Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 5, 6, 9, 147, 149, 151 i 153,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 marca 2010 r. zatytułowany „Europa 2020 – strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu” (COM(2010)2020),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 listopada 2010 r. pt. „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia: europejski wkład w pełne zatrudnienie” (COM(2010)0682) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z dnia 26 października 2011 r.(1),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 23 listopada 2011 r. w sprawie rocznej analizy wzrostu gospodarczego na 2012 r. (COM(2011)0815) oraz załączony do niego projekt wspólnego sprawozdania w sprawie zatrudnienia, a także swoją rezolucję z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie zatrudnienia i aspektów społecznych w rocznej analizie wzrostu gospodarczego na 2012 r.(2),

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 18 kwietnia 2012 r. zatytułowany „W kierunku odnowy gospodarczej sprzyjającej zatrudnieniu” (COM(2012)0173),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 3 października 2008 r. w sprawie zalecenia Komisji dotyczącego aktywnej integracji osób wykluczonych z rynku pracy (COM(2008)0639) i swoją rezolucję w tej sprawie z dnia 6 maja 2009 r.(3),

–  uwzględniając badanie Eurostatu ze stycznia 2012 r. oraz notatkę prasową Eurostatu z dnia 8 lutego 2012 r.(4),

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym: Europejskie ramy na rzecz spójności społecznej i terytorialnej” (COM(2010)0758), opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w tej sprawie(5) i rezolucję z 15 listopada 2011 r. w tej sprawie(6),

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 października 2008 r. w sprawie Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (2010)(7),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 2 lipca 2008 r. zatytułowany „Odnowiona agenda społeczna: Możliwości, dostęp i solidarność w Europie XXI wieku” (COM(2008)0412) oraz swoją rezolucję w tej sprawie z dnia 6 maja 2009 r.(8),

–  uwzględniając komunikat Komisji dotyczący długoterminowej stabilności finansów publicznych w gospodarce wychodzącej z kryzysu (COM(2009)0545) oraz swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 w tej sprawie(9),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 czerwca 2010 r. zatytułowany „Nowy bodziec do europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego służący wspieraniu strategii Europa 2020” (COM(2010)0296) oraz swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. w tej sprawie(10),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2011 r. w sprawie mobilności i integracji osób niepełnosprawnych oraz europejskiej strategii na rzecz osób niepełnosprawnych 2010-2020(11);

–  uwzględniając swoją rezolucję z 1 grudnia 2011 r. w sprawie przeciwdziałania zjawisku przedwczesnego kończenia nauki(12),

–  uwzględniając Komunikat brugijski o ściślejszej europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia zawodowego w latach 2011–2020, który został wydany w dniu 7 grudnia 2010 r.(13),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji w sprawie postępów w zakresie realizacji wspólnych europejskich celów dotyczących kształcenia i szkolenia (SEC(2011)0526),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie wspierania dostępu młodzieży do rynków pracy, poprawy statusu osób odbywających staże i praktyki zawodowe(14),

–   uwzględniając przedłożony przez Komisję wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Programu Unii Europejskiej na rzecz przemian i innowacji społecznych (COM(2011)0609),

–  uwzględniając przyjęty ostatnio zbiór pięciu rozporządzeń i jednej dyrektywy w sprawie zarządzania gospodarczego w UE(15),

–   uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 grudnia 2011 r. zatytułowany „Inicjatywa ”Szanse dla młodzieży„” (COM(2011)0933),

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 29 czerwca 2011 r. w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020 (COM(2011)0398),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A7-0263/2012),

A.  mając na uwadze, że obecny kryzys gospodarczy i finansowy wywrze długotrwałe skutki nie tylko na wzrost gospodarczy, lecz również na wskaźniki zatrudnienia, poziom ubóstwa i wykluczenia społecznego, oszczędności publiczne oraz ilość i jakość inwestycji społecznych w Europie;

B.  mając na uwadze, że w ostatnich latach obciążono sektor publiczny wysokim długiem, a w celu uniknięcia zbyt wysokiego zadłużenia większość niedawnych działań podejmowanych w odpowiedzi na kryzys oparto na celach krótkoterminowych, zmierzających do przywrócenia stabilności finansów publicznych, przy czym były to działania niezbędne do obrony naszej gospodarki, a także mając na uwadze, że środki oszczędnościowe i konsolidacja budżetu powinny być uzupełnione środkami sprzyjającymi wzrostowi, zatrudnieniu, spójności społecznej i konkurencyjności oraz zarządzaniem społecznym, które mogłyby zapewnić sprawny mechanizm nadzoru i monitoringu w odniesieniu do celów w zakresie zatrudnienia i spraw socjalnych w ramach strategii Europa 2020;

C.  mając na uwadze, że strategia lizbońska i europejska strategia zatrudnienia nie przyniosły rezultatów oraz że powodzenie strategii „Europa 2020” jest niepewne i wymaga jeszcze silniejszego zaangażowania państw członkowskich i instytucji europejskich w przedsięwzięcie środków wspierających wzrost gospodarczy, zatrudnienie i konkurencyjność;

D.  mając na uwadze, że opublikowana ostatnio roczna analiza wzrostu gospodarczego i wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu pokazały, że nie poczyniono postępów ku utrzymaniu konsolidacji budżetowej i wciąż traktuje się ją jako priorytet, a także że cele społeczne, w zakresie zatrudnienia i kształcenia określone w strategii „Europa 2020” nie zostały w wystarczającym stopniu uwzględnione przez większość państw członkowskich;

E.  mając na uwadze, że stopa bezrobocia wzrosła z 7,1% w 2008 r. do ponad 10% w styczniu 2012 r. w UE-27, przy czym istnieją w tym względzie wyraźne różnice regionalne, a bezrobocie dotyczy zwłaszcza osób młodych, pracowników o niskich kwalifikacjach i osób długotrwale bezrobotnych oraz że w połączeniu ze starzeniem się społeczeństwa stwarza to poważne niebezpieczeństwo strat w kapitale ludzkim w dłuższej perspektywie i może wywrzeć nieodwracalne konsekwencje na rynku pracy, zwłaszcza w odniesieniu do tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i spójności społecznej;

F.  mając na uwadze, że 80 milionów Europejczyków jest obecnie zagrożonych ubóstwem, a w 2010 roku odsetek dzieci i dorosłych mieszkających w gospodarstwach domowych bez osób pracujących wzrósł do prawie 10%; mając na uwadze, że w połączeniu z ubóstwem dzieci, rosnącą liczbą ubogich osób pracujących oraz wysoką stopą bezrobocia wśród osób młodych spowoduje to jeszcze większe niebezpieczeństwo dziedziczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego w przyszłości;

G.   mając na uwadze, że w 2011 r. średnia europejska wartość wskaźnika ubóstwa wśród osób w wieku od 16 do 24 lat wynosiła 21,6%, że wśród młodych ludzi istnieje większe prawdopodobieństwo podjęcia nisko płatnej pracy, pracy na czas określony lub w niepełnym wymiarze godzin oraz że są oni bardziej narażeni na ryzyko bezrobocia; mając na uwadze, że liczba nisko płatnych miejsc pracy w ostatnich latach znacznie wzrosła, a bezrobocie w niektórych krajach gwałtownie się zwiększa;

H.   mając na uwadze, że częściowo z uwagi na brak inwestycji, edukacji i szkoleń rezultaty kształcenia w Unii Europejskiej są nadal niewystarczające do tego, aby sprostać potrzebom rynku pracy, i są niedopasowane do dostępnych miejsc pracy wymagających coraz wyższych kwalifikacji i do umiejętności potrzebnych w przyszłych sektorach sprzyjających tworzeniu miejsc pracy;

I.   mając na uwadze, że zwiększyła się presja wywierana na systemy pomocy społecznej ze względu na wyższe wydatki, obniżenie przychodów oraz presję na cięcie kosztów; mając na uwadze, że słaby wzrost gospodarczy, utrzymująca się wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, rosnąca liczba ubogich osób pracujących, stopa zatrudnienia w szarej strefie i wzrost bezrobocia wśród ludzi młodych prawdopodobnie zaostrzą tę tendencję;

J.   mając na uwadze, że dobrze ukierunkowane inwestycje społeczne są istotne dla zapewnienia w przyszłości właściwego poziomu zatrudnienia kobiet i mężczyzn, ustabilizowania gospodarki, poszerzenia wiedzy i umiejętności siły roboczej i zwiększenia konkurencyjności Unii Europejskiej;

K.  mając na uwadze, że MŚP mają wysoki potencjał do tworzenia miejsc pracy i odgrywają kluczową rolę w procesie przechodzenia na nową zrównoważoną gospodarkę;

Odnowione podejście do inwestycji społecznych w Europie

1.  przypomina, że inwestycje społeczne, polegające na zapewnieniu i wykorzystaniu środków finansowych do wytworzenia zysków społecznych i gospodarczych, są ukierunkowane na powstające zagrożenia i niezaspokojone potrzeby społeczne oraz koncentrują się na politykach publicznych i strategiach inwestowania w kapitał ludzki, które przygotowują pojedyncze osoby, rodziny i społeczeństwa do dostosowania się do różnych przemian i radzenia sobie ze zmianami na rynkach pracy, a także sprostania innym wyzwaniom, np. polegającym na zdobywaniu nowych umiejętności w przyszłych sektorach sprzyjających tworzeniu miejsc pracy;

2.   stwierdza, że m.in. wszystkie świadczenia społeczne i świadczenia opieki zdrowotnej, świadczenia edukacyjne i usługi świadczone w tym zakresie przez prywatnych dostawców można traktować jako inwestycje społeczne, i przypomina o tym, że na mocy Traktatów wchodzą one w zakres prawa krajowego;

3.   podkreśla, że jedną z najważniejszych cech inwestycji społecznych jest ich zdolność do pogodzenia celów społecznych i gospodarczych, w związku z czym należy je traktować nie tylko jako wydatki, lecz w przypadku właściwego wykorzystania środków przede wszystkim jako inwestycje o podwójnej dywidendzie, które przyniosą realne zyski w przyszłości;

4.  zwraca zatem uwagę, że celowościowe inwestycje społeczne powinny być istotną częścią polityki gospodarczej i polityki zatrudnienia UE i jej państw członkowskich oraz działań UE podejmowanych w odpowiedzi na kryzys, zmierzających do osiągnięcia celów dotyczących zatrudnienia, celów społecznych i celów w zakresie kształcenia określonych w strategii „Europa 2020”;

5 jest zdania, że wspieranie przedsiębiorczości społecznej oraz koncentrowanie się na niej i na dostępie do mikrofinansowania dla słabszych grup społecznych i tych najbardziej oddalonych od rynku pracy mają kluczowe znaczenie w kontekście inwestycji społecznych, ponieważ umożliwiają tworzenie trwałych miejsc pracy, które są oferowane mimo wahań cyklu gospodarczego;

6.  zwraca uwagę, że kryzys wymaga unowocześnienia europejskiego modelu społecznego, ponownego przemyślenia krajowych polityk społecznych oraz przekształcenia państwa opiekuńczego, które działa tylko w związku z pojawiającymi się szkodami spowodowanymi niedoskonałością rynku, w „aktywizujące państwo opiekuńcze”, które inwestuje w ludzi, zapewnia narzędzia i zachęty po to, by tworzyć trwałe miejsca pracy i wzrost oraz zapobiegać społecznym zakłóceniom; zauważa, że kryzys dodatkowo zwiększył potrzebę inwestowania w przedsiębiorczość społeczną;

Aktywizujące państwo opiekuńcze

7.  w związku z powyższym wzywa państwa członkowskie i Komisję do utrzymania równowagi między działaniami dotyczącymi bezpośrednich wyzwań wynikających z kryzysu a działaniami o charakterze średnio- i długofalowym oraz do nadania szczególnej wagi działaniom, które mają na celu:

8.  wzywa państwa członkowskie i Komisję, by podjęły działania na rzecz: rozwoju polityki sprzyjającej wzrostowi i zatrudnieniu (np. skuteczniejsze wsparcie dla MŚP oraz skuteczniejsza, lepiej ukierunkowana i aktywizująca polityka przeciwdziałania bezrobociu i takież systemy zabezpieczeń społecznych); wprowadzenia specjalnych szkoleń i przekwalifikowania w celu podtrzymania zdolności do zatrudnienia osób długotrwale bezrobotnych oraz do promowania podnoszenia kwalifikacji, projektów warsztatowych, szkolenia zawodowego i praktyk zawodowych ze szczególnym naciskiem na młode osoby bezrobotne i pracowników o niskich kwalifikacjach; sprawienia, by pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy mogli utrzymać się ze swojej pracy;

9.  domaga się, aby zatrudnienie ludzi młodych było najważniejszym elementem strategii na rzecz inwestycji społecznych; zachęca państwa członkowskie do opracowania ambitnych strategii mających na celu niedopuszczenie do tego, by obecne pokolenie zostało pokoleniem straconym, oraz polepszenie dostępu młodych ludzi do rynków pracy poprzez:

10.  podkreśla odpowiedzialność osobistą, mając na uwadze, że poszczególne jednostki również powinny myśleć o tym, co mogą zrobić, aby odnieść korzyści z wojny o talent;

11.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do podjęcia wszelkich możliwych środków w celu poprawy systemów kształcenia na wszystkich poziomach poprzez: położenie silnego nacisku na strategię rozwoju we wczesnym dzieciństwie; tworzenie włączającego środowiska w szkole; zapobieganie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki; poprawę kształcenia na poziomie średnim oraz wprowadzenie poradnictwa i doradztwa, zapewnienie lepszych warunków umożliwiających młodym ludziom rozpoczęcie kształcenia na poziomie wyższym lub uzyskanie dostępu do rynku pracy; opracowanie instrumentów mających na celu lepsze przewidywanie przyszłego zapotrzebowania na umiejętności oraz współpracę między instytucjami oświatowymi, przedsiębiorstwami i służbami zatrudnienia; poprawę uznawania kwalifikacji zawodowych oraz opracowanie krajowych ram umiejętności;

12.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zagwarantowania właściwej równowagi pomiędzy bezpieczeństwem a elastycznością na rynku pracy, np. kompleksowego wdrożenia zasad flexicurity, oraz do rozwiązania problemu segmentacji rynku pracy poprzez zapewnienie zarówno odpowiedniej ochrony socjalnej osobom w okresach transformacji lub zatrudnionym na umowy na czas określony albo pracującym w niepełnym wymiarze godzin, jak i dostępu do szkolenia, możliwości rozwoju kariery i pracy w pełnym wymiarze godzin; zachęca państwa członkowskie do inwestowania w usługi – takie jak przystępna cenowo, świadczona w pełnym wymiarze godzin opieka na dziećmi o wysokiej jakości, całodzienne szkoły i ośrodki opieki nad osobami starszymi – które pomagają w promowaniu równości płci, sprzyjają większej równowadze życia zawodowego i tworzą ramy, w których umożliwiają wejście lub powrót na rynek pracy;

13.  zachęca państwa członkowskie, które jeszcze tego nie zrobiły, do wprowadzenia niezbędnych reform w celu nadania trwałego, pewnego i właczającego charakteru ich systemom emerytalnym, a także do zmniejszenia wskaźnika zależności ekonomicznej w celu utrzymania wystarczająco dużej siły roboczej, a także do połaczenia tych środków z ciągłą poprawą warunków pracy i realizacją programów uczenia się przez całe życie umożliwiających wydłużenie kariery zawodowej w lepszych warunkach BHP;

Lepsze zarządzanie za pomocą paktu na rzecz inwestycji społecznych

14.  zwraca uwagę, że do osiągnięcia celów w zakresie zatrudnienia i celów społecznych niezbędne jest usprawnienie monitorowania polityki zatrudnienia i polityki społecznej; wzywa Radę Europejską i Komisję do lepszego monitorowania wdrażania i osiągania celów w zakresie zatrudnienia i celów społecznych określonych w strategii „Europa 2020”;

15.  zwraca uwagę, że w celu zapewnienia właściwego osiągnięcia celów w zakresie zatrudnienia i celów społecznych opracowany ostatnio system nadzoru makroekonomicznego i budżetowego w UE trzeba uzupełnić lepszym monitorowaniem polityki zatrudnienia i polityki społecznej; wzywa zatem Komisję do rozważenia możliwości opracowania tabeli wyników obejmującej wspólne wskaźniki inwestycji społecznych umożliwiające monitorowanie postępów poczynionych w państwach członkowskich i na poziomie unijnym w tym zakresie oraz do wspierania odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw, a zwłaszcza MŚP, poprzez stworzenie europejskiego społecznego znaku jakości;

16.  wzywa państwa członkowskie do rozważenia możliwości przystąpienia do „paktu na rzecz inwestycji społecznych”, który wyznacza cele inwestycyjne i tworzy wzmocniony mechanizm kontroli umożliwiający zwiększenie wysiłków na rzecz osiągnięcia celów w zakresie zatrudnienia, celów społecznych i celów w zakresie kształcenia określonych w strategii „Europa 2020”; przedmiotowy „pakt na rzecz inwestycji społecznych”, tak jak np. pakt euro plus, mógłby zawierać listę konkretnych środków w formie inwestycji społecznych, które państwa członkowskie powinny przedsięwziąć w określonym przedziale czasowym, aby osiągnąć cele w zakresie zatrudnienia, cele społeczne i cele w zakresie kształcenia, zgodnie z roczną analizą wzrostu gospodarczego i krajowymi programami reform; środki te powinny podlegać stałemu nadzorowi, w którym istotną rolę pełniłaby Komisja Europejska i Parlament Europejski i w który zaangażowane byłyby wszystkie właściwe struktury Rady;

17.  wzywa Komisję do podjęcia wszelkich możliwych środków, aby zachęcić państwa członkowskie do podpisania „paktu na rzecz inwestycji społecznych” i udzielić im niezbędnej pomocy, oraz do wprowadzenia oceny osiągnięcia celów społecznych i celów w zakresie kształcenia do semestru europejskiego w roku 2013;

18.  wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, aby wieloletnie ramy finansowe na lata 20142020 zawierały stosowne środki budżetowe na rzecz pobudzania i wspierania inwestycji społecznych w Europie oraz aby dostępne fundusze mogły zostać wykorzystane w sposób racjonalny i efektywny, a także aby fundusze strukturalne, zwłaszcza Europejski Fundusz Społeczny, wspierały inwestycje społeczne, przy zapewnieniu odzwierciedlenia konkretnych potrzeb państw członkowskich w jego priorytetach; wzywa Komisję do tego, by – jeżeli uzna to za stosowane – udostępniła państwom członkowskim inne ewentualne źródła finansowania do celów inwestycji społecznych;

o
o   o

19.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0466. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0047. (3) Dz.U. C 212 E z 5.8.2010, s. 23. (4) Notatka prasowa Eurostatu 21/2012, s. 1. (5) Dz.U. C 248 z 25.8.2011, s. 130. (6) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0495. (7) Dz.U. L 298 z 7.11.2008, s. 20. (8) Dz.U. C 212 E z 5.8.2010, s. 11. (9) Dz.U. C 161 E z 31.5.2011, s. 112. (10) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0263. (11) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0453. (12) Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0531. (13) IP/10/1673. (14) Dz.U. C 351 E z 2.12.2011, s. 29. (15) Dz.U. L 306 z 23.11.2011.