Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 października 2011 r. pt. „Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju – Program działań na rzecz zmian” (COM(2011)0637 – SEC(2011)1172 – SEC(2011)1173),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie „Zwiększanie wpływu unijnej polityki rozwoju – program działań na rzecz zmian”(1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 13 października 2011 r. pt. „Przyszłe podejście do wsparcia budżetowego UE na rzecz państw trzecich” (COM(2011)0638),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie „Przyszłe podejście do wsparcia budżetowego UE na rzecz państw trzecich”(2),

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie „Spójność polityki na rzecz rozwoju”(3),

–  uwzględniając wspólny komunikat z dnia 12 grudnia 2011 r. pt. „Prawa człowieka i demokracja w centrum działań zewnętrznych UE – dążenie do bardziej skutecznego podejścia” (COM(2011)0886),

–  uwzględniając wspólne oświadczenie Rady i przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w ramach Rady, Parlamentu Europejskiego i Komisji z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie polityki rozwojowej Unii Europejskiej pt. „Konsensus europejski”(4)

–  uwzględniając „deklarację paryską z dnia 2 marca 2005 r. w sprawie skuteczności pomocy rozwojowej – odpowiedzialności kraju za własny rozwój, harmonizacji, zmian dostosowawczych, wyników i wzajemnej odpowiedzialności”(5),

–  uwzględniając „program działań z Akry” z dnia 4 września 2008 r.(6),

–  uwzględniając partnerstwo z Pusanu na rzecz skutecznej współpracy dla rozwoju zawarte w dniu 1 grudnia 2011 r.(7),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 28 lutego 2007 r. pt. „Wspólnotowy kodeks postępowania w sprawie podziału pracy w polityce rozwoju” (COM(2007)0072),

–  uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od transakcji finansowych i zmieniającej dyrektywę 2008/7/WE (COM(2011)0594),

–  uwzględniając wszystkie zobowiązania podjęte przez społeczność międzynarodową w zakresie rozwoju i współpracy w ramach ONZ i pozostałych właściwych organizacji międzynarodowych, które to zobowiązania zostały również podjęte przez Unię i państwa członkowskie,

–  uwzględniając rezolucję z dnia 15 czerwca 2010 r. w sprawie postępów w osiąganiu milenijnych celów rozwoju: przegląd śródokresowy w ramach przygotowań do posiedzenia wysokiego szczebla ONZ we wrześniu 2010 r.(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie rozporządzenia (WE) nr 1905/2006 ustanawiającego instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju – wniosków i perspektyw na przyszłość(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie zwiększenia skuteczności polityki rozwojowej UE(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 września 2011 r. w sprawie zasad ramowych Unii Europejskiej dotyczących wsparcia krajów rozwijających się w zakresie wyzwań związanych z bezpieczeństwem żywnościowym(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie IV Forum wysokiego szczebla w sprawie skuteczności pomocy(12),

–  uwzględniając wzajemną ocenę polityki i programów Unii Europejskiej w dziedzinie współpracy rozwojowej opublikowaną dnia 24 kwietnia 2012 r. przez Komitet Pomocy Rozwojowej (DAC) OECD(13),

–  uwzględniając rezolucję z dnia 5 lipca 2011 r. w sprawie przyszłości wsparcia budżetowego UE na rzecz krajów rozwijających się(14),

–  uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 16 lutego 2012 r.(15),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju (A7-0234/2012),

A.  mając na uwadze, że zgodnie z Traktatem z Lizbony głównym celem polityki rozwojowej Unii Europejskiej jest ograniczenie i – ostatecznie – wykorzenienie ubóstwa;

B.  mając na uwadze, że osiągnięciem jest konsensus europejski na rzecz rozwoju podpisany przez Komisję, Radę i Parlament Europejski; przypominając o znaczeniu i zasięgu tego dokumentu, w którym utrwalono europejski plan działania w dziedzinie rozwoju, jak również o wynikających z niego osiągnięciach i wytycznych;

C.  mając na uwadze, że rok 2015 to ostateczny termin na osiągnięcie milenijnych celów rozwoju;

D.  mając na uwadze, że program działań na rzecz zmian będzie musiał przynieść rozwiązania w świecie, który uległ głębokiej zmianie i w którym wciąż pogłębia się przepaść pomiędzy zamożnymi a ubogimi we wszystkich krajach, a zwłaszcza w krajach rozwijających się;

E.  mając na uwadze, że globalizacja, będąca ważnym źródłem bogactwa, zwłaszcza w krajach o średnim dochodzie, nie przyczyniła się jednak do ograniczenia w wystarczającym stopniu niestabilności czy wręcz ubóstwa, czego skrajnym odzwierciedleniem jest wzrost bezwzględnej liczby osób głodujących i niedożywionych na całym świecie, w tym w wielu krajach o średnim poziomie dochodów;

F.  mając na uwadze, że zgodnie z komunikatem Komisji prawa człowieka i dobra administracja wciąż stanowią warunki niezbędne dla rozwoju; mając na uwadze, że obejmuje to konieczność znalezienia stosownych środków i warunków dostosowanych do sytuacji każdego kraju, a forma i poziom współpracy na rzecz rozwoju zostaną zaplanowane w taki sposób, by dostosować ją do specyficznej sytuacji panującej w każdym kraju partnerskim, w tym do możliwości przeprowadzania reform;

G.  mając na uwadze, że współpraca na rzecz rozwoju polega na wspieraniu rozwoju społecznego i rozwoju jednostki we wszystkich wymiarach, także w wymiarze kulturalnym;

H.  mając na uwadze, że wzmocnienie synergii i strategiczne powiązanie pomocy humanitarnej i rozwojowej stanowi niezbędny warunek rozwijania odporności i rozpoczęcia procesu zrównoważonego rozwoju w krajach niestabilnych lub będących w okresie transformacji, których społeczeństwa zaliczają się do najuboższych i będących w najtrudniejszej sytuacji;

I.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 2 ust. 3 Traktatu z Lizbony celem Unii Europejskiej jest wspieranie trwałej społecznej gospodarki rynkowej i że powinno się to odnosić również do polityki na rzecz rozwoju oraz stosunków w ramach polityki sąsiedztwa;

J.  mając na uwadze, że zgodnie z Traktatem z Lizbony politykę rozwojową należy wdrażać w spójny sposób, a środki mające wspierać wzrost gospodarczy w krajach rozwijających się muszą służyć w pierwszej kolejności przeciwdziałaniu ubóstwu i wykluczeniu, w szczególności poprzez zapewnienie dostępu do kształcenia i opieki zdrowotnej;

K.  mając na uwadze, że należy odrzucić wszelkie próby poszerzenia definicji oficjalnej pomocy rozwojowej o strategie „Cała Unia” i „ODA plus”, zaproponowane niedawno przez Komisję, jak również pozycje niezwiązane z pomocą, np. przepływy finansowe, wydatki na cele wojskowe, anulowanie długów, przede wszystkim długów związanych z eksportem, środki wydane w Europie w ramach działań na rzecz studentów i uchodźców;

L.  przypominając o zamiarze Komisji dotyczącym wycofania ODA na rzecz krajów o średnim dochodzie w ramach zróżnicowania przewidzianego w programie działań na rzecz zmian;

M.  mając na uwadze, że ponieważ celem zaproponowanego przez Komisję programu działań na rzecz zmian jest zwiększenie skutków obecnej polityki rozwojowej, realizacja strategii „Europa 2020” i innych interesów Unii Europejskiej w dziedzinie działań zewnętrznych Unii powinna być planowana w sposób spójny z celami polityki rozwojowej;

N.  mając na uwadze deficyt demokratyczny dotyczący struktur podejmowania decyzji na szczeblu międzynarodowym – w tym G20 – opartych na sposobie zarządzania wykluczającym najuboższe kraje rozwijające się;

O.   mając na uwadze przeprowadzoną przez Komisję ocenę obecnych niedoskonałości polityki rozwojowej (fragmentacja i dublowanie pomocy występujące ze względu na to, że podział pracy wśród donatorów jest daleki od optymalnego);

P.  mając na uwadze, że w nowym programie działań przewidziano ograniczoną liczbę priorytetów, co pozwala na skuteczniejsze sprostanie nowym wyzwaniom, a konkretnie skutkom kryzysu gospodarczego, zmianie klimatu, problemom energetycznym, powtarzającym się kryzysom żywnościowym;

1.  uważa, że program działań na rzecz zmian ma nowatorski charakter ze względu na wysunięcie na pierwszy plan m.in. wsparcia budżetowego, połączenia dotacji i pożyczek oraz wsparcia dla sektora prywatnego; uważa, że mechanizmy te muszą przyczynić się przede wszystkim do wyprowadzenia obywateli krajów rozwijających się ze skrajnego ubóstwa i z uzależnienia od pomocy oraz zapewnić rozpowszechnianie i stosowanie zasad dobrych rządów w dziedzinie administracji i opodatkowania;

2.  przyjmuje z zadowoleniem uwzględnienie przez Radę w konkluzjach z dnia 14 maja 2012 r. zarówno najważniejszych zasad leżących u podstaw współpracy UE na rzecz rozwoju, jak i szeregu stanowisk przedstawionych przez Parlament w niedawnych rezolucjach dotyczących współpracy na rzecz rozwoju;

3.  ubolewa nad brakiem dialogu politycznego między podmiotami instytucjonalnymi, mającym szczególnie szkodliwy wpływ na spójność polityki na rzecz rozwoju; ubolewa w tym kontekście nad tym, że w komunikacje Komisji nie zawarto wniosków dotyczących wdrożenia spójności polityki na rzecz rozwoju w praktyce poprzez powiązanie pomocy rozwojowej z innymi obszarami polityki UE, takimi jak handel, rolnictwo i rybołówstwo Unii; w związku z tym popiera spostrzeżenie Rady, zgodnie z którym „do zapewnienia większej zbieżności działań zewnętrznych UE ze spójnością polityki na rzecz rozwoju niezbędna jest ścisła współpraca między Europejską Służbą Działań Zewnętrznych a Komisją Europejską”;

4.  zauważa, że mechanizm łączony, w jego obecnym kształcie, proponuje się w celu powiązania dotacji publicznych z pożyczkami instytucji finansowych oraz innymi mechanizmami opartymi na podziale ryzyka w czasie kryzysu finansowego, co oznacza ograniczenia budżetu na rzecz rozwoju; zwraca się zatem do Komisji o zapewnienie jasnych informacji, w jaki sposób mechanizm ten spełnia cel polityki rozwojowej w oparciu o kryteria ODA, a także w jaki sposób Parlament będzie wykonywał swoje uprawnienie do kontroli;

5.  przyjmuje do wiadomości zamiar wsparcia przez Komisję „zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego na rzecz rozwoju społecznego”, ale ubolewa nad tym, że przedmiotowy dokument nie zawiera żadnych odniesień do konieczności propagowania bardziej sprawiedliwego podziału wytworzonego bogactwa, podkreśla, że z punktu widzenia rozwoju, celem tego nowego instrumentu może być tylko i wyłącznie ograniczanie ubóstwa i przeciwdziałanie nierównościom, ostrzega, że zwrócenie uwagi wyłącznie na wzrost gospodarczy oraz nadmierna wiara w skutki automatycznego transferu rozwoju sektora prywatnego mogą prowadzić do niezrównoważonego i niesprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego, nie wywierając faktycznego wpływu na zmniejszenie ubóstwa; wzywa UE do przeprowadzenia przeglądu tej polityki pod kątem polityk zrównoważonego rozwoju, obejmujących handel, redystrybucję dobrobytu i sprawiedliwość społeczną, mając na celu poprawę warunków życia i pracy całego społeczeństwa, zarówno na terenach miejskich, jak i wiejskich;

6.  jest zdania, że z perspektywy finansowej, regulacyjnej, administracyjnej i społecznej tworzenie mikroprzedsiębiorstw i MŚP w krajach rozwijających się w celu stymulowania przedsiębiorczości i rozwoju sektora prywatnego jest niezbędne, aby tworzyć korzystny klimat dla działalności w krajach rozwijających się; jest zdania, że UE powinna skupić się na zniesieniu nadmiernych obciążeń regulacyjnych nałożonych na MŚP i mikroprzedsiębiorstwa, a w tym kontekście zachęcać i dodatkowo wzmacniać dostęp do mikrokredytów i mikrofinansowania;

7.  uważa, że program działań na rzecz zmian powinien doprowadzić do faktycznej zmiany polityki poprzez koncentrowanie się na indywidualnych i zbiorowych prawach ludności w krajach rozwijających się, takich jak Powszechna deklaracja praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Deklaracja o prawie do rozwoju oraz traktaty dotyczące ochrony środowiska;

8.  uważa, że skuteczne systemy praw do ziemi w krajach rozwijający się są niezbędne, aby wykorzenić ubóstwo i stworzyć sprawiedliwe i integracyjne społeczeństwo, dlatego jednym z celów programu działań na rzecz zmian powinno być zapewnienie stosowania systemów praw do ziemi w krajach rozwijających się oraz ich stosownego monitorowania;

9.  w tym kontekście potwierdza swoje zobowiązanie na rzecz włączenia społecznego, a także decyzję o przeznaczeniu co najmniej 20% całej pomocy UE na podstawowe usługi socjalne, które ONZ określiła w milenijnych celach rozwoju (MCR);

10.  zauważa, że około 82% osób niepełnosprawnych w krajach rozwijających się żyje poniżej progu ubóstwa; dlatego uważa za niezbędne, by program działań na rzecz zmian wdrożył art. 32 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, podpisanej już przez UE, w której uznaje się potrzebę dostępu osób niepełnosprawnych do międzynarodowej współpracy oraz włączania ich w tę współpracę;

11.  zaprasza przedstawicieli parlamentów krajowych państw członkowskich UE do przeprowadzania ustrukturyzowanych corocznych spotkań z Parlamentem Europejskim w celu zapewnienia spójności w sposobie przeznaczania pomocy rozwojowej oraz wzmocnienia polityki spójności na rzecz rozwoju;

12.  zauważa, ze Komisja czyni ubóstwo priorytetem swojej nowej polityki „zróżnicowania”; stwierdza jednak, że 70% osób, których dochody nie przekraczają progu ubóstwa, żyje w krajach o średnim dochodzie, z których wiele pozostaje wrażliwych i podatnych na ryzyko, zwłaszcza małe rozwijające się państwa wyspiarskie (SIDS), w związku z czym ubolewa nad tym, że w krajach tych ubodzy są wciąż pozbawieni dostępu do kształcenia, opieki zdrowotnej i innych korzyści wynikających z krajowego wzrostu gospodarczego, za co odpowiedzialność ponoszą same te kraje; wzywa Komisję do przygotowania do wdrożenia koncepcji zróżnicowania, kryteriów podatności na zagrożenia we wspólnych wytycznych programowania nowego instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju oraz opracowywanego obecnie 11. EFR, a także do uwzględnienia realiów ubóstwa, rozwoju społecznego i nierówności w danym kraju, a nie tylko wartości jego DNB;

13.  wzywa Komisję i ESDZ do realizacji ich obietnicy przyjęcia podejścia opartego na prawach człowieka we wszystkich działaniach dotyczących współpracy na rzecz rozwoju;

14.  kładzie nacisk na obowiązek wszystkich podmiotów państwowych i niepaństwowych dotyczący ukierunkowania ich strategii na eliminację ubóstwa; podkreśla, z jednej strony, odpowiedzialność UE za osiągnięcie celu dotyczącego 0,7% do 2015 r., a z drugiej – konieczność ograniczania ubóstwa w krajach wschodzących poprzez zastosowanie środków wynikających z ich solidarności wewnętrznej; w tym kontekście przyjmuje z zadowoleniem konkluzje Rady, która zachęca Unię do „kontynuowania dialogu politycznego z bardziej rozwiniętymi krajami w sprawie ograniczania ubóstwa i przeciwdziałania nierównościom”;

15.  podkreśla znaczenie solidarności między pokoleniami; w tym kontekście zwraca się do Komisji o włączanie problematyki rodzinnej do głównego nurtu jako uniwersalnej zasady przewodniej dla osiągania celów rozwojowych UE;

16.  wzywa do dalszego wypracowania jasnego powiązania między pomocą doraźną, odbudową a rozwojem, zwłaszcza w obliczu trwającego kryzysu żywnościowego, i podkreśla konieczność skutecznej i trwałej pomocy poprzez połączenie partnerstw publiczno-prywatnych oraz społecznej odpowiedzialności biznesu; ponawia wezwanie Parlamentu i Rady skierowane do Komisji o bardziej wyraźną i skoncentrowaną strategię dotyczącą żywienia na rzecz zarządzania bezpieczeństwem żywnościowym i ograniczania wahań cen żywności do końca 2012 r.;

17.  uważa, że ogromne znaczenie ma zajęcie się kwestią niedożywienia, ponieważ wciąż jest ono głównym problemem zdrowotnym w krajach rozwijających się; w tym celu wzywa do inwestycji w żywność, zdrowie i żywienie, uznając, że poprawa żywienia dzieci i matek ma kluczowe znaczenie dla walki z ubóstwem i realizacji celów zrównoważonego rozwoju;

18.  za niezbędne uznaje przeznaczanie przez kraje o średnim dochodzie coraz większej części swojego dochodu na cele społeczne, w szczególności poprzez rozwijanie systemów podatkowych i innych systemów wewnętrznej redystrybucji i ochrony socjalnej, dzięki czemu UE będzie mogła stopniowo ograniczać swoje programy rozwojowe, które są jeszcze w realizacji, z korzyścią dla krajów najuboższych i przy jednoczesnym utrzymaniu ścisłego partnerstwa w kwestiach społecznych z krajami o średnim dochodzie;

19.  aprobuje koncepcję zróżnicowania, niemniej jednak zwraca się do Komisji o wynegocjowanie z krajami o średnim dochodzie planu działania służącego stopniowemu ograniczaniu oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) oraz o stopniowe włączenie ich do form współpracy trójstronnej północ-południe-południe; jednocześnie wzywa, aby to stopniowe ograniczanie miało zawsze miejsce z uwzględnieniem zasady przewidywalności pomocy; dodatkowo wzywa UE do rozważenia sposobów współpracy bezpośrednio z regionalnymi zespołami ds. ubóstwa w krajach o średnim dochodzie;

20.  uważa, że należy rozważyć konieczność zorganizowania konferencji międzynarodowej z udziałem krajów BRICS poświęconej finansowaniu MCR w przyszłości oraz wspieraniu współpracy trójstronnej obejmującej darczyńcę z Północy, kraj wschodzący i kraj rozwijający się; wskazuje, że koncepcja „skuteczności rozwoju” jest nie tylko użyteczna dla pomiaru polityki spójności na rzecz rozwoju, ale również stanowi okazję do pogłębienia dialogu z krajami BRICS, ponieważ koncepcję tę preferują nowi darczyńcy w dziedzinie współpracy rozwojowej;

21.  z zadowoleniem przyjmuje specjalną uwagę skierowaną na prawa człowieka, demokrację i rządy prawa w programie działań na rzecz zmian; zachęca UE do podjęcia dodatkowych wysiłków, aby włączać prawa człowieka i demokrację do głównego nurtu w ramach współpracy rozwojowej i zapewnienia, by programy rozwojowe UE przyczyniały się do realizacji w krajach partnerskich ich międzynarodowych zobowiązań w zakresie praw człowieka;

22.  popiera Komisję, która wyraża wolę udzielenia pomocy budżetowej partnerowi, jak tylko zobowiąże się on w ramach dialogu politycznego do przekierunkowania swoich priorytetów budżetowych na cele dotyczące rozwoju podstawowych sektorów społecznych; uważa, że wsparcie budżetowe powinno być ściślej powiązane z sytuacją w obszarze praw człowieka i sprawowania rządów w krajach otrzymujących pomoc; ponownie wzywa do ustanowienia bardziej szczegółowych kryteriów przyznawania wsparcia budżetowego;

23.  choć uznaje powiązanie między rozwojem a bezpieczeństwem, jest zdania, że budżet UE przeznaczony na rozwój powinien pozostać oddzielony od finansowania spraw związanych z bezpieczeństwem, które pozostają w gestii władz krajowych;

24.  domaga się od Komisji wyjaśnienia powiązania między rozwojem a migracją i nalega na to, by budżety rozwojowe w tej dziedzinie wspierały cel zintegrowanego planu rozwoju regionalnego dotyczącego głównych zagadnień związanych z imigracją, takich jak tworzenie miejsc pracy, instalowanie infrastruktury dostarczającej wody pitnej, elektryczność, ośrodki zdrowotne, szkoły itp.;

25.  ocenia, że nowa strategia w dziedzinie praw człowieka – obejmująca zarówno prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne, jak i prawa zawarte już w Powszechnej deklaracji praw człowieka – powinna mieć wpływ na warunki udzielania wsparcia budżetowego; opowiada się za pozytywnymi i zrównoważonymi warunkami w tej dziedzinie, opartymi na podejściu dynamicznym – uwzględniającym troskę o ochronę dorobku wielu lat partnerstwa – i realizowanymi w ramach partnerstwa bazującego na dialogu politycznym dotyczącym wykorzystania różnych sposobów wdrażania wsparcia finansowego UE;

26.  wzywa Komisję, Radę Europejską i państwa członkowskie do zwrócenia szczególnej uwagi na prawa mniejszości oraz nalega, aby programach rozwojowych umieszczano niezbywalne klauzule dotyczące praw człowieka i niedyskryminacji, odnoszące się między innymi do dyskryminacji ze względu na płeć, pochodzenie rasowe czy etniczne, religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek, orientację seksualną i wobec osób żyjących z HIV/AIDS;

27.  przyłącza się do apelu Rady o przyjęcie podejścia do rozwoju opartego na prawach człowieka, w ramach którego UE uznaje zwłaszcza prawo do powszechnego i niedyskryminacyjnego dostępu do podstawowych usług, uczestnictwo w demokratycznym procesie politycznym, przejrzystość i odpowiedzialność, sprawiedliwość i rządy prawa, kładąc nacisk na ubogie i słabsze grupy społeczne;

28.  wyraża jednak ubolewanie w związku z tym, że w komunikacie Komisji prawa człowieka pojawiają się głównie w kontekście ogólnych warunków dobrego rządzenia, które są jedynie środkiem do osiągnięcia rozwoju; wskazuje na to, że podejście do rozwoju oparte na prawach człowieka nie może ograniczać się do spełnienia określonych warunków, oraz na to, że potrzebne jest zharmonizowane podejście do praw człowieka, w którym prawa obywatelskie, kulturowe, ekonomiczne, polityczne i społeczne są jednakowo ważne, a rozwój oznacza przede wszystkim rozwój społeczny;

29.  przypomina w tym kontekście o wadze uznania przez UE prawa krajów partnerskich do rozwoju i zobowiązań wynikających z tego prawa dla państw będących donatorami;

30.  zgodnie z programem działań przyjętym podczas Międzynarodowej Konferencji na temat Ludności i Rozwoju, która odbyła się w Kairze w 1994 r., wzywa Komisję do dalszego wspierania podejścia opartego na prawach na rzecz ludności i rozwoju, zwłaszcza poprzez współpracę z organizacjami społecznymi oraz agencjami ONZ, takimi jak Fundusz Ludnościowy ONZ;

31.  zachęca Radę do podjęcia działania odnośnie do wniosku Komisji na rzecz dobrze zaprojektowanego i skutecznego podatku od transakcji finansowych, który zwiększyłby przychody i pomógł w ten sposób zrealizować priorytety włączającego rozwoju globalnego;

32.  stanowczo przypomina Komisji i państwom członkowskim, że oficjalna pomoc rozwojowa musi pozostać trzonem europejskiej polityki współpracy na rzecz rozwoju mającej na celu wykorzenienie ubóstwa; dlatego też podkreśla, że jeśli innowacyjne źródła finansowania rozwoju mają być powszechnie promowane, muszą mieć charakter dodatkowy, muszą być wykorzystywane w działaniach na rzecz ubogich i nie mogą w żadnym przypadku zastępować oficjalnej pomocy rozwojowej;

33.  ocenia, że wprowadzeniu warunków korzystania z niektórych sposobów wydatkowania i wsparcia budżetowego ODA powinny towarzyszyć sprawnie działające instytucje i demokratyczny nadzór nad budżetami sprawowany przez parlamenty, trybunały obrachunkowe, społeczeństwo obywatelskie oraz władze regionalne i lokalne w krajach będących beneficjentami oraz gwarancje UE dotyczące ciągłości i przewidywalności pomocy udzielanej przez Unię; przyjmuje też z zadowoleniem fakt, że Rada uwzględniła te zalecenia w swoich konkluzjach; podkreśla konieczność utrzymania i upowszechnienia systemu umów dotyczących milenijnych celów rozwoju;

34.  ocenia, że oficjalne opublikowane dane dotyczące ODA w niewystarczającym stopniu odzwierciedlają środki rzeczywiście dostępne na cen cel;

35.  podkreśla konieczność wzmocnienia dialogu politycznego, zwłaszcza między trzema instytucjami UE, w celu umocnienia istniejącego poziomu konsensusu i zaangażowania osiągniętego przy przyjmowaniu konsensusu europejskiego na rzecz rozwoju w 2005 r., który powinien dalej stanowić ramy prawne dla spójności polityki na rzecz rozwoju; ocenia w związku z tym, że nowy program może być jedynie instrumentem zgodnym z konsensusem, zmierzającym do zapewnienia skuteczniejszej polityki rozwojowej służącej osiągnięciu głównego celu unijnej współpracy na rzecz rozwoju, jakim jest eliminacja ubóstwa – w szczególności poprzez działania zmierzające do osiągnięcia milenijnych celów rozwoju oraz zapewnienie dostępu do kształcenia i opieki zdrowotnej – w kontekście zrównoważonego rozwoju;

36.  życzyłby sobie zachowania opartego na konsensusie charakteru wszystkich podmiotów instytucjonalnych UE we współpracy na rzecz rozwoju, zgodnie z ustaleniami z dnia 20 grudnia 2005 r., i wzywa w tym kontekście wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa do podpisania konsensusu europejskiego na rzecz rozwoju ze względu na poważne obowiązki w zakresie programowania, jakie spoczywają na kierowanej przez nią Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych;

37.  sądzi, że Unia musi w pełni przyjąć odpowiedzialność, która spoczywa na niej jako największym na świecie ofiarodawcy pomocy rozwojowej, oraz wzmocnić i lepiej wykorzystać swój potencjał polityczny, jak również dalej zwiększać swoją przywódczą rolę na szczeblu międzynarodowym w sprawach rozwojowych, w szczególności przez rozpowszechnianie zasad dobrych rządów i szkolenie podmiotów lokalnych oraz przez zdecydowane wykonanie uprawnienia przyznanego Unii na mocy art. 210 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do podjęcia każdej użytecznej inicjatywy służącej wsparciu koordynacji polityk Unii i państw członkowskich w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju oraz wzajemnej konsultacji co do ich programów pomocy;

38.  ubolewa nad tym, że Komisja wezwała jedynie Radę do zatwierdzenia programu działań na rzecz zmian, pomimo tego, że demokratyczny nadzór, o którym mowa w Traktacie z Lizbony, powinien mieć zastosowanie w całości w dziedzinie wdrażania polityki rozwojowej; podkreśla, że wszelkie zmiany w priorytetach geograficznych, tematycznych i sektorowych współpracy Unii wymagają współdecydowania przez Parlament i Radę w ramach instrumentów finansowania współpracy na rzecz rozwoju podlegających zwykłej procedurze ustawodawczej, aby mogły zacząć funkcjonować.

39.  z zadowoleniem przyjmuje nacisk położony na ściślejszą koordynację pomiędzy państwami członkowskimi poprzez rozwój wspólnego programowania, jednolitych umów handlowych UE dotyczących wsparcia budżetowego oraz wspólnych ram UE w zakresie pomiaru wyników i informowaniu o nich oraz spełnienia warunków w zakresie praw człowieka;

40.  sądzi, że utrzymanie wysokich poziomów finansowania na rozwój kształcenia jest bardzo istotne, ponieważ promuje potrzebną świadomość społeczną na temat problematyki rozwojowej;

41.  z zadowoleniem przyjmuje intencję Komisji, zgodnie z którą UE powinna dołożyć starań, aby pomóc krajom, które znalazły się w sytuacji niestabilności; zauważa jednak, że stosunki dwustronne mogą w tym celu nie wystarczyć, biorąc pod uwagę ramy budżetowe oraz to, że kraje w takiej sytuacji często pozbawione są funkcjonujących rządów lub systemów prawnych; dlatego wzywa UE do pracy z państwami trzecimi w danym regionie, aby wspierać rozwój i funkcjonowanie instytucji, rządy prawa oraz systemy sądowe w krajach partnerskich;

42.  wzywa Komisję do rozwijania narzędzi koniecznych do zapewnienia strategicznego powiązania pomocy humanitarnej i rozwojowej w sytuacjach niestabilności, kryzysu i po kryzysach w celu wzmocnienia odporności zainteresowanych społeczeństw i państw;

43.  przypomina, że w zakresie wniosku w sprawie 11 EFR wszelkie nowe kierunki polityki po przyjęcie programu działań na rzecz zmian muszą być zgodne z duchem i literą umowy z Kotonu;

44.  ocenia jako niezbędne podkreślenie zalet polityki UE w zakresie współpracy na rzecz rozwoju w porównaniu z polityką innych podmiotów i wzywa w tym kontekście Komisję, aby przy wsparciu OECD określiła metodologię umożliwiającą jej ocenę skutków własnej polityki i porównanie ich ze skutkami polityki innych podmiotów, zwłaszcza tzw. gospodarek wschodzących;

45.  przypomina o konieczności prowadzenia spójnych działań przez 28 podmiotów zgromadzonych w ramach konsensusu i kładzie nacisk na konieczność wspólnej interpretacji sytuacji i wspólnego postrzegania wyzwań strategicznych;

46.  wzywa do powołania niezależnego zespołu doradców, związanego administracyjnie z Komisją, którego celem byłoby rozwijanie zdolności w zakresie analizy i doradztwa na rzecz wszystkich europejskich podmiotów zaangażowanych we współpracę, w celu zapewnienia wartości dodanej spójnej i należycie skoordynowanej polityki;

47.  popiera zamiar Komisji dotyczący skupienia działań prowadzonych przez UE w poszczególnych krajach partnerskich w ramach ograniczonej liczby sektorów priorytetowych, przypomina jednak, że dla uzyskania najlepszych wyników konieczne będzie wyznaczenie tych sektorów priorytetowych w ramach partnerstwa oraz pełne poszanowanie odpowiedzialności kraju partnerskiego za własny rozwój i jego priorytetów;

48.  popiera przypomniane przez Radę zobowiązanie zawarte w Traktacie, dotyczące uwzględnienia celów współpracy na rzecz rozwoju przy wdrażaniu polityk, które mogłyby mieć wpływ na kraje rozwijające się, i realizacji tych celów w ogólnych ramach działań zewnętrznych Unii;

49.  kładzie nacisk na zasadnicze znaczenie propagowania i obrony dobrych rządów; wzywa w tym kontekście Komisję do poparcia programów szkolenia przedstawicieli zawodów prawniczych i programów unowocześnienia ustawodawstwa, zwłaszcza ustawodawstwa dotyczącego użytkowania gruntów;

50.  jest zdania, że z idei zrównoważonego rozwoju wynika konieczność skutecznego poboru krajowych podatków, automatycznego ujawniania zysków i opłaconych podatków przez transnarodowe korporacje w każdym z krajów rozwijających się, w którym prowadzą one działalność, a także przeciwdziałanie nadużyciom związanym z rajami podatkowymi, uchylaniu się od opodatkowania i nielegalnym ucieczkom kapitału; z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście projekt uregulowań UE dotyczących obowiązku sprawozdawczości osobno dla każdego kraju i przedsięwzięcia, które mają zostać uwzględnione w programie działań UE na rzecz zmian;

51.  sądzi, że pomoc na rzecz wymiany handlowej UE oraz instrumenty ułatwiania handlu, które w tej chwili skierowane są tylko do sektora eksportu, powinny ulec takiej zmianie, by ułatwiać handel na lokalnych i regionalnych rynkach;

52.  przypomina, że aktywne i integracyjne społeczeństwo obywatelskie stanowi – zarówno w krajach na Północy, jak i na Południu – najlepszą gwarancję dobrej administracji demokratycznej, ochrony najsłabszych grup społecznych (zwłaszcza osób niepełnosprawnych i mniejszości), rozliczalności sektora prywatnego i większej zdolności do rozdziału korzyści wynikających ze wzrostu gospodarczego;

53.  ubolewa nad tym, że Komisja nie uwydatniła wystarczająco związku między problematyką płci a ubóstwem; uważa. że UE powinna inwestować w konkretne potrzeby kobiet i tworzyć pakiety ochrony socjalnej, które pomogą sprostać wyzwaniom, przed którymi stoją kobiety; podkreśla, że równość płci oraz równouprawnienie kobiet są niezbędne, aby osiągnąć międzynarodowe cele rozwoju; podkreśla, że wzmocnienie gospodarczej i politycznej pozycji kobiet nie tylko prowadzi do równości płci, ale jest również niezbędne do osiągnięcia ogólnego wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się i do ograniczenia ubóstwa; wzywa Komisję do zapewnienia, by równość płci oraz równouprawnienie kobiet zostały włączone do wszystkich strategii politycznych i programów UE na rzecz rozwoju poprzez plan działania na rzecz równości płci z 2010 r.;

54.  wyraża życzenie, aby w programie działań na rzecz zmian sprecyzowano rolę władz regionalnych i lokalnych oraz społeczeństwa obywatelskiego jako ważnych i niezależnych podmiotów nie tylko realizujących programy lub projekty rozwojowe, lecz także pełniących podstawową funkcję w procesie kształtowania polityki rozwojowej opartej na danych; podkreśla znaczenie poprawy współpracy z nimi i wzywa do regularnego dialogu i konsultacji z tymi podmiotami w procesie tworzenia polityk; w tym kontekście podkreśla znaczenie rozpoczęcia dialogu między UE a organizacjami społeczeństwa obywatelskiego oraz władzami regionalnymi i lokalnymi;

55.  wzywa do podnoszenia świadomości w nowych państwach członkowskich na temat znaczenia pomocy rozwojowej;

56.  wyraża nadzieję na określenie bardziej szczegółowych tematów współpracy na rzecz rozwoju w 2015 r., który będzie rokiem przełomowym, w trakcie którego konieczna będzie pogłębiona debata, zwłaszcza w świetle działań następczych związanych z MCR; życzyłby sobie, aby Komisja ogłosiła rok 2015 „Europejskim Rokiem Rozwoju”;

57.  wskazuje, że lepsze rozumienie wpływu polityk niedotyczących rozwoju na rozwój odgrywa zasadniczą rolę w tworzeniu i monitorowaniu skutecznych ram rozwoju; dlatego uważa za niezbędne, by program działań na rzecz rozwoju doprowadził do postępu w zakresie opartej na danych polityki spójności na rzecz rozwoju;

58.  domaga się, aby wszelkie wsparcie dla sektora prywatnego w ramach ODA wpisywało się w ramy planów lub strategii krajowych krajów partnerskich, a tak przyznane fundusze przeznaczane były głównie na rozwój zasobów ludzkich, godną pracę, zrównoważoną gospodarkę zasobami naturalnymi i rozwój wysokiej jakości usług publicznych na rzecz ludności sprzyjających włączeniu społecznemu; opowiada się za tym, aby zadbać o gwarancje, by prywatne przedsiębiorstwa przestrzegały praw człowieka, zapewniały przyzwoite miejsca pracy i płaciły podatki w krajach swojej działalności;

59.  z zadowoleniem przyjmuje wnioski programu działań na rzecz zmian w zakresie skuteczności pomocy z uwagi na znaczenie skuteczności pomocy dla poprawy jakości życia i zmniejszenia ubóstwa w krajach korzystających z pomocy, a także dla osiągnięcia MCR, wzywa do bardziej zdecydowanych działań UE w tej dziedzinie; podkreśla znaczenie szybkiego wdrożenia partnerstwa z Pusanu w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju; jest zdania, że skuteczne przejście od koncepcji skutecznej pomocy do koncepcji współpracy w sprawie skutecznego rozwoju wymaga zaangażowania UE i jej międzynarodowych partnerów; wyraża nadzieję na szybki międzynarodowy konsensus w sprawie porozumień roboczych dotyczących globalnego partnerstwa;

60.  ocenia, że niektóre nowe wyzwania, a konkretnie zmiana klimatu i powszechny dostęp do energii, nie są w wystarczającym stopniu objęte sektorami interwencji określonymi we wniosku Komisji;

61.  ponownie żąda włączenia w program działań na rzecz rozwoju zobowiązań i obowiązków zagranicznych inwestorów prowadzących działalność w krajach rozwijających się dotyczących przestrzegania praw człowieka oraz standardów środowiskowych i podstawowych standardów pracy MOP; uważa, że przedsiębiorstwa UE powinny ponosić w swoich krajach odpowiedzialność prawną za łamanie tych praw przez swoje zagraniczne filie i oddziały, nad którymi sprawują kontrolę;

62.  wzywa UE do uznania prawa krajów rozwijających się do regulowania inwestycji, faworyzowania inwestorów, którzy wspierają strategię rozwojową danego kraju partnerskiego, oraz do uprzywilejowanego traktowania inwestorów krajowych i regionalnych w celu wspierania integracji regionalnej;

63.  ubolewa nad tym, że w programie działań na rzecz zmian nie zajęto się problemem dzierżawy gruntów w krajach rozwijających się, zagrażającym lokalnemu bezpieczeństwu żywnościowemu; wyraża głębokie zaniepokojenie związane z obecnym zjawiskiem nabywania gruntów uprawnych przez zagranicznych inwestorów wspieranych przez rządy, z których niektórzy pochodzącą m.in. z UE, co grozi osłabieniem polityki UE na rzecz zwalczania ubóstwa;

64.  kładzie nacisk na konieczność uwzględnienia przekrojowego wymiaru kultury w ramach wszystkich polityk zewnętrznych UE ogólnie i w ramach polityki rozwojowej w szczególności;

65.  ocenia, że Komisja powinna zachować monopol na programowanie w dziedzinie polityki rozwojowej i polityki współpracy;

66.  zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, ESDZ oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) 3166. Posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych (Bruksela, 14 maja 2012 r.). (2) 3166. Posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych (Bruksela, 14 maja 2012 r.). (3) 3166. Posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych (Bruksela, 14 maja 2012 r.). (4) Dz.U. C 46 z 24.2.2006, s. 1. (5) http://www.oecd.org/dataoecd/53/38/34579826.pdf (6) http://www.oecd.org/dataoecd/11/41/34428351.pdf (7) Deklaracja końcowa czwartego forum wysokiego szczebla w sprawie skuteczności pomocy, Pusan, Korea Południowa, 29 listopada–1 grudnia 2011 r. (8) Dz.U. C 236 E z 12.8.2011, s. 48. (9) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0261. (10) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0320. (11) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0410. (12) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0460. (13) http://www.oecd.org/dataoecd/61/46/50155818.pdf (14) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0317. (15) Dz.U. C 113 z 18.4.2012, s. 52.