowymi i podsumowała stan wiedzy dotyczącej narażenia pracowników szczególnie zagrożonych;

28.  podkreśla istotne znaczenie współpracy między Europejską Agencją Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy a komitetami specjalnymi Komisji Europejskiej, takimi jak Komitet Starszych Inspektorów Pracy i Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy, na rzecz osiągania lepszych wyników i przedstawiania wniosków;

29.  wzywa Unię Europejską i państwa członkowskie, żeby opracowały europejski program monitorowania ryzyka zawodowego, w szczególności zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego i zaburzeń psychospołecznych, który zostanie oparty na wskaźnikach zdrowotnych, definicjach i narzędziach epidemiologicznych wspólnych dla 27 państw członkowskich; podkreśla konieczność zastosowania zintegrowanego podejścia do monitoringu, z uwzględnieniem zarówno kariery zawodowej obecnych pracowników, jak i stanu zdrowia pracowników na emeryturze;

30.  stwierdza spadek liczby wypadków w miejscu pracy w UE i wzywa Komisję do zbadania, w jakiej mierze spowodowany jest on niższym wskaźnikiem działalności oraz nieustającym rozwojem sektora usług; ma nadzieję, że określone na szczeblach europejskim i krajowych cele, a także ocena ich realizacji, będą lepiej uwzględniały ten wymiar makroekonomiczny;

31.  przyjmuje do wiadomości wyniki projektu Komisji „Scoreboard 2009”, ilustrującego osiągnięcia państw członkowskich; uważa, że niezbędne jest objęcie nim wszystkich obszarów strategii europejskiej na lata 2007–2012; wyraża ubolewanie, że dokładność i wyczerpujący charakter tych danych nie są poddawane bezstronnej weryfikacji i że dane te są dostarczane w sposób całkowicie fakultatywny; wzywa Komisję do dopilnowania, aby wszystkie państwa członkowskie dostarczały wiarygodnych i kompleksowych danych, uprzednio sprawdzonych przez niezależny organ krajowy;

32.  krytykuje to, że nie wszystkie państwa członkowskie wyznaczyły wymierne cele w ramach swoich krajowych strategii w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy, a przeważająca większość z nich nie wyznaczyła celów dotyczących chorób zawodowych, problemów i schorzeń zdrowotnych związanych z pracą, czynników ryzyka zawodowego oraz sektorów wysokiego ryzyka; podkreśla, że ani śródokresowa ocena, ani projekt „Scoreboard 2009” odnoszące się do wspólnotowej strategii na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy nie dostarczają istotnych informacji o sytuacji państw członkowskich w kontekście jedynego wymiernego celu europejskiej strategii, którym jest 25-procentowy spadek liczby wypadków przy pracy najpóźniej do 2012 r.; zaleca, aby przyszłe sprawozdania z oceny skuteczniej ukazywały stopień przestrzegania przez państwa członkowskie w praktyce europejskich przepisów dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa;

33.  podkreśla, że ważne jest, aby na wstępie podać jasną definicję wypadku i choroby zawodowej, również wypadku w drodze do pracy (trasa z domu do miejsca pracy), jak również stresu w pracy, który powinno się móc mierzyć zgodnie ze szczegółowymi wskaźnikami;

34.  uważa, że konieczne jest zbadanie zwłaszcza związku miedzy cierpieniem w pracy a organizacją pracy, łącznie z czasem pracy; wzywa do uwzględnienia podczas badania problemów zdrowotnych całościowego podejścia, które obejmie organizację pracy, dane statystyczne i indywidualne słabości;

35.  wzywa Komisję do poszukiwania i przekazywania danych statystycznych dotyczących tego, w jaki sposób na zmniejszenie liczby wypadków wpływają badania naukowe skupione na zapobieganiu zagrożeniom już na etapie projektowania;

36.  podkreśla problem wprowadzenia zasad BHP w odniesieniu do pracowników prowadzących działalność niezadeklarowaną; jest zdania, że tego rodzaju bezprawnym praktykom można przeciwdziałać tylko poprzez stosowanie ostrzejszych kontroli i nakładanie stosownych sankcji i domaga się zdecydowanych środków przeciw organizowaniu tego rodzaju działalności; podkreśla, że zdrowie i bezpieczeństwo w pracy jest prawem przysługującym niezależnie od statusu pracownika, a korzystanie z niego musi być możliwe dzięki lepszemu wdrażaniu obowiązujących przepisów;

37.  podkreśla istotne znaczenie przekazania danych naukowych przedsiębiorstwom w celu zapobiegania nowym lub już występującym zagrożeniom;

38.  stwierdza, że państwa europejskie o najniższym wskaźniku wypadków w pracy są również najbardziej konkurencyjne(20); uznaje, że niezbędne jest zgromadzenie większej ilości danych oceniających wpływ odpowiedniego zapobiegania zagrożeniom na konkurencyjność przedsiębiorstw;

39.  wzywa Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy i Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy do zbadania przyczyn wcześniejszego odchodzenia na emeryturę przez kobiety i mężczyzn;

40.  wzywa Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy do przeprowadzenia badań nad wpływem „pracy dwuzmianowej” na zdrowie kobiet, czyli sytuacji, gdy kobiety muszą nieodpłatnie wykonywać pracę w domu po uprzednim wykonaniu pracy w ramach stałego, uznanego zatrudnienia, za które otrzymują wynagrodzenie;

41.  apeluje o poprawę transgranicznej wymiany informacji między różnymi organami krajowymi w celu osiągnięcia skuteczniejszej kontroli w odniesieniu do delegowania pracowników do innych państw członkowskich UE.

W stronę postępowania opartego na prewencji

42.  wyraża ubolewanie z powodu braku informacji dotyczących zagrożeń i rozwiązań wśród pracowników, pracodawców, partnerów społecznych, a nawet służb opieki zdrowotnej; przypomina pozytywną rolę uczestnictwa i reprezentacji pracowników w tym względzie;

43.  uważa, że reprezentacja pracowników wywiera pozytywny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo w pracy, szczególnie w MŚP i jeżeli taka reprezentacja jest sformalizowana; uważa, że udział pracowników stanowi kluczowy warunek udanego zarządzania ryzykiem związanym ze zdrowiem i bezpieczeństwem w pracy(21);

44.  przypomina, że prewencja w pracy ma charakter multidyscyplinarny, ponieważ obejmuje medycynę pracy, bezpieczeństwo, ergonomię, epidemiologię, toksykologię, higienę przemysłową, a w szczególności psychologię;

45.  uważa, że ważne jest usprawnenie wdrażania istniejącego już prawodawstwa poprzez wykorzystanie instrumentów niewiążących, takich jak wymiana dobrych praktyk, kampanie na rzecz podnoszenia świadomości i lepsze informowanie;

46.  wzywa państwa członkowskie i Komisję Europejską do dbania, by dyrektywy dotyczące ochrony pracowników były łatwiejsze do stosowania w praktyce, jednak bez osłabiania przepisów odnoszących się do bezpieczeństwa i higieny pracy;

47.  zwraca uwagę, że ok. 50% pracowników w UE nadal nie ma dostępu do usług prewencyjnych, zwłaszcza w przypadku MŚP i łańcuchów podwykonawstwa; podkreśla, że większość istniejących usług nie jest w pełni interdyscyplinarna i wiele z nich nie odzwierciedla prawidłowo hierarchii środków prewencyjnych określonych w dyrektywie ramowej; uważa, że wszyscy pracownicy, ci z sektora publicznego oraz sektora prywatnego, powinni być objęci systemem zapobiegania zagrożeniom, a także skuteczną polityką prewencji, łącznie z rozwiązaniami w zakresie dostępności, szkoleniami i warsztatami dla pracowników oraz że należy zwrócić szczególną uwagę na sytuację pracowników szczególnie narażonych, m.in. osób muszących brać udział w obowiązkowych systemach pracy bez wcześniejszego przeszkolenia i niezbędnych umiejętności; jest ponadto zdania, że należy uwzględnić nowe formy zatrudnienia, tak aby środki zapobiegawcze i kontrolne obejmowały wszystkich pracowników, zwłaszcza pracowników szczególnie narażonych niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy oraz formy zatrudnienia; ma nadzieję, że celem będzie powoływanie jednego doradcy ds. bezpieczeństwa na każde 3 000 pracowników;

48.  uważa, że społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw ma do odegrania rolę w dziedzinie promowania zdrowia i bezpieczeństwa w pracy;

49.  jest zdania, że należy zagwarantować niezależność działów prewencji od pracodawców; uznaje, że w odniesieniu do zdrowia w pracy ostrzeżenia, alarmy, ekspertyzy w dziedzinie zdrowia i wynikające z nich przemyślane porady mogą być udzielane wyłącznie przez niezależnych ekspertów w dziedzinie zdrowia; wyraża ubolewanie, że zarządzanie działami opieki zdrowotnej w miejscu pracy w niektórych państwach członkowskich pozostaje w rękach stowarzyszeń pracodawców, które są zarazem sędzią i stroną, a których faktycznym organem decyzyjnym jest walne zgromadzenie;

50.  podkreśla, że ze względu na postęp badań w dziedzinie zdrowia, ciągłe zmiany sytuacji społeczno-ekonomicznej, rozwój nowych technologii i zmiany na rynku pracy władze europejskie i krajowe powinny zachować czujność wobec występowania nowych rodzajów zagrożeń zawodowych i czuwania nad aktualizacją, w stosownym czasie, odpowiedniego ustawodawstwa, jego zastosowań oraz wykazu zawodów trudnych i niebezpiecznych;

51.  przypomina, że inspekcja pracy – edukując, perswadując i zachęcając – odgrywa zasadniczą rolę w sprawdzaniu stosowania obowiązujących przepisów, a zatem w prewencji, szczególnie poprzez kontrolę poszanowania godnych warunków pracy grup pracowników narażonych na ryzyko lub w zajęciach, które często są wykonywane „na czarno”; podkreśla, że państwa członkowskie powinny zapewnić inspektorom pracy wysokiej jakości kształcenie i szkolenia; zachęca państwa członkowskie do zwiększenia liczby pracowników i zasobów, którymi dysponuje inspekcja pracy, aby zrealizować cel, jakim jest powoływanie jednego inspektora na 10 000 pracowników, zgodnie z zaleceniami MOP; zachęca do zaostrzenia sankcji wobec przedsiębiorstw, które nie przestrzegają zobowiązań w zakresie praw podstawowych pracowników i uważa, że sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające;

52.  zobowiązuje państwa członkowskie do walki z obciążeniami biurokratycznymi i skomplikowanymi mechanizmami kontroli krajowej w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy, jak również w dziedzinie inspekcji pracy, dzięki zwiększeniu dynamiki i uproszczeniu nadmiernie skomplikowanych wewnętrznych procedur postępowania, co umożliwi przeprowadzanie liczniejszych kontroli o większym stopniu skuteczności;

53.  zwraca się do państw członkowskich o bardziej rygorystyczną kontrolę niezgłaszania wypadków w pracy;

54.  domaga się, aby Komisja przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy chroniącej osoby, które słusznie zgłaszają zagrożenia nieuznawane w obrębie przedsiębiorstwa poprzez zawiadomienie właściwego inspektoratu pracy; osoby te powinny zostać objęte ochroną, aby zapobiec wszelkiej wywieranej na nie presji (grożenie zwolnieniem lub inne); wzywa w związku z tym Komisję do położenia kresu wpisywaniu takich pracowników na czarne listy poprzez dopilnowanie, że tego rodzaju naruszeniom podstawowych praw pracowniczych zapobiegają skuteczne, proporcjonalne i odstraszające sankcje;

55.  nalega na potraktowanie zapobiegania problemom dotyczącym zdrowia i bezpieczeństwa w pracy z równą uwagą w sektorze prywatnym i w sektorze publicznym; przypomina o wiążącym charakterze zasady niedyskryminacji;

56.  wyraża ubolewanie z powodu braku koordynacji w licznych państwach członkowskich między polityką dotyczącą zdrowia publicznego a polityką w zakresie zdrowia w pracy;

57.  wzywa państwa członkowskie do wprowadzenia lepszego uregulowania okresowych kontroli lekarskich i analizy wyników takich kontroli, tak aby zapewnić pracownikom stan zdrowia odpowiedni do wymagań związanych z ich pracą;

58.  wzywa Komisję Europejską do opracowania kodeksów dobrej praktyki w dziedzinie zdrowia i bezpieczeństwa w pracy; podkreśla, że niezbędne jest, aby państwa członkowskie podjęły wymianę dobrych praktyk w celu zwiększenia wydajności pracy pracowników;

59.  jest zdania, że państwa członkowskie można wesprzeć w badaniach nad nowymi zagrożeniami i wprowadzaniu nowych praktyk przyczyniających się do skuteczniejszego stosowania zasad bezpieczeństwa poprzez realizację siódmego programu ramowego w zakresie badań i innowacji;

60.  uważa, że ocena zagrożeń powinna być przeprowadzana w sposób multidyscyplinarny i z udziałem pracowników;

61.  stwierdza, że większość przedsiębiorstw przeprowadza ocenę zagrożeń, ale rzadziej dzieje się to w małych przedsiębiorstwach i w niektórych państwach członkowskich(22);

62.  jest zdania, że same MŚP nie są mniej pewne, lecz że zagrożenia są raczej związane z wadliwą organizacją pracy, jak również z mniejszymi środkami przeznaczonymi na zdrowie i bezpieczeństwo w pracy; uważa za istotne udzielenie pomocy MŚP we wprowadzeniu strategii zapobiegania zagrożeniom, podkreśla pozytywną rolę inicjatyw takich jak OiRA, jak również zachęt ekonomicznych; wzywa państwa członkowskie do wymiany najlepszych praktyk;

63.  uznaje za istotne, aby właściwy organ publiczny odpowiedzialny za wdrożenie prawodawstwa w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa w państwach członkowskich dołożył wszelkich starań, aby pomóc ocenić i zminimalizować wszystkie zagrożenia oraz zapewnić właściwą ochronę pracowników; uważa, że ważne jest, aby pomóc MŚP we wprowadzaniu polityki zapobiegania zagrożeniom; podkreśla pozytywną rolę takich inicjatyw, jak OiRA, prostych, nieodpłatnych i odpowiednio ukierunkowanych; jest zdania, że ocena zagrożeń na poziomie przedsiębiorstwa musi być dokonywana okresowo i musi być stopniowo dostosowywana do nowych warunków i pojawiających się zagrożeń;

64.  przypomina, jak duże znaczenie ma udzielanie informacji i prowadzenie kampanii w celu uświadomienia przedsiębiorstwom, a w szczególności MŚP, zagrożeń i przedstawiania możliwości skutecznego prowadzenia odpowiednich działań prewencyjnych;

65.  jest zaniepokojony skutkami podwykonawstwa, np. w dziedzinie cywilnych i wojskowych instalacji atomowych, i podkreśla, że każdy pracodawca, w tym podwykonawcy, ponosi odpowiedzialność za swoich pracowników i że pracowników tych należy objąć działaniami prewencyjnymi;

66.  jest zdania, że wszyscy pracownicy, a zwłaszcza pracownicy tymczasowi, pracujący w niepełnym wymiarze godzin oraz na zasadzie podwykonawstwa, potrzebują specjalnego szkolenia w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa, aby podnieść poziom bezpieczeństwa w miejscu pracy; jest zaniepokojony rosnącą liczbą chorób związanych ze stresem i zwraca uwagę na brak edukacji w dziedzinie postępowania ze stresem w pracy; wzywa do podjęcia przy udziale partnerów społecznych działań prewencyjnych dla wszystkich, a zwłaszcza dla ludzi młodych, poprzez organizowanie szkoleń w zakresie postępowania ze stresem, które powinny obejmować umiejętności społeczne, w tym komunikację interpersonalną oraz ćwiczenia umiejętności radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych, a także poprzez kampanie na rzecz podnoszenia świadomości w szkołach i miejscu pracy; zachęca państwa członkowskie do skuteczniejszego wykorzystywania Europejskiego Funduszu Społeczneg w tym celu;

67.  zachęca państwa członkowskie do inwestowania w wiedzę o pracy; wzywa do zwiększenia liczby badań w tej dziedzinie na szczeblu wspólnotowym i krajowym;

68.  podkreśla, że podstawowymi przeszkodami dla uwzględnienia zagrożeń psychospołecznych w pracy są postrzegana drażliwość tej kwestii, jak również brak uświadomienia, brak zasobów oraz brak wiedzy fachowej(23);

69.  zwraca się do Komisji Europejskiej o wspieranie rozwoju europejskich norm bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach; w tym zakresie podkreśla konieczność współpracy między państwami członkowskimi w celu zbadania przyczyn wypadków przy pracy, ale także w celu wymiany najlepszych praktyk;

70.  zwraca się do państw członkowskich o to, by uwzględniały zdrowie i bezpieczeństwo w pracy od kształcenia wstępnego, a także później dzięki kształceniu przez całe życie; uważa za pożądane to, by kształcenie na temat zagrożeń było częścią niektórych programów technologicznych, naukowych, artystycznych i sportowych, a także szkoleń w dziedzinie zarządzania przedsiębiorstwem; zachęca państwa członkowskie do włączenia zdrowia i bezpieczeństwa w pracy do nauczania uniwersyteckiego, aby dotrzeć z tą tematyką do przyszłych inżynierów, architektów, przedsiębiorców, kadry kierowniczej itp.;

71.  jest przekonany, że aby zmniejszyć natężenie stresu w pracy, należy wprowadzić i rozwijać specjalne szkolenia dotyczące umiejętności pracy w warunkach stresu, a także warsztaty dotyczące umiejętności pracy w grupie i poprawy integracji danej grupy pracowników;

72.  wzywa państwa członkowskie do oceny jakości szkoleń krajowej kadry kierowniczej w dziedzinie zapobiegania zagrożeniom w pracy i popiera wymianę dobrych praktyk;

73.  podkreśla konieczność wspierania – poprzez usprawnienie koordynacji polityki wspólnotowej – programów szkoleniowych na rzecz rozwoju polityki zapobiegania zagrożeniom dzięki wzmocnieniu programów już istniejących oraz wykorzystaniu doświadczeń lokalnych, regionalnych i krajowych;

74.  podkreśla, że pojawienie się nowych rodzajów zatrudnienia (np. zielonych miejsc pracy) stanowi źródło nowych możliwości ochrony pracowników(24) i dostosowania szkoleń zawodowych;

75.  uważa, że zapobieganie ryzyku choroby przewlekłej wiąże się ze ścisłym poszanowaniem prawa w dziedzinie urlopu chorobowego i macierzyńskiego, gdyż presja wywierana przez pracodawcę w tym okresie może powodować przedłużenie takiego urlopu;

76.  przypomina, że miejsce pracy ma być postrzegane jako jedna z głównych platform wspierania strategii UE i państw członkowskich w zakresie profilaktyki chorób zarówno zakaźnych, jak i niezakaźnych, oraz że pracodawcy, organizacje pracownicze i pozostali partnerzy społeczni mają do odegrania ważną rolę w promowaniu wśród pracujących zdrowego trybu życia i wiedzy na temat zdrowia;

77.  zwraca się do Komisji i państw członkowskich o bardziej zdecydowane zwalczanie nierówności w dziedzinie zdrowia oraz o zmniejszanie różnic w warunkach pracy i dostępie do usług ukierunkowanych na poprawę zdrowia pracowników, a także na zapobieganie oraz ochronę zdrowia w miejscu pracy;

Pracownicy narażeni na ryzyko i szczególne zagrożenia

78.  podkreśla, że oprócz pracowników wykonujących pracę w uciążliwych warunkach także migranci, młodzież, ludzie starsi, kobiety w wieku rozrodczym, osoby niepełnosprawne, przedstawiciele mniejszości etnicznych, pracownicy nisko wykwalifikowani oraz osoby długotrwale bezrobotne powracające na rynek pracy stanowią grupy szczególnie narażone na zagrożenia; podkreśla potrzebę wprowadzenia zachęt do skuteczniejszego stosowania zasad BHP w miejscu pracy, zwłaszcza w odniesieniu do tych grup; jest zdania, że przed podjęciem przez te osoby zatrudnienia w stosownych przypadkach konieczne jest szkolenie przygotowawcze;

79.  stwierdza, że młodzi pracownicy w wieku od 15 do 24 lat narażeni są na szczególnie duże ryzyko obrażeń(25), a choroby lub obrażenia w młodym wieku mogą mieć znaczne długotrwałe konsekwencje; podkreśla ponadto konieczność włączania kwestii zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy w obowiązujące programy UE, takie jak „Mobilna młodzież”;

80.  domaga się, by Komisja i państwa członkowskie poprzez lepsze dopasowanie działań na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa w pracy do potrzeb starszych pracowników odpowiadały na zachodzące zmiany demograficzne; podkreśla pozytywny wpływ, jaki uczenie się przez całe życie wywiera na podtrzymanie motywacji do pracy, a także działań mających na celu przeciwdziałanie spadkowi sił fizycznych, na przykład poprzez ergonomiczną organizację miejsca pracy; podkreśla, że konstruktywnym impulsem byłaby w tym zakresie umowa ramowa między partnerami społecznymi;

81.  jest zdania, że pracownicy niewykwalifikowani i długotrwale bezrobotni nie powinni podejmować zatrudnienia bez niezbędnego szkolenia przygotowawczego w zakresie zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;

82.  jest zaniepokojony wzrostem liczby nietypowych umów o pracę, takich jak praca w ograniczonym wymiarze godzin, telepraca, przerywany czas pracy, praca w niedzielę i praca nocna; domaga się, aby dokonać naukowej oceny zagrożeń stwarzanych przez takie niedobrowolne formy zatrudnienia, zwłaszcza dla kobiet, zauważa jednak, że takie formy zatrudnienia swobodnie wybrane mogą być pozytywnie przyjmowane przez pracowników;

83.  ubolewa nad brakiem inicjatyw zmierzających do rozpatrzenia sytuacji pracowników niezależnych, tymczasowych, domowych lub objętych krótkoterminowymi umowami, gdyż wszyscy oni mają prawo do poszanowania ich zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;

84.  przypomina, że tymczasowe formy zatrudnienia są rozpowszechnione w sektorach takich jak budownictwo lub rolnictwo, w których występuje wysoki wskaźnik wypadków i chorób zawodowych, oraz w sektorze usług, o którym informacje są ograniczone(26);

85.  uważa, że promowanie niepełnego wymiaru czasu pracy wśród najstarszych pracowników stanowiłoby etap przejściowy przed emeryturą i poprawiło warunki życia i możliwości pracowników w starszym wieku;

86.  ponawia zalecenie wyrażone w sprawozdaniu europejskim HIRES zmierzające do zagwarantowania pracownikom tymczasowym i pracownikom zatrudnianym przez przedsiębiorstwa takich samych praw w dziedzinie ochrony zdrowia, jeżeli ich praca ma charakter długoterminowy i jest wykonywana pod kierownictwem głównego pracodawcy;

87.  podkreśla, że ryzyko zawodowe – niezależnie od tego, czy ma charakter psychospołeczny czy fizyczny (w szczególności zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego) – w odmienny sposób dotyczy mężczyzn i kobiet; ponadto przypomina, że można wskazać na powiązanie między umowami niegwarantującymi pewności zatrudnienia, w szczególności umowami o pracę tymczasową i na niepełny etat, i zwiększeniem ryzyka zawodowego o charakterze fizycznym i psychospołecznym; wzywa w związku z tym państwa członkowskie do uwzględniania w swoich strategiach krajowych wymiaru płci i ryzyka związanego z różnymi rodzajami umowy o pracę;

88.  wyraża niepokój w związku z niewystarczającą oceną ryzyka, na jakie w miejscu pracy są narażone kobiety w ciąży; zaleca przeprowadzenie pogłębionych badań dotyczących skutków narażenia kobiet w ciąży na określone warunki występujące w miejscu pracy (w tym narażenie na działanie substancji chemicznych, promieniowanie jonizujące, fale elektromagnetyczne, stres, zbyt wysokie temperatury, konieczność dźwigania zbyt dużych ciężarów itp.), w związku z czym zachęca do przestudiowania zależności między przypadkami poronień, komplikacji przy porodzie, dzieci urodzonych z problemami zdrowotnymi z jednej strony a warunkami pracy kobiet w ciąży związanymi z ryzykiem z drugiej;

89.  domaga się sporządzenia oceny wpływu potencjalnego zagrożenia związanego z nowymi technologiami, substancjami szkodliwymi i czynnikami zagrożenia, w tym z organizacją w miejscu pracy; jest zdania, że w skuteczniejszym identyfikowaniu i ocenie potencjalnych nowych zagrożeń pomaga zwiększenie ilości badań naukowych, wymiana wiedzy i praktyczne wykorzystywanie wyników; domaga się, aby działania ustawodawcze zagwarantowały, że nanomateriały będą całkowicie objęte obowiązującymi europejskimi przepisami w dziedzinie BHP;

90.  uważa, że nadmiernie długi czas pracy oraz niewystarczające okresy odpoczynku, podobnie jak nieproporcjonalnie wysokie wymagania wobec wyników stanowią główny czynnik zwiększający liczbę wypadków przy pracy i chorób zawodowych; podkreśla, że takie przepisy naruszają podstawowe zasady zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy; apeluje o zapewnienie odpowiedniej równowagi między życiem zawodowym a życiem rodzinnym; wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia dyrektywy 2003/88/WE;

91.  jest zdania, że w trybie pilnym należy przeprowadzić rozstrzygające naukowe badanie wpływu pracy w niedziele na zdrowie pracowników; Komisja Europejska powinna obecnie zlecić wykonanie niezależnego badania, w którym sprawdzone zostaną dotychczasowe wyniki i określić ostateczne stanowisko naukowe w tej sprawie;

92.  ubolewa nad brakiem wspólnej i jednolitej definicji zjawiska mobbingu na szczeblu europejskim; apeluje do Komisji i państw członkowskich, żeby opracowały skuteczne krajowe strategie walki z przemocą w miejscu pracy, oparte na wspólnej dla 27 państw członkowskich definicji mobbingu;

93.  uważa, że stres powodowany często przez nękanie psychiczne stanowi czynnik zwiększający liczbę zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego, jak również zagrożeń psychospołecznych oraz że wskazane byłoby, aby czynniki te zostały wnikliwie zbadane przez Komisję Europejską;

94.  domaga się, aby przyszły wniosek ustawodawczy w sprawie zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego obejmował wszystkich pracowników;

95.  popiera inicjatywę ustawodawczą dotyczącą ochrony pracowników przed dymem papierosowym w miejscu pracy, gdyż kompleksowa ochrona nie została dotąd zagwarantowana;

96.  zwraca się do Komisji o przedstawienie w 2012 r. Parlamentowi i Radzie wniosku w sprawie zakazu palenia we wszystkich miejscach pracy, w tym w pomieszczeniach restauracyjnych, we wszystkich środkach transportu publicznego i zamkniętych budynkach publicznych w UE;

97.  wzywa Komisję do rozpoczęcia szeroko zakrojonych konsultacji z europejskimi partnerami społecznymi w sprawie sporządzenia wykazu chorób zawodowych w oparciu o dogłębne naukowe i medyczne analizy głównych uznanych obecnie zagrożeń (zwłaszcza zaburzeń psychicznych i azbestu); zachęca Komisję do wszechstronnej oceny potencjalnych korzyści, jakie dla zdrowia pracowników wynikłyby z aktualizacji i obowiązkowego charakteru zalecenia 2003/670/WE dotyczącego europejskiego wykazu chorób zawodowych;

98.  jest zdania, że należy dalej rozwijać badania nad wpływem – również długofalowym – niektórych rodzajów pracy na zdrowie, aby zapobiegać w najwyższym możliwym stopniu przypadkom chorób pojawiających się dopiero po zakończeniu działalności zawodowej; jest przekonany, że przy ustalaniu wykazu zawodów, w przypadku których trzeba przeprowadzić więcej badań dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa, należy uwzględnić najpilniejsze priorytety zgłoszone przez partnerów społecznych;

99.  wzywa Komisję do tego, aby jeśli nowe badania lub dowody naukowe wykażą wysoki stopień zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa w przypadku niektórych zawodów, niezwłocznie przedsięwzięła odpowiednie środki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa tych pracowników;

100.  jest zdania, że istotnym elementem jest podejmowanie rehabilitacji i powrót do pracy po przebytej chorobie lub wypadku w miejscu pracy, w związku z czym należy zwiększyć zachęty w tym zakresie;

101.  wzywa państwa członkowskie do niezwłocznego wdrożenia dyrektywy 2010/32/UE dotyczącej zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami u pracowników opieki zdrowotnej oraz do zapewnienia pacjentom i pracownikom służby zdrowia najwyższego poziomu ochrony przed narażeniem na zakażenia związane z opieką zdrowotną;

102.  jest zaniepokojony utrzymującą się liczbą chorób nowotworowych przypisywanych wykonywaniu zawodu; ubolewa, że duża liczba pracowników wciąż jest narażona na działanie azbestu, szczególnie w sektorze konserwacji i oczyszczania; wzywa w związku z tym ponownie Komisję do przedstawienia inicjatywy dotyczącej kwestii azbestu, w tym do zorganizowania przesłuchania na temat sposobów rozwiązania ogromu problemów bhp związanych z azbestem znajdującym się w budynkach i innych obiektach, takich jak statki, pociągi i maszyny; wzywa również państwa członkowskie do działań związanych z eliminowaniem azbestu, np. do określenia miejsc występowania azbestu w budynkach i zapewnienia jego bezpiecznego usunięcia;

103.  podkreśla wartość dodaną polityki wspólnotowej w odniesieniu do substancji chemicznych i potencjał poprawy, który trzeba wykorzystać w prewencji chorób nowotworowych związanych z pracą;

104.  podkreśla, że narażenie na substancje rakotwórcze obejmuje przede wszystkim pracowników sektora przemysłowego, sektorów rzemieślniczych i rolnictwa, jak również kobiety pracujące w sektorze usług, które są narażone na wielokrotny kontakt z takimi substancjami(27); wzywa do przeprowadzenia analizy wpływu narażenia pracowników sektora rolnictwa na działanie środków chemicznych;

105.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyspieszenia wdrażania rozporządzenia REACH, a w szczególności do zastąpienia najbardziej niebezpiecznych substancji chemicznych;

106.  uznaje, że nowa wspólnotowa strategia na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa pracy na lata 2013–2020 powinna skupiać się na wykorzystaniu potencjału rozporządzenia REACH do zwiększenia ochrony pracowników przed zagrożeniami chemicznymi, wznowieniu starań na rzecz zapobiegania chorobom związanym z pracą i na rzecz poprawiania jakości życia w pracy, wzmożeniu monitorowania i nadzoru nad wykonywaniem obowiązków przez inspektoraty pracy oraz na udziale pracowników w tworzeniu, monitorowaniu i wdrażaniu polityk zapobiegania zagrożeniom, zwiększeniu uznawania chorób zawodowych i problemach elastyczności, braku bezpieczeństwa, podwykonawstwa itp., stanowiących przeszkody we właściwym zapobieganiu zagrożeniom;

107.  wzywa Komisję Europejską do sporządzenia wniosku dotyczącego przeglądu dyrektywy 2004/37/WE w sprawie substancji rakotwórczych i mutagennych przed końcem roku 2012, żeby rozszerzyć jej zakres na substancje reprotoksyczne w analogii do substancji bardzo niebezpiecznych wymienionych w rozporządzeniu REACH, a także do zapewnienia lepszego stosowania zasady zastępowania; domaga się ustalenia związku ze zdrowiem rozrodczym;

108.  wzywa Komisję, aby w przyszłym prawodawstwie dotyczącym bezpieczeństwa i higieny pracy wspierała, w stosownych przypadkach, wykorzystywanie technologii, które zmniejszają ryzyko stwarzane przez substancje niebezpieczne w razie wypadków przy pracy, oraz aby w miarę możliwości technologie te zastępowały stosowanie substancji chemicznych i radioaktywnych;

109.  wzywa do tego, by Komisja Europejska i państwa członkowskie zaproponowały środki w celu lepszego dostosowania warunków pracy do potrzeb osób cierpiących na nowotwory lub inne schorzenia związane z pracą lub choroby przewlekłe;

110.  ponownie domaga się, aby Komisja badając możliwości uproszczenia przepisów, nie zmniejszała poziomu ochrony osiągniętego w europejskich dyrektywach dotyczących zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy;

o
o   o

111.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji, jak również parlamentom krajowym i rządom państw członkowskich.

(1) Dz.U. L 354 z 31.12.2008, s. 70. (2) Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1. (3) Dz.U. L 299 z 18.11.2003, s. 9. (4) Dz.U. L 165 z 27.6.2007, s. 21. (5) Dz.U. L 134 z 1.6.2010, s. 66. (6) Dz.U. C 304 E z 1.12.2005, s. 400. (7) Dz.U. C 303 E z 13.12.2006, s. 754. (8) Dz.U. C 102 E z 24.4.2008, s. 321. (9) Dz.U. C 41 E z 19.2.2009, s. 14. (10) Dz.U. C 117 E z 6.5.2010, s. 176. (11) Teksty przyjęte, PP7_TA(2011)0332. (12) Dz.U. C 77 E z 28.3.2002, s. 138. (13) Australian Government: The Cost of Work-Related Injury and Illness for Australian Employers, Workers and the Community. Australian Safety and Compensation Council, Commonwealth of Australia 2009, 41 p. March 2009. (14) EU-OSHA, Młodzi pracownicy ‐ fakty i liczby (http://osha.europa.eu/en/publications/reports/7606507/view) oraz zestawienie, (http://osha.europa.eu/fr/publications/factsheets/70), 2007; Fakty i liczby – zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego, 2010 (http://osha.europa.eu/en/publications/reports/TERO09009ENC/view); oraz Fakty i liczby – sektor transportu, 2011. (15) EU-OSHA, analiza Esener, 2009, http://osha.europa.eu/sub/esener/fr/front-page/document_view?set_language=fr. (16) Eurofound, Les conditions de travail d'une population active vieillissante (Warunki życia starzejącej się populacji aktywnej zawodowo). (17) Hämäläinen P, Saarela KL, Takala J: Global trend according to estimated number of occupational accidents and fatal work-related diseases at region and country level. Journal of Safety Research 40 (2009) 125–139. Elsevier B.V. (18) Międzynarodowa Organizacja Pracy 2005, ocena dla UE-27; http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/wdcongrs17/index.htm . (19) Occupational health and safety risks for the most vulnerable workers [Zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy w odniesieniu do pracowników szczególnie zagrożonych], PE, Departament Tematyczny A ds. Polityki Gospodarczej i Naukowej, 2011, s. 40. (20) EU-OSHA i Światowe Forum Ekonomiczne 2011. (21) EU-OSHA, analiza Esener. (22) EU-OSHA, analiza Esener. (23) EU-OSHA, analiza Esener. (24) EU-OSHA, Foresight of new and emerging risks to occupational safety and health associated with new technologies in green jobs by 2020 (Prognoza nowych i pojawiających się zagrożeń dla zdrowia i bezpieczeństwa w pracy pojawiających się w związku z nowymi technologiami w zielonych miejscach pracy do roku 2020), etap 1: (http://osha.europa.eu/en/publications/reports/foresight-green-jobs-drivers-change_TERO11001ENN/view) i etap 2 (http://osha.europa.eu/en/publications/reports/foresight-green-jobs-key-technologies/view; i NIOSH http://www.cdc.gov/niosh/topics/PtD/greenjobs.html. (25) x Verjans M., de Broeck V., Eckelaert L., OSH in figures: Young workers - Facts and figures [Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy w liczbach: młodzi pracownicy – fakty i liczby], Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, sprawozdanie Europejskiego Obserwatorium Ryzyka, Luksemburg, 2007, s. 133. (26) Health and safety at work in Europe (1999-2007) – a statistical portrait (Zdrowie i bezpieczeństwo w pracy w Europie (1999–2007) – dane statystyczne) (http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-31-09-290/EN/KS-31-09-290-EN.PDF); Causes and circumstances of accidents at work in the EU (Przyczyny i okoliczności wypadków przy pracy w UE), Komisja Europejska 2008, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=KS-SF-09-063. (27) ETUI, 2010, http://hesa.etui-rehs.org/uk/publications/pub54.htm

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie Azerbejdżanu, zwłaszcza przypadku Rafiga Tagiego

P7_TA(2011)0590 RC-B7-0701/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Azerbejdżanu, zwłaszcza te dotyczące praw człowieka,

–  uwzględniając konkluzje z drugiego szczytu Partnerstwa Wschodniego, który odbył się dniach 29-30 września 2011 r.,

–  uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy pomiędzy WE a Azerbejdżanem, która weszła w życie w 1999 r.,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton z dnia 12 października 2011 r.,

–  uwzględniając konkluzje z 12. posiedzenia Rady Współpracy UE-Azerbejdżan, które odbyło się w Brukseli dnia 25 listopada 2011 r.,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że wpływowy azerbejdżański pisarz i dziennikarz Rafig Tagi zmarł w Baku dnia 23 listopada 2011 r. wskutek ran zadanych mu nożem podczas brutalnego ataku, którego ofiarą padł cztery dni wcześniej;

B.  mając na uwadze, że rząd Azerbejdżanu wszczął dochodzenie karne w sprawie wspomnianego ataku;

C.  mając na uwadze, że według doniesień przez kilka tygodni poprzedzających atak Rafig Tagi otrzymywał pogróżki, które miały stanowić odwet m.in. za artykuł opublikowany na stronie internetowej Radia Azadliq (Radia Swoboda) dnia 10 listopada 2011 r., w którym to artykule krytykował on obecny irański rząd;

D.  mając na uwadze, że na mocy wyroku skazującego wydanego w maju 2007 r. Rafig Tagi odbywał karę więzienia za wzniecanie nienawiści religijnej, a zarzuty te postawiono mu w związku z jego artykułem w gazecie Sanat, w którym stwierdził on, że wartości islamskie uniemożliwiają włączenie Azerbejdżanu do struktur europejskich i hamują demokratyczny postęp;

E.  mając na uwadze, że czołowy irański duchowny wielki ajatollah Fazel Lankarani wydał fatwę skazującą Rafiga Tagiego na śmierć, po tym jak dziennikarz opublikował wspomniany wcześniej artykuł; mając na uwadze, że fatwa skazywała na śmierć również wydawcę gazety Sanat Samira Sadagatoglu;

F.   mając na uwadze, że irańskie władze nigdy nie potępiły wspomnianej fatwy, która wydaje się nawoływać do zabójstwa, nigdy też nie wyjaśniły, że osoba podejrzana o nawoływanie do ataku na Rafiga Tagiego lub Samira Sadagatoglu, planowanie takiego ataku, jego przeprowadzenie lub pomoc w jego przeprowadzeniu powinna stanąć przed sądem;

G.  mając na uwadze, że Komitet Praw Człowieka ONZ, który nadzoruje wdrażanie Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, którego stroną jest Iran, w ostatnim czasie wyraził zaniepokojenie w związku z art. 226 irańskiego kodeksu karnego, który stanowi, że „popełnienie zabójstwa będzie skutkowało odwetem pod warunkiem, że według islamskiego prawa osoba zamordowana nie zasługiwała na śmierć”; mając na uwadze, że fatwy są wykorzystywane do usprawiedliwienia faktu, że dana osoba „zasługuje na śmierć”;

H.  mając na uwadze, że władze Azerbejdżanu nigdy wyraźnie nie potępiły fatwy ani publicznych gróźb śmierci, które Rafig Tagi otrzymał w 2007 r. podczas toczącego się przeciwko niemu procesu za zniesławienie religii; mając na uwadze, że w telewizji kontrolowanej przez państwo jedynie wspomniano o śmierci Rafiga Tagiego, a władze nie potępiły dotąd publicznie jego zabójstwa;

I.  mając na uwadze, że władze Azerbejdżanu mają słabe wyniki w zakresie prowadzenia dochodzeń w sprawie ataków na dziennikarzy, co w dużej mierze przyczynia się do panującej w ostatnich latach w mediach atmosfery strachu i bezkarności;

J.  mając na uwadze, że Azerbejdżan bierze aktywny udział w działaniach podejmowanych w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa oraz Partnerstwa Wschodniego, jest członkiem-założycielem Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest i zobowiązał się do poszanowania demokracji, praw człowieka i przestrzegania zasad praworządności, które są podstawowymi wartościami powyższych inicjatyw;

K.  mając na uwadze, że w latach 2012-2013 Azerbejdżan będzie niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ i zobowiązał się do przestrzegania wartości określonych w karcie praw człowieka ONZ;

L.  mając na uwadze, że Azerbejdżan jest członkiem Rady Europy, a także stroną europejskiej konwencji praw człowieka oraz szeregu innych międzynarodowych traktatów dotyczących praw człowieka, w tym Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych;

M.  mając na uwadze, że Azerbejdżan zobowiązał się do przestrzegania praw człowieka stanowiących część podstawowych wartości europejskich w ramach swojego członkostwa w Radzie Europy i OBWE oraz podpisania planu działania EPS i wspólnej deklaracji przyjętej podczas szczytu Partnerstwa Wschodniego w Pradze;

1.  zdecydowanie potępia zabójstwo Rafiga Tagiego i jest zaniepokojony kwestią bezpieczeństwa Samira Sadagatoglu; wyraża rozczarowanie faktem, że władze Azerbejdżanu nie potępiły zabójstwa Rafiga Tagiego i nie poinformowały opinii publicznej o dochodzeniu w sprawie okoliczności jego śmierci;

2.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek rządu Azerbejdżanu dotyczący utworzenia specjalnej grupy roboczej, która miałaby zbadać okoliczności zabójstwa Rafiga Tagiego; wzywa władze Azerbejdżanu do zadbania o to, by dochodzenie to było dokładne i skuteczne, a sprawcy ścigani i postawieni przed wymiarem sprawiedliwości oraz osądzeni w procesie, który spełnia międzynarodowe normy sprawiedliwego procesu;

3.  wzywa władze Azerbejdżanu, aby dołożyły wszelkich starań, by chronić życie i bezpieczeństwo Samira Sadagatoglu;

4.  zwraca uwagę na fakt, że Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych gwarantuje wolność wyrażania opinii oraz wolność wypowiedzi, w tym możliwość krytykowania religii i systemów wyznaniowych; podkreśla, że prawo do wolności słowa, zarówno w internecie, jak i poza nim, stanowi podstawę wolnego i demokratycznego społeczeństwa oraz ma zasadnicze znaczenie dla ochrony i promowania innych praw; wzywa władze Azerbejdżanu do powstrzymania się od nadużywania prawa karnego do uciszania swobodnej debaty na temat religii;

5.  przypomina, że nieograniczony dostęp do informacji i komunikacji oraz wolny od cenzury dostęp do internetu (wolność internetu) to powszechne prawa, które są niezbędne dla poszanowania praw człowieka, takich jak wolność wyrażania opinii i dostęp do informacji, jak również dla zagwarantowania przejrzystości i odpowiedzialności w życiu publicznym;

6.  zwraca uwagę, że groźby i nawoływanie do przemocy wobec jednostek wyrażających swoje poglądy, które przez niektórych wyznawców religii lub systemów wyznaniowych uznawane są za „obraźliwe”, są całkowicie nie do przyjęcia, a osoby posługujące się takimi groźbami i nawołujące do przemocy muszą być ścigane sądownie oraz że należy w pełni zagwarantować wolność wyrażania opinii i bezpieczeństwo zagrożonym osobom;

7.  wzywa władze Iranu do usunięcia określenia „osoba zasługująca na śmierć” ze zmienionego kodeksu karnego, nad którym toczy się obecnie dyskusja w irańskim parlamencie; jest głęboko zaniepokojony faktem, że fatwy wzywające do popełnienia zabójstwa mogłyby w irańskich sądach zostać wykorzystane dla obrony osób oskarżonych o zabójstwo, z racji tego, że ofiara „zasługiwała na śmierć”; wzywa irańskie władze do zadbania o to, by każda osoba podejrzana o nawoływanie do zabójstwa, jego planowanie, popełnienie lub współudział w zabójstwie, niezależnie od tego, czy zabójstwo to miało miejsce w Iranie czy poza jego granicami, została postawiona przed sądem i osądzona w procesie, który spełnia wszystkie międzynarodowe normy sprawiedliwego procesu;

8.  wzywa irańskie władze, aby zaoferowały władzom Azerbejdżanu wszelką niezbędną pomoc podczas prowadzenia dochodzenia w sprawie zabójstwa Rafiga Tagiego oraz aby zadbały, by irańscy duchowni nie wzywali do popełnienia zabójstwa na terytorium Iranu czy też innego państwa;

9.  wzywa władze Azerbejdżanu, aby pokazały prawdziwe zaangażowanie na rzecz praw człowieka i wypełniły swoje zobowiązania wynikające z prawa międzynarodowego oraz z członkostwa w Zgromadzeniu Parlamentarnym Euronest, Partnerstwie Wschodnim lub z podpisania jakiegokolwiek przyszłego układu o stowarzyszeniu z UE, zwłaszcza zobowiązania w zakresie ochrony prawa do życia i do wolności wyrażania opinii;

10.  wyraża ubolewanie, że władze Azerbejdżanu nie wydały wizy sprawozdawcy Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy ds. więźniów politycznych; wzywa rząd Azerbejdżanu, aby zezwolił sprawozdawcy na wjazd do kraju w celu zbadania sytuacji domniemanych więźniów politycznych;

11.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządowi i parlamentowi Republiki Azerbejdżanu, rządowi i parlamentowi Islamskiej Republiki Iranu, ESDZ, Radzie, Komisji i Radzie Praw Człowieka ONZ.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie sytuacji kobiet w Afganistanie i Pakistanie

P7_TA(2011)0591 RC-B7-0702/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje dotyczące praw człowieka i demokracji w Pakistanie, w szczególności rezolucję z dnia 20 stycznia 2011 r.(1) oraz rezolucje z dnia 20 maja 2010 r.(2), 12 lipca 2007 r.(3), 25 października 2007 r.(4) i 15 listopada 2007 r.(5),

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Afganistanu, w szczególności rezolucję z dnia 24 kwietnia 2009 r. w sprawie praw kobiet w Afganistanie(6) oraz rezolucję z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie nowej strategii dla Afganistanu(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 grudnia 2010 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego sytuacji praw człowieka na świecie w roku 2009 i polityki UE w tej dziedzinie(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet(9),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie wolności religii i przekonań przyjęte w dniu 16 listopada 2009 r., w których podkreślono strategiczne znaczenie tej wolności i zwalczania nietolerancji religijnej,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie nietolerancji, dyskryminacji i przemocy ze względu na wyznanie lub przekonania, przyjęte w dniu 21 lutego 2011 r.,

–  uwzględniając wspólne oświadczenie UE i Pakistanu z dnia 4 czerwca 2010 r., w którym obydwie strony potwierdziły wolę wspólnego rozwiązywania kwestii dotyczących bezpieczeństwa regionalnego i globalnego, promowania poszanowania praw człowieka oraz współpracy na rzecz dalszego wzmocnienia demokratycznego rządu Pakistanu i jego instytucji,

–  uwzględniając konkluzje Rady dotyczące Pakistanu i Afganistanu z dnia 18 lipca 2011 r. i 14 listopada 2011 r.,

–  uwzględniając oświadczenia Wysokiej Przedstawiciel UE w sprawie zaproponowanych przepisów dotyczących schronisk dla kobiet w Afganistanie z dnia 5 grudnia 2011 r., 20 lutego 2011 r. i 15 grudnia 2010 r.,

–  uwzględniając konkluzje Międzynarodowej Konferencji w Bonn z dnia 5 grudnia 2011 r.,

–  uwzględniając art. 18 Powszechnej deklaracji praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet z dnia 18 grudnia 1979 r. i deklarację ONZ o eliminacji przemocy wobec kobiet z dnia 20 grudnia 1993 r.,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych ONZ,

–  uwzględniając deklarację ONZ z 1981 r. w sprawie likwidacji wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji ze względu na wyznanie lub przekonania,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1325 (2000) i 1820 (2008) w sprawie kobiet, pokoju i bezpieczeństwa, a także rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1888 (2009) w sprawie przemocy seksualnej wobec kobiet i dzieci w konfliktach zbrojnych, która podkreśla odpowiedzialność wszystkich państw członkowskich za położenie kresu bezkarności i pociągnięcie do odpowiedzialności winnych zbrodni przeciw ludzkości i zbrodni wojennych, łącznie z przestępstwami związanymi z przemocą seksualną i innymi rodzajami przemocy wobec kobiet i dziewcząt,

–  uwzględniając dokument przedstawiający stanowisko Sieci Kobiet Afgańskich z dnia 6 października 2011 r. w ramach przygotowań do konferencji w Bonn,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że sytuacje kobiet w Afganistanie i Pakistanie są odmienne i niezależne od siebie, zarówno przemoc fizyczna, jak i moralna wobec kobiet pozostaje jednym z głównych przypadków naruszania praw człowieka odnotowywanych w Afganistanie i Pakistanie, w szczególności w niektórych regionach;

B.  mając na uwadze, że kobiety i dziewczęta nadal oblewa się kwasem oraz że padają one ofiarą domowej przemocy, handlu ludźmi, wymuszonych małżeństw, w tym zawierania małżeństw przez dzieci, oraz handlu w ramach rozwiązywania sporów; mając na uwadze, że policja, sądy i inni urzędnicy wymiaru sprawiedliwości rzadko nadają bieg skargom kobiet na maltretowanie, w tym pobicia, gwałty i inne formy przemocy na tle seksualnym, a kobiety uciekające przed tymi ciężkimi doświadczeniami zamykane są w więzieniach;

C.  mając na uwadze, że w większości przypadków sprawcy przemocy wobec kobiet pozostają bezkarni;

D.  mając na uwadze, że stosowanie niektórych przepisów, zwłaszcza prawa rodzinnego, prowadzi do naruszania praw człowieka kobiet;

E.  mając na uwadze, że w sierpniu 2009 r. rząd Afganistanu uchwalił przepisy w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet, a dnia 5 września 2011 r. afgańska rada ministrów zatwierdziła rozporządzenie w sprawie ośrodków ochrony kobiet;

F.  mając na uwadze, że od 2001 r. poczyniono postępy w zakresie sytuacji kobiet w Afganistanie w wielu dziedzinach, takich jak zdrowie, edukacja i rola kobiet w polityce na szczeblu krajowym i regionalnym oraz w społeczeństwie obywatelskim;

G.  mając na uwadze, że Afganistan jest stroną wielu konwencji międzynarodowych, w szczególności Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, oraz mając na uwadze, że art. 22 konstytucji afgańskiej stanowi, iż mężczyźni i kobiety mają równe prawa i obowiązki wobec prawa;

H.  mając jednak na uwadze, że sytuacja kobiet afgańskich budzi niepokój, jako że śmiertelność kobiet w ciąży i podczas porodu oraz śmiertelność noworodków w Afganistanie zalicza się do najwyższych na świecie;

I.  mając na uwadze, że w niektórych regionach Afganistanu kontrolowanych przez formacje powstańcze pod pretekstem prawa szariatu dochodzi do egzekucji przez ukamienowanie, co miało miejsce wobec matki i córki w prowincji Ghazni w dniu 12 listopada 2011 r.;

J.  mając na uwadze praktykę „baad” – sprzedaż kobiety lub dziewczynki w celu zadośćuczynienia za popełnione przestępstwo lub w ramach kary zasądzonej przez lokalną dżirgę – wciąż stosowaną, choć uznaną za przestępstwo na mocy art. 517 afgańskiego kodeksu karnego;

K.  mając na uwadze, że nieuchronne wycofanie sił zachodnich z Afganistanu może zagrozić postępom poczynionym w dziedzinie emancypacji kobiet ze względu na możliwość ponownego przejęcia przez talibów kontroli nad terytoriami, na których kobiety cieszą się nowymi przysługującymi im prawami;

L.  mając na uwadze fakt, że na obszarach, nad którymi kontrolę sprawuje rząd, kobiety mają większy dostęp do edukacji i opieki zdrowotnej oraz większe możliwości zatrudnienia, a na obszarach pod silnym wpływem grup powstańców kobiety są w dużym stopniu dyskryminowane pod względem dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej oraz możliwości ekonomicznych i kulturalnych;

M.  mając na uwadze, że władze pakistańskie wykazują też niepokojącą niezdolność do zapewnienia mniejszościom i kobietom ochrony przed niesprawiedliwością społeczną, w szczególności w niektórych regionach, co podkreślano w wyrokach sądu, takich jak decyzja pakistańskiego sądu najwyższego z dnia 21 kwietnia 2011 r., na mocy której uniewinniono pięciu z sześciu mężczyzn oskarżonych o zbiorowy gwałt na Mukhtar Mai;

N.  mając na uwadze, że w 2002 r. opinią publiczną zarówno w Pakistanie, jak i za granicą wstrząsnęła sprawa Mukhtar Mai, na której dokonano zbiorowego gwałtu na polecenie rady wioskowej, aby pomścić domniemane złe prowadzenie się jej brata, i która z powodzeniem wniosła oskarżenie przeciwko swoim oprawcom przed sądem niższej instancji;

O.  mając na uwadze, że organizacja pozarządowa Azjatycka Komisja Praw Człowieka (AHRC) podkreśla niepokojący wzrost w Pakistanie, zwłaszcza w prowincji Pendżab, liczby chrześcijanek gwałconych w celu zmuszenia ich do przejścia na islam oraz wielokrotne przypadki porwań, gwałtów i zabójstw dokonywanych na chrześcijańskich dziewczętach;

P.  mając na uwadze, że tragiczny przykład Uzmy Ayub, którą rok temu porwało, więziło i wielokrotnie zgwałciło kilku przedstawicieli sił policyjnych, pokazuje niepokojący brak poszanowania rządów prawa, jako że członkowie rodziny aresztowanych oficerów zabili brata ofiary, gdy Ayub odrzuciła ugodę pozasądową;

Q.  mając na uwadze, że po przewrocie wojskowym w Pakistanie w roku 1977 zawieszono podstawowe prawo do wolności od dyskryminacji ze względu na płeć, zagwarantowane w konstytucji z 1973 r.;

R.  mając na uwadze, że w Pakistanie wprowadzono szereg przepisów, które kodyfikują status kobiety, czyniąc je podległymi w świetle prawa, a w niektórych przypadkach czyniąc ich zeznania wartymi o połowę mniej niż zeznania mężczyzn, w tym rozporządzenia hudud oraz prawo dowodowe, które naruszają status i prawa kobiet;

S.  mając na uwadze, że w Pakistanie istnieje szereg przepisów dyskryminujących kobiety, jak rozporządzenie o muzułmańskim prawie rodzinnym, zachodniopakistańska ustawa o sądzie rodzinnym, ustawa o ograniczeniach małżeństw dzieci, zachodniopakistańska ustawa o zakazie ujawniania posagu oraz ustawa o ograniczeniach w posagu i darach dla panny młodej;

T.  mając na uwadze, że UE ponowiła zobowiązanie do budowania silnego długofalowego partnerstwa z Pakistanem, opartego na obopólnych interesach i wspólnych wartościach, oraz do wspierania demokratycznych instytucji i cywilnego rządu Pakistanu oraz społeczeństwa obywatelskiego;

U.  mając na uwadze, że UE, wyrażając gotowość do dalszej współpracy, liczy na przestrzeganie przez Pakistan swoich międzynarodowych zobowiązań, zwłaszcza w dziedzinie bezpieczeństwa i praw człowieka, w tym praw kobiet;

V.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 3 ust. 5 Traktatu o Unii Europejskiej wspieranie demokracji oraz poszanowania praw człowieka i swobód obywatelskich to podstawowe zasady i cele Unii Europejskiej stanowiące podstawę jej stosunków z krajami trzecimi; mając na uwadze, że pomoc UE w dziedzinie handlu i rozwoju jest uzależniona od przestrzegania praw człowieka i praw mniejszości;

1.  wyraża głębokie zaniepokojenie sytuacją kobiet i dziewcząt oraz nieustannymi doniesieniami o brutalnych naruszeniach praw kobiet w Afganistanie i Pakistanie; podkreśla, że wspólnota międzynarodowa musi pilnie zwrócić baczniejszą uwagę na sytuację kobiet i dziewcząt w tych krajach;

2.  wzywa Komisję Europejską i Radę, a także wspólnotę międzynarodową, do znacznego zwiększenia funduszy przeznaczonych na próby ochrony kobiet przed gwałtem, maltretowaniem i przemocą domową oraz do przedstawienia praktycznych środków wspierania ruchów społeczeństwa obywatelskiego przeciw dyskryminującym przepisom;

3.  kładzie nacisk na zdecydowane uwzględnianie praw kobiet we wszystkich dialogach dotyczących praw człowieka, a w szczególności na kwestię zwalczania i likwidacji wszystkich form dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt, w tym wszelkich form szkodliwych tradycyjnych lub zwyczajowych praktyk, wczesnych lub przymusowych małżeństw, przemocy domowej i zabijania kobiet, a także nalega na odstąpienie od powoływania się na jakiekolwiek zwyczaje, tradycje lub względy religijne w celu odsunięcia od siebie obowiązku wyeliminowania takich form przemocy;

Afganistan

4.  oddaje hołd afgańskim kobietom, które odgrywają kluczową rolę w rozwoju i wzroście tego narodu; uważa, że poczynione w ostatnich latach postępy w dziedzinie równości mężczyzn i kobiet mają zasadnicze znaczenie dla budowania przyszłości kraju;

5.  przyjmuje z zadowoleniem pozytywne przemiany, których przejawem są nominacje kobiet na wysokie rangą stanowiska polityczne lub administracyjne w Afganistanie, np. mianowanie H. Sarabi na stanowisko gubernatora prowincji Bamian; zachęca rząd Afganistanu do kontynuowania wysiłków w celu zwiększenia liczby kobiet sprawujących funkcje publiczne, zwłaszcza w administracji prowincji;

6.  przyjmuje z zadowoleniem niedawną decyzję prezydenta Karzaja o ułaskawieniu Gulnaz – ofiary gwałtu uwięzionej za cudzołóstwo; wzywa rząd, aby położył kres praktyce pozbawiania wolności kobiet chcących uniknąć aktów przemocy i aby zwiększył liczbę schronisk dla kobiet i dzieci w kraju, a także apeluje do UE o zagwarantowanie trwałego wsparcia dla takich placówek;

7.  zauważa, że od upadku reżimu talibów osiągnięto znaczne postępy w zakresie sytuacji kobiet w Afganistanie; odnotowuje rosnące obawy, że warunki życia i prawa kobiet w Afganistanie mogą się pogorszyć po wycofaniu sił alianckich zapowiadanym na 2014 r.;

8.  podkreśla fakt, że w Afganistanie wskaźnik śmiertelności okołoporodowej jest jednym z najwyższych na świecie; z drugiej strony odnotowuje z zadowoleniem pozytywną tendencję, którą wykazało badanie umieralności w Afganistanie przeprowadzone przez afgańskie ministerstwo zdrowia, przy finansowaniu i wsparciu szeregu organizacji międzynarodowych, według którego wskaźnik śmiertelności okołoporodowej spadł do poziomu poniżej 500 zgonów na 100 000 urodzeń żywych; zachęca Komisję Europejską, państwa członkowskie, partnerów międzynarodowych i organizacje pozarządowe, aby wdrażając projekty w Afganistanie, nadal skupiali szczególną uwagę na zdrowiu matek i dzieci;

9.  przyjmuje z zadowoleniem ponowne zobowiązanie Afganistanu, zawarte w konkluzjach konferencji Bonn II, do dalszego budowania stabilnego, demokratycznego społeczeństwa opartego na rządach prawa, w którym konstytucja gwarantuje prawa człowieka i podstawowe wolności obywateli, w tym równość mężczyzn i kobiet, a także do przestrzegania wszystkich swoich obowiązków w zakresie praw człowieka; przyjmuje także z zadowoleniem zobowiązanie wspólnoty międzynarodowej do wspierania postępów Afganistanu na tej drodze;

10.  wzywa afgański parlament i afgańskie ministerstwo sprawiedliwości do uchylenia wszelkich przepisów skutkujących dyskryminacją wobec kobiet lub zawierających jej elementy, które to przepisy są niezgodne z międzynarodowymi traktatami podpisanymi przez Afganistan;

11.  uważa, że zobowiązanie w zakresie praw człowieka – zwłaszcza praw kobiet – oraz ich poszanowanie ma zasadnicze znaczenie dla demokratycznych przemian w Afganistanie;

12.  wyraża głębokie zaniepokojenie, że mimo wszystkich poczynionych postępów afgańskie kobiety i dziewczęta nadal padają ofiarą domowej przemocy, handlu ludźmi, wymuszonych małżeństw, w tym zawierania małżeństw przez dzieci, oraz są przedmiotem handlu w ramach rozstrzygania sporów; wzywa władze Afganistanu do zapewnienia, że policja, sądy i inni urzędnicy wymiaru sprawiedliwości nadają bieg skargom kobiet na maltretowanie, w tym pobicia, gwałty i inne formy przemocy na tle seksualnym;

13.  jest szczególnie zaniepokojony, że na obszarach kontrolowanych przez talibów lub inne grupy powstańcze kobietom w dalszym ciągu grozi kara kamienowania lub oszpecenia w przypadku oskarżenia o naruszenie represyjnych kodeksów społecznych talibów;

14.  odnotowuje, że zasada równości kobiet została ujęta w nowej konstytucji Afganistanu; wzywa do przeglądu ustawy o statusie osobistym szyickich kobiet w Afganistanie, która pomimo pewnych zmian jest sprzeczna z zasadami Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych, Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji oraz Konwencji o prawach dziecka;

15.  ponownie stwierdza, że poparcie Unii Europejskiej i jej państw członkowskich dla odbudowy Afganistanu musi obejmować konkretne środki na rzecz likwidacji dyskryminacji kobiet celem zwiększenia poszanowania praw człowieka i praworządności;

16.  wzywa władze Afganistanu do zniesienia nieludzkiej praktyki „baad” i do podjęcia pilnych działań celem pełnego wdrożenia ustawy z 2009 r. przewidującej dla naruszających prawo kary do dziesięciu lat pozbawienia wolności;

17.  wzywa rząd Afganistanu, aby zmienił istniejące przepisy i kodeks karny w celu lepszej ochrony praw kobiet i uniknięcia dyskryminujących warunków; podkreśla, że rozmowy pokojowe nie mogą w żadnym wypadku doprowadzić do utraty praw nabytych przez kobiety w ostatnich latach;

18.  nalega na wykorzystanie z dobrym skutkiem zasadniczego wkładu kobiet w rozwiązywanie konfliktów w gospodarstwach domowych i we wspólnotach oraz na znaczne zwiększenie liczby miejsc dla kobiet w Wysokiej Radzie Pokoju i prowincjonalnych radach pokoju;

Pakistan

19.  wyraża głębokie zaniepokojenie postępowaniem w sprawach sądowych przeciwko Asii Bibi, Mukhtar Mai i Uzmie Ayub, które może w dalszym stopniu nadwyrężyć zaufanie do pakistańskiego systemu sprawiedliwości i ośmielić tych, którzy dążą do łamania praw kobiet i innych zagrożonych grup;

20.  wzywa rząd Pakistanu do wprowadzenia mechanizmów umożliwiających administracji lokalnej i regionalnej monitorowanie nieformalnych rad wioskowych i plemiennych oraz interwencję w przypadkach, gdy działania tych rad wykraczają poza ich kompetencje;

21.  wzywa rząd Pakistanu do przywrócenia praw podstawowych zapisanych w konstytucji z 1973 r., w tym prawa do wolności od dyskryminacji na tle płci;

22.  wzywa rząd do przeglądu przepisów w zakresie praw kobiet, które wprowadzono po przewrocie wojskowym, w szczególności rozporządzeń hudud i prawa dowodowego, które naruszają status i prawa kobiet, czyniąc je podległymi w świetle prawa;

23.  przyjmuje z zadowoleniem niedawne przyjęcie przez Zgromadzenie Narodowe przepisów przekształcających Krajową Komisję ds. Statusu Kobiet w niezależny organ, którego celem jest upodmiotowienie kobiet i eliminacja wszelkich form dyskryminacji, oraz popiera starania celem przyjęcia przepisów ustanawiających Krajową Komisję Praw Człowieka;

24.  przyjmuje z zadowoleniem niedawne zatwierdzenie przez Senat i Zgromadzenie Narodowe dwóch ustaw kluczowych dla ochrony kobiet, tj. ustawy o kontroli stosowania kwasu i zapobiegającej przestępstwom z użyciem kwasu z 2010 r. i ustawie (zmieniającej prawo karne) o zapobieganiu praktykom wymierzonym w kobiety z 2008 r., oraz opowiada się za ustanowieniem komisji implementacyjnej nadzorującej szybkie wykonanie tych ustaw;

25.  uważa jednak za godne ubolewania, że Senat pozwolił na wygaśnięcie ustawy o przemocy domowej, mimo jej przyjęcia przez Zgromadzenie Narodowe w 2009 r.; uważa, że ponowne szybkie wprowadzenie tej ustawy, w celu walki z domową przemocą, jest niezbędne i zgodne z duchem niedawno przyjętych przepisów na rzecz kobiet;

26.  wzywa rząd do przeglądu szeregu innych dyskryminujących kobiety przepisów, jak rozporządzenie o muzułmańskim prawie rodzinnym, zachodniopakistańska ustawa o sądzie rodzinnym, ustawa o ograniczeniach małżeństw dzieci, zachodniopakistańska ustawa o zakazie ujawniania posagu, ustawa o ograniczeniach w posagu i darach dla panny młodej, rozporządzenia hudud, ustawa o obywatelstwie z 1951 r. i prawo dowodowe z 1984 r.;

27.  ponownie wzywa rząd do przeprowadzenia gruntownego przeglądu praw zakazujących bluźnierstwa i ich aktualnego stosowania, a także m.in. sekcji 295C kodeksu karnego, która przewiduje obowiązkową karę śmierci dla wszystkich osób uznanych za winne bluźnierstwa, a w międzyczasie – do wprowadzenia dotychczas zaproponowanych zmian;

28.  wzywa rząd do ścigania osób zachęcających do przemocy, zwłaszcza nawołujących – niekiedy oferując nagrodę – do uśmiercenia osób i grup, z którymi są w sporze, a także apeluje o przyjęcie dalszych środków celem ułatwienia debaty nad tą kwestią;

29.  wzywa władze Pakistanu do podjęcia zdecydowanych działań w celu wyeliminowania zabójstw „honorowych”; stwierdza, że pakistański system sądowniczy musi karać osoby uznane za winne takich czynów;

30.  wzywa Komisję i Radę, aby zaproponowały i wdrożyły programy edukacyjne w celu poprawy alfabetyzacji i kształcenia kobiet w Pakistanie;

31.  wzywa właściwe instytucje UE, aby włączyły zagadnienie tolerancji religijnej w społeczeństwie do dialogu politycznego z Pakistanem, ponieważ kwestia ta ma zasadnicze znaczenie dla długofalowej walki z ekstremizmem religijnym;

32.  wzywa właściwe instytucje UE, by nakłaniały rząd Pakistanu do stania na straży klauzuli demokracji i praw człowieka zapisanej w umowie o współpracy między Unią Europejską a Islamską Republiką Pakistanu; ponownie zwraca się do Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych o przedstawienie sprawozdania z wdrażania umowy o współpracy oraz klauzuli dotyczącej demokracji i praw człowieka;

o
o   o

33.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa/ wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządom i parlamentom Afganistanu i Pakistanu.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0026. (2) Dz.U. C 161 E z 31.5.2011, s. 147. (3) Dz.U. C 175 E z 10.7.2008, s. 583. (4) Dz.U. C 263 E z 16.10.2008, s. 666. (5) Dz.U. C 282 E z 6.11.2008, s. 434. (6) Dz.U. C 184 E z 8.7.2010, s. 57. (7) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0490. (8) Teksty przyjęte, P7_TA(2010)0489. (9) Dz.U. C 285 E z 21.10.2010, s. 33.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie Tunezji: przypadek Zacharii Bouguiry

P7_TA(2011)0592 RC-B7-0712/2011

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje niedawne rezolucje w sprawie Tunezji, w szczególności rezolucję z dnia 3 lutego 2011 r.(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 kwietnia 2011 r. w sprawie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa – wymiaru wschodniego(2),

–  uwzględniając wspólny komunikat wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Komisji z dnia 25 maja 2011 r., zatytułowany „Nowa koncepcja działań w obliczu zmian zachodzących w sąsiedztwie” (COM(2011)0303),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie komunikatu Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie roli Unii Europejskiej we wspieraniu praw człowieka i demokratyzacji w państwach trzecich(3),

–  uwzględniając wnioski z posiedzenia grupy zadaniowej UE-Tunezja, które odbyło się w dniu 28 i 29 września 2011 r.,

–  uwzględniając konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz protokół dodatkowy do tej konwencji,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, zwłaszcza jego art. 7 i 9,

–  uwzględniając art. 122 ust. 5 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w dniu 13 listopada 2011 r. na lotnisku Tunis-Kartagina tunezyjski student medycyny Zacharia Bouguira był świadkiem, jak funkcjonariusze służb porządkowych publicznie i wielokrotnie dokonywali aktów przemocy wobec grupy młodych Marokańczyków, którzy przyjechali obejrzeć finałowy mecz piłkarski afrykańskiej ligi mistrzów rozgrywany między Wydadem Casablanca a Espérance Sportive Tunis;

B.  mając na uwadze, że na widok wyjątkowo brutalnej napaści funkcjonariuszy służb porządkowych na 13 Marokańczyków, którym skrępowano ręce i których obezwładniono, Zacharia Bouguira zaczął filmować zdarzenie przy pomocy telefonu komórkowego, zamierzając umieścić nagranie w internecie, by położyć kres bezkarności sprawców tego rodzaju aktów, które były powszechne za rządów Ben Alego, i przyczynić się w ten sposób do tworzenia demokratycznej Tunezji w oparciu o poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności;

C.  mając na uwadze, że pracownik ochrony natychmiast uniemożliwił Zacharii Bouguirze dalsze filmowanie oraz że młody człowiek został brutalnie pobity przez około 20 policjantów i zabrany wraz z grupą młodych Marokańczyków na posterunek na obrzeżach lotniska;

D.  mając na uwadze, że Zacharię Bouguirę zatrzymano arbitralnie na trzy godziny oraz że w tym czasie był on ofiarą powtarzających się aktów przemocy i zastraszania, które można zakwalifikować jako nieludzkie i poniżające traktowanie; mając na uwadze, że w czasie, kiedy był przetrzymywany, młody człowiek widział również warunki, w jakich zatrzymano młodych Marokańczyków, oraz był świadkiem ich nieludzkiego i poniżającego traktowania;

E.  mając na uwadze, że po rozstawieniu oddziału antyterrorystycznego przed posterunkiem straży granicznej na miejsce zdarzenia wysłano reporterów tunezyjskich stacji telewizyjnych Al Wataniya, Hannibal i Nesma, skąd w nocy z dnia 13 na 14 listopada 2011 r. nadali oni komunikat uzasadniający zatrzymanie grupy młodych marokańskich kibiców pod zarzutem domniemanego popełnienia aktów wandalizmu w sali odlotów lotniska;

F.  mając na uwadze, że zwolnienie Zacharii Bouguiry uzyskano dzięki interwencji jego matki i prawniczki, która udała się na miejsce zdarzenia; mając na uwadze, że dziewięciu spośród trzynastu marokańskich kibiców przetrzymywano od 13 do 21 listopada 2011 r., a następnie przewieziono do więzień w Buszuszy i Morniadze;

G.  mając na uwadze, że w dniu 17 listopada 2011 r. Zacharia Bouguira złożył w prokuraturze generalnej pozew przeciwko członkom sił bezpieczeństwa zamieszanym w opisywane w wydarzenia, zarzucając im stosowanie tortur, oraz przeciwko Ministerstwu Spraw Wewnętrznych, a także mając na uwadze, że został on przesłuchany przez prokuraturę w dniu 8 grudnia 2011 r.;

H.  mając na uwadze, że tunezyjscy adwokaci i organizacje obrońców praw człowieka stwierdzają, że mimo obalenia reżimu Ben Alego siły bezpieczeństwa nadal regularnie stosują brutalne praktyki i dokonują aktów przemocy na mieszkańcach, co jest sprzeczne z międzynarodowymi zobowiązaniami podjętymi ostatnio przez Tunezję w dziedzinie praw człowieka;

I.  mając na uwadze, że prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości i policji oraz walka ze stosowaniem tortur i z bezkarnością to zasadnicze elementy tworzenia prawdziwego państwa prawa, a także mając na uwadze, że przestrzeganie tych podstawowych zasad musi być zarówno jednym z głównych przedmiotów troski przyszłego tunezyjskiego rządu przy podejmowaniu priorytetowych reform, jak i jednym z głównych tematów prac zgromadzenia konstytucyjnego;

J.  mając na uwadze, że zwolennicy dawnej partii RCD są nadal bardzo liczni i aktywni w administracji ministerstwa spraw wewnętrznych i ministerstwa sprawiedliwości;

K.  mając na uwadze, że po latach ucisku sprawą fundamentalną jest przywrócenie zaufania między obywatelami a władzami, zwłaszcza siłami bezpieczeństwa i wymiarem sprawiedliwości, oraz że mieszkańcy Tunezji regularnie domagają się odrzucenia dawnych praktyk i wzywają do poszanowania podstawowych zasad demokratycznego państwa;

L.  mając na uwadze, że jeśli Tunezja ma się stać państwem opartym na wartościach demokratycznych i jeśli arabska wiosna ma przynieść owoce i trwałe zmiany, to osoby winne omawianych czynów oraz innych przypadków stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania muszą być ścigane w ramach uczciwych i przejrzystych procedur, by położyć kres bezkarności sprawców tego rodzaju przestępstw;

1.  z zadowoleniem przyjmuje międzynarodowe zobowiązania podjęte przez Tunezję od czasu upadku reżimu Ben Alego, zwłaszcza w kwestii współpracy z ONZ w ramach specjalnych procedur i mechanizmów zwalczania tortur oraz nieludzkiego i poniżającego traktowania; w związku z tym wzywa władze Tunezji do zagwarantowania Zacharii Bouguirze prawa do procesu sądowego zgodnego z normami międzynarodowymi, by wyjaśnić poważne naruszenia praw człowieka, których padł on ofiarą, oraz pociągnąć do odpowiedzialności sprawców opisywanych czynów; wzywa również do przeprowadzenia śledztwa w sprawie złamania praw 13 obywateli Maroka;

2.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w dniu 29 czerwca 2011 r. Tunezja ratyfikowała protokół dodatkowy do konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur, a także fakt, że Tunezja ratyfikowała międzynarodową konwencję w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonymi zaginięciami oraz pierwszy protokół dodatkowy do międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych;

3.  wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, by na bieżąco informowały Parlament Europejski o działaniach podjętych przed tunezyjskimi władzami i o ich następstwach;

4.  jest świadom wyzwań stojących przed Tunezją w procesie przemian demokratycznych; wzywa rząd Tunezji i zgromadzenie konstytucyjne oraz zainteresowane związki zawodowe, by niezwłocznie zaangażowały się w proces nieodwracalnych reform przede wszystkim w sektorze bezpieczeństwa, zwłaszcza w policji i wymiarze sprawiedliwości, by zapewniły niezawisłość władzy sądowniczej oraz zagwarantowały wolność i niezależność prasy i mediów z myślą o stworzeniu solidnej i trwałej demokracji;

5.  uważa, że reforma sektora bezpieczeństwa i zwalczanie bezkarności to nieodzowne zadania, które należy podjąć niezwłocznie; uważa również, że tylko wykonanie tych zadań pozwoli zagwarantować utworzenie trwałego państwa prawa i zainicjowanie procesu pojednania narodowego; uważa, że przekształcenie policji, której zadaniem jest utrzymywanie porządku i kontrola, w policję, której celem jest ochrona osób i mienia, to zasadniczy element demokratycznych przemian; w związku z tym apeluje, by reformę tę przeprowadzono w ścisłej współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego działającymi w tej dziedzinie;

6.  ponownie wyraża poparcie dla uzasadnionych demokratycznych aspiracji mieszkańców Tunezji i swoje zaangażowanie w tę sprawę oraz z zadowoleniem przyjmuje pomyślnie przeprowadzone pierwsze wolne wybory w tym kraju, które odbyły się w dniu 23 października 2011 r. i były zarazem pierwszymi wyborami po wydarzeniach arabskiej wiosny, przy czym zgromadzeniu konstytucyjnemu przypadło w udziale historyczne zadanie opracowania ram, w których powstanie państwo oparte na zasadach demokracji i państwa prawa oraz na podstawowych wolnościach;

7.  podkreśla, że wolność słowa, zarówno w internecie, jak i poza nim, ma podstawowe znaczenie dla wolnego i demokratycznego społeczeństwa oraz dla ochrony i propagowania innych praw; podkreśla, że wolny dostęp do informacji i środków komunikacji oraz niecenzurowany dostęp do internetu (wolność internetu) to prawa powszechne niezbędne do zapewnienia przejrzystości i odpowiedzialności w życiu publicznym;

8.  wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych i Komisję, by nadal wspierały Tunezję w procesie demokratycznych przemian, w pierwszej kolejności opracowując – zgodnie z celami nowej europejskiej polityki sąsiedztwa – program wspierania reformy sektora bezpieczeństwa, szczególnie policji, a także program wspierania reformy wymiaru sprawiedliwości jako elementu reform realizowanych przez rząd, przy czym do programu tego należy włączyć mechanizm konsultacji i oceny przez społeczeństwo obywatelskie; z naciskiem wzywa Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do należytego informowania Parlamentu o toczących się negocjacjach w sprawie nowego plan działań UE-Tunezja oraz o pracach grupy zadaniowej UE-Tunezja;

9.  wzywa rząd Tunezji i zgromadzenie konstytucyjne, by rozważyły utworzenie – zgodnie z międzynarodowymi normami, zwłaszcza z zasadami paryskimi – krajowej rady praw człowieka dysponującej mechanizmami umożliwiającymi obronę i ochronę przez łamaniem praw człowieka oraz upoważnionej do przyjmowania wniosków osób fizycznych i do prowadzenia niezależnych dochodzeń;

10.  z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie krajowej komisji badającej przypadki korupcji i malwersacji, które opublikowano wreszcie w dniu 11 listopada 2011 r. i jest zdania, że wdrażanie w praktyce wniosków z tego sprawozdania ma zasadnicze znaczenie dla umożliwienia wymiarowi sprawiedliwości należytego zbadania trzystu wniesionych spraw, z których połowa dotyczy osób należących do dawnego klanu prezydenckiego; podkreśla, że analiza wspomnianej komisji to również ważny wkład w prace nowo wybranego zgromadzenia konstytucyjnego, które rozpoczęły się w dniu 22 listopada 2011 r., przy czym nowa konstytucja powinna oznaczać ostateczne zamknięcie okresu rządów Ben Alego;

11.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, rządom i parlamentom państw członkowskich, prezydentowi i rządowi Tunezji oraz zgromadzeniu konstytucyjnemu.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0038. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0154. (3) Dz.U. C 131 E z 5.6.2003, s. 147.

Oświadczenie pisemne Parlamentu Europejskiego z dnia 15 grudnia 2011 r. na rzecz poparcia Międzynarodowego Dnia Dziewcząt

P7_TA(2011)0593 P7_DCL(2011)0039

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 123 Regulaminu,

A.  przypominając o 100. rocznicy Międzynarodowego Dnia Kobiet, który został ustanowiony w 1911 r. w celu uznania i upamiętnienia społecznych, politycznych i gospodarczych osiągnięć kobiet,

B.  przypominając o decyzji Organizacji Narodów Zjednoczonych, na mocy której w 1975 r. dzień 8 marca ogłoszono Międzynarodowym Dniem Kobiet, w którym to dniu na całym globie święci się rolę kobiet,

C. uznając, że na całym świecie badania wykazują, iż dziewczęta są bardziej narażone na ryzyko niedożywienia, ulegania przemocy lub zastraszaniu, bycia ofiarą handlu ludźmi, sprzedaży lub przymusu na rynku usług seksualnych, bycia przymuszoną do zawarcia małżeństwa w młodym wieku, ryzyko zakażenia wirusem HIV lub zagrożenia życia z powodu ciąży, która nie była ich wyborem,

1.  popiera propozycję, która zostanie wysunięta przez Kanadę na tegorocznej sesji Zgromadzenia Ogólnego, dotyczącą przyjęcia rezolucji ONZ, na mocy której dzień 22 września proklamowano by Międzynarodowym Dniem Dziewcząt;

2.  wzywa Unię Europejską do poparcia rezolucji ONZ w sprawie Międzynarodowego Dnia Dziewcząt;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszego oświadczenia wraz z nazwiskami sygnatariuszy(1) Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Komisji, Radzie i parlamentom państw członkowskich.

(1) Lista sygnatariuszy jest opublikowana w załączniku 1 do protokołu z dnia 15 grudnia 2011 r. (P7_PV(2011)12-15(ANN1)).