Parlament Europejski,

–  uwzględniając dyrektywę 2001/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 września 2001 r. w sprawie prawa autora do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży oryginalnego egzemplarza dzieła sztuki (zwaną dalej „dyrektywą”)(1),

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie stosowania i skutków dyrektywy w sprawie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży(2001/84/WE) (COM(2011)0878),

–  uwzględniając art. 48 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej i opinię Komisji Kultury i Edukacji (A7-0326/2012),

A.  mając na uwadze, że prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży to prawo autorskie zapisane w art. 14b Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych;

B.  mając na uwadze, że dyrektywa wsparła harmonizację podstawowych warunków stosowania prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży celem usunięcia potencjalnych przeszkód przy realizacji rynku wewnętrznego;

C.  mając na uwadze, że przyjęcie dyrektywy miało istotne znaczenie dla artystów z uwagi nie tylko na ich inicjatywy służące zyskaniu uznania i uczciwego traktowania artystów jako osób kreatywnych, ale również z uwagi na ich rolę jako autorów wartości kulturowych; mając na uwadze, że utrzymują się jednak wątpliwości dotyczące wpływu na europejski rynek dzieł sztuki, w szczególności na liczne mniejsze i wyspecjalizowane domy aukcyjne i pośredników w UE;

D.  mając na uwadze, że dyrektywa została całkowicie wprowadzona w życie we wszystkich państwach członkowskich dopiero w dniu 1 stycznia 2012 r.;

E.  mając na uwadze, że w ciągu kilku ostatnich lat znacznie zmniejszył się globalny udział UE w rynku dzieł żyjących artystów;

F.  mając na uwadze, że twórczość artystyczna przyczynia się do ciągłego rozwoju życia i dziedzictwa kulturowego UE;

G.  mając na uwadze znaczący wkład rynku sztuki i antyków na rzecz gospodarki światowej, w tym wspieranych przez niego przedsiębiorstw, szczególnie tych z branży twórczej;

H.  mając na uwadze, że za pomocą dyrektywy nakłada się obciążenia administracyjne na pośredników i stawia się pośredników z UE w niekorzystnej pozycji handlowej w odniesieniu do podmiotów z państw trzecich;

Tendencje na rynku europejskim i na światowym rynku dzieł sztuki

1.  odnotowuje, że rok 2011 to rekordowy rok dla rynku dzieł sztuki oraz że roczne dochody ze sprzedaży wyniosły 11,57 mld USD, co stanowi wzrost o ponad 2 mld USD w odniesieniu do roku 2010(2); zaznacza, że rynek dzieł sztuki i antyków wnosi znaczący wkład w gospodarkę światową, w tym w przedsiębiorstwa, które dzięki niemu mogą funkcjonować, zwłaszcza te z branży twórczej;

2.  zwraca uwagę, że w 2011 r. europejski rynek dzieł sztuki odnotował znaczny wzrost; Wielka Brytania zachowuje udział w rynku światowym na poziomie 19,4% i odnotowuje wzrost wolumenu sprzedaży o 24%; udział Francji w rynku wynosi 4,5%, przy czym wielkość obrotów wzrosła o 9%; Niemcy zaś, których udział w rynku wynosi 1,8%, odnotowały wzrost sprzedaży o 23%(3);

3.  odnotowuje, że w 2011 r. Chiny zdobyły 41,4% rynku światowego, wyprzedzając Stany Zjednoczone, które straciły 3% obrotów i 6% udziału w rynku i przeszły od 29,5% w 2010 r. do 23,5% w 2011 r.(4);

4.  podkreśla ogromne postępy Chin; zauważa jednak, że ten rynek dzieł sztuki ogranicza się obecnie jedynie do artystów pochodzących z tego kraju;

5.  stwierdza, że ogólna tendencja przenoszenia środka ciężkości rynku dzieł sztuki ku krajom wschodzącym jest związana z globalizacją, rozwojem Azji i pojawieniem się nowych kolekcjonerów w tych krajach;

6.  z zadowoleniem odnotowuje, że państwa trzecie planują wprowadzenie do prawa krajowego prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży; w szczególności zauważa, że w Stanach Zjednoczonych dnia 12 grudnia 2011 r. złożono propozycję ustawy mającej na celu wprowadzenie 7-procentowego prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży dzieł sztuki współczesnej; zauważa, że w Chinach projekt ustawy o prawie autorskim również przewiduje wprowadzenie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży (art. 11 ust. 13);

Wykonanie dyrektywy

7.  przypomina, że wysokość opłat za prawa do reprodukcji i wystawiania ma względnie nieduże znaczenie w przypadku sztuk graficznych i plastycznych, w przypadku których dochody pochodzą ze sprzedaży lub odsprzedaży dzieł sztuki;

8.  nalega na fakt, że prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży gwarantuje ciągłość wynagrodzenia dla artystów, którzy bardzo często oddają swoje dzieła za niską cenę na początku swojej kariery;

9.  odnotowuje, że sprawozdanie Komisji w sprawie stosowania i skutków dyrektywy oraz statystyki pochodzące z tego sektora nie sugerują, by prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży miało negatywny wpływ na rynek dzieł sztuki w Europie;

10.  wzywa Komisję do przeprowadzenia oceny skutków funkcjonowania rynku dzieł sztuki w ogóle, w tym trudności administracyjnych, z jakimi borykają się mniejsze i wyspecjalizowane domy aukcyjne oraz pośrednicy;

11.  odnotowuje, że kilka postanowień dyrektywy zapewnia zrównoważone stosowanie prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży, z uwzględnieniem interesów wszystkich zainteresowanych stron, w szczególności postanowienia dotyczące stopniowego zmniejszania się stosowanych stawek, ograniczenia honorarium do kwoty 12 500 EUR, wykluczenia z zakresu stosowania prawa sprzedaży po niewielkiej cenie i odsprzedaży w przypadku pierwszego nabywcy; zaznacza jednak, że ta dyrektywa nakłada obciążenia administracyjne na pośredników;

12.  zauważa, że prawo do wynagrodzenia dla żyjącego autora oryginalnego dzieła sztuki z tytułu odsprzedaży tego dzieła może być przydatnym narzędziem przeciwdziałania dyskryminacji artystów;

Podsumowanie

13.  przypomina, że wartość rynku dzieł sztuki oszacowano w 2010 r. na 10 mld USD, a w 2012 r. na prawie 12 mld USD, z czego prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży stanowi jedynie 0,03%; uznaje to za duży rynek, z którego artyści i ich spadkobiercy powinni otrzymywać odpowiednie wynagrodzenie;

14.  stwierdza, że badania i statystyki dotyczące rynku dzieł sztuki nie wskazują, by prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży miało negatywny wpływ na lokalizację rynku dzieł sztuki i na poziom obrotów;

15.  zauważa, że dyrektywa została całkowicie wprowadzona w życie we wszystkich państwach członkowskich dopiero w dniu 1 stycznia 2012 r., chociaż prawo do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży jest w licznych państwach członkowskich uznawane od kilku dziesięcioleci;

16.  zwraca uwagę na znaczenie wsparcia proaktywnego udzielanego artystom lokalnym, w tym najmłodszym z nich;

17.  uważa, że przeprowadzenie nowej analizy dyrektywy już w 2014 r., jak proponuje Komisja, jest przedwczesne, i proponuje, aby analizy tej dokonać w 2015 r. (czyli 4 lata po ocenie zrealizowanej w grudniu 2011 r.);

18.  zachęca Komisję do ponownego przeanalizowania w swoim następnym sprawozdaniu z oceny stosowności stosowanych stawek, progów oraz kategorii beneficjentów dyrektywy;

19.  wzywa Komisję do bliskiej współpracy z zainteresowanymi stronami celem umocnienia pozycji europejskiego rynku dzieł sztuki i zaradzenia pewnym trudnościom, takim jak „efekt domina”, a także trudnościom administracyjnym napotykanym przez mniejsze i wyspecjalizowane domy aukcyjne oraz pośredników;

20.  z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy podjęte przez państwa trzecie celem wprowadzenia prawa do wynagrodzenia z tytułu odsprzedaży i nalega, aby Komisja na forach wielostronnych kontynuowała starania na rzecz wzmocnienia pozycji europejskiego rynku dzieł sztuki na świecie;

o
o   o

21.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Dz.U. L 272 z 13.10.2001, s. 32. (2) Artprice, Art Market Trends 2011 (Tendencje na rynku dzieł sztuki w 2011 r.), http://imgpublic.artprice.com/pdf/trends2011_en.pdf (3) Idem. (4) Idem.